Examenvragen Neuro

Question 1

Leg het onderscheid tussen waarnemen en handelen in de functionele architectuur van de hersenen uit

Answer 1

Waarnemen = zintuigelijke informatieverwerking: sensorische input gaat via de thalamus en de hersenstam naar de primaire, secundaire en tertiaire sensorische cortex

Handelen = motorische informatieverwerking: vanuit de sensorische cortex wordt die informatie via hulpsystemen naar de thalamus gestuurd van hieruit kan een handeling gecreëerd worden

Question 2

Corticale associatiegebieden zijn functioneel gelateraliseerd, geef voorbeelden

Answer 2

Functioneel gelateraliseerd = hemisferische organisatie = voor iedere hemisfeer is de functie anders

• -> Rechterhemisfeer = verwerking op een non-verbale manier
• -> Linkerhemisfeer = verwerking op een verbale manier

Bijvoorbeeld:

• Rechterpariëtale cortex = optische ataxie
• Linkerpariëtale cortex = dyslexie

Question 3

Geef een korte indeling van de aandachtsfuncties + voorbeelden van een test

Answer 3

Gerichte aandacht
= gedurende een korte tijd maximale hoeveelheid mentale energie aan iets besteden
□ Nazeggen van cijferreeksen
□ Omgekeerd spellen
□ Trail-making test A (1 – 2 – 3 – … )
□ Stroop kleur-woordtest (namen van kleuren staan in een niet-overeenstemmende kleur gedrukt: de patiënt moet de kleur van de inkt noemen)

Volgehouden aandacht
= aandacht over een lange tijd op een taak richten
□ Doorstreeptesten (doelstimuli doorstrepen/omcirkelen op een blad met veel stimuli)

Verdeelde aandacht
= vermogen om snel te wisselen tussen twee of meerdere mentale operaties (dubbeltaken)
□ Trail-making test B (1 – A – 2 – B – 3 – C – …)
□ Serieel aftrekken (telkens een bepaald getal aftrekken bv. 50 – 3)

Question 4

Neglect

Answer 4

Het onvermogen tot het opmerken van, reageren op of zich richten naar nieuwe of betekenisvolle prikkels die worden aangeboden in de ruimte contralateraal aan de hersenlaesie; zonder dat dit onvermogen kan worden toegeschreven aan sensorische of motorische uitval

Question 5

= Sensorisch neglect = De patiënt besteedt geen aandacht aan visuele, akoestische of sensorische prikkels aan de contralaterale zijde van het letsel
Is beïnvloedbaar: prestaties zijn beter als de patiënt goed uitgerust en gemotiveerd is, en bij cueing

-> de patiënt botst gemakkelijker tegen personen en andere obstakels; de patiënt eet zijn bord maar half leeg; de patiënt kan bepaalde zaken die links van hem op tafel staan niet vinden; de patiënt kan verdwalen omdat linkse afslagen niet opgemerkt worden

Answer 5

Hemi-inattentie

Question 6

Bij dubbelzijdige simultane stimulatie dooft de stimulus aan de contralaterale zijde van het letsel uit, onder invloed van een andere concurrerende prikkel. Als beide kanten afzonderlijk aangeboden worden kan de patiënt de stimulus zowel links als rechts wel opmerken.
-> de patiënt merkt een voertuig dat van links (contralaterale zijde) komt niet op als er rechts te veel aan het gebeuren is

Answer 6

Sensorische extinctie

Question 7

De kracht en bewegelijkheid van de ledematen aan de contralaterale zijde van letsel neemt af zodra de andere lichaamshelft actief wordt

Answer 7

Motorische extinctie

Question 8

Ledematen aan de contralaterale zijde van letsel worden minder gebruikt dan op grond van kracht en tonus mogelijk is; functioneel gebruik van één zijde van het lichaam is duidelijk minder
- De patiënt houdt tijdens het schrijven het blad niet vast met de niet-schrijfhand; veters strikken is moeilijk; als men de patiënt vraagt om beide armen op te heffen wordt enkel de arm aan de ipsilaterale zijde van het letsel opgeheven.

Answer 8

Motorisch neglect

Question 9

Herinneringsbeelden en mentale voorstellingen die zich aan de contralaterale zijde van het letsel afspelen worden niet weergegeven

Answer 9

Mentaal neglect

Question 10

De lichaamshelft aan de contralaterale zijde van het letsel wordt niet als eigen herkend
Non-verbale = de patiënt zorgt niet goed voor de ‘niet eigen’ lichaamshelft
-> veters niet strikken, manchet wordt niet dichtgeknoopt, de patiënt gaat maar half op een stoel zitten, …
Verbale = de patiënt praat op een afstandelijke manier over de ‘niet eigen’ lichaamshelft
-> de arm wordt vergeleken met een loodzwaar beest dat op hem ligt
(misoplegie = de patiënt vertoont vijandschap of haat tegenover de ‘niet eigen’ lichaamshelft)

