endokrin sistem Flashcards
1
Q
Böbrekleri dıştan saran yapılar nelerdir ??
A
Fascia renalis
Capsula adiposa
Capsula fibrosa
2
Q
Fascia renalis ??
A
- Böbrekler en dıştan fascia renalis adı verilen bir fasiya ile örtülüdür.
- Fascia renalis yukarıda gl. suprarenalis ile böbrekler arasına sokulmuştur.
- Bu fasiyanın böbreğin ön yüzünü örten bölümüne fascia prerenalis, arka yüzünü örten bölümüne fascia retrorenalis denilir.
- Bu iki fasiya böbreklerin iç ve dış kenarları ile alt ucunda birleşerek peritoneumun altında subperitoneal örgü halinde çeşitli yönlerde uzanır.
- Böyece böbrekleri komşu dokulara bağlar
3
Q
Capsula adiposa ??
A
- Fascia renalis’in altında, böbreğin arkasında ve kenarlarında miktarı şahsa göre değişen ve böbreği saran capsula adiposa adında yağ tabakası vardır.
- Capsula adiposa böbreğin sinus renalis kısmından içeri sokularak buradaki boşlukları doldurur.
4
Q
Capsula fibrosa ??
A
- Yağ kapsülünün de altında böbreği saran ince fibröz sağlam bir kapsül bulunur.
- Capsula fibrosa adı verilen bu yapı subfibröz adı verilen gevşek bir yapı ile böbreğe bağlanır.
- Capsula fibrosa böbrek üzerinden kısmen kolaylıkla sıyrılabilir.
- Bu örtülerden sonra esas böbrek dokusuna gelinir.
5
Q
Böbreklerin arka yüzü ??
A
Üst yarısı
- Diaphragmanın lumbal parçası ile komşudur.
- Diapgragma aracılığı ile recessus costodiaphragmaticus ile komşudur.
- 11. ve 12. kostalar ve kostaların alt kenarında bulunan interkostal sinir ve damarlarla da komşudur.
Alt yarısı
- dıştan içe doğru sıra ile m. transversus abdominis, m. quadratus lumborum, m. psoas ile ayrıca plexus lumbalis’in dallarından olan n. iliohypogastricus ve n. ilioinguinalis ile komşuluk yapar.
6
Q
Böbreklerin iç ve dış kenarı ??
A
- Dış kenarı (margo lateralis) konvekstir.
- İç kenarı (Margo medialis) orta bölümü konkav uçlara yakın olan bölümleri konvekstir.
- İç kenarın orta kısmında vertikal yünde bulunan yarığa hilum renale denir.
- Hilusta böbreğin sapını teşkil eden oluşumlar bulunur.
- Önde v. ranalis, ortada a. renalis, arkada pelvis renalis, yağ dokusu içerisinde sinir ve lenf damarları bulunur.
- Ağzı hilus renalis’e uyan ve böbreğin içine sokulan sinus reanlis adı verilen bir boşluk bulunur.
- Bu boşluğun içerisinde böbreğe giren çıkan oluşumlar (pelvis renalis, calices renales, damar ve sinirler) ve bunların arasını da yağlı gözeli bir doku doldurmuştur.
7
Q
Böbreklerin üst ve alt uçları ??
A
Üst uç (extramitas superior)
- alt uca nazaran orta çizgiye daha yakındır.
- Bu ucun yüzeyine gl.suprarenalis oturmuştur.
Alt uç (extramitas inferior)
- konveks ve künt bir uç halindedir. Üst uçlara oranla daha küçük, daha ince ve birbirinden daha uzakta bulunur.
8
Q
Cortex renalis ??
A
- Açık sarımtırak kırmızı renkte ve dışta bulunur.
- Bu kısma taze kadavrada bakıldığında küçük kırmızı noktalar görülür.
- Bunlar malpigi cisimciklerine tekabül eder.
- Korteksin piramisler arasına doğru verdiği uzantılara columna renalis denir.
- Columna renalis’lere Bertini sütun’ları da denir.
9
Q
böbrek lobcuğunu (lobuli corticalis) nedir ??
A
- Korteks içerisinde medullar cevhere ait olup onun uzantısı durumda bulunan yapılara pars radiata denir.
- Pars radiata’lar arasındaki kortekse ait yapılara ise pars convoluta denir.
- Pars radiata ve pars convoluta birlikte böbrek lobcuğunu (lobuli corticalis) yapar.
- Pars radiata (stria medullaris- Ferrin uzantıları) daha koyu renkli ve koni şeklindedir.
- Pars convoluta (glomerulus) iki pars radiata arasında daha kompleks yapıya sahiptir.
- Burada corpusculum renale ve idrar kanalcıklarının bir parçası bulunur.
10
Q
Medulla renalis ??
A
- İdrarı nakletmekle görevlidir.
- Burada pyramis renalis denilen oluşumlar vardır.
- Pyramis renalis’in tepesine papilla renalis denir.
- Her bir papilla renalis’e 20-25 adet foramina papillare açılır.
- Böbreğin kanal sistemi (tubulus renalis) idrarın süzülme işleminin başladığı yerden sonlanma yerine kadar olan kanal sistemine denir.
11
Q
Böbreğin kanal sistemi (tubulus renalis) iki bölümden oluşur. nelerdir ??
A
- Birinci bölüm idrar kanalcıklarıdır. İki böbrekte 2.500.000 nefron bulunur.
- Bir nefron içte damar yumağının bulunduğu glomerulus ve bunu dıştan saran capsula glomerulosa’dan (Bowman kapsülünden) oluşur.
- Bu yapının tümüne corpusculum renale denir.
- Corpusculum renale idrarın kandan süzülme işlemini yapar.
- İkinci bölüm toplayıcı kanallardır.
- Bu kanallar üreter tomurcuğundan gelişip sadece idrarı nakletmekle görevli yapıdır.
- Bağlatı parçasından sonra toplayıcı kanallar ve ductus papillaris’ler gelir.
- Yaklaşık 20-25 adet ductus papillaris papilla renalis’teki foramen papillare (pori uriniferi)‘lerle calix renalis’e açılırlar.
12
Q
Böbreğin arterleri ??
A
- Böbreğin arteri a. renalis’dir.
- A. renalis hilusta 4-6 dala ayrılır ve bunlara a. segmentalis denir. Her arter bir segmenti besler ve bu segmental arterler arasında anastomoz yoktur.
- 1-2 tanesi pelvis renalis’in arkasında diğerleri de önde pelvis renalis’e sokulurlar.
- Bunlar pelvis içerisinde tekrar ayrılır ve columna renalisler içerisine sokulurlar. Buradaki arterlere a. interlobaris adı verilir.
- A. interlobaris’ler pyramis renalis’lerin tabanı seviyesinde, tabana paralel olarak dallar verirler. Bu artere a. arcuata denir.
- Bir a. arcuata diğer a. arcuata ile piramisin tabanında anastomoz yapmaz.
- Bunlardan çıkan dallar kortekse doğru radier olarak uzanırlar.
- Bunlara ise a. interlobularis adı verilir.
- Bunlardan da glomeruluslara giden vas afferensler (afferent arteriol, arteriola afferens) çıkar.
- A. interlobularis’lerin devamı kapsül altına kadar ilerler ve yıldız şeklinde sonlanırlar. Bunlara a. stellaris veya rr. capsulares adı verilir.
- Hilusta a. renalis’den ayrılan ince dallar pelvis renalis, calix renalis ve capsula adiposa’yı beslerler.
13
Q
Böbreğin venleri ??
A
- Venler çoğunlukla arterleri izlerler (rr. capsulares, v. capsularis, v. stellata, v. interlobularis, v. arcuata, v. interlobaris, v. segmentalis ve v. renalis).
- Böbreğin venleri v. renalis adı altında toplanır ve v. cava inferior’a açılır.
14
Q
Böbreklerden kanı arter dallarından doğrudan doğruya venlere ileten arteriovenöz anastomozlar da vardır. bu anastomozlar nerde bulunur ??
A
- calix renalis etrafında,
- a. ve v. interlobularis’ler arasında ve
- cortex renalis’teki ince arter ve
- venler arasında bulunur.
15
Q
Böbreğin sinirleri ??
A
- Plexus renalis’ten gelir.
- Bu pleksus arter etrafında seyreder.
- Sempatik lifleri n. splanchnicus minor ve imus aracılığı
ile truncus sempaticus’dan gelir. - Sempatik aktivite damarları daraltır ve idrar miktarını azaltır.
- Parasempatik lifleri n. vagus’tan gelir.
- Bu lifler önce plexus coeliacus, sonra plexus renalis’e gelir.
- Bu pleksus içerisinde bir çok ganglion bulunur.
- En büyük olan a. renalis’in başlangıcındaki ggl. aorticorenale’dir
16
Q
Böbreğin lenf drenajı ??
A
V. renalis’leri takip ederek n. lyphatici lumbales’e (n. l. aortici laterales) açılı
17
Q
URETER ??
A
- Pelvis renalis’den başlayan ve idrarı idrar kesesine taşıyan ince bir borudur.
- Uretlerin duvarları oldukça kalındır. Lümeni 3-5 mm kadardır.
- Sol ureter 1 cm daha uzundur.
- M. psoas major’un ön kısmı ile peritoneum arasında yukarıdan aşağıya, dıştan içe doğru fascia subserosa’da uzanarak pelvis boşluğuna girer. Burada peritoneuma daha sıkı yapışıktır.
- Mesanenin fundus kısmına açılır
18
Q
Ureter, pars abdomainalis ??
A
- Pars abdomainalis pelvis renalis’den linea terminalis’e (vasa iliaca’yı çaprazladığı yere) kadar devam eder.
- A. testicularis (veya a. ovarica) bu bölümü önden çaprazlar.
- Pelvis boşluğuna girerken sağdaki a. iliaca externa’nın başlangıç kısmını, soldaki ise a.iliaca communis’in son kısmını çaprazlar.
- Sağ üreter v. cava inferior’un hemen lateralinde uzanır.
- Ön yüzü yukarıdan aşağıya doğru pars descendens duodeni, a. colica dextra, a.ileocolica, radix mesenterii ve ileum’un son bölümü ile komşudur.
- Sol üreter, a. colica sinistra, colon sigmoideum ve mesocolon sigmoideum ile komşudur.
19
Q
Ureter, pars pelvica ??
