ges hfdst 1&2 Flashcards
Nationalisme
mensen waren trots op hun land en vonden zichzelf betere dan andere
modern imperialisme
grondstoffen zoeken bij andere kolonies in Afrika en Azië
wapenwedloop
een race tussen landen om zoveel mogelijk en zo krachtig mogelijke wapens te maken, omdat hun vijanden dat ook doen
bondgenootschappen
een afspraak tussen landen om samen te werken, vooral op militair gebied
Triple Alliantie
het zelfde als centralen, een bondgenootschap met de landen Duitsland, Italië, Oostenrijk-Hongarije
Triple Entente
het zelfde als geallieerden, een bondgenootschap die bestaat uit de landen Engeland, Rusland en Frankrijk
geallieerden
letterlijk: ‘bondgenoten’. In de eerste wereldoorlog de benaming van de landen die aan de zijde van de Britten en Fransen vochten
centralen
In de Eerste Wereldoorlog de benaming van de landen die aan de kant van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije vochten
tweefrontoorlog
Rusland mobiliseert zijn troepen als eerste. Dat was veel sneller dan Duitsland had verwacht. Hierdoor ontstond een tweefrontenoorlog.
Schlieffenplan
Het Schlieffenplan is het plan dat de Duitse generaal Alfred von Schlieffen ontwikkelde om in geval van oorlog met Frankrijk laatstgenoemd land zo snel mogelijk te kunnen overrompelen
loopgravenoorlog
oorlog waarin soldaten greppels uitgraven en daarin bescherming zoeken tegen de vijand
totale oorlog
een oorlog waarbij niet alleen het leger, maar de hele samenleving betrokken is
propoganda
reclame voor politieke ideeën of voor politicus via massamedia, met als doel zoveel mogelijk mensen te overtuigen
Verdrag van Versailles
de belangrijkste vredesovereenkomst na afloop van de Eerste Wereldoorlog, gesloten in 1919
fascisme
ideologie die in Italië opkwam in de jaren 1920, die streefde naar een sterke staat onder een sterke leider en die tegen democratie was
Volkenband
De Volkenbond of Volkerenbond was een intergouvernementele organisatie die op 25 januari 1919 werd opgericht op basis van het Verdrag van Versailles en gevestigd in Genève. Het doel was om door middel van een supranationale organisatie een einde aan alle oorlogen te maken.
Republiek van Weimar
Benaming van het democratische Duitsland in de periode 1919-1933
dolkstootlegende
Het idee van de dolkstootlegende was dat Duitsland de oorlog had verloren door verraad van interne vijanden. … Hindenburg, Ludendorff en andere militairen hamerden erop dat het Duitse leger tot aan november 1918 ongeslagen en onverslaanbaar was, maar dat verraad aan het thuisfront de situatie verpest had.
inflatie
het stijgen van de prijzen van producten en diensten, waardoor het geld minder waard wordt
ideologie
Politieke leer: een samenhangend geheel van ideeën over de manier hoe de samenleving zou moeten worden ingericht, op economisch, politiek-bestuurlijk, sociaal en soms ook cultureel gebied
neutralitietspolitiek
het streven van een land om in een conflict of oorlog geen partij te kiezen
dictaat van Versailles
Het Verdrag van Versailles, ook Vredesverdrag van Versailles of Vrede van Versailles genoemd, was een verdrag tussen Duitsland en de Entente. Het was het belangrijkste van de vijf verdragen die in voorsteden van Parijs in 1919-1920 gesloten werden omdat de Eerste Wereldoorlog er formeel mee beëindigd werd.
zelfbeschikkingsrecht
Zelfbeschikking is het recht op eigen keuzen en zelfstandigheid, zowel voor het individu als voor een collectief, bijvoorbeeld een volk. Het individuele recht op zelfbeschikking kan gezien worden als een element van de persoonlijke vrijheid, en daarmee als een grondslag van de mensenrechten.
mandaatgebieden
Een mandaatgebied of kortweg mandaat is de voogdij na de Eerste Wereldoorlog op basis van artikel 22 van het Handvest van de Volkenbond, die door verschillende staten (mandatarissen) werd uitgeoefend.
Dawesplan
Het Dawesplan uit 1924 (vernoemd naar het Dawescomité, onder voorzitterschap van Charles G. … Het Dawesplan was een overeenkomst tot herstelbetalingen van Duitsland aan de geallieerde landen als genoegdoening voor de door de Duitsers aangerichte schade in de Eerste Wereldoorlog.
Russische Revolutie
De snelle politiek-bestuurlijke, economische en sociale verandering in Rusland in 1917, waarbij de tsaar zijn macht verloor en de communisten aan de macht kwamen.
sovjet
Sovjet is een aanduiding voor verschillende vertegenwoordigende organen in de Sovjet-Unie en enkele van haar opvolgerstaten. Oorspronkelijk had het begrip betrekking op lokale raden van arbeiders, boeren en soldaten aan het begin van de twintigste eeuw, gedurende de laatste jaren van de Romanov-dynastie
bolsjewieken
russische communist
communisme
het streven naar een samenleving zonder klassen, waarin het kapitaal in gemeenschappelijk bezit is.
geheime politie
politiemacht die politieke tegenstanders opspoort
Sovjet-Unie
samenwerkingsverband van communistische Sovjetrepublieken dat in 1922 ontstond.
eenpartijstaat
een staat waar maar één politieke partij is toegestaan, die alle macht heeft
nationaliseren
het tot staatseigendom maken van een particuliere onderneming
vijfjarenplan
een economisch plan waarin de regering heeft vast gelegd wat en hoeveel bedrijven de volgende vijf jaren moeten produceren
planeconomie
economisch stelsel waarbij de regering bepaalt hoeveel en wat bedrijven moeten produceren
collectiviseren
het samenvoegen van zelfstandige bedrijven tot grote, gezamelijke bedrijven
februarirevolutie
De Russische opstand tegen de tsaar in feb 1917 waarbij de tsaar werd afgezet en vervangen door een voorlopige regering
oktoberrevolutie
de communistische machtsovername in Rusland in okt 1917 onder leiding van Lenin
strafkamp
kamp waar gevangenen dwangarbeid moeten verrichten
totalitaire staat
een staat die het leven van zijn inwoners volledig beheerst
NEP
Nieuwe Economische Politiek is een aantal maatregelen die in de zomer van 1921 door Vladimir Lenin werden genomen. Met deze maatregelen verliet Lenin het strakke oorlogscommunisme van de jaren daarvoor
wereldrevolutie
Wereldrevolutie is het marxistische begrip voor het omverwerpen van kapitalisme in alle landen door middel van bewuste revolutionaire acties van de georganiseerde arbeidersklasse
