egzamin kierunkowy Flashcards

Question

Jakie znasz metody redukcji szumu w obrazach? Opisz wybraną metodę

Answer 1

- filtr medianowy: zastąpienie pikseli przez medianę wartości pikseli wokół nich (maska 3x3). Skuteczne dla pojedynczych wartości, mało skuteczne przy krawędziach obrazu - filtr uśredniający - filtr Weinera - filtr Gaussa - CNN i GAN - dyfuzja anizotropowa - progowanie falkowe

Answer 2

**wiedza semantyczna**: informacje opisujące znaczenie i relacje między danymi metody składowania i przetwarzania: 1. ontologie: formalne struktury danych: pojęcia, relacje i atrybuty, reprezentują semantykę i relacje informacji 2. RDF: język danych (podmiot, predykat, obiekt) 3. SPARQL: język zapytań dla danych RDF 4. inferencja semantyczna: proces wnioskowania i wyciągania nowej wiedzy na podstawie istniejącej i reguł semantycznych 5. semantyczne wyszukanie: zrozumienie intencji użytkownika i kontekstu zapytania 6. semantyczne bazy danych: bazy odzwierciedlające semantykę informacji 7. systemy ramowe: grupowanie informacji w ramy (atrybuty i wartości)

Answer 3

1. wyszukiwarki internetowe: analiza znaczenia zapytań użytkowników 2. przetwarzanie języka naturalnego: tłumaczenie maszynowe, analiza sentymentu 3. rekomendacje personalizowane 4. analiza danych i przetwarzanie informacji 5. IoT: wspomaganie komunikacji między urządzeniami 6. e-commerce: dostosowanie produktów

Answer 4

**funkcja**: blok kodu, grupuje powtarzający się kod, może być wywoływana w dowolnym miejscu kodu nazwa(argumenty): ciało return wartość lub lambda x,y: x+y

Answer 5

**instrukcje sterujące**: kierują przepływem kodu - instrukcje warunkowe: if, else, elif - pętle: while, for - instrukcje skoku: continue, break, return, - instrukcje przełączania: switch

Answer 6

**programowanie obiektowe**: podejście oparte na koncepcji klas i obiektów cechy: - abstrakcja (ukrywanie szczegółów implementacji) - hermetyzacja (ukrywanie danych i metod, metody publiczne) - dziedziczenie (tworzenie hierarchii klas) - polimorfizm (te same metody, różne obiekty, różne reakcje)

Answer 7

**zmienne**: kontenery na dane, mogą być modyfikowane i używane w trakcie działania programu **operatory**: specjalne symbole, słowa kluczowe, które wykonują konkretną operację matematyczyna lub logiczną **operator przypisania**: przypisuje wartość zmiennej, zwraca wartość logiczną, np.: x=10 **operator porównania**: sprawdza czy wartości są równe, np.: if x==10: return "ok" **przeciążanie operatorów** nadawanie operatorom nowego znaczenia w kontekście danych lub klasy

Answer 8

**struktury danych**: przechowują, organizują i manipulują danymi 1. listy [1, 2, "trzy"] - rozszerzalne, sortowane, dodawanie i usuwanie elementów, odwoływanie się do wartości po indeksie 2. krotki (1, 2, 3) - nie można modyfikować elementów, indeksowane 3. słowniki {klucz: wartość} - przechowują pary klucz-wartość gdzie klucze są unikalne 4. zbiory {1, 2, 3} - unikalne elementy, nieindeksowane, brak kolejności elementów

Answer 9

**algorytmy sortowania**: służą do uporządkowania elementów w określonym porządku 1. merge sort: rekurencyjnie dzieli listę na pół sortując połówki i scalając, O(NlogN) 2. insertion sort: dzieli listę na 2 i wstawia nieposortowane elementy między posortowane elementy, O(N²) 3. selection sort: znajduje najmniejszy element i zamienia go z pierwszym nieposortowanym i powtarza proces, O(N²) 4. bubble sort: porównuje sąsiednie elementy i zamienia je miejscami jeśli są w niewłaściwej kolejności . Jest stabilny, zachowuje kolejność równych elementów, O(N²)