A
- Pars pelvica, linea terminalis (vasa iliaca)’den mesaneye kadar devam eder.
- Pelvis’in dış duvarında ve incissura ischidica major’un ön kenarında bulunur ve peritonla örtülüdür.
- Burada a. iliaca interna’nın ön tarafında, n., a., obturatoria, a. vesicalis inferior ve a. rectalis media’nın medialinde bulunur.
- Spina ischiadica hizasında yön değiştirir ve mesane fundusuna girer.
20
Q
Ureter, pars intramuralis ??
A
- mesane içindeki (2 cm) kısım olup oblik olarak uzanır.
- Ostium ureteris’lerle mesaneye açılır.
- Abdominal parça retroperitoneal olarak devam eder.
- Pelvis parçası pelvis döşemesine yaslanmış olarak devam eder ve mesane hizasında içe doğru kıvrılarak mesanenin arka duvarına gelir. Burada ductus deferens’i (erkekte) çaprazlar.
21
Q
Ureter, Erkeklerde ??
A
- Vesicula seminalis’in üst kısmının ön tarafındadır.
- Ductus deferens’i arakadan çaprazlar.
- Son bölümü mesane venleri tarafından sarılmıştır.
22
Q
Ureter, Kadınlarda ??
A
- Pelvis duvarında fossa ovarica’nın arka sınırındadır ve sonra mediale yönelir.
- Cervix uteri ile vaginanın üst bölümünün lateralinde öne döner. 2.5 cm’lik bölümü a. uterina ile birlikte uzanır, arteri üstten çaprazlar ve lig. latum uteri’nin arasına girer.
23
Q
Üreterin üç darlığı vardır. nelerdir ??
A
- Başlangıç kısmı (ureterin pelvisden itibaren başladığı yer).
- Linea terminalis veya vasa iliacayı çaprazladığı yer.
- Mesane duvarı içindeki parça (pars intramuralis), burası en dar kısımdır.
24
Q
Ureterin damarları ??
A
- Arterleri geçtiği bölgelerde bulunan komşu arterlerden alır.
- Esas olarak: A. renalis, a. ovarica veya a. testicularis, rr. ureterici (aorta abdominalis),
- Ayrıca: A. iliaca interna, a. uterina (kadın),
a. vesicalis superior, a. vesicalis inferior (erkek). - Venleri de ureter etrafında ağ oluşturur ve geçtiği bölgelerdeki venlere dökülür.
25
Ureterin lenf drenajı ??
- Damarları etrafındaki lenf düğümlerine dökülürler.
- Üstte: Böbreğin lenf damarlarını takip eder
- Ortada: Nody lymphatici iliaci communis’e
- Altta: Nody lymphatici aortici laterales ve
nody lymphatici iliaci interni ve
nody lymphatici iliaci externi’ye dökülür.
26
Ureterin Sinirleri ??
- Plexus renalis, plexus aorticus ve plexus hypogastricus superior ve inferior’dan gelir.
- Ağrı duyusu: Sempatik liflerle seyrederek T 11-L1. segmentlere gider.
- Muhtemelen n. vagus ile de gitmektedir.
- Ağrı önce aynı segmentin innerve ettiği lumbal bölgede, sonra da kasığa doğru iner.
- M. cremaster etkileneceği için testis yukarı çekilir.
27
Ureterin Yapısı ??
- Tunica adventisia: Gevşek bağ dokusndan yapılmıştır.
- Tunica muscularis: Yukarıda dışta sirküler içte longitudinal aşağıda dışta ve içte longitudinal, ortada sirkülerden oluşur.
- Tunica mucosa: Çok katlı transisyonel epitele örtülüdür. Uzunlamasına seyreden plikalara sahiptir.
28
mesane, yeri, şekli ve komşulukları ??
- Pelvis içinde ve pubis’in arkasında bulunmaktadır.
- Erkeklerde rectumun,kadınlarda vagina ve uterus’un önünde yer almıştır.
- Dolu idrar kesesi kısmen kürevi bir şekil gösterdiği halde, boş bir kese sagittal kesitte üçgen şeklinde görülür.
29
Boş mesanenin Üst Yüzü ??
- Mesane boş iken üst yüz düz veya hafif konveksçe olup peritonla örtülüdür.
- Karın arka duvarının arka yüzünü örten peritoneum vesica urinaria’ya atlarken önde plica umbilicalis mediana ile plica umbilicalis medialis’ler arasında fossa supravesicalis adı verilen bir çift çukurluk meydana getirir.
30
excavatio rectovesicalis ??
- Erkeklerde vesica urinaria’nın üst yüzünü örten peritoneum arkada rektuma atlarken önce vesica urinaria’nın arka alt yüzünün yukarı parçasının küçük bir bölümünü örttükten sonra rektuma atlar.
- Böylece bu iki organ arasında excavatio rectovesicalis adı verilen çıkmazı oluşturur.
31
excavatio vescouterina ??
Kadınlarda peritoneum mesanenin arka alt yüzüne sokulmadan, doğrudan doğruya uterus’un ön yüzünün isthmus uteri’ye uyan kısmına atlar ve excavatio vescouterina’yı oluşturur.
32
Boş mesanenin Ön-alt yüzü ??
- Bu yüz peritoneumla örtülü değildir.
- Syphysis pubis ve pelvisin ön duvarının arka yüzü, m. levator ani’nin ön kısmı, m. obturatorius internus ve obturator damar ve sinirlerle komşudur.
- Bu komşuluk spatium retropubicum denilen gevşek gözeli bir doku aracılığı iledir.
- Ön-alt yüzün alt kısmında Pubis’ten mesaneye uzanan, m. pubovesicalis ve bağlar;
- Pubis’ten prostata uzanan puboprostatik bağlar bulunur.
- Bu yüz ayrıca santorini ven plexus’u ile de komşudur.i
33
Boş mesanenin arka-alt yüzü ??
- Mesanenin tabanının (fundus vesicae) komşuluğu
- Erkeklerde yukarı kısmı peritoneumla örtülmüştür;
- Kadınlarda peritoneum bu yüzü örtmeden doğrudan doğruya uterusa geçer (excavatio vesicouterina).
- Arka-alt yüz erkeklerde vesicula seminalisler, ductus deferens ve ureterlerle komşuluk yapar.
- Alt kısmında ise prostatla komşudur ve ona sıkıca yapışıktır.
- Prostat’tan peritoneuma kadar uzanan prostatoperitoneal aponeuros vardır.
- Mesanenin arka-alt yüzü daha uzaktan rektumla komşudur.
- Kadınlarda bu yüzün yukarsı uterus’un boynu ile alt kısmı ise vagina ile komşudur.
34
ostium urethra internum nedir ??
- Mesanenin ön-alt ve arka-alt yüzlerinin birleştiği kısımda ve ortada uretranın başlangıç deliği ostium urethra internum bulunur.
- Ostium urethra internum çevresindeki mesane kısmına mesane boynu (cervix vesicae) denir.
- Erkeklerde bu hizada prostat bulunur.
- Kadınlarda prostat bulunmadığından mesane doğrudan doğruya pelvis diafragması üzerine yaslanmış durumdadır.
- Bu sebepten dolayı mesane kadınlarda daha aşağıdadır.
- Mesane boynu hizasında erkeklerde rektuma uzanan m. rectovesicalis; kadınlarda uterusa uzanan m. uterovesicalis adı verilen düz kas lifleri bulunur.
35
MESANENİN YAPISI ??
1-Tunica serosa 2-Tunica muscularis 3-Tunica mucosa
36
nesane, tunica serosa ??
T. serosa’da: Üst yüzde peritoneum, diğer yüzlerde bağ dokusu vardır.
37
nesane, tunica muscularis ??
- T. muscularis: Bu tabakada değişik yönlerde uzanan
düz kas lifleri bulunur.
- Dışta longitudinal, ortada sirküler ve en içte longitudinal yönde uzanan kas lifleri bulunur.
- Orta tabakayı oluşturan sirküler kas lifleri uretra’nın
başlangıç deliği etrafında kalınlaşarak m. sphincter vesicale’yi (m.sphincter internum) oluşturur.
38
nesane, tunica mucosa ??
- T. mucosa: Çok katlı değişici epitelle örtülüdür.
- Mesanenin iç yüzü açık kırmızı renktedir ve iç yüzünde mesane boş iken plikalar bulunur.
- Mesanenin arka-alt yüzünde birbirinden 2,5-3 cm uzaklıkta bulunan ureterlerin açıldıkları delikler (ostium ureteris) yerleşmiştir.
- Bu deliklerin arka ve dış taraflarında ureterlerin pars intramuralisine uyan, plica ureterica denilen plikalar vardır.
- Ostium ureterislerin arasında enine olarak uzanan plica interureterica adını alan bir plika mevcuddur.
39
trigonum vesicae (Liteautaud üçgeni) nedir ??
- Plica interuretericanın da arkasında enine bir çukurluk yer alır.
- Daha önde uretranın başlangıç deliği olan ostium urethra internum görülür.
- Ostium ureterisler ile, ostium urethra internum arasında kalan üçgen şeklindeki sahaya trigonum vesicae (Liteautaud üçgeni) denir.
- Burası mesane boş olduğu zaman da düzdür.
40
uvula vesicae nedir ??
- Ostium uretra internum’un arkasında dilcik şeklinde, uvula vesicae adı verilen bir kabartı bulunur.
- Bu kabartı uretranın arka duvarında da devam ederek crista urethralis halinde uzanır.
41
mesanenin arterleri nelerdir ??
- Arterleri: A. vesicasis superior ve A. vesicalis inferior (a. iliaca interna.’dan),
- Ayrıca komşu organlardan gelen arter dalcıkları da vardır.
- A. obturatoria ve
- A. glutea inferior’dan da dallar alır,
- kadınlarda a. uterina
a. vaginalis’ten de ince dallar alır.
42
mesanenin venleri nelerdir ??
- Venöz kan, mukoza altında, kaslar arasında ve dıştaki ven ağlarında toplanır.
- Bu venöz ağ mesanenin ön-alt ve arka-alt yüzlerinde plexus venosus vesicalis’i oluştururlar.
- Bu plexsuslar önde v. dorsalis penis’i de alıp v. iliaca interna’ya açılır.
- Ayrıca bu venlerin v. rectalis media, v. obturatoria ve v. pudenda ile bağlantıları vardır.
