Etiologia próchnicy Flashcards

1
Q

Czynniki warunkujące rozwój próchnicy

A
  1. Płytka nazębna
  2. Węglowodany
  3. Podatność zęba
  4. Czas
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jak długo utrzymuje się zakwaszenie płytki nazębnej wywołane przez bakterie po posiłku?

A

30-60 min

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie jest prawidłowe pH spoczynkowe płytki?

A

6,5-7

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Główne bakterie próchnicotwórcze

A

Streptococcus mutans
Lactobacillus acidophilus
Niektóre Actinomyces

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie cechy posiadają bakterie próchnicotwórcze?

A

Są:
kwasotwórcze
kwasooporne
mają zdolność adherencji do powierzchni zęba
wytwarzają nierozpuszczalne polisacharydy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jaka powierzchnia jest łatwiejsza do kolonizacji dla bakterii, błona śluzowa, czy powierzchnia zębów?

A

Powierzchnia zębów, ponieważ błona śluzowa jest stale złuszczana i odnawiana.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Która gatunki bakterii jamy ustnej to gatunki pionierskie?

A

S.mitis
S.oralis
S. salivarius

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Co to jest okno infekcyjności?

A

Okres życia, w którym występuje szczególnie instensywna kolonizacja jamy ustnej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Ile jest okien infekcyjności?

A

2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kiedy jest pierwsze okno infekcyjności?

A

Okres wyrzynania się pierwszych zębów mlecznych (16- 31 miesiąc życia). Przeciętnie następuje w 26 miesiącu życia.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Kiedy jest drugie okno infekcyjności?

A

Okres wymiany uzębienia mlecznego na stałe. (6-12rż)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czy s.mutans występuje u osoby bezzębnej?

A

Tak, ale po utracie zębów następuje znaczna redukcja kolonii.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Etapy powstawania płytki nazębnej

A
  1. Tworzenie błonki nabytej
  2. Przyczepianie się pojedynczych bakterii (0-4h)
  3. Wzrost liczby drobnoustrojów, utworzenie mikrokolonii (4-24h)
  4. Sukcesja i koagregacja mikroorganizmów (1-14dni)
  5. Utworzenie dojrzałej płytki (<2tyg)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Czy płytkę nazębną można usunąć przez płukanie?

A

Nie, tylko szczotkowanie i nitkowanie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jaki % płytki nazębnej stanowią bakterie?

A

60-70%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Od czego zależy skład bakteryjny płytki nazębnej?

A

Lokalizacja
Grubość płytki (wiek płytki)
Fizykochemiczne właściwości śliny
Ilość węglowodanów w diecie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Co stanowi matrycę dojrzałej płytki nazębnej?

A

Glikoproteiny pochodzenia ślinowego

Zewnątrzkomórkowe polisachardydy (glukany i fruktany)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Co znajduje się w płytce oprócz bakterii i matrycy?

A

złuszczone komórki nabłonka
leukocyty
wapń
fosfor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Co to jest pellicle?

A

Błonka nabyta- bezkomórka biała osłonka powstająca ze składników śliny prawie natychmiast po umyciu zębów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jakie składniki śliny tworzą błonkę nabytą?

A

glikoproteiny
fosfoproteiny
lipidy
składniki płynu dziąsłowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jaką grubość osiąga nieskolonizowana płytka nazębna?

A

0-10 um

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Gdzie błonka nabyta jest najgrubsza?

A

Powierzchnia językowa zębów trzonowych żuchwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Gdzie błona nabyta jest najcieńsza?

A

W rejonie przyszyjkowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Czy grubość błonki nabytej na zębach mlecznych jest taka sama jak na stałych?

