Etiologia próchnicy Flashcards

1
Q

Czynniki warunkujące rozwój próchnicy

A
  1. Płytka nazębna
  2. Węglowodany
  3. Podatność zęba
  4. Czas
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jak długo utrzymuje się zakwaszenie płytki nazębnej wywołane przez bakterie po posiłku?

A

30-60 min

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie jest prawidłowe pH spoczynkowe płytki?

A

6,5-7

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Główne bakterie próchnicotwórcze

A

Streptococcus mutans
Lactobacillus acidophilus
Niektóre Actinomyces

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie cechy posiadają bakterie próchnicotwórcze?

A

Są:
kwasotwórcze
kwasooporne
mają zdolność adherencji do powierzchni zęba
wytwarzają nierozpuszczalne polisacharydy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jaka powierzchnia jest łatwiejsza do kolonizacji dla bakterii, błona śluzowa, czy powierzchnia zębów?

A

Powierzchnia zębów, ponieważ błona śluzowa jest stale złuszczana i odnawiana.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Która gatunki bakterii jamy ustnej to gatunki pionierskie?

A

S.mitis
S.oralis
S. salivarius

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Co to jest okno infekcyjności?

A

Okres życia, w którym występuje szczególnie instensywna kolonizacja jamy ustnej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Ile jest okien infekcyjności?

A

2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Kiedy jest pierwsze okno infekcyjności?

A

Okres wyrzynania się pierwszych zębów mlecznych (16- 31 miesiąc życia). Przeciętnie następuje w 26 miesiącu życia.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Kiedy jest drugie okno infekcyjności?

A

Okres wymiany uzębienia mlecznego na stałe. (6-12rż)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czy s.mutans występuje u osoby bezzębnej?

A

Tak, ale po utracie zębów następuje znaczna redukcja kolonii.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Etapy powstawania płytki nazębnej

A
  1. Tworzenie błonki nabytej
  2. Przyczepianie się pojedynczych bakterii (0-4h)
  3. Wzrost liczby drobnoustrojów, utworzenie mikrokolonii (4-24h)
  4. Sukcesja i koagregacja mikroorganizmów (1-14dni)
  5. Utworzenie dojrzałej płytki (<2tyg)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Czy płytkę nazębną można usunąć przez płukanie?

A

Nie, tylko szczotkowanie i nitkowanie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jaki % płytki nazębnej stanowią bakterie?

A

60-70%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Od czego zależy skład bakteryjny płytki nazębnej?

A

Lokalizacja
Grubość płytki (wiek płytki)
Fizykochemiczne właściwości śliny
Ilość węglowodanów w diecie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Co stanowi matrycę dojrzałej płytki nazębnej?

A

Glikoproteiny pochodzenia ślinowego

Zewnątrzkomórkowe polisachardydy (glukany i fruktany)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Co znajduje się w płytce oprócz bakterii i matrycy?

A

złuszczone komórki nabłonka
leukocyty
wapń
fosfor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Co to jest pellicle?

A

Błonka nabyta- bezkomórka biała osłonka powstająca ze składników śliny prawie natychmiast po umyciu zębów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jakie składniki śliny tworzą błonkę nabytą?

A

glikoproteiny
fosfoproteiny
lipidy
składniki płynu dziąsłowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jaką grubość osiąga nieskolonizowana płytka nazębna?

A

0-10 um

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Gdzie błonka nabyta jest najgrubsza?

A

Powierzchnia językowa zębów trzonowych żuchwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Gdzie błona nabyta jest najcieńsza?

A

W rejonie przyszyjkowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Czy grubość błonki nabytej na zębach mlecznych jest taka sama jak na stałych?

A

Nie, grubość na zębach mlecznych wynosi 1/3 grubości błonki na zębach stałych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jaką funkcję spełnia błonka nabyta?

A

Jest błoną półprzepuszczalną.
Ogranicza transport jonów do i z tkanek zęba.
Chroni zęby przed abrazją, atrycją, erozją.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jaki procent mikroflory stanowią bakterie pionierskie?