- Mesane venleri arkada plexus rectalis (kadınlarda plexus uterinus ve plexus vaginalis) ile komşudur. Sonunda v. iliaca interna’ya dökülür.
43
mesanenin lenfleri nelerdir ??
- Lenfası iki pleksusta toplanır.
- Biri kas tabakası arasında, -diğeri ise dışta bulunur.
- Üsttekiler: N. lymphatici iliaci externi’ye,
- Alttakiler: N. lymphatici iliaci interni’ye açılır.
- Mesane boynunda: N. l. sacrales veya N. l. iliaci communis’e açılır.
44
mesanenin sinirleri nelerdir ??
- Otonom sinir sisteminin kontrolü altındadır.
- Parasempatikler: Nn. splanchnici pelvici (errigentes)
ile sakral parasempatikus’tan gelir.
- Uyarı: Mesane kaslarını eksite eder (kasar).
- Miksiyon merkezi: Medulla spinalis’de sakral 2.-4.
segmentlerdedir.
- Sempatikler: Torakal 11-12 ve lumbal 1.-2. medulla
spinalis segmentlerinden gelir.
- Uyarı: Mesane kaslarını inhibe eder, m. sphincter
vesice’yi eksite eder.
- M. sphincter urethra (m. sphincter externa) m.
transversus perinei profundus’un bir bölümü olup çizgili kastır. N. pudendus’tan innerve olur.
- Ağrı duyusu hem parasempatik, hem de sempatik
liflerle taşınır. Karın ön duvarı alt kısmında, perineum ve
pelvis’te hissedilir.
45
Urethra Feminina (kadın uretrası) ??
Ostium urethra internum’dan başlar ve aşağı doğru
ilerliyerek pelvis döşemesini geçer ve vestibulum vagina’da clitoris’in 2-3 cm altında ostium urethra externum’da sonlanır.
46
Urethra masculina (erkek uretrası) ??
- Hem idrarın hem de meninin dışarı atılmasını sağlar.
- Mesanedeki ostium urethra internum’dan başlar, penisin ucundaki ostium urethra externum’da sonlanır.
- İçinden geçtiği organların adını almak üzere üç parçası vardır.
Pars prostatica urethra
Pars membranacea urethra
Pars spongiosa urethra
47
pelvis major ??
- Apertura pelvis superior'un yukarısında kalan pelvise pelvis major denir.
- Buranın önünde karın boşluğu, yanlarda os ilium (fossa iliaca), arkada L5–S1 vertebra'lar bulunur.
- Burada karın içi organlarndan barsaklar bulunur.
48
pelvis minör ??
- Pelvis boşluğunun apertura pelvis superior ve apertura pelvis inferior arasında kalan kısmına pelvis
minör denir.
- Buranın arka duvarı ön duvarından uzundur.
- Arka duvarında sacrum ve os cocyx, ön duvarında symphisis yanlarda os coxa bulunur.
- Burada pelvis içi organlardan, mesane, rectum, kadın iç genital organları vardır.
49
Lig. sacrotuberale ??
- Bu bağ spina iliaca posterior inferior’dan başlar,
sacrum’un yan alt kısmına os cocyx’ten tuber ischiadicum’a kadar uzanır.
- Yassı yelpaze şeklinde kuvvetli bir bağdır.
50
Lig. sacrospinale ??
- Üçgen şeklinde olan bu bağın tabanı sacrum’a, os cocygis’e ve lig. sacrotuberale’nin önünden başlar.
- Spina ischiadica’da sonlanır.
- Bu bağ incissura ischiadica major ve minoru bir delik haline dönüştürür.
- Bu bağın yukarısındaki deliğe foramen ischiadicum majus, altındaki deliğe foramen ischiadicum minus denir.
51
Foramen ischiadicum majus ??
- Önde incissura ischiadica majör, arkada lig. sacrotuberale, aşağıda lig. sacrospinale ile sınırlanmıştır.
- Buradan m. priformis geçer.
- Bu kasın üstünde oluşan deliğe foramen suprapriforome altında oluşan deliğe foramen infrapriforme denir.
52
Foramen ischiadicum minus ??
İncissura ischiadica minor, lig.sacrotuberale ve
| lig. sacrospinale arasında bulunur.
53
M. priformis ??
- Origo:Sacrum’un facies pelvinasının 2–4 foramina sacralia pelvina’sının yanlarından başlar.
- İnsersio: İncissura ischiadica majordan geçerek Trochanter major’de sonlanır.
- Bu kasın görevi vs. bizi burada pek ilgilendirmiyor ama pelvisin yan arka duvarında sacrum ile incissura
ischiadica minörün arasını kapatan yumuşak dokuyu meydana getirmesi yönünden önemlidir.
- Bu kas aynı zamanda üstünde ve altında foramen suprapriforme ve infrapriformeyi meydana getiriyor.
- N. musculi priformis innerve eder ve a. glutea inferior besler.
54
Foramen suprapriformeden geçen yapılar nelerdir ??
a. glutea superior,
| n. gluteus superior
55
Foramen infrapriformeden geçen yapılar nelerdir ??
a. v. glutea inferior,
a. v. pudendalis interna,
n. ischiadicus,
n. gluteus inferior
n. musculi obturatorii interni,
n. musculi quadrati femoris,
n. cutaneus femoris posterior,
n. pudendus
56
Kadın pelvisi erkek pelvisine göre ??
- geniş, derin, pelvis giriş ve çıkışı geniş,
- Sacrum geniş, Subpubik açının geniş olması sonucu tuber ischiadicumlar birbirlerinden uzak,
- sacrum'un eğriliği azdır.
57
Perineum nedir ??
- Apertura pelvis inferioru kapatan, pelvis döşemesini meydana getiren oluşumların yeraldığı bölgeye Perineum, Regio perinealis denir.
- Bu oluşumlar pelvis kemiklerinin alt iç yüzlerinin arasında bulunur.
- Buranın önünde symphisis pubis, arcus pubicus, yanlarında ramus inferior osis pubis, ramus osis ischii, tuber ischiadicum, lig. sacrotuberale, arkada os cocyx’in ucu tarafından sınırlanmıştır.
- Bu oluşumların arasında bulunan dörtgen şeklindeki aralık kas veya zarlar ile döşelidir
58
Tuber ischiadicum’ların ön kısmından geçen bir doğru perineum’u iki kısma ayırır. nelerdir ??
- Önde kalan kısma trigonum urogenitale ve arkada kalan kısmına ise trigonum anale denir.
- Trigonum ürogenitale kadınlarda vulva, erkeklerde penis ve scrotum kökünü içerir.
- Trigonum anale anus’ü içerir
59
Trigonum Urogenitale ??
- Şu tabakalar ve oluşumlar vardır;
1. Deri
2. Yüzeysel perine fascia’sı
3. Derin perine fascia’sı
4. Yüzeysel perine aralığı
5. Diaphragma urogenitale
- Erkekte penis ve scrotum bulunur.
- Kadında dış genital organlar ile urethra ve vagina’nın açıklıkları bulunur.
60
CENTRUM TENDİNEUM PERİNEİ (Corpus Perinealis) ??
- Canalis analisin önünde orta çizgide bulunan fibromuskuler bir yapıdır.
- Burada perinenin kaslarının lifleri birbirleri ile çaprazlaşırlar.
- Burada m. sphincten ani externus, m. sphincter urethrae, m. bulbospongiosus, m. transversus perinei superficialis, m.levator prostate (M. bulbovaginalis)
M. transversus perinei profundus’un lifleri birbirleri ile karşılaşırlar.
61
DİYAPHRAGMA PELVİS ??
- Pelvis döşemesini örten m. levator ani ve m. cocygeus adındaki kaslar ve bu kasları üstten ve alttan örten fasialardan (facia pelvis) meydana gelir.
- Huni şeklinde olup içinden urethra ve canalis analis,kadında ek olarak vagina geçer.
- Diaphragma pelvis, pelvis organlarını yerinde tutar. Ayrıca defekasyon ve doğumda fonksiyonları vardır.
62
M. levator ani ??
- Fossa ischiorectalis’i pelvis boşluğundan ayırır.
- İçinden erkekte urethra ve canalis analis, kadında urethta, canalis analis ve vagina geçer.
- O:Symphisis pubisin alt yan kenarları ile spina ischiadica’ya kadar olan kemik kısımdan ve fasia pelvis’in oluşturduğu arcus tendineus’tan başlar.
- İ:1-Centrum tendineum perinei,
2-Canalis analis’in duvarında,
3-Lig.anococygeum’da, cocyx’te sonlanır.
- M. levator ani üç kısımda incelenir.
a-M. pubococcygeus
b-M. puborectalis
c-M. iliococcygeus
63
M. pubococcygeus ??
- O: Pubis alt yanlarından başlar
- İ: Lig. anococygeum ve cocyx
- Bir kısım lifleri prostat bezine sokulur bunlara m. levator prostate denir, ayni lifler kadında urethrada veya vaginada sonlanır bunlara m. pubovaginalis denir.
- Her iki tarafın m.pubococygeus’u arasındaki aralığa hiatus urogenitalis denir.
- Bu hiatus’tan erkekte urethra, rectum ve ayrıca kadında vagina geçer.
- Her iki tarafın m. pubococygeus'larının anus'un arkasında birleşmesi ile fibröz bir oluşum meydana getirir, buna lig. anococygeum denir.
64
Lig. anoccocygeum ??
Anusun arkası ile cocyx’in ucu arasındaki m. pubococygeus’un fibröz liflerinin oluşturduğu bağa denir.
65
M. puborectalis ??
O:M. pubococygeus’un medialinde, pubisin ik yanından başlar. M.pubococygeus'un altında yerleşir.
İ:İki tarafın lifleri U şeklinde anus rectum’um bileşim yerinde sonlanır
66
M. İliococcygeus (arcus tendineus m. levatoris ani) ??
- O: M. Levator ani’nin spina ischiadica ve arcus tendineus’tan başlayan kısımları.
- İ: Cocyx’te ve lig. anococygeum’da sonlanır.
- N: M.levator ani’nin sinirleri S3-S4 sacral spinal sinirler ve n. rectalis inferior
- Fonksiyonu: M. Levator ani pelvis içi organları destekler, kasılınca pelvis döşemesini inspirasyonda yukarı kaldırır. Defekasyonda, öksürmede, aksırmada,
kusmada görevi vardır. Abdominal basınca karşı koyar.