Answer 10

1. **regresja**: liniowa zależność między zmiennymi, przewiduje wartość zmiennej zależnej (dopasowuje prostą tak aby był jak najmniejszy błąd losowy) przyjmuje postać: y=ax+b - analiza trendów i prognozowanie - analiza ryzyka w finansach - analiza danych naukowych 2. **korelacja**: związek między dwoma zmiennymi, stopień zależności współczynnik korelacji Pearsona: p=cov(X,Y)/sigmax*sigmay p należy do [-1, 1] - zależność raka i palenia - marketing i analiza zachowań klientów - medycyna i biologia - uczenie maszynowe, redukcja cech 3. **kowariancja**: miara wspólnej zmienności dwóch zmiennych cov(X, Y) = E(XY) - E(X)E(Y) - analiza rynku finansowego i ryzyka - analiza danych eksperymentalnych

Answer 11

**hipoteza statystyczna**: każde twierdzenie dotyczące populacji generalnej hipotezy parametryczne (testy istotności) hipotezy nieparametryczne (testy zgodności) etapy testowania hipotez: 1. przyjęcie założeń, H0, H1 2. otrzymanie rozkładu, wybór testu 3. wyznaczenie poziomu istotności: określamy samodzielnie lub wg norm 4. przeprowadzenie badań 5. podjęcie decyzji na podstawie p

Answer 12

**testy parametryczne**: gdy dane spełniają założenia normalności - test t-Studenta: porównuje średnie 2 grup - test ANOVA: porównuje średnie 2+ grup **testy nieparametryczne**: gdy szukamy rozkładu - test X²: ocena zgodności wartości obserwowanych i oczekiwanych - test Kruskalla-Wallisa: nieparametryczne ANOVA - test Wilcoxona: weryfikuje wartość median

Answer 13

**analiza wariancji**: porównanie wartości średnich 2+ grup - równoliczne grupy - równe wariancje - rozkład normalny porównanie wariancji zewnątrz do wewnątrzgrupowej F=varbetween/varwithin F nie może być < 1, dla F > 1 to dopiero sprawdzana jest istotność

Answer 14

**dyskretne** - rozkład 0/1: zdarzenie wystąpi lub nie wystąpi (rzut monetą) EX = p, D²X=p(1-p) - rozkład równomierny: wszystkie wyniki mają jednakowe prawdopodobieństwo (losowanie liczby 0 do 9) EX=(x1+xn)/2, D²X=(n²-1)/12 - rozkład Poissona: modelowanie liczby zdarzeń w przedziale czasu przy założeniu, że występują z określoną średnia częstością i są niezależne (liczba samochodów przejeżdżających most w ciągu 1h) EX=lambda, D²X=lambda **ciągłe** - rozkład jednostajny: wszystkie wyniki w przedziale mają jednakowe prawdopodobieństwo (losowanie z przedziału [-1, 1]) EX=(a+b)/2, D²X=(b-a)²/12 - rozkład wykladniczy: opisuje czas między zdarzeniami w procesie Poissona z natężeniem lambda (czas oczekiwania na przyjazd autobusu przy założeniu że jest co 10 min) EX=1/lambda, D²X=1/lambda² - rozkład Gaussa: definiowany przez średnią i odchylenie standardowe (wzrost ludzi) EX=a, D²X=b, sigma=b

Answer 15

**estymacja przedziałowa**: szacowanie przedziału, w którym z dużym prawdopodobieństwem znajduje się wartość parametru tworzone są **przedziały ufności** o określonym **poziome ufności**, który mówi nam o prawdopodobieństwie, że rzeczywista wartość znajdzie się w przedziale (zwykle 95% lub 99%)

Answer 16

bazy danych - MySQL, PostgreSQL SQL - pozyskiwanie i filtracja danych języki programowania - Python (numpy, pandas, scipy, tensorflow, matplotlib) R - ggplot do wykresów Tableau, Qlik, PowerBI IBM SPSS Modeller

