gąsior Flashcards
Mekasermina
Pochodna somatotropiny
1. Jest ludzkim insulinoopornym czynnikiem wzrostu, syntetyzowany przez zmodyfikowaną E. coli z dodatkiem genu IGF-1
2. Aktywuje receptor IGF-1 powodując powstanie sygnału wewnątrzkomórkowego, stymulującego przyrost wzrostu
3. Zwiększa wychwyt glukozy, kwasów tłuszczowych I aminokwasów
- Zaburzenia wzrostu u młodzieży I dzieci z ciężkim
pierwotnym niedoborem IGFD-1
- Leczenie zaburzeń gdy nie można wykorzystać
syntetycznie wytworzonego GH
Somatropina
Hormony przedniego płata przysadki
1. Rekombinowany ludzki hormon wzrostu (GH/STH)
2. Uwalnia kwasy tłuszczowe, zwiększa transport aminokwasów, zmniejsza zużycie glukozy przez mięśnie
3. Stymulują rozmnażanie komórek (syntezę DNA I RNA)
- Leczenie niedoczynności przysadki
- Zespół Turnera
- Zespół Pradera i Willego
- Niedobór hormonu wzrostu
Pegwisomant
Inne hormony przedniego płata przysadki i ich analogi
1. Antagonista receptora hormonu wzrostu (bardzo wybiórczy)
2. Zmniejsza stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1
Leczenie akromegalii
Desmopresyna
Wazopresyna i jej analogi
1. Analog hormonu wazopresyny
2. Reguluje resorpcję zwrotną wody w kanalikach nerkowych (działanie antydiuretyczne)
3. Zwiększa stężenie czynnika VIII I czynnika von Willeranda, nasilając fibrynolizę
4. Zmniejsza czas krwawienia
- moczówka prosta (s.l. s.c. i.m. i.v.)
- moczenie nocne (s.l.)
- nokturia (s.l.)
- ocena zdolności zagęszczania moczu (s.c., i.m.)
- zaprawienie hemostazy (i.v.)
- wielomocz i nadmierne pragnienie
Terlipresyna
Wazopresyna i jej analogi
1. Nieaktywny związek, przekształcający się w organizmie do lipresyny (analog ADH)
2. Zwęża naczynia krwionośne - działanie przeciwkrwotoczne
3. Zmniejsza przepływ krwi przez wątrobę → obniża ciśnienie wrotne
4. Nie działa antydiuretycznie!!!
- krwawienia z żylaków i w czasie zabiegów operacyjnych
Karbetocyna
Oksytocyna i jej analogi
1. Agonista oksytocyny
2. Wiąże się z receptorami oksytocyny w mięśniach gładkich macicy, pobudza rytmiczne skurcze macicy, zwiększa częstość i siłę skurczy macicy.
