geo

Question 1

• Што е хидросфера,

Answer 1

Водената обвивка на Земјата

Question 2

• Како е поделена хидросферата?

Answer 2

Океански или морски води(сите океани кои го формираат Светското Море)
Копнени води(подземни води и извори, реки, езера, мочуришта, ледници)
Води во атмосферата (водена пареа, ледени чистици)

Question 3

Како се делат изворите според издашноста?

Answer 3

Слаби и јаки

Question 4

Како се делат изворите според температурата на водата?

Answer 4

Ладни и топли

Question 5

Подземни води

Answer 5

• Во Република Македонија се јавуваат два вида на подземни води: бунарски (фреатски) и артерски поздемни води.

Question 6

• Бунарските подземни води

Answer 6

најчесто се наоѓаат во котлините, покрај течението на реките( во алувијалните наслаги). Овој тип на извори се снабдуват со вода од врнежите, кои со водни текови се спуштаат по повисоките делови па надолу се до рамнините. Пример водните текови од Шар Планина кои се спуштаат кон Полошката
Котлина.
Во зависност од
подрачјето и од типот на земјиштето, бунарската вода може да се појави на само неколу метри длабочина.

• Се смета дека околу 60% од селските населби и 50% од градските населби се снабдуваат со вода од бунарите. Затоа овој тип на подземна вода е многу значаен.

Question 7

Артерските подземни води

Answer 7

ги има во котлините, тие се
наоѓаат во растреситиот слој на земјиштето кое лежи меѓу два непропустливи слоја. Оваа вода е постојано под притисок, а на површината излегува само кога ќе наиде на некоја пукнатина во горниот слој. Најголем број на вакви води има во Пелагонија и Струмичко - радовишката Котлина.

Question 8

Извори

Answer 8

• На територијата на Македонија има околу 1 100 извори со издашност на вода од повеќе од 1 литар во секунда.
  *
  Најголем дел од нив се наоѓаат во сливот на реката Вардар(80%), потоа во сливот на Црн Дрим(15%) а најмалку во сливот на Струмица (5%).

Question 9

Поделба на изворитe

Answer 9

Според издашноста
Според температурата
Минералниот состав

Question 10

Извори според издашноста

Answer 10

• Слаби и јаки

Question 11

Извори во кој дел се

Answer 11

Најголем дел се во планинските делови на Шар Планина, Бистра, Баба-Пелистер,Јакупица, Јабланица, Осогово и Плачковица.
Најмал дел има во средно Повардарие, во средното сливно подрачје на Пчиња и долниот тек на Брегалница.
* Со ова може да се констатира дека Македонија е сиромашна со изворска вода.

Question 12

врутоци

Answer 12

врутоци.
Најсилен вруток се наоѓа кај Свети Наум, добива вода од Преспанското Езеро.
> Билјанини извори во околината на Охридкото Езеро.
> Шум во близина на Струга.
>Вевчански извори во Вевчани.

Question 13

> Вевчански извори во Вевчани.

Answer 13

Карстните врутоци се доста застапени во Полошката Котлина, од кој најпознат е изворот на реката Вардар(Вруток).
Рашче кој се смета за најважен бидејќи од него градот Скопје се снабдува со вода за пиење.

Question 14

izvori

Answer 14

> Студенчица ги снабдува градовите Кичево, Македонски Брод, Крушево и Прилеп.
Изворот на реката Треска (кај с.Извор).
Изворот на Црна Река (кај с.Железнец).
Изворот на Бабуна(над с.Нежилово).

