Fizyoloji Flashcards
Homeostazi nedir tanımlayınız?
Homeostazi: Organizmanın iç çevresinin dinamik dengesi. Homeostazi kimyasal, ısısal ve sinirsel faktörler ile sürdürülür.
Substantia compacta
Substantia Compacta (Kompakt Kemik):
* Kemiğin dış kısmında yer alan sert ve yoğun yapıdır.
* Havers ve Volkmann kanalları sayesinde kan damarları ve sinirler içerir.
Substantia spongiosa
Substantia Spongiosa (Süngerimsi Kemik):
* Kemiğin iç kısmında bulunan, trabeküler yapıya sahip süngerimsi dokudur.
* Hafif yapısı sayesinde kemiğin ağırlığını azaltır ve darbeleri emer.
Kemik İliği (Medulla Ossium): Substantia spongiosa içinde yer alır. İki türü vardır:
Kırmızı Kemik İliği: Kan hücrelerinin üretildiği yerdir.
Sarı Kemik İliği: Yağ hücrelerinden oluşur ve enerji deposu işlevi görür.
Düz kas ve çizgili kas kasılma mekanizması farklılıkları nelerdir?
Kalsiyum Kaynağı
Hücre dışı Düz Kas
Gelişmiş sarkoplazmik retikulumdan salınır Çizgili
Kasılmayı Başlatan Protein
Kalmodulin Düz Kas
Troponin Çizgili Kas
Kuraklık nedir?
Kuraklık, topraktaki su içeriği bitkilerin ihtiyaç duyduğu seviyenin altına indiğinde ortaya çıkan stres durumudur
Kuraklığın bitkilerde yol açtığı fizyolojik problemleri açıklayınız
- Hücre hacmi azalır
- Büyüme yavaşlar
- Turgor kaybı yaşanır
- Protein ve amino asit sentezi bozulur
- Senesens hızlanır, yapraklar erken dökülür
Bitki büyüme düzenleyicilerini tanımlayınız
Bitki büyüme düzenleyicileri (BBD), çok düşük dozlarda bile bitki gelişimini etkileyen organik bileşiklerdir. Hem doğal hormonlar hem de sentetik formları bulunur.
Sinerjistik ve antagonistik etkilerde bulundukları birer olayı açıklayarak yazınız
- Sinerjistik etki örneği: Oksin + Giberellin → sürgün büyümesini birlikte destekler
- Antagonistik etki örneği: ABA (stoma kapatır) ↔ Giberellin (tohum çimlenmesini teşvik eder), dolayısıyla ABA çimlenmeyi baskılar.
Oksinlerin bitkilerde gerçekleştirdikleri fizyolojik aktiviteleri sıralayınız. Bunlardan partenokarpi olayını ve önemini açıklayınız.
- Hücre uzaması ve bölünmesini teşvik eder
- Apikal dominansı sağlar
- Kök gelişimini destekler
- Meyve oluşumunu başlatır (tohum olmadan da) Partenokarpi: Tohumsuz meyve oluşumudur.
Biyopestisit tanımını yapınız.
Biyopestisitler Zararlı etkilerini önlemek için; bitki, hayvan, mikroorganizma ve bazı minerallerden elde edilen doğal materyallerdir.
Biyopestisitlerin konvansiyonel pestisitlere göre sağladıkları avantajları yazınız.
Avantajları:
* Daha az toksik ve çevre dostudurlar
* Biyobozunurdurlar, kalıntı bırakmazlar
* Hedef organizmaya spesifiktirler, diğer canlılara zarar vermezler
Rigor Mortis
Rigor mortis, ölüm sonrası ATP üretiminin durmasıyla kasların gevşeyememesi sonucu oluşan katılaşma halidir. Kaslar kasılı halde kalır çünkü miyozin-aktin bağları çözülmez
Duyu reseptörleri
Duyu reseptörleri, çevreden gelen fiziksel ya da kimyasal uyarıları algılayarak sinir sistemi aracılığıyla merkeze ileten özel hücrelerdir.
