egzamin kierunkowy Flashcards
W jaki sposób zjawiska społeczne wpływają na rozwój technologiczny i same ulegają wpływom technologicznym?
instrumentalizm: technologia jako narzędzie, jest czymś neutralnym i jedynie pomaga w wykonywaniu działań
determinizm technologiczny: technologia jest sprawcą zmian i wywiera wpływ na społeczeństwo przekształcając je w jakiś sposób (np.: rewolucja przemysłowa)
konstruktywizm: technologia to społeczny wytwór, społeczeństwo wpływa na jej rozwój (np.: transport samochodowy w Ameryce)
teoria aktora-sieci: technologia i społeczeństwo jako jeden układ, są nierozerwalne
Co to jest innowacja? Czym różni się od inwencji? Jakie są rodzaje innowacji?
innowacja: proces wprowadzania nowych pomysłów na rynek, które wprowadzają ulepszenia w danym obszarze, wdrożenie inwencji i jej komercjalizacja
inwencja: akt tworzenia nowych pomysłów i koncepcji
innowacje radykalne oraz inkrementalne
rodzaje innowacji:
- produktowa (smartfon)
- procesowa (automatyzacja produkcji)
- marketingowe (subskrypcje>lifetime access)
- organizacyjne (4 dni pracy)
- społeczne (torby zakupowe na wózki inwalidzkie)
Czym jest design thinking? Z jakich etapów się składa? Do czego służy?
design thinking: iteracyjny proces rozwiązywania problemów skupiający się na zrozumieniu potrzeb użytkowników oraz empatyzacji. Służy do rozwiązywania złożonych problemów w innowacyjny, user-centered sposób
etapy:
- empatyzacja
- definiowanie problemu
- generowanie pomysłów
- prototypowanie
- testowanie
Na czym polega empatyzacja w podejściu design thinking? Przy pomocy jakich metod się ją realizuje?
empatyzacja polega na głębokim zrozumieniu potrzeb, pragnień, frustracji i zachowań użytkowników. Pozwala na wgląd w rzeczywiste doświadczenia użytkownika aby zidentyfikować problemy
metody:
- wywiady
- obserwacja
- shadowing
- dzienniki użytkowników
- mapowanie empatii
- persony
- fokusy
Na czym polega specyfika podejścia design thinking w tworzeniu i rozwijaniu pomysłów? Jaką rolę pełnią prototypy?
specyfika to iteracja, interdyscyplinarność zespołów oraz ilość generowanych pomysłów
prototypy pozwalają na szybkie i tanie testowanie pomysłów w praktyce, na wczesnym etapie. Pozwalają na wizualizacje pomysłów, eksperymentowanie, zaangażowanie interesariuszy, redukcję ryzyka oraz stymulację kreatywności
Czym metody jakościowe badań społecznych różnią się od metod ilościowych? Od czego zależy wybór konkretnej metody badań?
badania jakościowe
jak osoby korzystają z X, dlaczego, jakie mają motywacje i potrzeby
badania jakościowe wyjaśniają motywy postępowania
- rozpoznanie nowego rynku
- zrozumienie badanego zjawiska
- wykrycie motywacji i przekonań klientów
badania ilościowe
Ile osób w populacji rozpoznaje X, używa Y, korzysta, posiada Z
najczęściej prowadzone na dużych próbach (reprezentatywne). Korzystają z metod statystycznych
- określenie udziałów rynkowych
- określenie popytu
- określenie częstotliwości występowania zjawiska
Jakie znasz techniki badawcze w zakresie metod jakościowych badań społecznych? Do czego się je stosuje? Jakie są ich wady i zalety?
metody badań:
1. wywiady IDI
zgłębienie tematyki i znalezienie obszarów, do których wcześniej nie mogliśmy dotrzeć
+głębokie zrozumienie, elastyczne
-niereprezentatywne, czasochłonne
2. badania fokusowe
badania marketingowe, badania rynku, opinii, ewaluacje
+dają dużo informacji, perspektyw
-silne osobowości, presja, ograniczony czas
3. obserwacja uczestnicząca
badanie społeczności
+naturalne środowisko, weryfikacja informacji, autentyczność danych
-czasochłonność, subiektywność, nie da się obserwować wszystkiego
4. studium przypadku
zobrazowanie zjawiska, często nietypowego
+dużo informacji, głębokie zrozumienie
-niereprezentatywne, subiektywność lub błędna interpretacja
Na czym polega dobór w badaniach społecznych? Czym się różni w zależności od metody badawczej?
metody jakościowe
próbkowanie celowe, wybieranie uczestników na podstawie istotnych kryteriów
- kryterialne
- typowe
- ekstremalne lub odmienne przypadki
- teoretyczne
metody ilościowe
próbkowanie losowe zapewnienia reprezentatywność
- losowe
- systematyczne losowe (co n-ty)
- warstwowe losowe
- zespołowe
Czym jest audyt użyteczności? W jakim celu się go robi, na jakim etapie? Jakie można wyróżnić jego typy? Czym te typy różnią się od siebie. Wg jakich wytycznych przeprowadza się audyt dot. heurystyk? Wymień znane ci heurystyki, jak mogą być one odzwierciedlone na stronach? Kto przeprowadza audyt?
