Geneeskunde 3C HC week 2 Flashcards
Wat is screening?
Medisch onderzoek bij mensen die geen gezondheidsklachten hebben.
Het onderzoek is gericht op het vinden van ziekte, een erfelijke aanleg voor ziekte of risicofactoren die de kans op ziekte vergroten.
Wat zijn de criteria voor screening?
A- Bewijs voor effectiviteit van screening
B- Voordelen van screening zijn groter dan nadelen
C- Redelijke balans tussen kosten en netto voordelen van screening
Wat is specificiteit?
De kans dat de test negatief is, bij mensen die de ziekte niet hebben.
Wat is sensitiviteit?
De kans dat de test positief is, bij mensen die de ziekte wel hebben.
Wat is de positief voorspellende waarde?
De mensen met een positieve test die daadwerkelijk de ziekte hebben.
Wat is de negatief voorspellende waarde?
De mensen met negatieve testuitslag die de ziekte niet hebben.
Welke bevolkingsonderzoeken hebben een vergunningsplicht?
- Bevolkingsonderzoek met ioniserende straling
- Bevolkingsonderzoek naar kanker
- Bevolkingsonderzoek voor ernstige ziekten of afwijkingen waarvoor geen behandeling of preventie mogelijk is
Hoe werkt het als vergunning moet worden aangevraagd voor bevolkingsonderzoek?
Voor vergunningplichtige screening dient aanvraag bij WBO-commissie te worden gedaan. WBO commissie kijkt naar verwachte balans van voor en nadelen en brengt advies uit aan minister van VWS -> minister besluit meestal in overeenstemming met gezondheidsraad advies.
Wat is primaire preventie?
Voorkomen bij alle mensen.
Het voorkomen van ziekte of aandoening bij individuen: leefstijladvies, vaccinatieprogramma’s, andere maatregelen bv tijdens pandemie
Wat is secundaire preventie?
Voorkomen bij mensen met risicofactoren.
Opsporen en behandelen van ziekte of aandoening die aanwezig is, maar in stadium waarin er nog geen klachten of symptomen zijn (presymptomatisch/preklinisch)
Wat is tertiaire preventie?
Het voorkomen dat de ziekte tot complicaties leidt of verergert
Wat is het ethisch dilemma bij screening?
Weldoen: bevorderen en beschermen van volksgezondheid vs respect voor autonomie: beschermen individuele vrijheden burgers.
-> wanneer is overheidsingrijpen/paternalisme gerechtvaardigd?
Wat zijn nadelen van bevolkingsonderzoek?
- Belasting en risico’s van test zelf EN/OF van vervolgonderzoek
- Foute testuitslagen (fout-positief en fout-negatief)
- Overdiagnostiek en overbehandeling
- Ongezochte bevindingen (incidental findings)
Wat is de definitie van gezondheid? WHO en RIVM
Is een toestand van compleet welbevinden op fysiek, mentaal en sociaal niveau, en niet alleen afwezigheid van ziekte (WHO)
-> Het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van sociale, mentale en fysieke uitdagingen van het leven (= positieve gezondheid)
Wat zijn de doelen van gezondheidsbeleid in public health?
- Opsporen en preventie van ziekten of gezondheidsrisico’s
- Signaleren van ontwikkelingen in gezondheid of determinanten
- Gezondheidsbevordering
- Gezondheidsbescherming
- Geneeskundige hulp bij en preventie van rampen
- Integraal gezondheidsbeleid
- Innovatie
- Kwaliteitsborging
- Toegang tot de zorg borgen
Wat zijn de relevante wetten van het zorgstelsel?
- Wet publieke gezondheid -> er moet een GGD zijn per veiligheidsregio, directeur van GGD is ook directeur van geneeskundige hulpverleningsorganisatie
- Wet maatschappelijke ondersteuning
- Jeugdwet
- Zorgverzekeringswet
- Wet langdurige zorg
Hoe werkt het met meldingsplichtige ziektes?
Wettelijke meldingsplicht voor:
1. Artsen en laboratoria: A, B1, B2 en C-ziekten
2. Voor artikel 26 instellingen (kinderdagverblijf, verpleeghuis): verschijnselen van infectieziekten (bij potentieel gevaar)
-> Melden aan GGD waar infectieziekte wordt waargenomen
Melden bij vermoeden: COVID-19, MERS, pokken, polio, SARS of virale hemorragische koorts -> direct bij GGD melden
Melden na vaststellen: alle overige ziekten (rest B1, B2 en C) na vaststelling binnen dag aan GGD
Wat zijn de maatregelen van meldingen bij ziekten?