3. Obkurcza macicę zapobiegając nadmiernemu krwawieniu I atonii macicy
4. Działa silniej niż oksytocyna
- Zapobieganie atonii macicy po urodzeniu (przez cesarskie cięcie)
Oksytocyna
Oksytocyna i jej analogi
1. Hormon tylnego płata przysadki mózgowej
2. zwiększa stężenie wewnątrzkomórkowe Ca2+ → wywołuje skurcze macicy
3. Działa na komórki mięśniowo-nabłonkowe gruczołów mlecznych powodując wytrysk mleka
- wywołanie porodu
- kontrola krwawienia poporodowego i atonii macicy
- diagnostyka przy ciąży
Lanreotyd
Hormony hamujące wzrost
1. Analog somatostatyny
2. Duże powinowactwo do obwodowych receptorów somatostatyny
3. Hamowanie wydzielania hormonu wzrostu → normalizowanie czynności tarczycy
- rakowiak
- gruczolak przysadki mózgowej
- guz endokrynny
- akromegalia
Oktreotyd
Hormony hamujące wzrost
1. Hamuje wydzielanie hormonu wzrostu (GH), serotoniny i insuliny
2. Stosowany w weterynarii
- akromegalia
- biegunki u chorych z AIDS
- guzy przewodu pokarmowego
- operacje trzustki
- krwawienia z żylaków przełyku
Pasyreotyd
Hormony hamujące wzrost
1. Analog somatostatyny
2. Wiąże się z receptorami somatostatyny (hsst5) w guzach neurodokrynnych → hamowanie wydzielania hormonu wzrostu
- Choroba Cushinga
Somatostatyna
Hormony hamujące wzrost
1. Inhibitor hormonu wzrostu
2. Hamuje wydzielanie tyreoliberyny, peptydów żołądkowo-jelitowotrzustkowych
- krowtoki z przewodu pokarmjowego
- akromegalia
- ograniczanie wydzielania żołądkowo-jelitowego
Cetroreliks
Antagoniści hormonów uwalniających gonadotropinę
1. Antagonista hormonu uwalniającego hormon lutenizujący (LHRH) - konkurencja
2. Hamuje wydzielanie LH (opóźnia owulację) i FSH
- zapobieganie podwczesnej owulacji
Ganireliks
Antagoniści hormonów uwalniających gonadotropinę
1. Antagonista hormonu uwalniającego gonadotropinę (GnRH)
2. Moduluje oś podwzgórze-przysadka-jajnik (konkurencja)
3. Zmniejsza stężenie LH, FSH i E2 w surowicy
- zapobieganie przedwczesnemu wzrostowi stężenia
hormonu lutenizującego (LH)
Fludrokortyzon
Mineralokortykosteroidy
1. Hamuje syntezę i uwalnianie cytokin
2. Blokuje fosfolipazę A2 to hamuje powstawanie kwasu arachidonowego a to hamuje syntezę leukotrienów i prostaglandyn → zmniejsza obrzęk
3. Działa na kanalik dystalny przez co zwiększa zwrotne wchłanianie Na+, retencję wody, wydalanie K+ i H+
- niewydolność kory nadnerczy
- Okulistyska
- Otolaryngologia
Betametazon
Glikokortykosteroidy
1. Hamuje procesy zapalne i uczuleniowe
2. Hamuje syntezę i uwalnianie cytokin
3. Blokuje fosfolipazę A2 to hamuje powstawanie kwasu arachidonowego a to hamuje syntezę leukotrienów i prostaglandyn
4. Hamuje adhezję leukocytów i makrofagów do śródbłonka
5. Hamuje fagocytozę i uwalnianie enzymów lizosomalnych
6. Hamuje zależne od IgE wydzielanie histaminy i leukotrienów
Miejscowo: choroby skóry
Pozajelitowo:
- choroby gruczołów wydzielania wewnetrznego
- choroby skóry
- alergie
- leczenie wspomagające obrzęku mózgu, wstrząsu
- choroby układu krwiotwórczego
Deksametazon
Glikokortykosteroidy
1. Zmniejsza liczbę limfocytów, eozynofili i monocytów
2. Hamuje rozpad lizosomów
3. Hamuje przepuszczalność naczyń krwionośnych przez co zmniejsza obrzęk
4. Hamuje syntezę i uwalnianie cytokin
5. Hamuje procesy zapalne i uczuleniowe (j.w.)
- wstrząs, obrzęk mózgu
- wrodzony przerost nadnerczy
- alergie
- okulistyka
- dermatologia
- diagnostyka
Hydrokortyzon
Glikokortykosteroidy
1. Zwiększa wytwarzanie glikogenu i rozpad białek w wątrobie
2. Zwiększa stężenie WKT w osoczu
3. W dużych dawkach hamuje procesy zapalne i uczuleniowe (j.w.)
4. Zmniejsza obrzęk przez hamowanie przepuszczalności naczyń
Miejscowo: ukąszenia owadów
- leczenie substytucyjne (niedobory, niewydolności) -
wstrząs, choroby autoimmunologiczne
- alergie, hiperkalcemia
Metyloprednizolon
Glikokortykosteroidy
1. Działa głównie wewnątrzkomórkowo na poziomie DNA
2. Hamuje procesy zapalne i uczuleniowe (j.w.)
- choroby reumatyczne, zapalenia stawów, ZZSK,
choroby hematologiczne (i.v., i.m., p.o.)