A

95% paciorkowców i 56% całej początkowej mikroflory

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Po jakim czasie dochodzi do gwałtownego wzrostu bakterii w płytce nazębnej?

A

12 godzin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Jakie bakterie dominują w kilkudniowej płytce?

A

Następuje zmiana dominacji Steprococców w kierunku Actinomyces.
Zwiększa się dominacja bakterii beztlenowych.
Nie ma już zupełnie bakterii pionierskich (s.oralis)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Jakie bakterie tworzą strukturę o nazwie kolby kukurydzy?

A

Ziarniniaki agregujące na powierzchni wypustek bakterii nitkowatych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Po jakim czasie gwałtownie rośnie w płytce ilość bakterii beztlenowych?

A

9 dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Jak dostają się substancje odżywcze do bakterii znajdujących się w głębszych warstwach płytki?

A

Przez kanały dyfuzyjne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Co może być źródłem energii dla mikroflory JU?

A

cukry
kwasy karboksylowe
aminokwasy
peptydy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

W jakim procesie metabolicznym bakterie rozkładają cukier?

A

Glikoliza beztlenowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Kataboliczna represja

A

Glukoza w obecności innych cukrów indukujących hamuje powstawanie koniecznych dla ich przemian specyficznych enzymów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Co to jest system PEP-PTS?

A

system fosfoenolopirogronian- cukrowa fosfotransferaza
Fosforyluje cukier, który ma być użyty jakoś źródło energii z komórce. Fosfoenolopirogronian jest źródłem energii do fosforylacji.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Jakie cukry są transportowane drogą PEP-PTS?

A
glukoza
mannoza
fruktoza
galaktoza
sacharoza
maltoza
laktoza
sorbitol
mannitol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Jakie produkty powstają z metabolizmu bakterii w warunkach beztlenowych?

A

Kwas mrówkowy
Kwas octowy
Etanol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Jakie produkty powstają z metabolizmu bakterii w warunkach tlenowych?

A

S. mutans:
Kwas octowy
Etanol

S. mitis, S.sanguis:
Kwas ocotowy
H2O2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Jakie bakterie używają kwas mlekowy jako źródło energii?

A

Veillonella

tworzy kwas proprionowy, octowy, H2, CO2

40
Q

Jakie produkty przemiany cukrów najbardziej zakwaszają środowisko JU?

A

kwas mlekowy
kwas mrówkowy
kwas octowy

41
Q

Jak bakterie chronią się przed nagromadziem toksycznych metabolitów w komórce?

A
  1. regulacja szybkości glikolizy
  2. przemiana pirogronianu do produktów pośrednich
  3. synteza wewnętrzkomórkowych polisacharydów
  4. PEP-PTS
  5. Tworzenie niezależnego od ATP białka transportowego Hpr.
42
Q

Jakie produkty metabolizmu bakteryjnego wykryjemy rano w płytce?

A
kwas mrówkowy
kwas octowy
kwas propionowy
kwas mlekowy
kwas masłowy
43
Q

pH krytyczne dla hydroksyapatytu

A

5,5

44
Q

pH krytyczne dla fluoroapatytu

A

4,5

45
Q

pH krytyczne dla zębiny

A

6,0

46
Q

pH krytyczne dla cementu

A

6,7

47
Q

Jak szybko spada pH po płukaniu JU roztworem glukozy?

A

5 min

48
Q

Cukry wysocepróchnicotwórcze:

A

glukoza
fruktoza
sacharoza
maltoza

49
Q

Która skrobia jest bardziej próchnicotwórcza, surowa czy gotowana?

A

Gotowana (herbatniki, chleb)

50
Q

Niemleczne cukry zewnętrzne (NME)

A

Cukry dodawane do pożywienia.

Cukier stołowy, słodycze, słodzone napoje, soki owocowe, herbatniki, ciasta miód.

51
Q

Czy mleko podawane dzieciom jest próchnicotwórcze?

