Filo 1 Flashcards
Antropomorfisme
Menselijke eigenschappen toekennen aan niet- menselijke wezens
Apathie
Vrij zijn van alle passies en affecten (ziel)
Categorieen leer
1 categorieen =Predicaten
Aristoteles: logisch en ontogisch
Wezenlijke en niet wezenlijke eigenschappen bv vorm tegenover smaak
Groen zijn to boom zijn
Dialectiek
Kritische vragen stellen om tot juiste meningen te komen
Kunst vh converseren , kennis verkrijgen
Dualisme
Twee dingen betreffend, 2 onherleidbare principes
Jaar 1000
Start middeleeuws wijsgerig denken
Scholastiek
Logisch-didactische aanpak, doctrinaire autoriteiten, steeds terugkerend systeem van begrippen
Logica invloed
Zorgt voor verfijningen in de scholastiek
Logica
Redeneerkunde maar ook taalanalyse
Anselmus van canterbury
11e eeuw
Aartsbischop
Godsbewijs
Godsbewijs van Anselmus
Wie god denkt, verbind god met existentie
Want als hij nietbestaat kun je hem ook niet denken
Tegenargument: het mooiste eiland
Het hoogstdenkbare (god) moet bestaan insluiten
God = perfect wezen… god bestaat als god bestaat
Thomas van aquino : kritiek = cirkelredenering
Universalieen kwestie
De mens, de boom
Abelard oplossing universalienkwestie
Soortnaam is afgerond geheel
Augustinus & wil
De wil is het beginsel van menselijke werkzaamheid. Zonde = tegen de wil van god ingaan
Abelard & wil
Het gaat om de instemming
Plato zijn
Het zijn is het volste Idee
Thomas van Aquino
Systematisch
God is eerste beweger
Late middeleeuwen
Ziel is sterfelijk
Zintuigen
Mensenrechten
Eros
Strevennaar het schone/ geluk
Esthetica
Leer vd zintuiglijke waarneming
Ethiek
Juist handelen/ moraalwetenschap
Filosofie
Kennis vh denken. Denken over het denken
Ontologie
Zijnsleer
Wijsgerige antropologie
Filo vraag naar het wezen van de mens. Wat maakt de mens specifiek tot mens
A prior
Voorafgaand aan de zintuiglijke waarneming
Archai
Begin / bron
Doxa
Algemeen geloof, algemeen aanvaardbare opvatting
Dualisme
2 dingen
Lichaam en ziel
Goed en kwaad
Episteme
Kennis of wetenschap, overtuiging
Tegenhanger van doxa
Idee
Wat is Idee
Onveranderbaar normen en vormen van de werkelijkheid in gods geest
Ideeenleer plato
Plato
Essenties bestaan in transcedente wereld
Aanschouwenvan Ideeen is kennis opdoen
Inductie
Heenleiden
Hoeft niet waar te zijn
Toekomst voorspellen vanuit eerdere ervaring
Socrates heeft waarschijnlijk een baard
Maieutiek
Vroedvrouw . Socrates
Al vragend inzichten opwekken
Kennis is al aanwezig , hoeft alleen maar ter wereld gebracht te worden . Socrates verleent hulp hierbij
Retoriek
Aantrekkelijk en overtuigend taalgebruik
Overtuigen van wil om het goede te doen
Sofisten
Rondreizende leraren
Transcedent
Overstijgend naar andere werkelijkheid
Bewijs uit het ongerijmde
Bewijs uit wiskunde . Oets kan waar zijn door het tegenovergestelde te bewijzen
Stelling is waar of onwaar
Potentia
Vermogen kracht
Empirie
Ervaring
Kennis komt voort uit ervaring
Hupokeimenon
Ten grondslag liggen
Organon
Werktuig
Methode
Aristoteles
Uit de logica
Ousia
Plato
Zijn
Wezen
De Idee
Perapatetische school
Lyceumvan aristoteles
Premisse
Stelling in de logica
Premise+ premise = conclusie
Alle mensen zijn sterfelijk, socrates is een mens dus socrates is sterfelijk ( deductie)
Syllogisme
Redenering
Geldige gevolgtrekking
Teleologie
Onderzoek naar het einddoel
Retorica
Fraai en overtuigend taalgebruik
Antropologie
Leer over aard vd mens
Humanisme in renaissance
1Moet praktisch zijn . Voor alledag
2 Studie om mens tot beschaafd wezen te maken
Petrarca
Mensen zijn door taal en verstand met elkaar verbonden- retoriek
3 deling van menselijke ziel: verstand herinnering en wil
Apatheia
Apathie
Ataraxia
Ideaal van zielsrust
Vrijheid van zorgen
Emanatie
Opwellen uitstromen
Uit het goddelijke ( komt de wereld)
Epicurisme
Onbekommerd genieten vh goede des levens
Eschatologie
Leer vd laatste dingen
Gnosis
Leerstellingen omtrent god die tot verlossing leiden
Hermeneutisch
Uitleg
Immanent
Transcedent
Logos
Rede begrip
In stoa: perfecte kosmische orde
Manicheisme
Religieuze stroming
Goed tegen kwaad. Geen god
Sceptisisme
Onderzoeken, onthouden van oordeel
Ook wel pyrrhonisme
Stoa
Praktische levenswijsheid en indiv ethiek
Seneca
Niet laten leiden door emoties
Stoa
In harmonie met de natuur
Plato
Ideeënleer
Staatsman
Onsterfelijke ziel
