Enzymy - wykład+seminarium Flashcards
1
Q
jakie są jednostki aktywności enzymów?
A
- konwencjonalne
- jednostka aktywności enzymatycznej katal
- bezwzględna międzynarodowa jednostka standardowa enzymu (U/IU)
2
Q
czym jest kat?
A
aktywność, która przekształca 1 mol substratu w czasie 1 sekundy w temp. 30*C, w pH optimum dla działania enzymu i przy całkowitym wysyceniu enzymu
3
Q
czym jest bezwzględna międzynarodowa jednostka standardowa enzymu?
A
aktywność, która przekształca 1 µmol substratu w ciągu 1 min, w temp. 30°C i w optimum pH i stężenia substratu
4
Q
czym są izoenzymy?
A
różne formy enzymu, które katalizują tą samą reakcję
5
Q
jak są wytwarzane izoenzymy?
A
pod kontrolą różnych genów
6
Q
czym różnią się od siebie izoenzymy?
A
strukturą I-rzędową
7
Q
czym różnią się fizyczne i kinetyczne odmienne postaci enzymu?
A
- wrażliwością na temp., optimum pH, pI
- wrażliwością na działanie różnych związków chemicznych
- powinowactwem do substratu,
- ruchliwością elektroforetyczną
- właściwościami immunologicznymi
8
Q
gdzie występują izoenzymy?
A
- w różnych typach komórek lub kompartymentach subkomórkowych
9
Q
jakie są izoenzymy?
A
dehydrogenazy, oksydazy, aminotransferazy, fosfatazy, enzymy proteolityczne
10
Q
jak się wykrywa izoenzymy?
A
badanie aktywności po zablokowaniu za pomocą mAb niepożądanych izoenzymów
11
Q
co to są izoformy?
A
enzymy, które przeszły wiele potranslacyjnych przemian, charakterystycznych dla danego rodzaju komórki.
Powstają różnorodne warianty tego samego enzymu.
12
Q
czy izoformy różnią się genetycznie między sobą?
A
nie lol
13
Q
jakim modyfikacjom potranslacyjnym podlegają izoformy?
A
glikozylacji, hydroksylacji, oksydacji, metylacji
14
Q
czym różnią się izoformy?
A
- specyficznością substratową,
- właściwościami regulacyjnymi,
- odpornością na utratę aktywności
15
Q
jakie są izoformy ulegające zmianom potranslacyjnym?
A
np. fosfataza alkaliczna,
- izoformy:
* kostna,
* wątrobowa,
* nerkowa
16
Q
jakie izoformy ulegają degradacji proteolitycznej po ich wydzieleniu do płynu śródtkankowego i osocza?
A
np. kinaza kreatynowa
- CKMM1,
- CK-MM2
- CK-MM3
- CK-MB1
- CK-MB2
17
Q
jak się wykrywa izoformy?
A
- elektroforeza,
- oznaczenia immunochemiczne z użyciem przeciwciał monoklonalnych
18
Q
kiedy jest pomiar stężenia enzymu?
A
po jego wyizolowaniu z badanego materiału,
19
Q
na podstawie czego uzyskuje się informację o ilości enzymu?
pomiar aktywności enzymu
A
na podstawie szybkości katalizowanej reakcji
20
Q
jaka jest szybkość reakcji katalizowanej przez enzym?
A
- wprost proporcjonalna do ilości aktywnego enzymu w mieszanie reakcyjnej
21
Q
co modyfikuje zależność szybkości reakcji katalizowanej przez enzym?
A
- przemiany zachodzące w izolowanym materiale (proteolityczna degradacja/denaturacja),
- pH, siła jonowa, skład mieszaniny reakcyjnej, temp. pomiaru,
22
Q
jakie są metody analityczne do oznaczeń aktywności enzymów?
A
- analiza klasyczna,
- analiza instrumentalna,
- metody statyczne
- metody kinetyczne
23
Q
przykład analizy klasycznej
A
np. miareczkowanie
24
Q
przykład analizy instrumentalnej
A
np. metody spektrofotometryczne, polarymetryczne, refraktometryczne
25
czym jest spektrofotometria?
powszechna metoda pomiaru aktywności enzymu, kiedy substrat i produkt wykazują inne maksima długości fal
26
gdzie ma także duże znaczenie spektrofotometria?
w kinetyce enzymatycznej
27
co się mierzy za pomocą spektrofotometrii?
przyrost produktu/ubytek substratu
28
kiedy się bezpośrednio monitoruje postęp reakcji enzymatycznej zmianą absorbancji w czasie?
jeśli produkt i substrat różnią się absorbancją
29
czym jest pomiar bichromatyczny?
pomiar przy użyciu dwóch długości fal
30
na co pozwala pomiar bichromatyczny?
eliminowanie wpływu substancji towarzyszących i zanieczyszczeń
31
jakie są metody statyczne?
dwupunktowe, porównanie ilości substratu i produktu w 2 pkt. czasu
32
jak nazywane inaczej są metody dwupunktowe?
metody pkt. końcowego
33
czym jest czas zero?