Answer 10

Hemi-somatoagnosie

Question 11

De patiënt ontkent de eigendom van de lichaamshelft aan de contralaterale zijde van het letsel
-> de patiënt zegt dat de arm van de onderzoekers of van een overleden moeder e.d. is, soms probeert de patiënt de arm uit bed te verwijderen

Answer 11

Somatoparafrenie

Question 12

Onvolledig besef van ziekte en ziekteverschijnselen

Answer 12

Anosognosie

Question 13

Neglect testen

Answer 13

□ Doorstreeptesten : letters, cijfers, figuurtjes identificeren en aanduiden
□ Lijnbissectietest : een horizontale lijn in twee helften delen
□ Schrijven : opletten voor het weglaten van letters en de ruimtelijke verdeling op het papier
- Hardop voorlezen
- Spontaan tekenen of natekenen

Question 14

Bottom-up processing

Answer 14

(van laag naar hoog in de hiërarchie) opbouw vanuit de zintuigen, een reële waarneming

Question 15

Top-down processing

Answer 15

(van hoog naar laag in de hiërarchie) de visuele informatieverwerking wordt beïnvloed door een bepaalde verwachting

Question 16

Leg de wat-route en de waar-route uit

Answer 16

Wat-route = verwerking van informatie omtrent de identiteit van objecten
(het ventrale systeem: occipitale en temporale kwab)
Waar-route = verwerking van informatie over de ruimtelijke lokalisatie van visuele stimuli
(het dorsale systeem: occipito-pariëlale schorsgebieden)

Question 17

Stoornis in het herkennen van voorwerpen ondanks intacte visuele basisfuncties, normaal geheugen en intellect (er gaat iets fout in de wat-route); de patiënt kan de objecten die hij visueel niet kan herkennen auditief of op de tast wel herkennen
-> de patiënt kan allerlei spullen niet vinden, last bij aankleden, koken etc.)

Answer 17

Visuele objectagnosie

Question 18

Deelaspecten van een waarneming kunnen niet tot een percept geïntegreerd worden; patiënt neemt de voorwerpen zeer fragmentarisch waar

Answer 18

Apperceptieve visuele objectagnosie

Question 19

Een intact percept kan niet in verband gebracht worden met geheugeninhouden; het waargenomen object kan wel getekend en beschreven worden

Answer 19

Associatieve visuele objectagnosie

Question 20

Een stoornis in de herkenning van gezichten (er gaat iets fout in de wat-route); patiënt kan de naam van iemand noemen op basis van een beschrijving, de stem, kleding, …. De patiënt herkent ook zijn eigen gezicht niet

Answer 20

prosopagnosie

Question 21

Een stoornis in de visuele aandacht die ervoor zorgt dat van een complexe scène slechts één element tegelijk kan waargenomen worden (er gaat iets fout in de wat-route)
-> bij het aansteken van een kaars ziet de patiënt enkel de kaars of enkel de lucifer

Answer 21

Simultaanagnosie

Question 22

Een stoornis in het inschatten van afstanden; de patiënt heeft moeite met bewegingen die onder visuele controle plaatsvinden (er gaat iets fout in de waar-route)
-> de patiënt zal thee naast het kopje schenken

Answer 22

Optische ataxie

Question 23

Navigatieproblemen in een imaginaire of reële ruimte (er gaat iets fout in de waar-route)
-> patiënten verdwalen in bekende en onbekende omgevingen, kunnen geen plattegronden tekenen, kunnen geen routes of locaties beschrijven

Answer 23

Topografische desoriëntatie

Question 24

Een stoornis in het vervaardigen van een samengesteld object uit een aantal elementen (er gaat iets fout in de waar-route)

-> Patiënten ervaren problemen in het gebruik van huishoudelijk producten die uit meerdere delen bestaan (mixer, stofzuiger, strijkijzer,…), problemen met arrangementen maken (bloemschikken, tafel dekken,…)

Answer 24

Constructieve apraxie

Question 25

Een stoornis in het vermogen om voorwerpen op de tast te herkennen -> patiënten hebben moeite om iets op het gevoel uit de jaszak te halen dat ze nodig hebben

Answer 25

Astereognosie

Question 26

Gestoorde herkenning van spraakklanken; andere taalfuncties zijn intact

Answer 26

Verbale auditieve agnosie

Question 27

Gestoorde herkenning van omgevingsgeluiden

Answer 27

Non-verbale auditieve agnosie

Question 28

Lichaamsschemastoornissen

Answer 28

Vingeragnosie = onvermogen om de vingers van de eigen hand of andermans hand te benoemen
Rechts-linksdesoriëntatie = stoornis in het correct hanteren van de begrippen links en rechts t.o.v. het eigen lichaam of dat van de onderzoeker
Fantoomverschijnselen
Pusher syndroom