Answer 17

**redukcja wymiarowości**: proces zmniejszania liczby atrybutów w zborze danych przy jednoczesnym zachowaniu jak największej zmienności w oryginalnym zbiorze danych - wybór cech: identyfikacja najlepszych cech - redukcja cech: utworzenie nowych cech z oryginalnych przy minimalnej utracie informacji **PCA (Principal Component Analysis)** analiza głównych składowych, celem jest zmniejszenie wymiarowości przy zachowaniu maksymalnej zmienności informacji założenia i kroki: 1. normalizacja danych przed 2. obliczenie macierzy kowariancji (jak zmienne liniowo razem się zmieniają) 3. obliczenie wartości i wektorów własnych (wektory definiują kierunek, a wartości "moc") 4. sortowanie wektorów własnych malejąco (nowe osie) 5. tworzenie nowego zbioru/układu, przekształcenie na nowe współrzędne, wektory są ortogonalne

Answer 18

- baza danych: uporządkowany zbiór informacji z określoną strukturą - relacyjna baza danych: baza danych ze zdefiniowanymi relacjami ustanawianymi przez klucze główne i obce - system zarządzania bazą danych: program zapewniający interfejs do obsługi baz danych - tabela: podstawowa struktura danych - kolumna: pole tabeli zawierające dane określonego typu - rekord: wiersz zawierający zestaw wartości dla każdej kolumny - klucz główny: kolumna lub ich zestaw identyfikujących w unikalny sposób wiersz w danej tabeli (NOT NULL, UNIQUE, niezmienny ani nieusuwalny) - klucz obcy: kolumna jest kluczem obcym jeśli nie jest kluczem głównym tabeli, ale jest kluczem głównym w innej tableli - zapytanie: instrukcja do pobierania, aktualizacji, usuwania, dodawania, sortowania i łączenia danych - relacja: zależność między tabelami umożliwiająca logiczne powiązanie (1:1, 1: N, N:N) - transakcja: sekwencja operacji, zapewniają spójność (ACID)

Answer 19

**architektura klient-serwer**: jeden z najpopularniejszych modeli architektonicznych stosowanych w systemach komputerowych. Podzielone na komponenty: klienci i serwery. Komunikacja między nimi opiera się na zdefiniowanych protokołach komunikacyjnych klient: rząda usług, może być programem lub urządzeniem serwer: sprzęt o dużych możliwościach, zwykle obsługuje wielu klientów na raz, przetwarza informacje i zapewnia odpowiedzi przykłady zastosowania: - sieci komputerowe (strony) - usługi sieciowe (RESTful API, SOAP) - bazy danych - gry multiplayer - systemy komunikacji (email)

Answer 20

1. określenie celów i wskaźników sukcesu: co chcemy osiągnąć i jak zmierzymy czy się nam udało 2. wybór narzędzi analitycznych 3. ustalenie kluczowych metryk: co będzie analizowane w kontekście osiągania celów 4. analiza zachowań użytkowników: zrozumienie poruszania się po stronie 5. testowanie i optymalizacja: proces cykliczny obejmujący testy i optymalizację witryny 6. raportowanie i wdrażanie działań: raport jako podstawa podejmowania decyzji

Answer 21

- wykres słupkowy: zmienne kategoryczne - wykres kołowy: udział procentowy kategorii w całości - wykres liniowy: pokazywanie zmian wartości w czasie lub kolejności - wykres punktowy: analiza związku dwóch zmiennych - wykres histogramu: rozkład zmiennej numerycznej - wykres pudełkowy: zmienne numeryczne, kwartyle, mediany - mapa cieplna