67
M. cocygeus ??
- M. levator aninin arkasında spina ischiadica ile lig.
sacrospinale’den başlar. Cocyx’e ve sacrum’un yanlarına yapışır.
- Siniri:Plexus pudendalis’ten gelir.
- Görevi: Kasılınca karın içi organları yukarı bastırır. Cocyx'in arkaya itilmesini engeller. A. glutea inferior besler.
68
M. corrugator cutis ani ??
Anüs’ün etrafında deri ile deri alt bağ dokusu arasında bulunur. Kasılınca anüs etrafındaki deride kırışıklıklar yapar.
69
M. sphincter ani externus ??
- Canalis analisin alt kısmını kuşatır. Altta deriye tutunmuştur. Üç kısımda incelenir.
- Pars profundus: Canalis analisin üstünde (başlangıcında) bulunur.Kemiklere bağlantısı yoktur.
- Pars superficialis: Cocyx ile centrum tendineum perinei arasındadır.
- Pars subcutanea: Canalis analisin alt ucundadır, kemiklere bağlantısı yoktur.
- Fonksiyonu: Devamlı kontraksiyon halinde bulunur. Defekasyon esnasında gevşer.
- Siniri: 4. sacral spinal sinirden ve n. pudendus’un dalları ile inerve olur.
70
M. sphincter ani internus ??
- Bağırsağın duvarındaki düz kasların kalınlaşmış devamıdır.
- Fonksiyonu: İsteğimiz dışında çalışır. Canalis analisin kapatılmasına yardım eder. Feçesin dışarı atılmasınada yardım eder. Diyaphragma pelvis yukarıda belirtilen kaslara rağmen pelvis döşemesinin tamamen kapatmaz. Burada pelvisin yan duvarlarında foramen obturatum ve foramen ischiadicum majus denilen delikler bulunmaktadır.
71
Foramen obturatorium ??
Os coxae’deki foramen obturatorium dışta m. obturatorius externus, içte m. obturatorius internus
ve bunun ikisinin arasındaki membrana obturatoria tarafından kapatılmış olmasına rağmen burada sulcus obturatorius, canalis obturatorius denilen delik vardır buradan v. a. n. obturatorius’ lar geçer.
72
DIYAPHRAGMA UROGENITALE ??
- Pelvis döşemesinin ön bölümünün alt kısmını yapar. Regio ürogenitalis’te önde arcus pubis ile arkada tuber ischiadicum’lar arasında uzanan kas ve fasyadan
oluşmuş bir yapıdır.
- 3 tabakadan meydana gelmiştir:
1. Üstte fascia diaphragmatis urogenitalis superior.
2. Ortada m. transversus perinei profundus (bir çift sağ ve sol) ve urethra etrafında bulunan m. sphincter urethrae.
3. Altta fascia diaphragmatis urogenitalis inferior (membrana perinei).
- Burası her iki cinstede;
m. bulbospongiosus,
m. ischiocavernosus,
m. transversus perinei superficialis
m. transversus perinei profundus
m. sphincter urethrae’ den yapılmıştır.
73
M. transversus perinei superficialis ??
- İnce şerit şeklinde olan bir kastır.
- Anus’un önünde iki tuber ischiadicum’ların arasında uzanır.
- Her iki kas centrum tendinei perineumda sonlanır.
- Fonksiyonu: İkisi birden çalışınca centrum tendineum perineiyi tesbit eder. Bu kas bazen bulunmayabilir.
74
M. bulbospongiosus ??
erkek:
- Anusun önünde Centrum tendinei’den başlar, iki tarafta simetrik olarak bulunur. Corpus spongiosum penisin yanlarını sarar.
- Fonksiyonu : Kasılınca urethranın boşalmasını sağlar, Corpus spongiosum penis’in ereksiyonuna yardım eder.
Kadın :
- Ostium vaginayı sarar bulbus vestibulinin dışını örter.
Vaginanın yanlarından geçerek corpus cavernosum clitoridis’te sonlnır.
- Görevi: Ostium vagina’yı daraltır. V.dorsalis clitordis’e basınç yaparak clitordisin ereksiyonuna yardım eder.
75
M. ischiocavernosus ??
erkek:
- Tuber ischiadicumun iç yüzünden, ramus osis ischii’den başlar. Crus penis’in alt yüzünün yan kısımlarına yapışarak sonlanır.
- Fonksiyonu: Kasılınca venöz dönüşümü engelleyerek Penisin ereksiyon durumunun devamını sağlar.
Kadın :
- Crus clitoridisleri örter. İki ucu ortasına göre incedir.
tuber ischiadicum’un iç yüzünden, crus clitordisten başlar. Clitordis’in alt yan yüzlerinde sonlanır
76
M. transversus perinei profundus ??
Ramus osis ischiiden başlar iki tarafın kasları ortada birleşerek centrum tendineum perinei’de sonlanır.
77
M. sphincter urethrae ??
- Urethranın pars membranacaesını fascia diyaphragmatica urogenitalis inferior’a kadar sarar. Centrum tendineum
- perinei aracılığı ile iki taraf birbirleri ile birleşir.
- Fonksiyonu: Miksiyon sırasında gevşer, miksiyondan sonra kasılarak urethra’nın bu kısmını daima kapalı tutar. İdrarın mesanede toplanmasını sağlar.
78
TELA SUBSEROSA ??
Periton ile Fascia Diyaphragmatica pelvis superior arasında bulunur.
79
FASCIA PROFUNDA ??
B1-Fascia pelvis (İç örtücü tabaka):
I- Fascia pelvis visceralis (Lamina visceralis):
a-Fascia prostatica:
II- Fascia pelvis parietalis (Lamina parietalis):
a-Fascia obturatoria:
b-Fascia priformis:
c-Fascia superior diyaphragmatica pelvis:
B2-Fascia inferior diyaphragmatica pelvis (Dış örtücü tabaka)
a-Fascia superior diyaphragmatica urogenitalis:
b-Fascia inferior diyaphragmatica urogenitalis:
c-Fascia perinealis externa (Gallaudet fasiası):
80
Fascia prostatica ??
Fascia visceralisin prostatı saran damarlı kısmıdır. Bu fascianın iki yaprağının arasında plexus venosus prostaticus bulunur. Önde lig. puboprostaticum’lar ile devam eder.
81
Fascia inferior diyaphragmatica pelvis (Dış örtücü tabaka) ??
- M. levator ani’nin alt yüzünü örten fascia’ya denir. Regio analis’te bu fascia tek tabakalıdır. Bunun üzerinde fascia superficialis ve deri bulunur.
- Regio urogenitalis’te ise üç tabakalıdır. Bunlar;
a-Fascia superior diyaphragmatica urogenitalis: Bu fascia m.transversus perinei profundus ile m. levator ani’nin arasında bulunur.
b-Fascia inferior diyaphragmatica urogenitalis: Bu fasia m.transversus perinei profundus ile m. transversus perinei superficialis’in arasında bulunur.
c-Fascia perinealis externa (Gallaudet fasiası): Bu fascia, fascia superficialis’in lamina profundasının (scarpa) hemen altındadır. Bununla fascia inferior diyaphargmatica urogenitalis’in arasında m. transversus perinei superficialis, m. ischiocavernosus ve m. bulbospongiosus bulunur. Bu fascia üzerini örttüğü kasların aralarında üst taraftaki fascia olan fascia inferior
diyaphragmatica urogenitalis ile yapışıktır.
82
FASCIA SUPERFICIALIS ??
Perineyi en alttan örten (derinin altından) fasciaya denir. Bunun iki yaprağı vardır.
a-Derindekine Lamina profunda Colles fasciası (Karındaki Scarpa’nın devamı).
b-Yüzeyelinde deri altındakine Lamina superficialis Cruvelhier fasiası (Karındaki Camper’in devamı).
83
Spatium perinei profundum ??
Fascia diyaphragmatica urogenitalis superior
ile fascia diyaphragmatica urogenitalis inferior’un arasında bulunan aralığa denir. Burada m.transversus perinei profundus, m. Sphincter urethrae, urethranın pars membranacea’sı, gl. bulbourethrealis, gl. vestibularis majör ve
damarlar bulunur.
84
Spatium perinei superficiale ??
Fasia inferior diyaphragmatica urogenitalis ile
fascia perinealis externa arasındaki aralıktır. Burada: crus penis, m.bulbospongiosus, m. ischiocavernosus, m. transversus perinei superficialis ve damar sinirler bulunur.
85
Perinedeki kasların sinirleri ??
Perinedeki tüm kaslar n. pudendalis’in
| perineal dalları ile innerve olurlar.
86
Perinenin Sinirleri ??
N. pudendus’un dalları, n. rectalis inferior.
87
Perinenin Damarları ??
A.V. pudendalis interna, A. rectalis inferior, A. perinealis
88
FOSSA ISCHIOANALIS (FOSSA ISCHIORECTALIS) ??
- Canalis analisin yan taraflarında bulunan içi yağ dolu prizma şeklindeki çukurluklardır. Bu prizmanın
tabanı perineuma, tepesi m. levator ani ile m. obturatorius internusun birleşim yerine uyar.
- Buradaki oluşumlar: Yağ dokusu (corpus adiposum fossae ischioanalis). Bu doku içinde damarlar sinirler bulunur. Perinenin dış duvarında fascia obturatoria’nın yaptığı kılıfın içinde a.v. pudenda interna ve n.
pudendus seyreder. Bu aralığa canalis pudendalis (alcock kanalı) denir .
89
Testisler ??
- Testisler böbreklerin oluştuğu plica urogenitalis’ten gelişirler.
- Testis taslağı önce L3-5 seviyesinde, böbreğin altında ve peritoneum’un arkasındadır.
- İkinci ayın sonunda karın arka duvarına urogenital
mesenterium ile asılıdır.
- Testis taslağının alt ucundan başlayan gubernaculum testis retroperitoneal olarak uzanır ve dış genital çıkıntı
ile birleşir.
90
Processus vaginalis ??
- Processus vaginalis (saccus vaginalis) peritoneum’a ait bir oluşumdur ve embriyonal hayatın 4. ayında ortaya çıkar.
- Testis 7. aya kadar anulus inguinalis profundus hizasında bulunur.
- Yedinci aydan itibaren saccus vaginalis’in arkasında olmak üzere onunla birlikte aşağı doğru scrotum
içerisine iner.
- Descensus testis olayı hormonal denetim (gonadotropin ve androgenler) altındadır.