moment zmieszania enzymu z substratem; próba kontrolna
34
co się mierzy za pomocą metod kinetycznych?
zmiany stężenia substratu lub produktu, w jednostce czasu, w początkowym okresie reakcji
35
czego wymagają metody kinetyczne?
wymagają ciągłej rejestracji zmian stężeń badanego składnika
36
jaki jest pomiar w czasie (metody kinetyczne)?
pomiar wielopunktowy/ciągły
37
metody statyczne i kinetyczne czego używają do mierzenia?
absorbancję światła utlenionej formy NAD/zredukowanej NADH2
38
czym jest test optyczny?
pomiar spadku/wzrostu absorbancji pochodzący od powstającego/zużywanego w reakcji enzymatycznej NADH/NADPH
39
jaka absorbancja światła jest używana w reakcjach z udziałem NAD+ lub NADP+?
340 nm przez NADH lub NADPH
40
czy NAD+ i NADP+ absorbują światło o 340 nm długości fali?
nie
41
jak się zmienia absorbancja podczas utlenienia NADH do NAD+?
następuje spadek absorbancji przy 340 nm
42
jak zmienia się absorbancja podczas redukcji NAD+?
następuje wzrost absorbancji przy 340 nm proporcjonalnie do ilości utworzonego NADH
43
co jest kofaktorem wielu enzymów?
NADH/NAD+ i NADPH/NADP+
44
do analizy czego używa się test optyczny
ilościowej analizy dehydrogenaz zależnych od NAD+ lub NADP+
45
co katalizuje dehydrogenaza i jaka jest szybkość spadku/wzrostu absorbancji?
utlenianie NADH za pomocą utlenionego substratu i szybkość spadku absorbancji przy 340 nm jest wprost proporcjonalna do stęż. enzymu
46
co pozwala określić pomiar szybkości spadku/wzrostu absorbancji?
pozwala określić ilość enzymu, wyrażoną w jednostkach aktywności w próbce biologicznej
47
czym jest test optyczny prosty?
oznaczanie aktywności enzymu, który wykorzystuje NAD+, NADP+, NADH+H+, NADPH+H+
48
przykład testu optycznego prostego
oznaczanie aktywności LDH
pirogronian + NADH + H+ mleczan NAD+
spadek absorbancji na minutę jest miarą aktywności LDH (dehydrogenazy mleczanowej)
49
czym jest test optyczny z reakcją wskaźnikową?
oznaczanie aktywności enzymu, który nie wykorzystuje koenzymów NAD+, NADP+, NADH+H+, NADPH+H+
50
jak działa test optyczny z reakcją wskaźnikową?
aktywność oznacza się przez sprzężenie ich działania z reakcją wskaźnikową, podczas której wykorzystywane są te koenzymy
51
przykład testu optycznego z reakcją wskaźnikową
- oznaczanie aktywności ALT
L-alanina + alfa-ketoglutaran L-glutaminian + pirogronian
pirogronian + NADH+H+ mleczan + NAD+
52
kiedy się wykonuje test optyczny z reakcją pomocniczą i wskaźnikową?
kiedy nie można oznaczyć końcowego produktu reakcji bezpośrednio za pomocą reakcji wskaźnikowej (wprowadzenie dodatkowego, pomocniczego układu)
53
przykład testu optycznego z reakcją pomocniczą i wskaźnikową
oznaczanie aktywności CK
| kreatyna + ATP L-fosfokreatyna + ADP
54
CK
kinaza kreatynowa
55
kinaza kreatynowa
CK
56
ALT, AST
aminotransferazy
57
aminotransferazy
ALT, AST
58
GGT
gamma-glutamylotransferazy
59
gamma-glutamylotransferazy
GGT
60
ALP
fosfataza alkaiczna
61
fosfataza alkaiczna
ALP
62
podstawowe warunki standaryzacji metod enzymatycznych
- aktywność enzymu -> stała w czasie oznaczania
- mierzona aktywność enzymu --> proporcjonalna do rozcieńczenia próbki
- zakres roboczy metody musi odpowiadać zakresowi wielkości aktywności enzymu mierzonej w labie
- reakcję enzymatyczną zawsze przeprowadzać w 37°C
63
jakiego materiału biologicznego używa się do oznaczeń aktywności enzymatycznej?
- tkanki
- płyny ustrojowe
- osocze/surowica
- płyn mózgowo-rdzeniowy
- mocz
64
co powoduje wzrost zmiany aktywności enzymów we krwi?
- zmiana przepuszczalności bł. k.
- rozpad k. w wyniku procesów patologicznych
- zmiany w eliminacji/katabolizmie enzymów
- zwiększona proliferacja k. i indukcja enzymów
- utrudniony odpływ wydzieliny gruczołu, zawierającej enzymy restrykcyjne
65
co powoduje obniżenie aktywności enzymów we krwi?
upośledzenie syntezy enzymu
66
kiedy jest duży wzrost aktywności CK?