Answer 22

metody klasyfikacji: - drzewa decyzyjne - naiwny klasyfikator Bayesa - metoda wektorów wspierających - sieci neuronowe - KNN **KNN** dla każdego punktu o nieznanej klasie liczona jest odległość od pozostałych punktów. Najczęściej występująca klasa pośród K sąsiadów jest przypisywana punktowi +prosta implementacja, brak założeń rozkładu danych, efektywność przy nieliniowych danych, skuteczny dla małych i średnich zbiorów -wysokie wymagania wobec pamięci (porównuje każdy punkt), wrażliwość na outlierów, wrażliwość na K **drzewa decyzyjne** na podstawie cech i dostępnych etykiet algorytm wybiera cechę najlepiej dzielącą zbiór danych na jednorodne podgrupy +interpretowalność, skuteczność w identyfikacji ważnych cech, efektywność obliczeniowa, radzi sobie z wartościami brakującymi i różnymi danymi - skłonność do przeuczenia, nietolerancja nawet na małe zmiany w danych, trudności z zależnościami nieliniowymi **naiwny klasyfikator Bayesa** opiera się na twierdzeniu Bayesa i klasa jest przydzielana na podstawie maksymalizacji prawdopodobieństwa warunkowego +skuteczność przy małych zbiorach treningowych, łatwa implementacja, dobrze radzi sobie z dużą liczbą cech -zakłada niezależność cech, problem z zerowymi częstościami, założenie o jednakowej ważności cech

Answer 23

metody klasteryzacji: - K-means - metody hierarchiczne (dendrogram) - metody oparte o gęstość (DBSCAN) **K-means** zakładamy liczbę skupień, losujemy położenia centroidów i przypisujemy punkty do skupień o najbliższym środku. Wyznaczamy nowe położenia będące średnią punktów w skupieniach. Powtarzamy aż dane nie przestaną się zmieniać +prosta implementacja i szybkość, skalowalność dla dużych zbiorów, dobry do kulistych klastrów, intuicyjna interpretacja -zależność od warunków początkowych, zależność od K, problem z różnymi gęstościami, podatny na outlierów i szum **DBSCAN** punkty są dzielone na rdzeniowe (w epsilon ma więcej niż MinPts), brzegowe (w otoczeniu mają rdzeniowy) i szumu (ani taki, ani taki). Usuwamy szum i wszystkie punkty rdzeniowe w odległości epsilon od siebie przypisujemy do klastra. Przypisujemy punkty brzegowe do grupy skojarzonej z ich rdzeniowymi +wykrywanie grup o różnych kształtach, nie podajemy liczby klastrów, wydajność obliczeniowa (nie przechowuje całego zbioru, pomija obszary o małej gęstości), identyfikuje outlierów -wrażliwy na epsilon in MinPts, skomplikowana interpretacja, gorzej radzi sobie z grupami o różnych gęstościach

Answer 24

- macierz pomyłek: tabelaryczne przedstawienie wydajności czułość: sen = TP/TP+FN swoistość: spe = TN/TN+FP precyzja: PPV = TP/TP+FP negatywna precyzja: NPV = TN/TN+FN dokładność: acc = TN+TP/TN+TP+FN+FP F1 score - średnia precyzji i czułości krzywa ROC - przedstawienie wydajności modelu (czułość X, swoistość Y) liczymy AUC, czyli obszar pod wykresem: AUC=1 to model idealny, AUC=0.5 to model losowy, a AUC<0.5 to model niepoprawny

Answer 25

**Big Data**: ogromne, złożone i różnorodne zbiory danych, trudne w zarządzaniu, przetwarzaniu i analizie przy użyciu tradycyjnych narzędzi cechy Big Data: 1. Volume: zbiory są ogromne i pochodzą z różnych źródeł 2. Variety: wielorakość formatu, dane są nieustrukturyzowane i nie pasują do żadnej standardowej bazy danych, przyrastają wykładniczo 3. Velocity: szybkie tempo generowanie i akwizycji danych, napływają w czasie rzeczywistym i krótkich odstępach czasu

Answer 26

1. analiza rynku i konsumenta: analiza zachowań i preferencji (dane transakcji, aktywność w mediach, demograficzne) 2. medycyna i opieka zdrowotna: poprawa diagnozowania i analizy skuteczności terapii, monitorowanie epidemii (dane pacjentów, wyniki badań, historie chorób) 3. finanse i bankowość: analiza ryzyka i wykrywanie oszustw, analiza rynku 4. transport i logistyka: optymalizacja tras, przepływ ruchu, prognoza popytu (dane z monitoringu, GPS, czujników pojazdów) 5. badania naukowe: identyfikacja wzorów, modele predykcyjne, nowe zależności 6. smart city: zarządzanie zasobami miejskimi, optymalizacja transportu publicznego, poprawa jakości życia (dane z czujnków IoT, monitoringu miejskiego, mediów)