91
Testisler ne ile örtülüdür ??
Testisde epididymisin tutunduğu arka kenarın medial
| bölümü hariç bütün yüzler epiorchium (lamina visceralis tunica vaginalis testis) ile örtülüdür.
92
Testisin kılıfları ??
```
- testisler dıştan içe doğru şu kılıflarla örtülüdür.
1-Deri (scrotum)
2-Tunica dartos
3-Fascia spermatica externa,
4-Fascia cremasterica ve m.cremaster,
5-Fascia spermatica interna,
6-Tunica vaginalis testis,
-Lamina parietalis (periorchium),
-Lamina visceralis (epiorchium),
7-Tunica albuginea,
8-Tunica vasculosa
- Bu tabakalardan lamina visceralis, tunica albuginea
ve tunica vasculosa’ya birlikte capsula testis adı
verilir
```
93
Tunica vaginalis testis ??
- Fascia spermatica interna’nın iç testis’inde dış yüzünü
saran seröz zardır.
- Embriyolojik dönemde karın boşluğunun iç yüzünü döşeyen peritoneum scrotum’a doğru saccus vaginalis (proc. vaginalis) denilen bir çıkıntı gönderir.
- Bu çıkıntı fascia spermatica interna’ya gevşek olarak yapışır.
- Daha sonra periton kesesinin dışında olarak scrotuma inen testis saccus vaginalis’e arka taraftan girerek gömülür ve etrafı peritonla örtülmüş olur.
- Böylece saccus vaginalis’in testis’i örten bir lamina visceralis kısmı (epiorchium), bir de fascia spermatica interna’ya yapışan lamina parietalis (periorchium) kısmı oluşur.
- Bu iki tabaka arasında dar bir aralık bulunur. Bu aralığa cavitas scroti denir.
- Bu aralığın içerisinde bir miktar kaygan sıvı bulunur.
- Testislerin inişinden sonra saccus vaginalis’in testislerin üst ucu ile anulus inguinalis profundus arasında kalan kısmı kapanarak kordon şeklini alır.
- Bazen bu yapı kapanmayabilir ve konjenital fıtıklar için zemin hazırlayabilir.
94
Tunica albuginea ??
- Testisleri saran kalın fibröz bir kılıftır. Mavimsi beyaz renktedir.
- Tunica albuginea’nın arka kenarı hariç her tarafı epiorchium (lamina visceralis) ile örtülüdür.
- Kollagen lifler içeren tunica albuginea’nın genişleme kabiliyeti yoktur.
- Yırtıldığı zaman testis kanalcıkları dışarıya fırlarlar.
- Bu durum testislerde iç basıncın fazla olduğunu ve tunica albuginea’nın bu basınca karşı koyduğunu gösterir.
- Testis iltihaplarında iç basınç daha da artacağından çok fazla sancı olur
- Tunica albuginea, testisin arka kenarında bez içerisine sokulur ve tam olmayan bir bölme yapar.
- Bu bölmeye mediastinum testis (corpus Higmori) denir.
- Mediastinum testis, testise giren ve çıkan damarlar ile testis kanallarını içerir.
- Tunica albuginea’nın iç yüzünden ayrılan bağ dokusu uzantıları (septula testis) periferden mediastinum testise doğru uzanır.
- Septula testisler, testisi 200-300 lobüle (lobuli testis) ayrılır. Lobüller piramid şeklinde olup tabanları testis yüzeyine ve tepeleri mediastinum testis’e doğrudur.
95
Tunica vasculosa ??
Tunica albuginea’nın iç yüzünde bulunan damar tabakasıdır. Damarlar arasındaki boşlukları gevşek bağ dokusu doldurur. Bu tabaka tüm septula testisleri sarmıştır.
96
tubuli seminiferi contorti ??
- Lobuli testis’lerin parankimini üreme hücrelerini yapan
tubuli seminiferi contorti denilen kanalcıklar oluşturur.
- Septula testis’lerden ayrılan bağ dokusu uzantıları lobulusların içerisine sokularak ince bir tabaka halinde bu kanalcıkların etrafını sarar.
- Bu bağ dokusu içerisinde interstitiel hücreler (Leydig hücreleri) bulunur.
97
tubulus seminiferi recti ??
Tubulus seminiferi contorti’ler mediastinum testis’e doğru yaklaştıkça düzleşir ve birbirleri ile birleşerek sayıları 20-30 arasında değişen tubulus seminiferi recti’leri oluşturur.
98
rete testis (Haller ağı) ??
Tubulus seminiferi recti’ler mediastinum testis’in fibröz dokusuna sokularak yukarı ve arkaya geçerler. Bu kanallar birbirleri ile birleşerek bir ağ meydana getirirler. Bu ağa rete testis (Haller ağı) denir.
99
ductuli efferentes testis ??
Rete testis’ten çıkıp epididymise uzanan ve sayıları 12-15 arasında değişen kanallara ductuli efferentes testis denir.
100
ductus epididymis ??
- Ductuli efferentes testis’ler caput epididymis’te ductus epididymis denilen kanala açılırlar.
- Caput epididymis’i, sayıları 12-15 arasında değişen lobuli coni epididymis ile bunların açıldığı ductus epididymis’in başlangıç kısımları oluşturur.
101
testislerin arterleri ??
Testis aorta abdominalis’in bir dalı olan a.testicularis tarafından beslenir.
102
testislerin venleri ??
- Testis ve epididymis’in venleri önce funiculus spermaticus’u saran plexus pampiniformis’i meydana getirirler.
- Daha sonra da birbirleri ile birleşerek v. testicularis’i oluştururlar.
- Sağ v.testicularis v. cava inferior’a, sol v. testicularis ise v. renalis sinistra’ya açılır.
103
testislerin sinirleri ??
- Arterler etrafındaki plexus testicularis aracılığı ile
gelir.
- Sempatik lifleri T10-11 medulla spinalis segmentlerinden gelir.
- Pleksus içerisinde afferent lifler de vardır.
104
testislerin Lenfatik drenajı ??
- 4-8 damar halinde funiculus spermaticus içerisinde yükselerek nodi lymphatisi preaortici ve nodi lymphatisi aortici lateralis’e dökülür.
105
Epididymis ne ile örtülüdür ??
Epididymis’in dış yüzü (corpus epididymis’in testisin margo posterior’u boyunca seyreden bölümü hariç) tunica vaginalis testis ile örtülüdür.
106
sinus epididymis ??
- Epididymis, testisin arka kenarının medial kısmına bir periton plikası ile bağlıdır.
- Bu nedenle testis ve corpus epididymis arasında bir çıkmaz oluşur ve bu çıkmaza sinus epididymis denir.
- Bu sinus’u yukarıdan lig. epdidymis superior, aşağıdan lig. epididymis inferior sınırlar.
- Cauda epididymis’e yaklaştıkça ductus epididymis’in çapı artar ve kıvrımları azalır. Ductus epididymis kuyruğun ucunda ductus defferens ile devam eder
107
Appendix testis ??
- Testisin üst ucunda, caput epididymisin altında bulunan küçük oval cisimciktir.
- Bu cisim ductus paramesonefricus ‘un (Müller kanalı:
Embriyonik dişi genital kanalı) bir artığıdır.
108
Appendix epididymis ??
- Epididymis’in baş kısmının ön ucundan aşağı doğru sarkan embriyonal artıktır.
- Bazen çift olabilir.
- Pronefroz kanalın (Wolf kanalı: Embriyonik erkek genital kanalı) bir artığıdır.
109
Ductuli aberantes ??
Ductuli efferentes testis ve epididymis’in kör dallarına
| (Mezonefroz kalıntısıdır) denir.
110
Paradidymis ??
Caput epididymis’in üstünde funiculus spermaticus’un önünde bulunan (Mezonefrik bir artık olduğu kabul
edilir) bir artık.
111
Ductus epididymis, epididymis’in kuyruk kısmında kalınlaşarak ductus defferens adını alır ve geçtiği yerlere göre 4 parçaya ayrılır. nelerdir ??
1-Pars epididymica 2-Pars funicularis
| 3-Pars inguinalis 4-Pars pelvina
112
Ductus epididymis, hangi yapılarla çaprazlar ??
- Canalis inguinalis’ten geçer (pars inguinalis) ve karın boşluğuna girer.
- Anulus inguinalis profundus’da funiculus spermaticus’u oluşturan diğer yapılardan ayrılır.
- Dışa ve aşağıya doğru uzanır (pars pelvina).
- Bu parçası önce a.v. epigastrica inferior’u çaprazlar.
- Arkaya ve biraz aşağıya doğru ilerler ve eğik olarak a.v. iliaca externa’yı çaprazlar ve küçük pelvise girer.
- Burada periton ile pelvis yan duvarı arasında bulunur.
- Burada a. umbliclis’in başlangıç bölümünü, a.v.
obturatoria ve n. obturatorius’u medial tarafından çaprazlar.
- Daha sonra üreteri ön tarafından çaprazlayarak medial tarafına geçer.
- Vesiculae seminalis’in üst ucu ve mesanenin arka yüzü arasında içe ve hafif öne doğru ilerler.
- İki ductus defferens aşağı doğru indikçe birbirine yaklaşır.
113
ampulla ductus defferentis ??
- Ductus defferens’in son bölümü genişler ve ampulla
ductus defferentis adını alır.
- Burada diverticula ampullae denilen küçük girintiler bulunur.
- Bu girintileri döşeyen epitel, spermium’ların hareketlerini artıran salgı yaparlar.
114
ductus ejaculatorius ??
- Ductus defferens’in son bölümü ampullanın alt
ucunda lumen tekrar daralır ve prostata’nın tabanı yakınında vesicula semilunalis’in kanalı ile dar bir açı yaparak birleşir ve ductus ejaculatorius’u oluştuur.
- prostata’ya arka üst kısmından giren ductus ejaculatorius, lobus medius’un arka sınırı boyunca öne ve aşağıya doğru uzanarak urethra’nın pars prostatica’sında colliculus seminalis’in her iki yanına açılır.
115
Ductus defferens’in arterleri ??
- A. ductus defererentis besler (A. umblicalis’in bir dalıdır).
- Testis yakınında a. testicularis ile anastomos yapar.
- Ampulla bölümü a. vesicalis superior, a. vesicalis inferior ve a. rectalis media’dan beslenir.
116
Ductus defferens’in venlerdi ??
