FIL1 (YUNIT II ONLY) Flashcards

1
Q

ANG WIKA AY
BEHIKULO NG

A

Kaisipan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

ANG WIKA AY ______ TUNGO SA PUSO NG ISANGTAO

A

Daan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

ANG WIKA AY NAGBIBIGAY
NG MGA KAUTUSAN O NAGPAPAKILALA SA
TUNGKULIN AT KATAYUAN
SA ________ NG
NAGSASALITA

A

Lipunan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

ANG WIKA AY KASASALAMINAN NG ________ NG ISANG LAHI, MAGING NG KANILANG KARANASAN

A

Kultura

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

ANG WIKA AY
PAGKAKAKILALAN NG
BAWAT ________ O
GRUPO NG GUMAGAMIT NG
KAKAIBANG MGA
SALITANG HINDI
LAGANAP

A

Pangkat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

ANG WIKA AY LUKLUKAN NG _______ SA KANYANG ARTISTIKONG GAMIT

A

Panitikan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

ANG WIKA AY
KASANGKAPAN SA _______ NG
KULTURA NG
IBANG LAHI

A

PAG-AARAL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

ANG WIKA ANG TAGAPAG______ NG LIPUNAN

A

Bigkis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Kalikasan ng wika

A

•Pinagsama-samang tunog.
•May dalang kahulugan
•May gramatikal istraktyur
•Sistemang oral-awral
•Pagkawala o ekstinksyon ng wika
•Iba-iba, diversifayd at
pangkatutubo o indijenus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Katangian ng wika

A

•Dinamiko/buhay
•May lebel o antas
•May lebel o antas
•Ang wika ay komunikasyon
•Ang wika ay natatangi
•Magkabuhol ang wika at kultura
•Gamit ang wika sa lahat ng uri ng larang
o disiplina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

ay kasangkapan na ginagamit at nabubuhay lamang habang patuloy na ginagamit.

  • Santiago, 1995
A

Wika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wala pang isang wikang pambansa.
Ang bawat etnikong grupong nakatira sa bawat rehiyon ay may kani-kanilang wikang sinasalita.

A

Pre kolonyal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Lalong nagkawatak-watak ang mga Pilipino.
Hindi nila itinanim sa isipan ng mga Pilipino ang kahalagahan ng isang wikang magbibigkis sa kanilang mga damdamin.
Mga prayleng Kastila ang nag-aral ng katutubong wika ng iba’t ibang etnikong grupo.

A

Panahon ng kastila

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Panahon ng Kastila
Hindi itinuro ng mga Espanyol ang kanilang wika dahil sa layuning “______ at ______” ang mga kapuluan sa Pilipinas.

A

“hatiin at pagharian”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Ang wika ng mga katutubo ang naging ______ ng komunikasyon.

A

midyum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Layunin ng Treaty of Paris

A

A) I-divert ang eksena mula sa Pilipinas.
B) I-bully ang toxic na Espanya.
C) I-bury ang outdated na kolonyalismo.
D) I-save ang Pilipinas mula sa FOMO (fear of missing out).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Makamasa naman ang edukasyon sa panahon ng pananakop ng mga _____. Dahilan ito para maging popular ang wikang ______ kaysa sa wikang Kastila.

A

Amerikano, Ingles

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Sa pangunguna ni Pang._______ ay nagsimula ang pormal na kasaysayan ng paghahangad ng bansa na magkaroon ng isang wikang mag-uugnay sa lahat ng mamamayan nito na magsisilbing behikulo ng pagkakaunawaan para sa pambansang pagkakaisa noong 1935.

A

Manuel L. Quezon, panahon ng komonwelt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na wikang katutubo. Hanggat hindi itinatakda ng batas, ang wikang Ingles at Kastila ang siyang mananatiling mga opisyal na wika

A

1935 Konstitusyon Artikulo XIV, Seksyon 3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Bilang pagsunod sa probisyong nabanggit ay pinagtibay ang ______________ na nagtatag sa Surian ng Wikang Pambansa. (SWP na naging Linangan ng mga wika sa Pilipinas o LWP, at ngayo’y Komisyon sa Wikang Filipino o KWF).

A

Batas Komonwelt Blg. 184

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

ahensiyang nagsagawa ng mga pagaaral ng mga wika sa Pilipinas para sa pagpili ng magiging batayan ng wikang pambansa.