Başlıca türleri:
* Mekanoreseptörler (dokunma, basınç)
* Termoreseptörler (sıcaklık)
* Noseptörler (ağrı)
* Fotoreseptörler (ışık – gözde)
* Kemoreseptörler (tat, koku, O₂, CO₂ düzeyi)
Kemik kırıklarının onarım mekanizması
Kan pıhtısı oluşur, pıhtı içine damarlar filizlenir, nötrofiller ve monositler fagositik aktivite gösterir. Fibroblastlar çoğalır ve prokallus denilen kollajen lifli bağ dokusu oluşur. Geçici kallus oluşumu: Bu yapı kıkırdak dokuya dönüşür. Endokondral kemikleşme: Kıkırdak yapı beslenemeyerek süngerimsi kemiğe, sonra kompakt kemiğe dönüşür.
Damar çeşitleri ve görevleri
Atardamarlar (arter): Kalpten organlara kan taşır
Toplardamarlar (ven): Organlardan kalbe kan getirir
Kılcal damarlar: Madde alışverişinin yapıldığı en ince damarlardır
Bitkilerde suyun önemi
- Hücrelerin turgor basıncını sağlar
- Besinleri çözerek kökten yapraklara taşır
- Fotosentezde reaktan olarak görev alır
- Metabolik reaksiyon ortamı sağlar
- Yüksek özgül ısı ile ısı tamponudur
Ağır metallerin bitkilere zararları
- Hücre zarını ve enzim sistemlerini bozar
- Fotosentez, solunum gibi temel metabolizmaları inhibe eder
- DNA ve protein sentezini etkiler
- Klorofil üretimini azaltır (kloroz)
Fazla besin miktarının bitkilere zararları
- Tuzluluk artışı ile su alımı engellenir (ozmotik stres)
- Azot fazlalığı ile aşırı yaprak büyümesi ve zayıf çiçeklenme
- Mikroelement dengesizlikleri → toksisite (örneğin fazla bor = nekroz)
Apikal dominansi
Apikal tomurcuğun (uç tomurcuk) büyümesini sürdüren oksin hormonu, yan tomurcukların büyümesini baskılar. Bu olay “apikal dominansi” olarak bilinir. Bitkinin dik büyümesini sağlar. Tepe kırıldığında yan sürgünler büyür.
Kapalı ortamda bitki üretimi
Işık, sıcaklık, nem ve CO₂ gibi çevresel koşulların kontrol edildiği seralarda veya “growth chamber”larda yapılan üretimdir.
Avantajlar:
* Yıl boyu üretim
* Zararlılardan koruma
* Verimli alan kullanımı
İki çim türünün sadece yaz ayları boyunca karşılaşacakları olumsuz stres etkilerini nedenleriyle birlikte açıklayınız.
- Kuraklık: Aşırı terleme, su kaybı ve solma
- Yüksek sıcaklık: Hücresel proteinlerin denatürasyonu
- UV stresi: DNA ve fotosistem hasarı
- Toprak tuzluluğu: Osmotik baskı nedeniyle su alımı azalır
- Yoğun kullanım (mekanik baskı): Yaprak ve kök yapısı zarar görür
Bu türler sıcak mevsim çimleri olduğu için bir miktar tolerans gösterse de stres şiddetlenince büyüme geriler.
Kan-Beyin Bariyeri (KBB) nedir ve önemi nedir?
KBB, merkezi sinir sistemi ile kan dolaşımı arasındaki seçici geçirgenliğe sahip bir bariyerdir.
Önemi:
* Beyindeki nöronlar için stabil ve güvenli bir iç ortam sağlar
* Toksik maddelerin ve patojenlerin beyne ulaşmasını engeller
* Dolaşımdaki nörotransmitterler maddelerin beyine geçişini kısıtlar
* Suda çözünebilen birçok maddeyi pasif difüzyonla engeller
* Beyne gerekli olan maddeler (glukoz, bazı amino asitler vb.) seçici taşıyıcılarla taşınır.
Yara iyileşmesi süreci (deride)
- İnflamasyon (İltihap) evresi:
o Hasarlı bölgede mast hücreleri histamin ve diğer mediatörleri salgılar
o Makrofajlar fagositozla temizliği sağlar - Proliferasyon (çoğalma) evresi:
o Fibroblastlar aktifleşir, kollajen ve diğer ekstrasellüler matriks elemanlarını üretir
o Yeni damar oluşumu (anjiyogenez) başlar - Remodelling (yeniden yapılanma) evresi:
o Kollajen lifleri yeniden düzenlenir
o Gerekirse skar dokusu (yara izi) oluşur
o Doku dayanıklılığı artar