Answer 27

**IoT**: sieć połączonych urządzeń komunikujących się wspólnie ze sobą i z ludźmi za pomocą internetu. Rozszerzenie internetu na fizyczne przedmioty i urządzenia rzeczy IoT mają ciągły dostęp do internetu, przechowują dane w chmurze i przetwarzają big data przykłady zastosowań: - smart home - smart city - opieka zdrowotna - przemysł 4.0 - rolnictwo inteligentne - pojazdy autonomicczne

Answer 28

**systemy Business Intelligence (BI)**: zintegrowane narzędzia i technologie służące do zbierania, przechowywania, analizowania i prezentowania danych biznesowych. Celem jest wgląd do działalności organizacji i identyfikacji trendów, wykrywanie wzorców i podejmowanie decyzji biznesowych PowerBI

Answer 29

**modelowanie danych**: technika organizowania i dokumentowania danych. Tworzy wizualną reprezentację danych i ich związków, pomaga zrozumieć jak dane są przechowywane (diagram UML, relacyjne bazy danych) **model procesu**: diagram, który przedstawia kolejność wykonywanych czynności - czyli kroków procesu, pokazuje zdarzenia, działania i połączenia

Answer 30

**statystyczny model generatywny**: model probabilistyczny, który ma zdolność do generowania nowych przykładów danych, które są podobne do danych uczących, na podstawie których został wytrenowany - VAE/WAE: model składa się z enkodera przekształcającego dane wejściowe i dekodera odbudowującego dane wejściowe - GAN: składa się z generatora generującego nowe próbki i dyskryminatora, który odróżnia prawdziwe próbki od wygenerowanych, iteracyjnie tworzy je coraz lepszymi - auto-regressive models: opierają swoje przewidywania na wcześniejszych wartościach czasowych tej samej zmiennej lub zbiorze zmiennych, często stosowane do sszeregów czasowych - flow-based models: pozwalają na generowanie nowych przykładów danych poprzez przekształcanie rozkładu prawdopodobieństwa za pomocą odwzorowań przepływów

Answer 31

**kwantytatywna analiza języka i stylu**: zastosowanie metod ilościowych i statystycznych do badania cech językowych i stylowych w tekście - analiza autora - analiza sentymentu - klasyfikacja tekstu - badania socjolingwistyczne

Answer 32

**data journalism**: forma dziennikarstwa, gdzie analiza i prezentacja danych odgrywają kluczową rolę w procesie tworzenia informacji i raportowania wydarzeń. Pozwala na weryfikację informacji i poddanie krytycznej analizie twierdzeń lub deklaracji bądź odkrywania nowych wzorców, trendów i zależności kroki: 1. identyfikacja tematu 2. zebranie danych 3. oczyszczanie danych i uzupełnianie braków 4. analiza danych 5. interpretacja i narracja 6. prezentacja

Answer 33

**narzędzia do analizy testów A/B** - Google Optimize: integruje się z GA, pozwala na personalizację, testowanie i analizę wyników - Optimizely: testy A/B, testy wielowariantowe, testy na podstawie celów, integruje się z innymi narzędziami - VWO: testy A/B, testy wielowariantowe, integruje się z innymi narzędziami - AB Tasty: narzędzie do testowania stron internetowych - Crazy Egg: mapy ciepla, analiza zachowań użytkowników, testowanie wersji strony **narzędzia do śledzenia kliknięć** - Hotjar: kliknięcia, nawigacja i przewijanie strony, generuje mapy ciepła - Crazy Egg: mapy ciepła i podgląd kliknięć in real time - Mouseflow: pozwala na odtwarzanie sesji, analizę zachowań, generowanie map ciepła