A

Surian ng Wikang Pambansa. (SWP na naging Linangan ng mga wika sa Pilipinas o LWP, at ngayo’y Komisyon sa Wikang Filipino o KWF).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Ginawang pangunahing midyum ng edukasyon ang wikang pambansang batay sa Tagalog at binigyan-diin ang development ng nasyonalismo. Ipinagbawal ang paggamit ng wikang Ingles

A

PANAHON NG HAPON1941-1945

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Nihonggo at Tagalog ang magiging opisyal na wika sa buong kapuluan

A

Ordinansa Militar Blg. 13

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

isang batas na nagtatadhana ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika simula Marso 29 hanggang Abril 2 bilang pagbibigay kahalagahan sa kaarawan ni Francisco Baltazar

A

Proklamasyon Blg. 12

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Proklamasyon Blg. 12 o Nilagdaan ni ________. Noong _______

A

Pang. Ramon Magsaysay, Marso 15, 1952

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

______ Paglagda ni Pang. Ramon Magsaysay na sinususugan ang Proklamasyon Blg. 12’s 1954 para sa paglilipat sa pagdiriwang ng Linggo ng Wika sa Agosto 13-19 taon-taon bilang parangal at paggunita sa Ama ng wikang pambansa na si Manuel L. Quezon. Noong ________

A

Proklamasyon Blg. 186, Setyembre 23, 1959

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Ama ng wikang pambansa

A

Manuel L. Quezon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

_________ kautusang nagtatagubilin na Pilipino ang katawagan sa wikang pambansa. Noong _______

A

Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 o Paglagda ni Jose E. Romero, Agosto 13, 1959

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Ang pambansang asembleya ay dapat magsagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na pagpapatibay ng isang panlahat na wikang pambansa na tatawaging Filipino.

A

1973 Konstitusyon Artikulo XIV Seksyon 3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.

A

1987 Konstitusyon Artikulo XIV Seksyon 6

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Pinakamaliit na yunit o bahagi ng isang sistema ng pagsulat

A

Mga Grafema/ Grafema

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Sa ortograpiyang Filipino:

A

1.1 Titik
1.2 Di-titik

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Titik o Letra
_______ titik, binibigkas o binabasa sa tunog-Ingles maliban sa Ñ

A

28 (dalawampu’t walo)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Di-titik
Binubuo ng:

A

Tuldik at Bantas

35
Q

Gabay sa paraan ng pagbigkas ng mga salita

A

Tuldik o Asento

36
Q

Kumakatawan sa mga patlang at himig ng pagsasalita sa pagitan ng mga titik at pantig

A

Bantas

37
Q

Isang unit ng tunog na binubuo ng isang patinig o kambal-patinig at isa o mahigit pang katinig

A

Pantig

38
Q

Paraan ng paghati sa isang salita alinsunod sa mga pantig na ipinambuo dito

A

Pagpapantig

39
Q

Kayarian ng salita

A

K- katinig (consonant, b, c, d, …)
P- patinig (vowels a,e,i,o,u)

40
Q

Pagpapantig ng mga salita

A

Kapag may magkasunod na katinig sa loob ng isang salita,
ang una ay isinasama sa sinundang patinig at ang ikalawa
ay isinasama sa kasunod na pantig

41
Q

Kataliwasan sa pagpapantig ng mga salita:

A

•kung hiram mula sa Español ang mga digrapo gaya ng BR, TR, KR, etc. magkasama ito sa isang pantig
at hindi pinaghihiwalay
•tatlong magkakasunod na katinig sa loob ng
isang salita, ang unang dalawa ay sumasama sa
sinundang patinig at ang ikatlo ay napupunta sa kasunod
na pantig
•Kapag ang una sa tatlong magkakasunod na katinig ay sinusundan ng alinman sa BL, BR, DR PL, at TR, ang
unang katinig ay isinasama sa unang patinig at ang
sumunod na dalawang katinig ay napupunta sa kasunod
na pantig

42
Q

Kapag nagsisimula ang salita sa kambal-katinig o
kumpol-katinig (consonant cluster), ang katinig at
patinig lamang ang inuulit

A

Pantig na inuulit

43
Q

Napakaimportante ng walong bagong
dagdag na titik sa Filipino upang maigalang
ang mga kahawig na tunog sa mga
katutubong wika.