Question 15

Извори според температурата

Answer 15

Топлите се користат за капење и за лекување на разни болести.
Ладните се користат за пиење – најпознати се изворите кај Меџитлија и Кременица од кои потекнуваат минералните води “Пелистерка” и “Пела Роса”
Посебно значење имаат минералните води. Тие можат да бидат топли и ладни.
Во групата на термоминералните извори спаѓаат и бањите. Во Македонија има 8 бањи. > Катлановска - Скопска Котлина - 41 до 50°С > Кумановска - Кумановска Котлина - околу 30°С Кежовица - Во близина на Штип – 50°С
> Негорска-Гевгелиска Котлина - 36°С до 40°С Кочанска – Во близина на Кочани – 54°C > Дебарска - Дебарска Котлина - 36°С Косоврасти – Дебарска Котлина – 48°С > Бања Банско - Струмичка Котлина - 72°С

Question 16

Природни – тектонски езера

Answer 16

се најголемите езера во Македонија.
> Охридско Езеро
> Преспанско Езеро
>Дојранско езеро

Question 16

Охридско Езеро

Answer 16

Охридското Езеро е најголемо природно езеро во Македонија зафаќа 388km2 најголемата длабочина е 288m.
* Се наоѓа во Југозападниот дел на Македонија.
Сместено е во Охридската Котлина, на запад е оградено со Јабланица, на исток со Галичица.
Водата ја добива од подземните извори од Преспанското Езеро како и од бројните извори покрај брегот. Од него истекува реката Црн Дрим кај Струга.
Водата во езерото никогаш не замрзнува (суптропски езера).
* Се одликува со голема проѕирност од 21 метар и е едно од најпроѕирните езера во Европа.
Најголемата длабочина е 288m.
Бреговите се претставени со бројни
полуострови
(Трепет, Уч, Кале, Горица и Градиште)
и заливи
(Охридски, Љубанишки и Трпеички залив).
* Се наоѓа на листата на четирите најпознати светски езера. Поради повеќемилионската старост и
ендемичната фауна – Охридска пастрмка и јагула. * Во 1979 година е ставено под заштита на УНЕСКО.


Question 17

Преспанско Езеро

Answer 17

Се наоѓа во југозападниот дел на Македонија, сместено е во Преспанската Котлина, помеѓу Баба на исток и Галичица на запад.
* Има површина од 284 км2 и најголема длабочина од 54m Водата ја добива од помали притоки, а најголемиот дел ја губи (понира ) во Охридското Езеро.
* Има голема брегова разгранетост,
најпознати се Коњскиот Полуотров, Стењскиот Залив и островот Голем град
Водата во текот на студените зими повремено се замрзнува (умерени езера).
-
Бојата на водата е жолтеникаво зеленикава во крајбрежниот дел, а небесно сина во средишниот дел. Проѕирноста се движи од 1,5 метри до 7,2 метри. Најголемата длабочина е 54 метри.
* Познато е по големиот биодиверзитет( крапот), посебно значење има присуството на пеликанот.

Question 18

Дојранско Езеро

Answer 18

• Се наоѓа во југоисточниот дел на Македонија, во Дојранската Котлина.
  e
  Водата ја добива од неколку мали притоки и од извори, а ја губи со испарување и преку канал за наводнување во Солунско Поле.
• Богато е со разни видови на риби: плашица, костреш, крап
  и сом.
  Зафаќа површина од 43km2 најголема длабочина е 10m.

Question 19

Леднички Езера

Answer 19

• Во Македонија има 44 постојани природни глацијални езера. Најзастапени се во цирковите на планините: Шар Планина 19, Кораб – 8, Дешат и Крчин – 5, Стогово - 3, Јабланица – 4, Баба(Пелистер) – 3, Јакупица - 2.

Најпознати се ледничките езера на Пелистер Големо и Мало Езеро и Орлови Бари.

• Големото Езеро е најголемо ледничко езеро во Македонија со длабочина 14,6 метри.

Question 20

Вештачки Езера

Answer 20

• Во Македонија има 19 поголеми вештачки езера. Најстаро е Матка.
  Најди ги на карта најголемите вештачки езера! > Матка и Козјак на реката Треска.
  > Мавровско Езеро на Мавровска Река.
  > Глобочица и Дебарско на Црн Дрим.
  Тиквешко Езеро во Скочивирска Клисура на Црна Река.
  > Калиманци на Брегалница.
  Кнежево (Злетовско) на Злетовска Река.
  > Беровско Езеро(Ратевско) на Ратевска Река. Езеро Младост на реката Отовица.
  > Липковско Езеро и Глажње на Липковска Река. > Мантово на Крива Лакавица.
  > Водоча (Струмичко) на реката Водоча.
  > Стрежевско Езеро на Шеменица Прилепско Езеро на Прилепска Река. > Турија на реката Турија.
  Гратче на Кочанска Река.