- Arterleri takip eder ve aynı ismi alırlar.
- Bunlar plexus pampiniformis, plexus prostaticus
ve mesanen venlerine açılırlar.
117
Ductus defferens’in sinirleri ??
Plexus hypogastricus inferior’dan innerve olur.
118
Ductus defferens’in lenf drenajı ??
Nodi lymphatici iliaci externi’ye açılır.
119
Fascia spermatica interna ??
Funiculus spermaticus’u saran gevşek ve ince bir tabakadır.
| - Fascia transversalis’in devamıdır.
120
Fascia cramesterica ??
- Kas liflerinden oluşmuştur.
- Lifler birbirleri ile gevşek bağ dokusu aracılığı ile birleşmişlerdir.
- M. cramester’i yapan kas lifleri, m. transversus abdominis ve m. obliquus internus abdominis’den kaynaklanır.
- M. cramester n. genitofemoralis’in ramus genitalis’i tarafından innerve edilir.
121
Fascia spermatica externa ??
- M. obliquus externus abdominis’in aponeurosis’ini örten derin fascianın devamı olan ince fibröz bir tabakadır.
122
Funiculus spermaticus’ta buluna yapılar ??
A. testicularis, plexus testicularis, a. cremasterica, plexus pampiniformis (v. testicularis), ductus deferens, n. genitofemoralis’in genital dalı, a. ductus deferentis, plexus ductus deferntis ve lenf damarları bulunur. Bu oluşumların tümü fascia spermatica interna ile kuşatılmıştır.
123
A. testicularis ??
- Pars abdominalis aortae’nin bir dalıdır.
- Canalis inguinalis’den geçerek testise ulaşır. Burada
kıvrıntılı bir seyir alır ve dallarına ayrılır.
- Bu dallar iki veya üç tanesi ductus defernes ile uzanarak epididymis’i besler.
- Burada a. ductus deferentis ile anastomos yapar.
124
Plexus testicularis ??
Sadece sempatik liflerin a. testicularis’lerin çevresinde
| oluşturduğu bir yapıdır. Ancak içerisinde afferent lifler de vardır.
125
A. cremasterica ??
- A.epigastrica inferior’un dalıdır.
- Funiculus spermaticus’u çevreleyen yapıları besler.
- A.testicularis ile anastomos yapar.
126
A. ductus deferntis ??
- A. umblicalis’in bir dalıdır.
127
Plexus ductus deferentis ??
- Sempatik ve parasempatik liflerin ductus deferens
| etrafında oluşturduğu bir yapıdır. İçerisinde afferent liflerde bulunur.
128
Vv. testiculares ??
- Testis’in arka kenarından çıkan yaklaşık 12 adet vendir.
- Epididymis’den gelen venlerde bu yapıya katılır.
- Bu venler funiculus spermaticus’u dıştan sararlar.
- Bu yapıya plexus pampiniformis adı verilir.
- Anulus inguinalis superficialis’e girerken üç veya dörde, anulus inguinalis profundus’tan karın boşluğunua girerken ikiye düşer.
- Daha sonra bu iki vende birleşerek tek bir ven şekline dönüşür.
- Vena testicularis sağda vena cava inferior’a açılırken solda vena renalis sinistra ‘ya dik bir açı ile açılır.
129
Varikosel ??
Plexus pampiniformis‘i oluşturan venlerin genişlemesi ile oluşan duruma denir. Daha çok sol tarafta görülür. Bunun önemli nedenleri, sol vena testicularis ‘in dik bir açı yaparak vena renalis sinistra’ya dökülmesi ve colon descendens’in alt kısmının arkasından geçmesidir. Bu durum kabızlıkta kan akımını zorlaştırır.
130
Vesicula seminalisler ??
- Vesicula seminalis sağda ve solda birer adet olup mesanenin arka yüzü ile rectum arasına yerleşmiştir.
- Bu bezin üst ucu (tabanı) üreter ile, alt ucu prostata ile komşudur
- Bezin üst ucu excavatio rectovesicalis’in tabanı ile temas eder, bu yüzden peritoneum ile örtülüdür.
- Bez rektal tuşe ile kontrol edilebilir.
- Vesicula seminalis’in iç kenarı boyunca ampulla ductus deferentis ilerler.
- Bezin alt ucu (ductus excratorius) ductus deferens ile
birleşerek ductus ejaculatorius’u yapar.
131
Vesicula seminalislerin salgısı ??
- Bezin salgısı hafif alkalidir.
- Spermiumların enerji ihtiyacını karşılayan fruktoz, az miktarda ascorbic acid ve fibrinojen ile pıhtılaşma enzimi (vezikulaz) içerir.
- Salgısı spermiumların hareketlerini artırdığı gibi içerisinde bulunan fruktoz ve diğer besleyici maddeler ile spermiumların ovumu dölleyinceye kadar yaşamalarını sağlar.
132
Vesicula seminalislerin arterleri, venleri, sinirleri ve lenf drenajı ??
- Arterleri: A.vesicalis inferior ve a. rectalis media’dan gelir.
- Venleri: Arterlere eşlik eder.
- Lenf drenajı: Nodi lymphatici iliaci interni ve externi’ ye dökülür.
- Sinirleri: Vesicula seminalis’in duvarında sinir ağı ve ganglionlar bulunur. Sempatikleri lumbal segmentlerden (L1-2), parasempatikleri sakral parasempatiklerden (S2-4) gelir.
133
prostst nerde bulunur ??
Prostat küçük pelviste, symphysis pubica’nın arkasında, rectum’un önünde ve mesanenin altında, diaphragma ürogenitale’nin üstünde bulunur.
134
Prostata bezi anüsten yaklaşık 4 cm yukarıdadır.
Arka yüzün üst kenarına yakın olarak bir çukurluk
bulunur. Ductuc ejaculatoriuslar bu çukurlukta prostata
girerler. Bu çukurluk arka yüzü yukarıda küçük,
aşağıda büyük olan iki bölüme ayırır. nelerdir ??
- Yukarıda küçük olan bölüm lobus medius’a uyar.
- Lobus medius prostatın urethra ile ductus ejaculatorius arasında kalan bölümüdür.
- Arka yüzün aşağıda kalan büyük bölümünün orta kısmında uzunlamasına bir oluk bulunur.
- Bu oluk prostatı sağ ve sol olarak iki loba (lobus dexter ve sinister) ayırır.
- Bu loblar prostatın esas bölümünü oluşturur. Urethra’nın arkasında bu iki lob birbirleri ile birleşir.
- Urethra’nın ön tarafında bu iki lobu birbirleri ile birleştiren parçaya isthmus prostatae denir.
- İsthmus prostata’da bez dokusu bulunmaz, kapsül yapısındadır.
135
prostatın facies anterioru ??
- Symphysis pubica’nın 2 cm kadar arkasındadır.
- Bu aralıkta ven pleksusu (santorini ven pleksusu) ile bir miktar yağ dokusu bulunur.
- Bu yüz lig. puboprostaticum ile her iki tarafta pubisin arka yüzüne tutunur.
- Bu yüzün vertikal uzunluğu 2.5cm kadardır.
- Apex prostatae’nin biraz ön ve yukarı kısmından urethra çıkar.
136
prostatın facies inferolateralisi ??
- M. levator ani’nin ön parçaları ile komşuluk yapar.
- M. levator ani’nin ön parçaları pubisten arkaya doğru geçer ve prostatı yanlardan sarar.
- Böylece organa desteklik yaptığı için kasın bu parçasına m. levator prostatae denir
137
prostatın yapısı ??
- Prostat dıştan ince ve sağlam fibröz bir kapsülle
(capsula prostatica) sarılmıştır.
- Bununda dışında fascia pelvica’nın organlar üzerindeki devamı olan, gevşek bir tabaka (fascia subserosa) bulunur.
- Capsula prostatica ile fascia subserosa arasında plexus venosus prostaticus bulunur.
- Prostat kısmen tubuloalveolar bezlerden (substatntia
glandularis), kısmen de bu bezin arasını dolduran ara dokudan oluşur.
- Bezlerin sayısı 30-40 adet olup, kanalları kısmen
birleşerek, kısmen de ayrı ayrı olarak bazıları colliculus seminalis üzerine, bazıları da sinus prostaticus’a 15-20 adet delikle açılır.
- Prostat salgısı ejaculat’ın yaklaşık %20’sini oluşturur. Hafif asidik reaksiyon gösterir ve içerdiği spermin denilen bir maddeden dolayı spesifik keskin bir kokusu vardır.
138
prostatın arterleri, venleri, sinirleri ve lenf drenajı ??
- Arterleri: A. vesicalis inferior ve a. rectalis media’dan gelir.
- Venleri: Prostattan çıkan venler organın alt ve yan taraflarında plexus prostaticus denilen bir ağ oluşturur. Bu ven ağı capsula prostatica ile fascia prostatica arasındadır. Plexus prostaticus v. iliaca interna’ya direne olur. Ayrıca plexus vesicalis ve plexus vertebralis ile de
bağlantısı vardır. Bu yüzden prostat tümörleri vertebralara metastaz yapar.
- Lenf drenajı: Genellikle nodi lymphatici iliaci interni’ye ve nodi lympathici sacrales’e drene olur. Arka yüzden gelen bir kısım lenf damarları mesanenin lenf damarları ile birlikte nodi lympathici iliaci externi’ ye açılır.
- Sinirleri: Parasempatik lifleri n. splanchnici pelvici’den (S2-4), sempatikleri ise plexus hypogastricus inferior’dan (L1-2) gelir.
139
gl.bulbourethralis nerde bulunur ??
- Spatium perinei profundum içinde, urethra’nın pars membranacea’sının dış-arka tarafında ve bulbus penis yakınında yer alır.
- M. sphincter urethra’ya ait lifler ile sarılmıştır.
140
Scrotum, tunica dartos ??
- Tunica dartos’da yağ dokusu bulunmaz.
- Tunica dartos içerisinde bol miktarda düz kas lifleri vardır.
- Bu kas lifleri septum scroti içerisinde girerek yukarıda
raphe penise tutunur.
- Septum scroti’de deri hariç tüm tabakalar bulunur.
- Tunica dartos’ta bol damar bulunur.
-Tunica dartos kasık ve perineumdaki fascia superficialis ile devam eder.
141
Scrotum, Fascia spermatica externa ??
- M. obliquus externus abdominis’in aponeurosisini örten derin fascianın bir devamıdır.