A

Gamit ng Walong Bagong Titik
(C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z)

44
Q

Ang dating 20 titik ng Abakada ay nadagdagan ng
walo pang titik: C, F,J, Ñ, Q, V, X, Z
Apat ay mula sa mga wika ng ibang bansa
______
Apat ay mula sa mga wika sa Filipinas
______

A

C, Ñ, Q, X
F, J, V, Z

45
Q

Gamit ng walong bagong titik sa pagbabaybay:

A

•Para sa mga bagong hiram na salita na babaybayin sa
Filipino
•Para sa mga bagong hiram na salita na hindi binabago
ang baybay
•Para sa mga pangngalang pantangi
•Para sa mga katawagang siyentipiko at teknikal
•Para sa mga mahirap dagliang ireispel

46
Q

(pagrereispel)
Huwag magreispel kapag:

A

•Kakatwa o kakatawa ang anyo
•Higit na mahirap basahin kaysa orihinal
•Nasisira ang kabuluhang kultural
•Higit nang popular ang anyo sa orihinal

47
Q

Pagrereispel

A

•Pasók ang SK at ST kapag nasa dulo ng salita
•Kapag ang SK o ST ay nasa unahan o gitna ng salita, madalas itong nahahati
•Walâng KT

48
Q

Sa panghihiram ng salita, ______ muna bago ______

A

Español, Ingles

49
Q

Mga salitang hindi Español at hindi rin Ingles, hindi matukoy ang pinagmulan

A

Salitang Siyokoy

50
Q

Sa pangkalahatan, nawawala ang unang patinig sa mga
kambal-patinig na I+(A, E, O) at U+(A, E, I) kapag
siningitan ng Y at W sa pagsulat.

A

Kambal-Patinig
Alituntunin:

51
Q

Mga kataliwasan sa tuntunin ng kambal-patinig:

A

•Huwag alisin ang unang patinig kapag ang kambal-patinig ay sumusunod sa katinig sa unang pantig ng
salita
•Huwag alisin ang unang patinig kapag ang kambal-patinig ay sumusunod sa dalawa o mahigit pang
kumpol-katinig (consonant cluster) sa loob ng salita
•Huwag alisin ang unang patinig kapag ang
kambal-patinig ay sumusunod sa tunog na
H
•Kapag ang kambal-patinig ay nása dulo ng salita at may diin ang bigkas sa unang patinig ang orihinal

52
Q

Hindi nagdudulot ng kalituhan ang mga kamabal-patinig na may malakas na unang patinig (A,E, O)

A

Malakas na pantig

53
Q

Palitang E/I at O/U

A

•Senyas sa Español o sa Ingles
Sa kaso ng E/I, magiging senyas ang E sa mga salitang Espanyol
na nagsisimula sa ES upang ibukod sa mga salitang Ingles na halos
katunog ngunit nagsisimula sa S
•Kapag nagbago ang katinig
•Epekto ng Hulapi – nagiging i ang e kapag may hulapi
•Hindi kailangan baguhin ang E kapag nasa dulo ng mga salitang hiram sa Español at sinusundan ng hulapi
•Epekto ng Hulapi – nagiging U ang O kapag may hulapi

54
Q

Palitang E/I at O/U
Kailan Di Nagpapalit:

A

•Hindi kailangang baguhin ang E at O kapag sinundan ng pang-ugnay na (-ng)
•Hindi kailangang baguhin ang E at O kapag inuulit ang salitang-ugat
•Huwag baguhin ang dobleng “O”
•Huwag baguhin ang UO
— Mag-ingat dahil may magkaibang kahulugan

55
Q

Mga Gamit ng “Nang”:

A

•Ginagamit na kasingkahulugan ng “noong”.
•kasingkahulugan ng “upang” o “para”
•bílang pang-angkop ng inuulit na
salita
•pagsasabi ng paraan

56
Q

Mga gamit ng “Ng”

A

•Ginagamit para maipakilala ang tagatanggap ng kilos
•Ginagamit upang tukuyin ang ugnayan o relasyon
•Para matukoy o makilala ang gumagawa ng kilos na balintiyak [passive action o tagatanggap ng kilos]
•Oras at Petsa

57
Q

NANG - Sumasagot sa tanong na _______

A

Paano at gaano

58
Q

NG - Sumasagot sa tanong na _______

A

Ano o nino/sino

59
Q

Paraan ng Pagbikas sa Filipino:
Tuldik na dapat gamitin:

A

•malúmay — pahilís ( ́)
•malumì — paiwà ( ̀)
•mabilís — pahilís ( ́)
•maragsâ — pakupyâ ( ̂)

60
Q

Nagtatapos sa Patinig o
Nagtatapos sa Katinig
Hal. : dalága, babáe, saríli, táo, sampalatáya.
Ang diin ay nasa ikalawang huling patinig

A

Malúmay

61
Q

Nagtatapos sa patinig, may malumay na bigkas tulad ng malumi ngunit ang diin o tuldik ay nasa huling patinig
Hal. : batà (child), talumpatì, dambuhalà