Lichaam als kerker vd ziel
Aristoteles ziel
3
Planten
Dieren
Mensen
Onsterfelijk
Metafysica
Onderzoekt de aard vd werkelijkheid
Grot
Plato
Stadia om tot hoogste kennis te komen ( ontwikkeling )
Padaia = opvoeding
Dingen alleen kenbaar door het licht vd zon
Wereldziel
Lichaam als kerker vd ziel
Aristoteles methode
Verschijnselen
Kosmos is ultieme werkelijkheid
Kennis door waarneming
1e onbewogen beweger
Deductie
Van algemeen naar bijzonder
Wiskunde
Premise+premise= conclusie
Socrates is sterfelijk
Aristoteles Zijn
Categorieën (10)
Copernicaanse wending
Zon is middelpunt
Wiskunde
Experiment
Onsterfelijkheid vd ziel 3 houdingen
- Wijsgerig bewijs:thomas v aquino
- Wijsgerig bewijs onmogelijk maar geloof hierin: scotus
- Oplossing in filo: aristoteles
Zielbij avveroisten
Individuele ziel isniet onsterfelijk
Aristoteles: ziel is onsterfelijk
Accident
Een toevallige niet wezenlijke eigenschap
Een hond zonder staart is nog steeds een hond
Contigentie
Toevallige eigenschap
Thomas van aquino
Waar maar nietnoodzakelijk
Bv alle zwanen zijn zwart
Voorkomen
Dat wat ook anders had kunnen zijn
Tegenovergestelde is noodzakelijkheid
Dialectiek
Kunst vh converseren
Techniek om kennis te verkrijgen
Pantheisme
Alles is god of goddelijk
Natuur en god zijn 1
Sematiek
Betekenis van taal
Ens inquantum ens
Zijnde qua zijnde
Esse
Zijn
Essentie
Uitdrukking van het wezen. Niet meteen bestaansrecht
Wat maakt een hond tot hond
Existentia
Concrete bestaan
Formeel
Werkt bepalend
Materieel
Wordt bepaald
Radicale contingentie
Noodzakelijkheid
Significatie
Eigenschap van een term
Betekenis
Substantie
Kan op zichzelf bestaan zonder drager
Zijnshierarchie
God is het hoigste zijnde
Thomas van Aquino
Terministische logica
Logica van aristoteles
Humanisme in moderne tijd
Strijd voor maatschappelijke waardes op grond vd menselijke natuur
Nominalisme
Begrippen zijn slechts namen
Stroming
Kennistheoretisch
Individuele dingen zijn werkelijk ( de boom ipv boomheid )
Res ipsa
Ding op zichzelf
Tertium comparationis
3e deel vd vergelijking
Topoi
Logische gemeenplaatsen
Aristoteles
Predicaten die aan alle onderwerpen gemeen zijn
Verisimilitudo
Waarschijnlijkheid
Geen absolute waarheid
Platos filo
- grot
- ideeen
- breuk met mythologie
- leren is herinneren
- Onbewogen beweger
- Onsterfelijke ziel
- Wereldziel
- Socratisch gesprek
- Mimesis
- Ingeboren herinneringen
Aristo filo
1aarde als middelpunt
- Waarneming
- Breuk met plato dualisme
- Categeorieen
- Onbewogen beweger
- Sterfelijke ziel
- Dialectische methode
Augustinus filo
1 mens kanniet op eigen kracht tot ware kennis komen
2. Openstellen voor god
Axioma
Stelling die bewezen is
Hylemorfisme
Vormverandering
Van eikel naar boom
Aristoteles
Act
Aristoteles: aanduiding dat iets werkelijk is of zich verwerkelijkt heeft vanuit zijn mogelijkheid
Augustinus
Neoplatonisme
Kwaad komt voort uit ongehoorzaamheid vd mens
God heeft hele geschiedenis nodig om zijn Staats gods te verwezenlijken
Lot
Thomas van aquino 2
Aristoteles
Verstand
Bedtaansniveaus
Dunamis
Aristoteles
Geschiktheid om iets te worden
1e verwerkelijking van lichaam
Aristoteles
Ziel
Lichaam is in potentie levend . Heeft dus een vorm of verwerkelijking nodig om ook in act levend te worden.ziel is doeloorzaak van lichaam
Anselmus hoogstdenkbare
Kan in verstand bestaan
Moet ook onafhankelijk bestaan ander is het niet het hoogst denk bare
Bewijs uit ongerijmde
Anselmus geloofswaarheid
Inzicht volgt op geloof
Geloofswaarheden moeten geopenbaard worden
Thomas
Kentheoretisch primast
Zonder het zijn is er geen kennis mogelijk
Drogreden
Lijkt logisch maar klopt niet
Aristoteles
Mythen voorfilosofisch waarom?
Verklaring voor het waarom van dingen . Verklaren en te weten . Mythe is niet kritisch.
Mythe is voorfilo omdat zij niet ter discussie stond
Hylemorfisme van plato
Materie en vorm
Alle concrete dingen bestaan uit beiden
Kunnen niet van elkaar worden losgemaakt.
Vegrippenparen air
Act en dunamis
Werkelijkheid en potentie
Nominalisten
Universalia zijn begrippen die slechts in de geest bestaan. Kunnen niet werkelijk zijn
Realisten
Begrippen bestaan onafhankelijk in de realiteit
Existentie 2
Thomas
Concreet actueel bestaan
Thomas zijnsanalogie
Betekenissen zijn niet precies hetzelfde , wel verbonden maar ook meerduidig
God is , teddybeer is