A

Nie, grubość na zębach mlecznych wynosi 1/3 grubości błonki na zębach stałych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Jaką funkcję spełnia błonka nabyta?
Jest błoną półprzepuszczalną. Ogranicza transport jonów do i z tkanek zęba. Chroni zęby przed abrazją, atrycją, erozją.
26
Jaki procent mikroflory stanowią bakterie pionierskie?
95% paciorkowców i 56% całej początkowej mikroflory
27
Po jakim czasie dochodzi do gwałtownego wzrostu bakterii w płytce nazębnej?
12 godzin
28
Jakie bakterie dominują w kilkudniowej płytce?
Następuje zmiana dominacji Steprococców w kierunku Actinomyces. Zwiększa się dominacja bakterii beztlenowych. Nie ma już zupełnie bakterii pionierskich (s.oralis)
29
Jakie bakterie tworzą strukturę o nazwie kolby kukurydzy?
Ziarniniaki agregujące na powierzchni wypustek bakterii nitkowatych
30
Po jakim czasie gwałtownie rośnie w płytce ilość bakterii beztlenowych?
9 dni
31
Jak dostają się substancje odżywcze do bakterii znajdujących się w głębszych warstwach płytki?
Przez kanały dyfuzyjne
32
Co może być źródłem energii dla mikroflory JU?
cukry kwasy karboksylowe aminokwasy peptydy
33
W jakim procesie metabolicznym bakterie rozkładają cukier?
Glikoliza beztlenowa
34
Kataboliczna represja
Glukoza w obecności innych cukrów indukujących hamuje powstawanie koniecznych dla ich przemian specyficznych enzymów.
35
Co to jest system PEP-PTS?
system fosfoenolopirogronian- cukrowa fosfotransferaza Fosforyluje cukier, który ma być użyty jakoś źródło energii z komórce. Fosfoenolopirogronian jest źródłem energii do fosforylacji.
36
Jakie cukry są transportowane drogą PEP-PTS?
``` glukoza mannoza fruktoza galaktoza sacharoza maltoza laktoza sorbitol mannitol ```
37
Jakie produkty powstają z metabolizmu bakterii w warunkach beztlenowych?
Kwas mrówkowy Kwas octowy Etanol
38
Jakie produkty powstają z metabolizmu bakterii w warunkach tlenowych?
S. mutans: Kwas octowy Etanol S. mitis, S.sanguis: Kwas ocotowy H2O2
39
Jakie bakterie używają kwas mlekowy jako źródło energii?
Veillonella | tworzy kwas proprionowy, octowy, H2, CO2
40
Jakie produkty przemiany cukrów najbardziej zakwaszają środowisko JU?
kwas mlekowy kwas mrówkowy kwas octowy
41
Jak bakterie chronią się przed nagromadziem toksycznych metabolitów w komórce?
1. regulacja szybkości glikolizy 2. przemiana pirogronianu do produktów pośrednich 3. synteza wewnętrzkomórkowych polisacharydów 4. PEP-PTS 5. Tworzenie niezależnego od ATP białka transportowego Hpr.
42
Jakie produkty metabolizmu bakteryjnego wykryjemy rano w płytce?
``` kwas mrówkowy kwas octowy kwas propionowy kwas mlekowy kwas masłowy ```
43
pH krytyczne dla hydroksyapatytu
5,5
44
pH krytyczne dla fluoroapatytu
4,5
45
pH krytyczne dla zębiny
6,0
46
pH krytyczne dla cementu
6,7
47
Jak szybko spada pH po płukaniu JU roztworem glukozy?
5 min
48
Cukry wysocepróchnicotwórcze:
glukoza fruktoza sacharoza maltoza
49
Która skrobia jest bardziej próchnicotwórcza, surowa czy gotowana?
Gotowana (herbatniki, chleb)
50
Niemleczne cukry zewnętrzne (NME)
Cukry dodawane do pożywienia. | Cukier stołowy, słodycze, słodzone napoje, soki owocowe, herbatniki, ciasta miód.
51
Czy mleko podawane dzieciom jest próchnicotwórcze?
Nie
52
Kaloryczne substytuty cukru
``` sorbitol ksylitol mannitol maltitol laktitol palatynit ```
53
Niekaloryczne substytuty cukru
glukozylosacharoza maltozylosacharoza trichlorosacharoza sukraloza
54
Miejsca retencyjne/ Miejsca stagnacji
Rejony uzębienia, które nie są narażone na działanie czynników mechanicznych, zasiedlają się w nich bakterie.
55
Miejsca podatne na rozwój próchnicy
1. Dołki i bruzdy 2. Powierzchnie styczne poniżej punktu stycznego 3. Szkliwo przy brzegu dziąsłowym 4. Korzenie odsłonięte w wyniku recesji 5. Uszkodzone wypełnienia i nawisy 6. Powierzchnie przylegające do stałych aparatów, protez zębowych, mostów, koron
56
Ile śliny produkuje osoba dorosła w ciągu dobry?
0,5-1 l
57
Ile procent śliny jest produkowane w nocy?
2-10%
58
Jaka jest szybkość produkcji śliny w nocy?
<0,25 ml/min
59
Jaka jest szybkość produkcji śliny podczas żucia?
10ml/min
60
Jak nazywa się przewód wyprowadzający ślinianki przusznej i gdzie uchodzi?
Stenona, uchodzi na brodawce przyusznicy w błonie śluzowej policzka na wysokości drugiego zęba trzonowego górnego lub pomiędzy zębem 6 a 7
61
Jaką ślinę produkuje ślinianka przyuszna?
surowiczą, rzadką, wodnistą, bogatą w enzymy
62
Jak nazywa się przewód wyprowadzający ślinianki podżuchwowej i gdzie uchodzi?