Answer 34

**eyetracking**: monitorowanie ruchu oczu i analiza sposobu, w jaki osoba skanuje i spogląda na elementy, wykorzystuje eyetracker badania pozwalają stwierdzić w jaki sposób użytkownik patrzy na obiekt, co przyciąga uwagę, w jakiej kolejności, co rozprasza uwagę, co jest pomijane - optymalizacja układu interfejsu - poprawa użyteczności - badanie wzorców nawigacyjnych - ocena efektywności reklam i treści - weryfikacja intuicyjności

Answer 35

**subiektywne** ankiety i wywiady, testy użyteczności (opisywanie doświadczeń), ewaluacja heurystyczna - mała próba, dane jakościowe **obiektywne** testy A/B, śledzenie zachować irl, eye-tracking, metryki wydajności - duża próba, dane ilościowe

Answer 36

teoria percepcji mówi, że całość różni się jakościowo od sumy części zasady: 1. podobieństwo 2. bliskość 3. ciągłość 4. domknięcie (uzupełnianie brakujących elementów) 5. symetria i równowaga 6. zasada figury i tła ---dodatkowo--- 7. zasada wspólnego losu 8. zasada obszaru wspólnego 9. zasada łączności

Answer 37

**accessibility**: standardy i wytyczne zapewniające, że treści online są dostępne dla największej grupy odbiorców wytyczne: 1. postrzegalność: czytelność dla wszystkich (obejmuje tekst alternatywny, transkrypcje video i audio, kontrast, czytelność przy zoomie 200%) 2. funkcjonalność: działające rozwiązanie niezależnie od urządzenia wejściowego (obsługa tylko przez klawiaturę, brak migających treści, ruchomych elementów) 3. zrozumiałość: jasne przedstawienie treści (prosty język, wytłumaczenia jeśli nie, zapobieganie błędom) 4. solidność: treść kompatybilna z różnymi technologiami (kod zgodny ze standardem HTML) **WCAG (Web Content Accessibility Guidelines)**: Jest to międzynarodowy zestaw wytycznych opracowany przez W3C (World Wide Web Consortium), który określa jak tworzyć dostępne treści internetowe **ADA (Americans with Disabilities Act)**: Jest to amerykańskie prawo, które określa wymogi dostępności dla publicznych miejsc, w tym stron internetowych

Answer 38

**design System**: zorganizowany zbiór zasad, standardów, narzędzi i komponentów, które służą do projektowania i rozwijania spójnych interfejsów użytkownika. Pozwala to tworzyć spójne, skalowalne interfejsy i współpracować grupowo nad projektem kluczowe elementy: - style i zasady wizualne - komponenty interfejsu - zasady interakcji (animacje, responsywność) - dokumentacja i przewodniki (przykładowe zastosowania) - narzędzia i zasoby (kod React, Angular) Material Design, Carbon Design System (IBM), Fluent Design System (MS)

Answer 39

**UCD** koncentruje się na potrzebach i oczekiwaniach użytkowników (discover, define, ideate, design) - zrozumienie użytkowników - iteracyjny proces projektowania - zaangażowanie użytkowników - fokus na doświadczenie użytkownika przykłady: aplikacje mobilne, strony www, produkty fizyczne

Answer 40

1. **deskryptywna**: opisuje zjawiska zachodzące w społeczeństwie, mówi jak jest (np.: opis klas społecznych, ich struktury) 2. **eksplanacyjna**: wyjaśnia przyczyny zjawisk, opisuje dlaczego coś się dzieje (np.: wyjaśnienie wysokiego poziomu przestępczości w niektórych społeczeństwach) 3. **predyktywna**: przewiduje przyszłe zjawiska, mówi jak będzie (np.: prognoza zmian demograficznych) 4. **praktyczna**: wykorzystuje wiedzę naukową do rozwiązywania problemów w praktyce (np.: wykorzystanie psychologii społecznej do poprawy skuteczności kampanii)