- Tunica dartos ile aralarında fascial bir aralık vardır.
142
Scrotum, Fascia cremasterica (m.eremaster) ??
- M.obliquus internus abdominis ve m.transversus abdominis’ten ayrılan bir kısım kas lifleri, fasciası ile
birlikte aşağı iner.
- Bu kas lifleri scrotumu perineum’a yaklaştırarak
sıcaklığın korunmasına yardımcı olur.
143
Scrotum, Fascia spermatica interna ??
- Fascia transversalisin devamıdır.
| - Fascia spermatica interna, fascia cremasterica’ya sıkıca, periorchium’a ise gevşek olarak bağlıdır.
144
Scrotum, Lamina parietalis tunica vaginalis testis (periorchium) ??
- Scrotumun en içte bulunan tabakasıdır.
| - Parietal peritoneum’un uzantısıdır.
145
Scrotumun arterleri ??
- A. pudenda externa’nın dalları olan rami scrotales anteriores,
- a. pudenda interna’nın dalları olan rami scrotales posteriores,
- a. epigastrica inferiorun dalı olan a. cremasterica,
- aortae abdominalis’in dalı olan a. testicularis’ten gelir.
146
Scrotumun venleri ??
Arterleri gibidir. Scrotumun damarlarının deri altı plexusları çok yaygındır. Sıcaklık kaybı üzerine etkili kan akımı sağlanır. Arterio-venöz anastomoslar da boldur.
147
Scrotumun sinirleri ??
- Ön kısmı n. ilioinguinalis ve n. genitofemoralis’in ramus genitalis’i,
- arka kısmı nn. perianalis’in rr.scrotales posteriores’i ile n. cutaneus femoris posterior’un perineal dalları tarafından innerve olur.
- M. dartos, plexus ductus deferentis’ten otonom lifler alır
148
Scrotumun Lenfatik drenajı ??
Nodi lymphatici inguinalis superficialis’e drene olurlar.
149
Penis üç adet erektil doku kümesi ihtiva eder. nelerdir ??
Bunlardan ikisine corpus cavernosum penis, birisine corpus spongiosum penis denir ve içerisinden urethra geçer.
150
Radix penis ??
- Perineal bölgede radix penisin oluşumuna katılan kavernöz cisimler birbirinden ayrılarak crus penis’leri, spangios cisim ise bulbus penis’i oluşturur.
- Cruslar arcus pubicum’a (crista phallica), bulbus penis diaphragma urogenitaleye sıkıca yapışmıştır.
- Radix penis spatium perinei superficialis denilen fascial bir aralıkta bulunur.
- Bu aralığı yukarıdan fascia inferior diaphragmatis urogenitalis, aşağıdan fascia perinei superficialis sınırlar.
151
Crus penis ??
- Corpus cavernosum penislerin symphysis pubicanın arkasında kalan kısmına denir.
- Sağlı sollu bir çift olan bu yapılar tuber ischiadicum’un
önünde, iskion pubis kolunda crista phallica’ya yapışarak öne doğru uzanırlar.
- M. ischiocavernosus ile örtülüdürler.
- Symphysis pubicada birbirine temas ettiği yerde hafif bir şişlik gösterirler.
152
Bulbus penis ??
- Corpus spongiosum penisin genişlemiş olan arka ucuna bulbus penis denir.
- İki crus penis arasındaki aralıkta bulunur.
- Diaphragma urogenitale’nin alt yüzünü örten yüzeyel fasciaya sıkıca tutunur.
- Bulbus penis’i m. bulbospongiosus tamamen örtmüştür.
- Bulbus penis arka kısmından urethra tarafından delinir.
153
Corpus cavernosum penis tabakaları ??
- Bu yapı yüzeyel ve derin olarak iki tabaklıdır.
- Derin lifler her iki coprus cavernosum’u ayrı ayrı sarar ve sirküler tarzda düzenlenmiştir.
- Bu tabakanın birbirine yapışan orta hattaki bölümüne septum penis denir.
- Yüzeyel tabaka ise her iki cavernos cismi birlikte saran ve longitudinal olarak uzanan liflerden ibarettir.
- Corpus penis içerisindeki iki corpus cavernosum yan yana gelmesi ile facies urethralis’te ortaya çıkan yapıya sulcus medianus (sulcus urethralis) denir.
- Buraya corpus spongiosum penis oturur.
- Penis sırtında ortaya çıkan oluğa ise sulcus dorsalis denir ve burada v. dorsalis profunda penis bulunur.
154
Fascia penis superficialis ??
- Vücudun diğer bölgelerinde yüzeyel fasicanın iki yarprağı vardır ve bu yapraklar arasında da yağ dokusu bulunur.
- Fakat penisteki yüzeyel fasicia tek yaprak şeklindedir ve yağ dokusu içermez.
- Penisin yüzeyel fasciası ile derin fasciası arasında
gevşek bağ dokusu vardır ve bu yüzden penis derisi çok hareketlidir.
155
Fascia penis profunda (Buck fasciası) ??
- Corpus penisi bir kılıf şeklinde saran bu fascia yüzeyel fascia ile tunica albuginea arasındadır.
- Glans penise kadar uzanır (Collum glandis’ten sonra devam etmez).
- Vv. dorsalis superficialis penisleri v. dorsalis profunda penisten ayırır.
- Penis önde karın ön duvarına ve symphysis pubica’ya bağlar ile tutunmuştur.
156
Lig. fundiforme penis ??
- Karın ön duvarındaki fascia superficialisin lamina profundusunun (Scarpa fasciası) pubisin hemen üzerindeki bölümünden oluşur.
- penisin iki yanında iki kola ayrılır, aşağıda septum scroti ile birleşir.
157
Lig. suspensorium penis ??
- Lig. fundiforme penis’in altında ve fascia profundaya ait bir oluşumdur.
- Linea albayı penis köküne bağlar.
158
penisin arterleri ??
- Penisi besleyen esas damar a. pudenda interna’dır.
- A.pudenda externa ise penis derisini besler.
- A. pudenda interna’nın terminal dalına a. penis denir. Bu arterden;
1-a. bulbi penis,
2-a. urethralis,
3-a. profunda penis
--a. helicinea
4-a. dorsalia penis
--a. circumflexa denen arterler çıkar.
159
penisin venleri ??
- Vv.dorsalis superficilis penis: Penis derisinin ve sünnet derisinin kanını toplar.
V. pudenda externa aracılığı ile v. sephana
magna’ya dökülürler.
- V. dorsalis profunda penis: Tek bir vendir. Özellikle glans penisi drene eden venler corona glandis yakınında v. dorsalis profunda penis’i oluştururlar. Cavernos ve spongios cisimlerden gelen venler bu vene açılırlar. Bu ven plexus prostaticus’a açılır.
- Vv. profunda penis: Bir çift olan bu venler crus penisin iç yüzünde tunica albugineayı delerek çıkarlar ve burada bir ven plexusu oluştururlar. Plexustan çıkan
venler v. pudenda interna’yı oluşturur.
160
penisin sinirleri ??
- Sensitif sinirleri, önce n. dorsalis penis içinde, sonra
n. pudendus içinde seyrederek medulla spinalisin S2-4
segmentlerine gider.
- Ereksiyonu sağlayan parasimpatik sinirler ise S2.-4.
segmentlerden çıkar ve plexus pelvicus araçılığı ile gelir.
- Damarları genişleterek ereksiyonu sağlar.
- Ejakulasyon simpatik sistemin etkisiyle olur.
- Ejakulasyon merkezi L1-2 segmentlerinde bulunur.
- Buradan çıkan lifler plexus hypogastricus’a, buradan da plexus prostaticus ve plexus corporis cavernosi aracılığı ile dış genital organlara dağılır.
161
penisin Lenf drenajı ??
- Glans penisin lenfleri nodi lymphatici inguinalis profundiye geri kalan kısmı nodi lymphatici inguinalis
superficialis’e drene olur
162
Ovarium’lar erkekteki karşılığı nedir ??
Ovarium’lar erkekteki testis’lerin karşılığı olan iri badem
| büyüklüğünde bir çift organdır.
163
Descensus ovarii ??
- Ovarium’lar embriyonal dönemde karın boşluğunda bulunur.
- Ancak hamileliğin ikinci ayından itibaren pelvis boşluğuna doğru inmeye başlar.
- Descensus ovarii denilen bu olay, erkekte meydan gelen descensus testis’ten farklıdır ve daha çabuk gelişir.
164
ectopia ovarii ??
Bu inişten sonra ovarium’lar küçük pelvis’in yan duvarında bulunan fossa ovarica’ya yerleşir. Ancak bazen ovariumlar daha yukarıda veya aşağıda yerleşebilir. Bu tip ovarium’lara ectopia ovarii denir. Fossa ovarica, a. iliaca externa ile a. iliaca interna arasında bulunur.
165
fossa ovarica ??
- Bu çukuru aşağı-ön taraftan lig. latum uteri’nin tabanı,
yukarıdan a. iliaca externa ve arkadan da ureter sınırlar.
- Çukurun dibinde ve peritoneum’un altından a. v. obturatoria ile n. obturatorius geçer.
166
Ovarium, Extremitas tubaria ??
Extremitas tubaria’ya fimbria ovarica ile lig. suspensorium ovarii tutunur. Lig. suspensorium ovarii, içinde a. ve v. ovarica bulunur.
167
Ovarium, Extremitas uterina ??
Extremitas uterina, lig. ovarii proprium aracılığı ile uterus’un cornu uteri’sine tutunur. Bu bağ gubernaculum’un artığının bir bölümü olup, lig. latum uteri içinde bulunur ve biraz da çizgisiz kas lifleri içerir.
168
Ovarium, Facies lateralis ??
Facies lateralis’i fossa ovarica’yı örten parietal peritona oturur.
169
Ovarium, Facies medialis ??
Facies medialis,i infundibulum tubae uterina örter.
170
Ovarium, Arka kenarı ??
Arka kenarına, serbest olması nedeniyle margo liber denilir.
171
Ovarium, Ön kenarı ??
- Ön kenarına, mesoovarium tutunması nedeniyle margo mesoovaricus denilir.
- Ön kenarda hilum ovarii bulunur. Bu kenara, lig latum uteri’nin bir bölümü olan mesovarium tutunur.
- Mesovarium’un iki yaprağı arasında bulunan damar ve sinirler, hilum ovarii’den ovarium’a girer ve çıkarlar.
