Epiteli Flashcards
Prosti kockasti epitel
- celije su priblizno iste visine i sirine
- jedra su loptastog oblika (sredisnji dio celije)
- formira proksimalne i distalne kanalice nefrona, sabirne kanalice bubrega i izvodne kanale pljuvacnih zlijezda
- zajednicka im je polarizovanost: omogucava apsorpciju i sekreciju (egzokrinu i endokrinu)
Epitel prelaznog tipa (urotel)
- oblaze urinarni trakt (bubrezne karlice, ureter, mokracnu besiku i dio uretre)
- zbog transformacije izgleda u zavisnosti od rastegnutosti ili relaksacije organa koji oblaze
- tri vrste celija i sve tri vrste u kontaktu sa bazalnom laminom
- BAZALNI SLOJ: *male diskontinuirano rasporedjene celije (maticne celije)
- nema okludentnih spojeva
- INTERNEDIJARNI SLOJ: *varira u debljini (max rastegnutost- jedan sloj; relaksacija-vise slojeva)
- kruskastog oblika( teniski reket)
- SUPERFICIJALNI SLOJ: *krupne, svijetle, visejedarne Dogeljeve celije
- sporosbne da mijenjaju svoj izgled zavisno od rastegnutosti
- pokrivaju intermedijarne celije
- diskoidne vezikule na apikalnom dijelu= uloga?
- glikokaliks= uloga? -glavni antibakterijski, antikalkulozni i antikancerogeni faktor!
Prosti ljuspasti epitel
Endotel Mezotel - respiratorna barijera pluca i Henleova petlja - obavlja se transport gasova i tecnosti -posjeduju vimentinske filamente
Prosti cilindricni epitel
- cilindricne celije sa jedrom postavljenim u donjoj trecini celije, blize bazalnom dijelu
- veoma polarizovane celije
- oblaze najveci dio digestivnog trakta, zucnu kesu, dijelove respiratornog i zenskog reproduktivnog, sabirne kanalice bubrega i acinuse egzokrinih zlijezdi
- mikrovili, treplje(respiratorni i zenski reproduktivni)
- glavno sekretorni i apsorptivno tkivo
Pseudoslojeviti troredni epitel
- unutrasnja povrsina resp. sistema (od larinksa do bronhija)
- epitel respiratornog tipa*
- TREPLJASTE CELIJE: *zajedno sa cetkastim najbrojnije
- veliki broj kinocilija=uloga? ~tusigena zona~
- CETKASTE CELIJE: *veliki broj mikrovila
- bazalni dijelovi u kontaktu sa senzornim nervnim zavrsecima koji dolaze iz lamine proprije
- PEHARASTE CELIJE: *sekretuju mukus
- zastitna uloga, prihvata strane cestice i kinocilijama idu napolje
-BAZALNE CELIJE: *sitne loptaste celije cijom diferencijacijom se obnjavlja cijeli epitel
- KLINASTE CELIJE: *izmedju bazalnih i cilindricnih celija
- ne dopiru do povrsine
- imaju piramidni oblik sa izduzenim jedrom
- ENDOKRINE CELIJE: *pripadaju DNES-u
- citoplazma ispunjena sekretornim granulama u kojoj su peptidni hormoni i amini
- bazalni dijelovi u kontaktu sa nervnim zavrsecima
- neuroepitelna tjelasca
Pseudoslojeviti dvoredni epitel
- malih bazalnih i visokih cilindricnih celija
- muski reproduktivni trakt (izvodni kanali, zlijezde)
- BAZALNE CELIJE: *diskoidno rasporedjene
* ovalno jedro, citoplazma siromasna organelama; *maticne stem celije, dioba i diferencijacija u cilindricne dovodi do obnavljanja epitela - CILINDRICNE CELIJE: *veliko nepravilno jedro u donjoj trecini celije
- apikalni odjeljak stereocilije i sekretorne granule koje sintetisu glikoproteinske supstance neophodne za sazrijevanje, zastitu i pokretljivost spermatozoida
Zljezdani epiteli
Pojam sekrecije?
- Egzokrine zlijezde
- Endokrine zlijezde SVESKA
Plocasti slojeviti spitel sa orozavanjem
-epidermis (povrsni sloj koze)
- na razlicitim dijelovima tijea, razlicite histoloske gradje
- najbrojnije celije:
*keratinociti: •produkuju keratine( proteini bogati sumporom formiraju krratinske filamente)
•lipidne molekule
•formiraju unutrasnju ovojnicu
orozalih celija
*nekeratinociti: Langerhansove celije, melanociti i Merkelove celije
-STRATUM BASALE: *sloj kockastih i cilindricnih celija na bazalnoj membrani
*intenzivna dioba celija (obnavljanje keratinocita svih ostalih slojeva epidermisa) ~stratum germinativum~
* u citoplazmi se sintetisu keratinski filamenti
•keratinski filameti i melanozomi
- STRATUM SPINOSUM: *vise slojeva krupnijih celija povezanih dezmozomima
- nastavlja se sinteza keratinskih filamenata, a broj slobodnih ribozoma smanjuje
- diferencijacija lamelarnih granula u kojima je deponovana lipidna materija
-STRATUM GRANULOSUM: *u keratinskim celijama osim •keratinskih filamenata, nalazi se veliki broj: •bazofilnih granula(3 vrste proteina?) •lamelarne granule(egzocitozom oslobadjaju fosfolipidni sadrzaj cija je uloga cementne barijere-> epidermisna barijera=uloga?) •lizozomi: razgradi jedro i sve organele osim keratinskih filamenata i plazmaleme
- STRATUM LUCIDUM: *nalazi se samo u debeloj kozi dlanova i tabana (eozinofilne ceije povezane dezmozomima)
- ne posjeduju jedro niti organele, vec im je citoplazma ispunjena samo gusto zbijenim keratinskim filamentima
- STRATUM CORNEUM: *15-20 slojeva pljosnatih, bezjedarnih mrtvih celija
- zavrsen proces keratinizacije
- korneociti*
Mioepitel
- sloj celija koje obnavljaju acinuse i intralobularne segmente njihovih izvodnih kanala
- mioepitelna celija- sadrzi keratinske filamente
- nalaze se izmedju sekretornih celija egzokrinih zlijezda i njihove bazalne membrane
- posjeduju citoplazmatske produzetke koji sadrze aktin, miozin i tropomiozin sto onogucava kontrakciju
Neuroepitel
- receptorske celije koje sa potpornim celijama formiraju neuroepitel
- nalazi se u retini, olfaktivnom epitelu, gustativnim korpuskulima, vestibularnom i akustickom sistemu
Plocasti slojeviti epitel bez orozavanja
- na mjestima u organizmu koja su izlozena abraziji( usna duplja, farinks, larinks, epiglotis, ezofagus, dio analnog kanala, vagina, konjuktiva, kornea, nazalna supljina)
- STRATUM BASALE: *slicne su bazalnim celijama epitela sa orozavanjem i sadrzi maticne celije
- STRATUM INTERMEDIALE: *velike poligonalne celije koje se diferenciraju u pravcu keratinizacije
- produkuju se keratinski filamenti (ali ne ispunjavaju cijelu celiju)
- STRATUM SUPERFICIALE: *celije su pljosnatog oblika, posjeduju jedro, posjeduju organele, keratinske filamente i keratohijalinske granule
- celije koje se deskvamiraju