- GGD onderhoudt surveillance
- Leidt eventueel tot maatregelen: bron-contactopsporing, vaccinatie, voorlichting, hygiënemaatregelen, beroepsverbod, isolatie/quarantaine
Wat doet het WMO en wat is de werkwijze?
- Regelt dat mensen met een beperking zolang mogelijk thuis kunnen wonen
- Gemeenten zorgen voor passende ondersteuning en/of zorg
- Keukentafel gesprek -> wat kan diegene zelf, welke hulp kan worden geboden
- Ondersteuning burger naar eigen kracht
- Voorbereiden indicaties en besluiten
- Meervoudige problematiek wordt doorgezet naar sociaal wijkteam
Wat is de wet langdurige zorg?
- Verplichte verzekering
- Wonend in NL of loonbelasting betaler
- Doelgroep: blijvend de hele dag zorg dichtbij of permanent toezicht nodig hebbend
- Toegang via indicatie van het CIZ
- Eigen bijdrage verplicht (10% inkomen)
- Specifieke doelgroepen: terminaal zieken, kinderen met ernstige handicaps
- Voorzieningen: verblijf, persoonlijke verzorging, behandeling, mobiliteit
Wat is surveillance medicine?
- Gaat om normale bevolking waar de focus op ligt: consultatieabureaus, medische keuring, bevolkingsonderzoek
- Vanuit idee: vroege opsporing
Wat is het pathologisch model en wat is het surveillance model?
Pathologisch model: nadruk op oorzaken, op basis van symptomen, heden/statisch, lokalisatie in lichaam patiënt
Surveillance model: nadruk op correlaties, statistische afwijking binnen continuüm populatie, toekomst/dynamisch (meer chronische ziekte), steeds meer los van het lichaam
Hoe was de rookcultuur in de 20e eeuw?
- Begin 20ste eeuw: totale transformatie van tabakscultuur
- WOI: soldaten kregen sigaretten van rode kruis
- Moderne mass marketing: productieoverschot agv industrialisatie -> creëren van vraag + branding/betekenis creëren
Roken was normaal (medio 20e eeuw):
- Veel artsen rookten sigaretten
- Bijna iedereen rookte
The science of smoking:
- Opkomst sigaret -> toename longkanker
- Na WOII: epidemiologie van chronische ziekten
Wat waren de tegenkrachten in het stoppen met roken?
- Waarschuwingen tegen roken gezien als conservatief/ouderwets
- Individuele klinische oordeel vs collectieve data
- Bewuste campagnes van machtige tabaksindustrie
Waaruit bestaat de antirooklobby?
- Roken is slecht voor de gezondheid en moet daarom worden gereguleerd door de overheid
- Roken doet schade aan niet-rokers (meeroken)
- Rokers doen schade aan onschuldige kinderen
Waardoor verloor de industrie de geloofwaardigheid?
- Geheime documenten van tabaksindustrie in openbaarheid
- Documenten toonden doelbewuste besluiten van directies om juridische en PR strategie te volgen en onderzoeksresultaten geheim te houden, additieven om sigaret verslavender te maken
Wat is de jeugdgezondheidszorg?
- Bijdrage aan gezonde en veilige opgroeisituatie van jeugdigen
- Preventief
- Vrijwillig
- Individueel + collectief
JGZ = geen jeugdzorg
Wat is de kosteneffectiviteit van de jeugdgezondheidszorg?
- Kosten 433 mln per jaar
- Levert 5,6 mld op per jaar
Wat zijn de werkzaamheden van JGZ?
- Gemeente verantwoordelijk
- 0-4 jaar / 4-12 jaar / 12-18 jaar
- Landelijk professioneel kader
- Flexibel
Opvoedondersteuning:
- Lichte opvoedondersteuning
- Opvoedondersteuning, bijv videohometraining
- Handelingsgerichte diagnostiek
Omgeving en omstandigheden:
- Financiële situatie
- Werksituatie
- Woonsituatie
- Ingrijpende gebeurtenissen
- Steun netwerk
Wat is de werkwijze van JGZ?
- Basiscontactmomenten voor iedereen
- Extra contactmomenten zo nodig
- Inloopspreekuur
- Afstemmen van zorg
- Voorlichtingsbijeenkomsten
- Deelname ondersteuningsteams
- Samenwerking met ketenpartners
Wat is de invloed van de omgeving op de gezondheid?
- Wet en regelgeving
- Staat gezondheidszorg
- Cultuur
- Leefomgeving
- Kennis en kunde