- mięśniowa dystrofia,
- wirusowe zapalenie mięśni,
- zapalenie wielomięśniowe,
- ostra rabdomioliza,
- zespoły zmiażdżeniowe,
- złośliwa hypertermia,
- zawał mięśnia sercowego (CK i CK-MB)
choroby mięśni pochodzenia neurogennego:
- nużliwość mięśniowa,
- stwardnienie rozsiane,
- choroba Heinego-Medina
- parkinsonizm
67
kiedy jest umiarkowany wzrost aktywności CK >5-krotny?
- zabiegi chirurgiczne i infekcje
- zator płucny
- zapalenie mięśnia sercowego
- przeszczepienie serca i bypassy
- poród
- hypotyreoza
68
kiedy jest niewielki wzrost aktywności CK?
- ćwiczenia fizyczne i urazy mięśniowe (CK-MB)
- miopatia uremiczna (CK-MB)
- noworodki (szczególnie z uszkodzeniem mózgu/niską masą urodzeniową, CK-BB)
69
kiedy jest wzrost aktywności CK-BB?
- krwotok podpajęczynówkowy
- uraz czaszki i mózgu
- choroby mieloproliferacyjne
- nie przechodzi przez barierę krew-mózg
- może być wydzielana ektopowo przez niektóre nowotwory (prostaty, jajnika, sutka)
70
od czego zależy aktywność CK w surowicy?
- płci
- wieku
- masy mięśniowej
- aktywności fizycznej
- rasy
71
jakie izoenzymy LDH znajdują się w mięśniu sercowym, nerkach i erytrocytach?
- LDH1
| - LDH2
72
jakie izoenzymy LDH znajdują się w wątrobie, mięśniach szkieletowych?
- LDH4,
| - LDH5
73
źródłem jakich izoenzymów LDH są płuca, śledziona, węzły chłonne, leukocyty i płytki?
różnych izoenzymów LDH
74
jaki jest stosunek izoenzymów LDH przy zawale serca?
LDH1>LDH2
75
jaki jest charakterystyczny izoenzym LDH dla wątorby i mięśnia sercowego?
dla wątroby --> LDH5
| dla serca --> LDH1
76
przy czym jest izolowany alfa-HBDH?
przy nasieniaku najądrza
77
czego wskaźnikiem jest ALT?
martwicy k. wątrobowych
78
czego wskaźnikiem jest AST?
martwicy k. wątrobowych
79
jakie są wskazania do oznaczenia AST?
- rozpoznanie, monitorowanie i kontrola chorób wątroby i dróg żółciowych
- w chorobach mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego
80
kiedy jest wzrost aktywności ALT i AST?
- choroby wątroby:
- ostre wirusowe zapalenie wątroby,
- toksyczne zapalenie wątroby
- przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby,
- marskość wątroby,
- cholestaza zewnątrzwątrobowa,
- zawał mięśnia sercowego
- guzy pierwotne wątroby,
- przerzuty do wątroby,
81
kiedy jest wzrost aktywności ALT
- alkoholowe zapalenie wątroby,
| - stłuszczenie wątroby
82
kiedy jest wzrost aktywności AST?
- dystrofie mięśniowe,
| - ostra niedokrwistość hemolityczna
83
kiedy jest spadek aktywności ALT i AST?
- niedobór pirydoksyny (B6, beri-beri),
- cukrzycowa kwasica ketonowa,
- ciężkie przewlekłe choroby wątroby,
84
czym jest wskaźnik de ritisa?
jest to stosunek aktywności aminotransferazy asparaginowej do aminotransferazy alaninowej (AST/ALT)
85
do czego się używa wskaźnika de ritisa?
do oceny stp. uszkodzenia k.
86
jakie jest znaczenie kliniczne 5'NT?
wzrost aktywności w chorobach dróg żółciowych z zastojem żółci (cholestazą)
87
z czym jest związany GGT?
w surowicy z HDL lub innymi lipoproteinami
88
w jakich tk. jest GGT?
- k. nabłonka dróg żółciowych,
- wątroba (bł. k. biegunów kanalikowych i naczyniowych hepatocytów),
- trzustka,
- nerki (kanaliki proksymalne)
- jelita,
- płyn pozak. (żółć, płyn nasienny)
89
kiedy jest wzrost aktyw. GGT?
- choroby związane z zastojem w drogach odprowadzających:
- choroby wątroby i dróg żółciowych,
- choroby trzustki,
- alkoholowe zapalenie wątroby
- toksyczne uszkodzenie wątroby,
- marskość wątroby,
- ostre i przewlekłe zapalenie trzustki,
- pierwotny rak wątroby i przerzuty do niej,
- indukcja lekami (alkohol -> wskaźnik abstynencji ok. 2-5 tyg.)
90
kiedy jest podwyższenie aktywności fosfatazy alkaicznej (ALP)?
- hemoliza,
- tłusty posiłek,
- menstruacja,
- doustne estrogeny,
91
gdzie znajduje się ALP?
- bł. śluzowa jelita cienkiego
- nerki (kanalik proksymalny kręty),
- kości (osteoblasty),
- wątroba,
- łożysko,
92
jakie są izoformy i izoenzymy ALP?
izoformy: nerkowa, kostna, wątrobowa,
izoenzymy: jelitowy, łożyskowy, z k. zarodkowych