Prednizolon
Glikokortykosteroidy
1. Hamuje procesy zapalne i uczuleniowe (j.w.)
2. Hamuje przepuszczalność naczyń krwionośnych przez co zmniejsza obrzęk
3. Hamuje wydzielanie ACTH przez ujemne sprzężenie zwrotne
- hiperkalcemia (choroby nowotworowe)
- RZS, zapalenie stawów, toczeń układowy
- choroby skóry
- choroby hematologiczne
Prednizon
Glikokortykosteroidy
1. Hamuje procesy zapalne i uczuleniowe (j.w.)
2. hamuje czynność podwzgórza i przysadki
3. hamuje wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego
- zaburzenia endokrynologiczne
- choroby reumatyczne
- choroby skóry
- choroby przewodu pokarmowego
- choroby hematologiczne
- nowotwory
Triamcynolon
Glikokortykosteroidy
1. Hamuje procesy zapalne i uczuleniowe (j.w.)
2. Hamuje przepuszczalność naczyń krwionośnych przez co zmniejsza obrzęk
3. Pobudza diurezę
- niewydolność kory nadnerczy
- choroby reumatyczne
- choroby skóry
- okulistyka
Lewotyroksyna
Hormony tarczycy
1. Analog tyroksyny
2. Działa podobnie do hormonów tarczycy
3. Przyspiesza metabolizm i procesy spalania
- niedoczynność tarczycy
- choroba Hashimoto, rak tarczycy
- profilaktyka nawrotu wola, diagnostyka
Liotyronina
Hormony tarczycy
1. Odpowiednik trijodotyroniny
2. Przyspiesza metabolizm i procesy spalania
- niedobory hormonów tarczycy (niedoczynność)
- diagnostyka
Propylotiouracyl
Pochodne tiouracylu
1. Hamuje wbudowywanie jodu w tyreoglobuliny przez co zapobiega łączeniu się jodowanych tyrozyn w jodotyroniny. Prowadzi to do zahamowania syntezy T3 i T4
2. Hamuje przekształcanie T3 i T4
- nadczynność tarczycy
Tiamazol
Pochodne imidazolu zawierające siarkę
1. Hamuje utlenianie jodków do jodu
2. Blokuje jodowanie tyreoglobuliny co zmniejsza syntezę T3 i T4
3. Hamuje syntezę monojodotyrozyny i dijodotyrozyny oraz sprzęganie MIT i DIT w trijodotyroninę
- nadczynność tarczycy
Jod (jodek potasu)
- Potrzebny do syntezy hormonów tarczycy
- leczenie wola z niedoboru jodu
- leczenie zmętnień ciała szklistego i soczewki
Glukagon
Hormony trzustki
1. Ekstrahowany z trzustek zwierzęcych
2. Aktywuje białko Gs przez co zwiększa stężenie cAMP → zwiększa glikemię, zwiększa przemianę tłuszczów, białek, zwiększa wydzielane hormonów
- leczenie ciężkiej hipoglikemii
- diagnostyka
Teryparatyd
Hormony przytarczyc i ich analogi
1. Parathormon wytwarzany w E. coli
2. Pobudza proces tworzenia kości (wpływa na osteoblasty)
3. Zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach i zwiększa wchłanianie zwrotne wapnia w kanalikach nerkowych
- osteoporoza
Cynakalcet
Inne leki przeciwprzytarczycowe
1. Bezpośrednio zmniejsza stężenie parathormonu poprzez zwiększenie wrażliwości receptora wapniowego na wapń pozakomórkowy
2. Zmniejsza stężenie wapnia we krwi
- wtóra i pierwotna nadczynność przytarczyc