Whartona, na szczycie brodawki podjęzykowej, bocznie od wędzidełka języka
63
Jaką ślinę produkuje ślinianka podżuchwowa?
wydzielina mieszana, z przewagą surowiczej
64
Jak nazywa się przewód wyprowadzający ślinianki podjęzykowej i gdzie uchodzi?
Bartholina, uchodzi blisko ujścia gruczołu podżuchwowego
65
Jaką ślinę produkuje ślinianka podjęzykowa?
Mieszaną, z przewagą śluzowej
66
Które gruczoły produkują wyłącznie wydzielinę śluzową?
Małe gruczoły śluzowe w podniebieniu miękkim
67
Skład śliny
``` woda białka enzymy Ca2+ HPO3- F- HCO3- K+ Cl- ```
68
System ślinowej peroksydazy
Składa się z enzymu- peroksydazy, SCN-, H2O2. | Utlenia bromki, jodki i cyjanki do produktów przeciwbakteryjnych.
69
System mieloperoksydazy
Składa się z enzymu- mieloperoksydazy. Jest uwalniany przez limfocyty (nie jest pochodzenia ślinowego). Utlenia bromki, jodki, cyjanki i chlorki do produktów przeciwbakteryjnych.
70
Na czym polega antybakteryjne działanie lizozymu?
Jest oparte na działaniu enzymu- MURAMIDAZY
71
Jak działa laktoferryna?
Jest glikoproteiną wiążącą żelazo. Powoduje aglutynację paciorkowców, w tym s.mutans
72
Jak działają mucyny?
Powoduje aglutynację bakterii i hamują adhezję. | Około 80% ludzi wydziela mucyny będące nośnikami antygenów grup krwi.
73
Jak działała IgA i Fibronektyna?
Aglutynuje
74
Jaką funkcję spełniają mucyny oprócz antybakteryjnej?
Lubrykacja, zachowanie integralności błony, przygotowanie kęsa, trawienie, mowa
75
Jakie białka spełniają funkcję antybakteryjną?
Bogate w prolinę Bogate w histydynę (histatyny) Fibronektyna
76
Przyczyny zmniejszonego wydzielania śliny:
``` Leki antydepresyjne, diuretyczne, antyhistaminowe RZS Zespół Sjorgena Sarkoidoza Niewyrównana cukrzyca typu 1 menopauza anoreksja zaburzenia odżywiania kamica ślinianki napromieniowanie okolicy GIS ```
77
Czy hiposaliwacja i kserostomia to to samo?
Nie. | Kserostomia to objaw.
78
Jaka jest prawidłowa szybkość spoczynkowego wydzielania śliny?
0,25-0,35 ml/min
79
Jaka jest prawidłowa szybkość stymulowanego wydzielania śliny?
1,0-3,0 ml/min
80
Jaka ilość wydzielanej śliny świadczy o hiposaliwacji?
Spoczynkowa < 0,1 ml/min | Stymulowana< 0,7 ml/min
81
Jakie składniki śliny odpowiadają za buforowanie?
Dwuwęglany, fosforany nieorganiczne, białka
82
Jaką funkcję w ślinie stanowią białka bogate w argininę?
Buforującą
83
Czy w erozji następuje podpowierzchniowa demineralizacja, tak samo jak w próchnicy?
Nie, w erozji powierzchnia szkliwa jest trawiona warstwa po warstwie
84
Co dzieje się z wapniem w ślinie w miarę spadku pH?
Ilość wapnia wzrasta
85
Jaką funkcję spełniają nieorganiczne fosforany w ślinie?
Buforującą. | Pirofosforany (H4P2O7) zapobiegają tworzeniu się kamienia nazębnego. Lepiej działają przy wydzielaniu spoczynkowym.
86
Jak działa fluor przederupcyjnie?
Wpływa na pierwotną mineralizację organicznej matrycy zęba (stymuluje powstanie hydroksyapatytów i sprzyja ich większym rozmiarom) przederupcyjne dojrzewanie szkliwa (usuwanie wody i subst. odżywczych z nowo powstałego szkliwa) Wpływa też na powstanie bardziej okrągłych guzków i płytszych bruzd na powierzchni żującej.
87
Jak działa fluor poerupcyjnie?
Wpływa na demineralizację i remineralizację Zakłóca adherencję bakterii do płytki Osłabia metabolizm bakterii przez hamowanie enolazy oraz hamowanie transportu cukrów do wnętrza komórki bakterii
88
Czy lepiej działa fluor podany ogólnie, czy miejscowo (na powierzchnię zębów)?
Miejscowo
89
Skład dojrzałego szkliwa
1-2% białek i lipidów 12% wody 86-88% sole wapniowo-fosforanowe w postaci apatytów
90
Czy różni się weglanoapatyt od hydroksyapatytu?
Węglanoapatyt jest gorzej zmineralizowany, zawierają mniej fosforanów, a więcej węglanów (3-6%), oraz mniej Ca który jest zastąpiony przez Na, Zn, Mg. Jest lepiej rozpuszczalny. Po jego demineralizacji może powstać hydroksyapatyt.
91
Ile F- zawiera podpowierzchniowe, zdrowe szkliwo?
20-200 ppm F-
92
Ile F- zawiera zewnętrzna warstwa szkliwa?
1000-2000ppm F-
93
Co się dzieje z preparatem o niskim stężeniu fluoru (<50ppm) w niskim pH?
Powstaje fluorohydroksyapatyt
94
Co się dzieje z preparatem o wysokim stężeniu fluoru (>100ppm) w niskim pH?
Powstaje Ca2F
95
Czy zremineralizowane szkliwo jest tak samo odporne na działanie kwasów jak szkliwo przed demineralizacją?
Nie, szkliwo zremineralizowane jest bardziej odporne na działanie kwasów niż szkliwo przed demineralizacją
96
Kariostaza
brak rozwoju próchnicy