Answer 41

**społeczeństwo nowoczesne**: termin używany w kontekście do opisu społeczeństw, które przeszły przez proces modernizacji i wykazują cechy charakterystyczne dla okresu nowoczesności. Wynikło z wielkich rewolucji - indywidualizm: nacisk na wartość jednostki i jej prawa, autonomia, wolność wyboru - racjonalność: rozwój intelektualny, analiza faktów, logika, racjonalne działania - dyferencjacja: rosnąca różnorodność społeczna, ekonomiczna i kulturowa - ekonomizm: ekonomiczne podejście do życia - ekspansywność: dążenia do rozwoju, ekspansji i postępu **rozczarowanie nowoczesnością** społeczeństwo nowoczesna stawia wiele wyzwań i problemów - alienacja: izolacja, utrata więzi społecznych - anomia: bezcelowość - wojny - kultura masowa, pospolitość - nierówności społeczne

Answer 42

**późna nowoczesność**: postmodernizm, ponowoczesność, odnosi się do okresu następującego po pierwszej fazie społeczeństwa nowoczesnego. Dochodzi do rozmycia granic między kulturą wysoką a popularną, jednostki mają większą swobodę w kształtowaniu tożsamości - zaufanie: zubożenie zaufania, podejrzliwość wobec instytucji i autorytetów, wzrost indywidualizmu, wiara ekspertom - ryzyko: niepewność, nieznane i nieprzewidywalne, świadomość zagrożeń fizycznych i ekonomicznych - nieprzejrzystość: wzrasta liczba informacji, świat jest skomplikowany i nieprzewidywalny - globalizacja: świat jest połączony i zintegrowany, ma plusy i minusy

Answer 43

**wizje i teorie cyklicznych zmian społecznych**: sugerują, że historię ludzkości można interpretować jako sekwencję okresów wzrostu, rozkwitu, upadku i regeneracji **Giambattista Vico** 3 cykle: epoka bogów (religia, surowe prawo), bohaterów (surowe obyczaje, poezja) i ludzi (samowiedza i samozaufanie, język prozaiczny) narzędzia poznania: wiara, wyobraźnia, intelekt **Oswald Spengler** "Zmierzch Zachodu" dzieje powszechne stanowią panoramę ośmiu kultur będących wyrazem ośmiu rodzajów dusz przechodzących przez stadia młodości, dojrzałości i starczy upadek **Arnold Toynbee** "Teoria Wielkiego Cyklu" cywilizacje rodzą się z odpowiednich wyzwań, rozwijają się, a następnie upadają z powodu braku odpowiedzi na nowe wyzwania, wśród rozwijających się występują wybitne jednostki **Pitirim Sorokin** historia nie ma jednego kierunku, nie można prosto przewidywać przyszłości trzy systemy kulturowe, ich sekwencja: ideacyjna (potrzeby duchowe), idealistyczna (pośrednia), zmysłowa (materialność) istotą zmiany są czynniki wewnętrzne **Samuel Huntington** "Zderzenie Cywilizacji" konflikty między różnymi cywilizacjami są głównym źródłem zmian społecznych

Answer 44

Immanuel Wallerstein - teorie zalezności: świat kapitalistyczny składa się z centrów i peryferii. Kraje centrów wykorzystują przewagę technologiczną i ekonomiczną do kontroli zasobów i rynków krajów peryferii (kontrola przez nierówności w wymianie, złe warunki kredytowe) **symptomy "końca" kapitalizmu** - deruralizacja: nie ma terenów rolnych i taniej siły roboczej - demokratyzacja: pracownicy chcą lepszych płac, emerytury, ubezpieczeń - kryzys państwa: państwa narodowe rozwijały kapitalizm, a teraz tracą na rzecz organizmów transnarodowych - kryzys ekologiczny - kapitalizm nie ma pieniędzy na przywrócenie równowagi ekologicznej

Answer 45

**zróżnicowanie społeczne (dyferencjacja społeczna)**: występowanie różnic pomiędzy ludźmi, kategoriami i grupami społecznymi. Różnice te mogą wynikać np. z wieku, płci, wykonywanej pracy, statusu społecznego a nawet stylu życia **wymiary** klasa, stan, partia - wykształcenie - dochody - poziom konsumpcji - styl życia - aktywność kulturalna - partycypacja polityczna **konsekwencje** - nierówności - wykluczenie społeczne - napięcia i konflikty - dysktyminacja - różnice jako źródło bogactwa