Question 21

Реките во Македонија им припаѓаат на три
речни сливови:

Answer 21

• Реките во Македонија им припаѓаат на три
  речни сливови:
  > Егејски речен слив
  > Јадрански речен слив
  > Црноморско сливно подрачје

Question 22

ЕГЕЈСКИ РЕЧЕН СЛИВ

Answer 22

ЕГЕЈСКИ РЕЧЕН СЛИВ
Егејскиот речен слив е најголем и зафаќа најголема површина. Во него спаѓаат сливовите на реките Вардар, Струмица и сливот на Дојранското Езеро.
Најголема река е овој слив а воедно и во Македонија е реката Вардар која извира од подножјето на Шар Планина, кај селото Вруток.
Полошка Котлина - Дервенска Клисура - Скопска Котлина - Таорска Клисура - Велешка Котлина Велешка Клисура - Тиквешка Котлина - Демиркаписка Клисура и Гевгелиско-валандовска Котлина.
Како најголема река има и најголем број на притоки.
Леви притоки на Вардар: Пена, Лепенец, Пчиња, Брегалница и Анска Река.
Десни притоки на Вардар: Треска, Маркова Река, Кадина Река, Тополка, Бабуна, Црна Река и Бошава и Дошница.
Брегалница
*
Брегалница е најдолга лева притока на
Вардар. Извира од Малешевските планини а во
Вардар се влива кај Градско.
Демонстрирај на карта низ кои котлини и клисури поминува Брегалница!
Беровска Котлина - Разловечка Клисура - Делчевска Котлина - Истибањска Клисура – Кочанско Поле – Сланодол
На карта пронајди ги притоките на
Брегалница!
Леви притоки: Крива Лакавица
Десни притоки: Каменица, Кочанска, Злетовска и Светиниколска Река.
Црна Река
Црна Река е најдолга десна притока на Вардар. Извира кај с. Железнец (Демир Хисар) а во Вардар се влива во Тиквешката Котлина.
Демонтрирај на карта низ кои котлини и клисури поминува Црна Река!
Извира од Демирхисарски крај – Пелагонија - Скочивирска Клисура – Тиквешка Котлина
На карта пронајди ги притоките на Црна Река!
Леви притоки: Жаба, Блато, Крушевичка Река, Дуњска Река и Раец.
Десни притоки: Журевшница, Шеменица, Драгор, Краешка Река, Вир, Лажечка Река, Јелашка Река Коњарска Река, Градешка Река, Блашница и Каменица
Река Струмица
* После Вардар, реката Струмица е втора главна река која му припаѓа на Егејското сливно подрачје, тече низ Струмичка Котлина.
* Таа нема посебен извор туку е формирана од Радовишка и Ореовечка Река кои се соединуваат во Радовишко Поле.
На карта пронајди ги притоките на Струмица
Леви притоки: Ореовачка Река, Плавија и Турија
Десни протики: Водочница

Question 23

ЈАДРАНСКИ РЕЧЕН СЛИВ

Answer 23

Јадранскиот речен слив го сочинува течението на реката Црн Дрим и и неговата најголема притока реката Радика.
* Во ова сливно подрачје припаѓаат и сливните површини на Охридското и Преспанското Езеро.
Реката Црн Дрим истекува од Охридското Езеро кај Струга. Тече низ Струшко Поле – Дримколска Клисура ( Езеро Глобочица) - Дебарска Котлина (Дебарско Езеро)
* Реката Радика е десна притока на Црн Дрим, извира од Шар Планина, се влева во Дебарското Езеро кај селото Косоврасти. Позната е по чистата и бистра вода.

Question 24

ЦРНОМОРСКО СЛИВО ПОДРАЧЈЕ

Answer 24

• Ова сливно подрачје зафаќа незначителна површина. Се наоѓа од северната страна на Скопска Црна Гора.
• Во него спаѓа Биначка Река која извира на Кардак, а се влива во Биначка Морава која преку Дунав водите ги носи во Црно Море.