172
Ovarium’un yapısı ??
- epitel tabakasının altında, tunica albuginea denilen kalın bir tabaka bulunur.
- Bu tabaka, yaş ilerledikçe kalınlaşır.
- Tunica albuginea’nın içinde ovarium’un esas yapısını oluşturan stroma ovarii bulunur.
- Stroma ovarii de, cortex ovarii ve medulla ovarii denilen farklı iki bölümden oluşur.
173
Cortex ovarii ??
- Cortex ovarii, dış tarafta bulunur ve hilum ovarii hariç, ovarium’un her tarafını bir kabuk şeklinde sarar.
- Cortex içinde farklı gelişme devrelerinde folliküller bulunur.
174
Medulla ovarii ??
- Medulla ovarii, iç tarafta bulunur ve cortex ovarii’ye oranla daha gevşek bir yapıya sahiptir.
- Hilum ovarii’den içeri giren damarların çoğu, cortex ovarii’de dağılır.
- Burada gelişen follikülller etrafında kapiller ağlar oluştururlar.
175
Ovulasyon ??
- Graaf follikülü, ovarium korteksinin herhangi bir
yerinde gelişebilir.
- Olgunlaşan follikül yaklaşık 1-1,5cm çapına erişir ve ovarium’un yüzeyine yakın bulunur.
- Gelişen follikül tunica albuginea’yı basınç yaparak inceltir.
- Ovarium’un dış yüzünde bu bölge koyu mavi renkte bir kabartı şeklinde görülür
176
klimakterium ??
Ovulasyonun kesilmesine klimakterium denilir
177
Ovarium’un arterleri ??
- Aorta abdominalis’den çıkan a. ovarica’lardır.
A.ovarica, lig. suspensorium ovarii içinde pelvis’e iner.
- Hilum ovarii’den ovarium’a girer ve folliküller etrafında kılcal ağlar oluşturur.
178
Ovarium’un venleri ??
- Arterleri takip ederek hilum ovarii’den çıkar.
- Bu venler plexus pampiniformis denilen venöz ağı oluştururlar.
- Bu ağı oluşturan venler, yukarı çıktıkça birbirleriyle birleşirler ve sonunda v. ovarica’yı oluştururlar.
- V. ovarica, a. ovarica ile birlikte seyreder.
- Sol tarafınki v. renalis’e, sağ tarafınki ise v. cava inferior’a açılır.
179
Ovarium’un Lenf drenajı ??
Kan damarları ile birlikte uzanır ve nodi lymphatici preaortici ve lateralis’lere açılırlar.
180
Ovarium’un sinirleri ??
- Plexus hypogastricus inferior (veya plexus pelvicus) ve a. ovarica’nın çevresindeki plexus ovaricus’dan gelir.
- Parasimpatikleri n. vagus’tan, simpatikleri ise n. splanchnicus minor ve bir kısım torakal medulla spinalis
segmentlerinden gelir.
- Bunların ovarium içindeki dağılışı ve görevleri tam olarak bilinmemektedir.
181
Ovarium’un duyu impulsları ??
Ovarium’un duyu impulsları T10 düzeyinde MSS’ne
ulaştığı için bu ağrı T10. segmentin duyu bölgesine
akseder.
182
ostium uterinum tubae uterinae nedir ??
- Tuba uterina’nın uterus’a açılan deliğine ostium
| uterinum tubae uterinae, karın boşluğuna açılan deliğine ise ostium abdominale tubae uterinae denilir.
183
mesosalpinx ??
- Tuba uterina’lar, lig. latum uteri’nin serbest kenarı boyunca uzanırlar.
- Lig. latum uteri’nin tuba uterina’ya komşu olan bölümüne, mesosalpinx denilir.
184
Infundibulum tubae uterinae ??
- Huni şeklinde olan bu bölüm, tuba uterina’nın en geniş yeridir.
- Bu huninin ampulla tubae uterinae’ye bağlandığı yerde bulunan deliğine, ostium abdominale tubae uterinae denir.
- İnfundibulum’un kenarında fimbriae tubae uterinae denilen 12 ila 15 arasında değişen sayıda saçaklar bulunur.
- Bu saçaklardan birisi diğerinden daha uzundur
(yaklaşık 3cm.) ve ovarium’a tutunur. Buna fimbria ovarica denilir.
- Infundibulum hareketli olup, olgunlaşan Graaf
follikülünün etrafını sarar.
185
Ampulla tubae uterinae ??
- Bu parçanın iç boşluğu geniş olmasına karşı duvar
yapısı incedir.
- Isthmus tubae uterinae’ye oranla daha kalındır.
- Spermium ovum’u genellikle burada döller.
186
Isthmus tubae uterinae ??
- Tuba uterina’nın en dar bölümü
- Uterus’a cornu uteri’den girer ve duvarında kısa bir seyirden sonra uterus boşluğuna açılır.
- Bu açılma deliğine ostium uterinum tubae uterinae denilir.
- Uterus duvarında seyreden kısa bölümüne de pars uterina (pars intramuralis) denilmektedir.
187
Tuba uterina’nın yapısı ??
- Tuba uterina, dıştan içe doğru tunica serosa, tunica
muscularis ve tunica mucosa’dan oluşur.
- Tunica serosa pars uterina hariç peritondan oluşur.
-Tunica muscularis dışta longitudinal, içte sirküler olmak üzere iki tabakalıdır.
- Bu düz kas lifleri, uterus’un kas lifleri ile devam eder.
- Tunica mucosa tek katlı prizmatik epitelyum ile döşelidir.
- Bu epitelyum hücreleri silyalı veya silyasız olabilir.
- Silyasız olanlar salgı yaparak tuba uterinayı ıslak ve kaygan tutarlar.
- Silyalı hüclerer ise sıvıyı hareket ettirerek uterus’a doğru yöneltirler.
- Mukoza soluk kırmızı renkte olup uzunlamasına seyreden katlantılara (plica tubaria) sahiptir.
188
Tuba uterina’nın arterleri ??
- A. uterina ve a. ovarica’dan gelen dallardır.
- A. uterina’dan gelen bir dal diğer dallardan daha kalındır (Sampson arteri) ve cerrahi müdahale esnasında buna dikkat etmek gerekir.
- Bu dal a. ovarica ile anastomoz yaptığı yerin hemen yakınında a. uterina’dan ayrılır ve mesosalpinx’in iki yaprağı arasında tuba uterina boyunca fimbria tubae uterinae’ye kadar dallar vererek uzanır.
189
Tuba uterina’nın venleri ??
Arterleri ile birlikte uzanır ve v. uterina ile v. ovarica’ ya
açılırlar
190
Tuba uterina’nın Lenf drenajı ??
- Uterus’un fundus kısmının ve ovarium’un lenf
damarları birlikte seyreder.
- V. ovarica ile birlikte yukarı uzanır ve lumbal bölgedeki aortik lenf nodüllerine açılır.
191
Tuba uterina’nın sinirleri ??
- Kısmen plexus ovaricus’dan, kısmen de plexus uterinus’dan gelir.
- Affetrentleri T11-12. ve L1. sinirlerle medulla spinalis’e
gider.
192
isthmus uteri ??
- Uterus yapı ve fonksiyon bakımından corpus uteri ve cervix uteri olmak üzere iki ana bölümden oluşur.
- Bu iki bölüm arasında isthmus uteri denilen bir ara bölüm bulunur.
- Isthmus uteri dış yüzden pek belli olmaz, fakat iç yüzden açık şekilde fark edilebilir.
- Bu bölge, iç yüzde canalis cervicis ile uterus boşluğunun birleşme yerine uyar.
193
Corpus uteri ??
- Uterus’un 2/3 üst kısmına corpus uteri denilir.
- Corpus uteri’nin, tuba uterina’ların bağlandığı yerin yukarısında kalan bölümüne fundus uteri denilir.
- Geri kalan kısmına ise cervix uteri’ye doğru daralarak uzanır.
194
excavatio vesicouteri ??
- Corpus uteri’nin mesane ile komşu olan alt yüzüne facies vesicalis denilir.
- Bu yüzü örten periton, mesanenin üst yüzüne atlar ve iki organ arasında oluşan çıkmaza, excavatio vesicouterina denilir.
195
excavatio rectouteri ??
- İnce bağırsaklarla komşu olan üst yüzüne, facies intestinalis denilir.
- Bu yüzü örten periton arka-aşağıda vagina’nın arka
yüzünün üst bölümünü de örttükten sonra, rektuma geçerek ikisi arasında bir çıkmaz oluşturur.
- Uterus’un alt ve vagina’nın üst-arka bölümü ile rektum arasında oluşan bu çıkmaza, excavatio rectouterina (Douglas çıkmazı), bu çıkmazı oluşturan plikaya da plica rectouterina (Douglas plikası) denilir.
- Bu çıkmazda genellikle ince bağırsak kıvrımları bulunur
196
Fundus uteri ??
- Fundus uteri, tüm yönlerde konveks olup peritonla kaplıdır.
- Serbest olan bu bölüm ince bağırsak kıvrımları veya colon sigmoideum ile komşuluk yapar.
- Fundus uteri ile corpus uteri’nin birleşme yerinde ve yan kenarlarda görülen çıkıntılara cornu uteri dextrum ve sinistrum denilir.
- Buralara tuba uterina bağlanır.
197
uterus’un yan kenarlarından pelvis’in yan duvarlarına uzanan lig. latum uteri içinde bulunan ligamentler nelerdir ??
- Corpus uteri’nin yan kenarlarına margo uteri dexter ve sinister denilir.
- Hafif konveks olan bu kenarların üst uçları cornu
uteri’lere uyar.
- Tuba uterina’nın bağlanma yerinin biraz ön ve aşağı kısmına lig. teres uteri, arka kısmına ise lig. ovarii
proprium tutunur.
- Bu üç yapı, uterus’un yan kenarlarından pelvis’in yan duvarlarına uzanan lig. latum uteri içinde bulunur.
198
Cervix uteri ??
- Uterus’un isthmus ile vagina arasında kalan
bölümdür.
- uterus’un 1/3’ünü oluşturur ve alt kısmı vagina içerisine doğru sokulmuş durumdadır.
- Cervix uteri’nin vagina içerisine giren bu bölümüne
portio vaginalis cervicis, yukarısında kalan bölümüne ise portio superavaginalis cervicis denilir.