Answer 46

**zmienność społeczna**: ciągłe, dynamiczne zmian w strukturze społecznej, normach, wartościach, instytucjach i relacjach społecznych w czasie **typy zmian** - składu - systemu (nowe idee, poglądy, normy) - funkcji - granic (łączenie partii) - w otoczeniu systemu **przyczyny zmian** - zmiany w środowisku - procesu kulturowe - odkrycia i wynalazki - dyfuzja - zmiany w strukturze społecznej - zmiany ludnościowe - zmiany związane z rozwojem nauki i technologii - działalność zbiorowa lub indywidualna

Answer 47

**wykluczenie cyfrowe**: sytuacja, w której pewne jednostki lub grupy społeczne nie mają dostępu do technologii informacyjnych i komunikacyjnych lub nie potrafią z nich korzystać w pełni **przyczyny** - brak dostępu do infrastruktury - koszty - brak umiejętności technicznych - wykluczenie społeczne

Answer 48

**społeczeństwo informacyjne**: społeczeństwo, w którym informacje odgrywają kluczową rolę w procesach społecznych, gospodarczych i kulturowych, a technologie informacyjne i komunikacyjne są integralną częścią życia społecznego cechy: - dostęp do informacji - komunikacja cyfrowa - innowacje technologiczne - przemiana gospodarki - edukacja cyfrowa

Answer 49

**społeczeństwo sieciowe**: rodzaj społeczeństwa informacyjnego. Zakłada się, iż w tym typie społeczeństwa najważniejszą rolę pełni sieć relacji i międzyludzkich powiązań. Ludzie swobodnie i dowolnie wybierają swoich towarzyszy. Komunikacja i działania jednostek odbywają się głównie poprzez sieci komputerowe i media społecznościowe. cechy: - globalność - interaktywność - szybkość i natychmiastowość - dostępność do informacji - różnorodność kulturowa i społeczna

Answer 50

**dynamika rozwoju nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych**: proces ciągłego ulepszania i innowacji w dziedzinie technologii, które wpływają na sposób, w jaki ludzie komunikują się, przetwarzają informacje i korzystają z nich cechy: - przyspieszona innowacja (szybkie tempo zmian) - konwergencja technologiczna (kompleksowość urządzeń) - globalizacja cyfrowa (globalna komunikacja) - transformacja biznesowa - wyższe wymagania wobec umiejętności technologicznych - wyzwania etyczne i społeczne (prywatność, nierówności społeczne)

Answer 51

**nowe media**: formy komunikacji i technologii, które powstały w wyniku postępu technologicznego, zwłaszcza w erze cyfrowej. Charakteryzują się interaktywnością, multimedialnością, dostępnością w czasie rzeczywistym, istnieje możliwość personalizacji treści, umożliwiają użytkownikom aktywne uczestnictwo w procesie tworzenia i dystrybucji treści - internet - media społecznościowe - platformy wideo na żądanie - aplikacje mobilne - gry online

Answer 52

**komunikacja**: proces, zjawisko funkcjonujące między nadawcą a odbiorcą, proces przekazywania i odbierania informacji **poziomy komunikacyjne** - interpersonalna - grupowa - organizacyjna - publiczna - sieciowa **struktury komunikacyjne** - łańcuch - okrąg - koło u wozu (lider od każdego z osobna) - każdy z każdym - Y

Answer 53

**IoT**: koncepcja, w której różne urządzenia i przedmioty codziennego użytku są połączone z Internetem i mogą komunikować się między sobą oraz z użytkownikami, zbierając i wymieniając dane - koneksja - automatyzacja - zbieranie danych - analiza i reakcja przykłady zastosowań: - smart homes - zdrowie i medycyna - przemysł - transport

Answer 54

**sharing economy**: gospodarka współdzielenia, model ekonomiczny oparty na dzieleniu się zasobami, usługami lub dobrami za pośrednictwem platform cyfrowych, opiera się na idei maksymalnego wykorzystania zasobów oraz budowania społeczności zaufania cechy: - platformy cyfrowe - krótkoterminowe transakcje - wzajemne zaufanie przykłady: Uber, Lyft, Airbnb, WeWork, Fat LLama