A

Nie

52
Q

Kaloryczne substytuty cukru

A
sorbitol
ksylitol
mannitol
maltitol
laktitol
palatynit
53
Q

Niekaloryczne substytuty cukru

A

glukozylosacharoza
maltozylosacharoza
trichlorosacharoza
sukraloza

54
Q

Miejsca retencyjne/ Miejsca stagnacji

A

Rejony uzębienia, które nie są narażone na działanie czynników mechanicznych, zasiedlają się w nich bakterie.

55
Q

Miejsca podatne na rozwój próchnicy

A
  1. Dołki i bruzdy
  2. Powierzchnie styczne poniżej punktu stycznego
  3. Szkliwo przy brzegu dziąsłowym
  4. Korzenie odsłonięte w wyniku recesji
  5. Uszkodzone wypełnienia i nawisy
  6. Powierzchnie przylegające do stałych aparatów, protez zębowych, mostów, koron
56
Q

Ile śliny produkuje osoba dorosła w ciągu dobry?

A

0,5-1 l

57
Q

Ile procent śliny jest produkowane w nocy?

A

2-10%

58
Q

Jaka jest szybkość produkcji śliny w nocy?

A

<0,25 ml/min

59
Q

Jaka jest szybkość produkcji śliny podczas żucia?

A

10ml/min

60
Q

Jak nazywa się przewód wyprowadzający ślinianki przusznej i gdzie uchodzi?

A

Stenona, uchodzi na brodawce przyusznicy w błonie śluzowej policzka na wysokości drugiego zęba trzonowego górnego lub pomiędzy zębem 6 a 7

61
Q

Jaką ślinę produkuje ślinianka przyuszna?

A

surowiczą, rzadką, wodnistą, bogatą w enzymy

62
Q

Jak nazywa się przewód wyprowadzający ślinianki podżuchwowej i gdzie uchodzi?

A

Whartona, na szczycie brodawki podjęzykowej, bocznie od wędzidełka języka

63
Q

Jaką ślinę produkuje ślinianka podżuchwowa?

A

wydzielina mieszana, z przewagą surowiczej

64
Q

Jak nazywa się przewód wyprowadzający ślinianki podjęzykowej i gdzie uchodzi?

A

Bartholina, uchodzi blisko ujścia gruczołu podżuchwowego

65
Q

Jaką ślinę produkuje ślinianka podjęzykowa?

A

Mieszaną, z przewagą śluzowej

66
Q

Które gruczoły produkują wyłącznie wydzielinę śluzową?

A

Małe gruczoły śluzowe w podniebieniu miękkim

67
Q

Skład śliny

A
woda
białka
enzymy
Ca2+
HPO3-
F-
HCO3-
K+
Cl-
68
Q

System ślinowej peroksydazy

A

Składa się z enzymu- peroksydazy, SCN-, H2O2.

Utlenia bromki, jodki i cyjanki do produktów przeciwbakteryjnych.

69
Q

System mieloperoksydazy

A

Składa się z enzymu- mieloperoksydazy.
Jest uwalniany przez limfocyty (nie jest pochodzenia ślinowego).
Utlenia bromki, jodki, cyjanki i chlorki do produktów przeciwbakteryjnych.

70
Q

Na czym polega antybakteryjne działanie lizozymu?

A

Jest oparte na działaniu enzymu- MURAMIDAZY

71
Q

Jak działa laktoferryna?

A

Jest glikoproteiną wiążącą żelazo. Powoduje aglutynację paciorkowców, w tym s.mutans

72
Q

Jak działają mucyny?

A

Powoduje aglutynację bakterii i hamują adhezję.

Około 80% ludzi wydziela mucyny będące nośnikami antygenów grup krwi.

73
Q

Jak działała IgA i Fibronektyna?

A

Aglutynuje

74
Q

Jaką funkcję spełniają mucyny oprócz antybakteryjnej?

A

Lubrykacja, zachowanie integralności błony, przygotowanie kęsa, trawienie, mowa

75
Q

Jakie białka spełniają funkcję antybakteryjną?

