Experimenteel onderzoek Flashcards
Experiment def.
een prospectief, gecontroleerd onderzoek waarbij iets systematisch gemanipuleerd wordt om oorzakelijke relaties in kaart te brengen
manipulatie
het actief en systematisch variëren van een factor (interventie)
prospectief
de manipulatie is met voorbedachte rade en doelgericht
Controle
zorgen dat behalve de manipulatie er niks invloed kan hebben op de situatie (interne validiteit)
Oorzakelijke relatie
bij prospectief onderzoek met voldoende controle
interne validiteit
de mate waarin de waargenomen verschillen daadwerkelijk het gevolg zijn van de manipulatie
Bedreigingen van de interne validiteit
- Confounders
- Effect-modificatorrs
- Effect-mediators
Confounder
Variabele waarvan het effect verward kan worden met die van de OV
- Heeft invloed op AV
- Correleert met OV
- Wordt niet veroorzaakt door OV
Effect modificator
- Verandert relatie OV en AV
2. geen directe invloed op AV
Effect mediator
- Ov heeft invloed op mediator
2. Mediator heeft vervolgens invloed op de AV
Between subjects design
Vergelijken van personen/groepen
Within subject design
Vergelijken binnen persoon (herhaald meten)
Mixed design
Herhaalde metingen bij verschillende groepen
Bedreigingen interne validiteit bij herhaald meten
- autonome rijping
- regression to the mean
- history
- testing
autonome rijping def.
natuurlijke veranderingen in proefpersonen die niet komen door de OV
autonome rijping controle
controlegroep –> rijping geldt voor beide groepen
regression to the mean def.
bij herhaalde metingen is de kans altijd groter dat de waarde naar het gemiddelde toe gaat. Bij een extreme waarde is een verschil bij een vervolgmeting dus logisch zonder in verband te staan met de OV
regression to thee mean controle
Geen extreme waardes gebruiken voor selectie
history def.
niet-experimentele gebeurtenissen kunnen de uitkomsten beïnvloeden
history controle
let op veranderingen die de AV beïnvloeden (confounding) of die invloed hebben op de relatie tussen OV en AV (modificator)
testing def.
het effect van eerdere metingen op latere metingen (oefening, vermoeidheid)
testing controle
- randomiseren van volgorde
- counterbalancen
- randomiseren in blokken
randomiseren volgorde
alle condities worden in willekeurige volgorde aangeboden
randomiseren in blokken
- blokken zijn zo lang als het aantal condities
- aantal blokken is gelijk aan het aantal keren dat je de condities aanbiedt
counterbalancen def.
ervoor zorgen dat iedere conditie even vaak in iedere fase wordt aangeboden
complete counterbalancing
alle volgorden worden aangebode
incomplete counterbalancing
een aantal mogelijke volgorden wordt aangeboden
differentiële transfer; assymetrische effecten
de invloed van A op B is groter dan van B op A
differentiële transfer; onomkeerbaar effect
De invloed van 1 conditie is onomkeerbaar
groepsvergelijking
iedere proefpersoon ontvangt 1 (groep) OV(‘s)
nadelen groepsvergelijking
- ongelijke groepen kunnen verschillen veroorzaken
- minder statistische power door individuele verschillen
- veel proefpersonen nodig
bedreigingen interne validiteit bij groepsvergelijking
- selectie
- selectieve uitval
- verschil in tijd, plaats, behandeling
Selectie def.
Groepen verschillen op voorhand op relevante aspecten
selectie controle
- randomiseren
selectieve uitval def.
proefpersonen die tijdens het onderzoek uitvallen bezitten vaak specifieke kenmerken
selectieve uitval controle
- in-en exclusiecriteria van proefpersonen en taken
2. intention to treat
intention to treat
alle toegewezen proefpersonen worden geanalyseerd, ook degenen die gestopt zijn
verschil in variabelen
alle variabelen moeten zo constant mogelijk zijn
externe validiteit def.
hoe generaliseerbaar zijn de uitkomsten
populatievaliditeit def.
gelden de effecten ook voor andere personen
populatievaliditeit bedreigingen
- cost-restricted sampling
- self-selection
- verkeerd gebruik klinische steekproef
cost-restricted samplin
kleinere steekproef om kosten te besparen
convienence sampling
het selecteren van makkelijk voorhanden pp
self selection/ volunteer bias
mensen die zich vrijwillig aanmelden hebben vaak al meer motivatie
ecologische validiteit def.
gelden de effecten ook op een andere plaats onder andere omstandigheden
ecologische validiteit bedreigingen
- novelty effect
- hawthorne effect
- placebo effect
- pygmalion effect
novelty effect
nieuwheid stimuleert en verhoogt de prestatie
hawthorne effect
weten dat iemand kijkt verhoogt de prestatie
placebo effect
als je gelooft dat het werkt, werkt het ook
pygmalion effect
de verwachtingen van de onderzoeker beïnvloeden de resultaten
cohort onderzoek
gezonde pp –> expositiemeting –> wachten –> kijken wie ziek is –> kijken naar de exposities vooraf
relatieve risico
CIex/CIne
CI= gevallen/omvang
patiënt controle onderzoek
zieke pp –> vaststellen exposities –> vergelijken met controle groep