A

Malumì

62
Q

Nagtatapos sa Patinig o
Nagtatapos sa Katinig
Hal.: takbó, isá, malakí, batubató
Mabilis ang bigkas at nasa huling patinig ang tuldik

A

Mabilís

63
Q

Nagtatapos sa patinig
Hal.: kaliwâ, dukhâ, sampû, tatlumpû
Ang tuldik ay nasa dulo, mabilis at may diin sa dulo

A

Maragsâ

64
Q

Dagdag na gamit ng pakupya

A

simbolo sa impit na tunog sa loob ng isang salita na nagaganap sa Bikol at mga wika sa Cordillera

65
Q

Tunog na matatagpuan sa Mëranaw, Pangasinan, Ilokano, mga wika sa Cordillera, Akëanon, Kiniray-a at iba pang wika sa bansa

A

Schwa (ë)

66
Q

Gamit ng gitling

A

•Sa Inuulit na Salita
•Sa Paghihiwalay ng Katinig at Patinig
•Kapag inuunlapian ang pangngalang pantangi
•Kapag salitang banyaga at nása orihinal na baybay ang kasunod
•sa Kasunod ng “De”
•sa Kasunod ng “Di”

67
Q

TUNGKULIN AT PROBLEMANG
DAPAT HARAPIN NG KWF
NGAYON

A

1.Estandardisasyon sa pamamagitan ng Ortograpiyang Pambansa
2. Armonisasyon ng mga ortograpiya ng mga katutubong wika, lalo na ang mga
ginagamit sa DepEd Mother Tongue
Program

68
Q

sining ng tamang
pagbaybay at pagsulat ng mga
salita ayon sa tamang
pamantayan o gamit

A

Ortograpiya

69
Q

Mga tuntunin kung paano sumulat
gamit ang wikang Filipino

A

Ortograpiyang Pambansa

70
Q

Natatanging malinaw na ebidensiya
ng taglay na talino at kultura ng mga
Filipino

A

Baybayin

71
Q

Unang Pag-aaral sa Baybáyin
Ortograpiya at mga Tuntunin sa Pagsulat ng
Wikang Tagalog

A

Pedro Andres de Castro

72
Q

Unang Pag-aaral sa Baybáyin
Mga Ambag sa Pag-aaral ng Sinaunang Alpabeto ng mga Filipino

A

Trinidad Pardo H. de Tavera

73
Q

Pinakaunang aklat na nalathala
sa Filipinas.
Nakasulat sa Español at Tagalog
(alpabetong Romano at Baybaying Tagalog)

A

Dasal: “Ama Namin,” “Aba
Ginoong Maria,” “Sampung Utos
ng Santa Iglesya,” “Pitong
Sakramento,” “Tanungan”

74
Q

Mga Katangian ng Alpabetong Romano
na pinalaganap ng mga Español

A

•Walang K, pinalitan ng C at QU.
•Walang W, ipinakatawan sa U.
•Alpabeto alinsunod sa gamit ng
Español.

75
Q

Repormang Rizal

A

•“Sobre la nueva ortografia de la lengua tagala” (1890)
•“Estudios sobre la lengua tagala” (1899)
•Tungo sa abakadang Tagalog ni Lope K. Santos

76
Q
  1. Paggamit ng K at W.
  2. Pagsasaayos ng pantig na GUI at QUI.
  3. Pagsasaayos ng diptonggo na AO
A

“Sobre la nueva ortografia de la lengua tagala” (1890)

77
Q
  1. Alpabetong may 20 titik.
  2. Limang patinig, labinlimang (15) katinig
A

“Estudios sobre la lengua tagala” (1899)

78
Q

Tagalog bilang batayan ng wikang
pambansa (pag-iwas sa baybay Español)

A

1939-1959

79
Q

Pilipino, 20 titik

A

1959-1973

80
Q

Filipino, 31 titik

A

1977

81
Q

Filipino, 28 titik
Filipino, 28 titik

A

1987
2013

82
Q

Alpabetong PILIPINO / ABAKADA

A

20 titik: 5 patinig, 15 katinig
bawat katinig ay binabasang may kasamang “a”

83
Q

dagdag na
11 titik:
C, F, J, Ñ, Q, V, X,V
Ch, RR, LL
“pinagyamang alpabeto”

A

Tumbasang
Español-Filipino

84
Q

Alpabetong Filipino

A

28 titik: 5 patinig, 23 katinig
Dagdag na walong letra: C,F,J,Ñ,Q,V,X,Z
Binibigkas sa tunog Ingles maliban sa Ñ