A

Bogate w prolinę
Bogate w histydynę (histatyny)
Fibronektyna

76
Q

Przyczyny zmniejszonego wydzielania śliny:

A
Leki antydepresyjne, diuretyczne, antyhistaminowe
RZS
Zespół Sjorgena
Sarkoidoza
Niewyrównana cukrzyca typu 1
menopauza
anoreksja
zaburzenia odżywiania
kamica ślinianki
napromieniowanie okolicy GIS
77
Q

Czy hiposaliwacja i kserostomia to to samo?

A

Nie.

Kserostomia to objaw.

78
Q

Jaka jest prawidłowa szybkość spoczynkowego wydzielania śliny?

A

0,25-0,35 ml/min

79
Q

Jaka jest prawidłowa szybkość stymulowanego wydzielania śliny?

A

1,0-3,0 ml/min

80
Q

Jaka ilość wydzielanej śliny świadczy o hiposaliwacji?

A

Spoczynkowa < 0,1 ml/min

Stymulowana< 0,7 ml/min

81
Q

Jakie składniki śliny odpowiadają za buforowanie?

A

Dwuwęglany, fosforany nieorganiczne, białka

82
Q

Jaką funkcję w ślinie stanowią białka bogate w argininę?

A

Buforującą

83
Q

Czy w erozji następuje podpowierzchniowa demineralizacja, tak samo jak w próchnicy?

A

Nie, w erozji powierzchnia szkliwa jest trawiona warstwa po warstwie

84
Q

Co dzieje się z wapniem w ślinie w miarę spadku pH?

A

Ilość wapnia wzrasta

85
Q

Jaką funkcję spełniają nieorganiczne fosforany w ślinie?

A

Buforującą.

Pirofosforany (H4P2O7) zapobiegają tworzeniu się kamienia nazębnego. Lepiej działają przy wydzielaniu spoczynkowym.

86
Q

Jak działa fluor przederupcyjnie?

A

Wpływa na
pierwotną mineralizację organicznej matrycy zęba (stymuluje powstanie hydroksyapatytów i sprzyja ich większym rozmiarom)
przederupcyjne dojrzewanie szkliwa (usuwanie wody i subst. odżywczych z nowo powstałego szkliwa)
Wpływa też na powstanie bardziej okrągłych guzków i płytszych bruzd na powierzchni żującej.

87
Q

Jak działa fluor poerupcyjnie?

A

Wpływa na demineralizację i remineralizację
Zakłóca adherencję bakterii do płytki
Osłabia metabolizm bakterii przez hamowanie enolazy oraz hamowanie transportu cukrów do wnętrza komórki bakterii

88
Q

Czy lepiej działa fluor podany ogólnie, czy miejscowo (na powierzchnię zębów)?

A

Miejscowo

89
Q

Skład dojrzałego szkliwa

A

1-2% białek i lipidów
12% wody
86-88% sole wapniowo-fosforanowe w postaci apatytów

90
Q

Czy różni się weglanoapatyt od hydroksyapatytu?

A

Węglanoapatyt jest gorzej zmineralizowany, zawierają mniej fosforanów, a więcej węglanów (3-6%), oraz mniej Ca który jest zastąpiony przez Na, Zn, Mg.
Jest lepiej rozpuszczalny. Po jego demineralizacji może powstać hydroksyapatyt.

91
Q

Ile F- zawiera podpowierzchniowe, zdrowe szkliwo?

A

20-200 ppm F-

92
Q

Ile F- zawiera zewnętrzna warstwa szkliwa?

A

1000-2000ppm F-

93
Q

Co się dzieje z preparatem o niskim stężeniu fluoru (<50ppm) w niskim pH?

A

Powstaje fluorohydroksyapatyt

94
Q

Co się dzieje z preparatem o wysokim stężeniu fluoru (>100ppm) w niskim pH?

A

Powstaje Ca2F

95
Q

Czy zremineralizowane szkliwo jest tak samo odporne na działanie kwasów jak szkliwo przed demineralizacją?

A

Nie, szkliwo zremineralizowane jest bardziej odporne na działanie kwasów niż szkliwo przed demineralizacją

96
Q

Kariostaza

A

brak rozwoju próchnicy