Question 29

Expliciet geheugen

Answer 29

Expliciet geheugen = declaratief geheugen = een vorm van het langetermijngeheugen waarbij men opgeslagen kennis bewust kan beleven of oproepen
 Episodisch geheugen = unieke, zelf meegemaakte gebeurtenissen
-> naam onthouden bij een foto, onthouden waar je iets legt, …
 Semantisch geheugen = algemene feitenkennis, kennis van de wereld
-> hoofdsteden, historische gebeurtenissen, …
 Prospectief geheugen = voornemens om op een bepaald tijdstip iets te gaan doen
-> vuilzakken buiten zetten, naar de tandarts gaan, …

Question 30

Impliciet geheugen

Answer 30

Niet-declaratief geheugen = een vorm van het langetermijngeheugen waarbij er niet direct sprake is van bewuste beleving van of toegang tot opgeslagen kennis, het geleerde manifesteert zich in het handelen
-> fietsen, typen, liplezen, rekenen

Question 31

Anterograde amnesie

Answer 31

De patiënt kan geen feiten/gebeurtenissen meer opslaan die na de neurologische onset plaatsvinden, het ophalen van herinneringen van voor de neurologische onset is nog wel mogelijk

Question 32

Retrograde amnesie

Answer 32

De patiënt kan geen herinneringen van voor de neurologische onset ophalen, het opslaan van nieuwe feiten/gebeurtenissen is nog wel mogelijk

Question 33

Verzonnen, enigszins geloofwaardige verhalen over de patiënt zijn persoonlijke verleden of zijn leefomstandigheden om de leegtes in het geheugen op te vullen

Answer 33

Confabulaties

Question 34

Apraxie

Answer 34

Een verworven stoornis in de uitvoering van willekeurige, doelgerichte bewegingen. De stoornis kan niet verklaard worden door andere sensomotorische of cognitieve aandoeningen.

 Ideomotorische apraxie = het onvermogen om op verzoek of naar voorbeeld elementaire handelingen op accurate wijze uit te voeren, ook al zijn de sensomotorische en cognitieve voorwaarden daartoe aanwezig
 Ideatoire apraxie = een stoornis is de uitvoering van samengestelde handelingen als gevolg van foutief gebruik van de benodigde objecten en/of als gevolg van een gestoorde volgorde in de organisatie van deelhandelingen

Question 35

Ideomotorische apraxie onderzoeken

Answer 35

Hoofd, arm, been romp
Symboolgebaren
Betekenisloze gebaren
Pantomimegebaren

Question 36

Ideatoire apraxie onderzoeken

Answer 36

De patiënt een aantal welomschreven, realistische taken laten uitvoeren (de patiënt krijgt de objecten die nodig zijn)
□	Kaars aansteken
□	Tanden poetsen
□	Een glas water inschenken
□	Een brief verzendklaar maken

Question 37

Functies van de prefrontale cortex

Answer 37

 Planningsvermogen = toekomstbesef en het vermogen om die toekomst te beïnvloeden volgens een plan dat ordelijk wordt uitgevoerd
~ dysexecutief syndroom
 Ondernemingszin = nieuwsgierigheid en ambitie
~ apathisch syndroom
 Sociale vaardigheden = beheersen en nuanceren van emoties en signaleren, interpreteren en invoelen van emoties bij anderen
~ ontremd syndroom

Question 38

Dysexecutief sydroom

Answer 38

Een stoornis in het planningsvermogen; het vermogen tot doelen stellen en plannen maken raakt verloren, ook de doelmatige uitvoering, bijsturing en evaluatie van plannen gaat verloren

• > patiënten kunnen hun leven niet meer organiseren
• > patiënten zijn besluiteloos t.a.v. wat ze willen bereiken
• > patiënten lijken het besef van ‘toekomst’ te hebben verloren
• > patiënten zijn snel afleidbaar
• > patiënten blijven soms steken in een deelhandeling en blijven deze onnodig herhalen = perseveratie

Question 39

Apathisch syndroom

Answer 39

Een stoornis in de ondernemingszin

Initiatiefverlies = de patiënt onderneemt opvallend weinig en spreekt enkel als hem iets gevraagd wordt
-> patiënten hebben moeite met uit bed te komen, zich te wassen, zich aan te kleden

Interesseverlies = de patiënt heeft een verminderde mentale en emotionele activiteit
-> patiënt informeert niet naar het welzijn van zijn dierbaren, verlies in libido en potentie, klaagt nooit over de omstandigheden waarin hij zich bevindt

Question 40

Testen voor prefrontale functies

Answer 40

□ Stroop kleur-woordtest: namen van kleuren staan in een niet-overeenstemmende kleur gedrukt: de patiënt moet de kleur van de inkt noemen
□ Luria’s palm-vuist-rand test: de patiënt moet achtereenvolgens met de platte hand, vuist en zijrand van de hand op tafel slaan, en meerdere malen herhalen
□ Trail-making test B: 1 – A – 2 – B – 3 – C – …
□ Go-no go test: als de onderzoeker 1 vinger opsteekt, steekt de patiënt er twee op; als de onderzoeker twee vingers opsteekt doen de patiënt niets
- Mentale fluency: In 3 minuten zo veel mogelijk 4 letterwoorden opschrijven of woorden die beginnen met een S