audyt użyteczności: proces oceny interakcji użytkownika z produktem w celu zweryfikowania problemów i poprawy doświadczeń użytkownika
metody analizy: heurystyczna, wędrówka poznawcza, lista kontrolna
wytyczne audytu dot. heurystyk:
10 heurystyk Nielsena
1. Widoczność stanu systemu (informowanie użytkownika co się dzieje)
2. Dopasowanie systemu do świata rzeczywistego (mówienie językiem użytkownika)
3. Kontrola i swoboda (wyraźna droga wyjścia)
4. Spójność i standardy (standardy branżowe)
5. Zapobieganie błędom
6. Rozpoznawanie zamiast przypominania (minimalizacja obciążenia pamięci użytkownika)
7. Elastyczność i efektywność (dla początkujących i zaawansowanych)
8. Estetyka i minimalizm
9. Pomoc w błędach (jasne komunikaty o błędach)
10. Pomoc i dokumentacje (łatwość znalezienia)
audyt przeprowadza zespół projektowy, specjaliści ds. użyteczności
Na czym polega proces dobierania uczestników do badań użyteczności? Jaka jest optymalna liczba respondentów w badaniu użyteczności? Dlaczego? Na jakiej podstawie dobierać respondentów do badań użyteczności? Jakie narzędzie może w tym pomóc?
proces dobierania uczestników:
1. określenie kryteriów
2. rekrutacja uczestników
3. selekcja uczestników
optymalna liczba uczestników: 5 (wykrywa ok . 85% problemów)
na jakiej podstawie dobierać respondentów?
- dane demograficzne
- doświadczenie użytkownika
- specyficzne cechy
narzędziem, które może pomóc jest ankieta wstępna/formularz rejestracyjny/screener
Czym są badania korytarzowe? Jakie są zalety i wady takiego badania?
badania korytarzowe: metoda badawcza polegająca na obserwacji zachowań lub reakcji osób w naturalnym środowisku. Krótkie spotkania w nieformalnym i spontanicznym kontekście
+niski koszt, bez przygotowania, wstępny feedback
-niereprezentatywne, niezbyt dogłębny feedback
Czym są badania potrzeb?
badania potrzeb: proces zbierania, analizowania i interpretacji danych zebranych na temat potrzeb, oczekiwań użytkowników. Pozwalają lepiej zrozumiec oczekiwania grupy docelowej
metody: wywiady, fokusy, ankiety, co-creation, obserwacje, badania dzienniczkowe
Jakie są techniki badawcze, które można dobierać na etapie ewaluacji?
ewaluacja: ocena efektywności i jakości rozwiązania
- ankiety i kwestionariusze
- testy użyteczności
- eye-tracking
Opisz znane ci formy i miary informacji
miary informacji
- entropia: miara niepewności, “niespodziewalności” danych
- informacja wspólna/wzajemna: miara ilości informacji, którą jedna zmienna zawiera o innej
- redundancja: część informacji, która nie wnosi nowej wiedzy, mierzy nadmiarowość informacji w zbiorze
formy informacji
(parametryczna, topologiczna, abstrakcyjna)
- tekstowa
- dźwiękowa
- wideo
- obrazowa
- numeryczna
Wyjaśnij pojęcia kryteriów informacyjnych (Bayesa, entropii, informacji wspólnej)
kryterium informacyjne: narzędzie używane do wyboru najlepszego modelu spośród zestawu modeli
- kryterium informacyjne Bayesa
BIC=kln(n)-2ln(L)
k: liczba parametrów, n: liczba obserwacji, L: maksymalna wartość funkcji wiarygodności modelu - entropia
H(X)=-sumP(xi)log2P(xi) - informacja wspólna
I(X;Y)=H(X)+H(Y)-H(X,Y)
Opisz struktury i architekturę logiczną systemów komputerowych
struktura systemu komputerowego:
1. warstwa sprzętowa
2. oprogramowanie systemowe
3. oprogramowanie narzędziowe (wspomagające oprogramowanie)
4. oprogramowanie użytkowe
5. użytkownicy
architektura logiczna:
1. liczbowy system binarny
2. bramki logiczne (budują układy)
3. podział systemu na komponenty
Wyjaśnij pojęcie sieci komputerowej. Z jakich komponentów się składa?
sieć komputerowa: grupa komputerów lub innych urządzeń podłączonych ze sobą w celu wymiany danych lub dzielenia zasobów
komponenty:
- serwer sieciowy
- komputery
- media transmisji
- osprzęt sieciowy
- zasoby sieciowe
- oprogramowanie sieciowe
Jakie są rodzaje sieci komputerowych?
LAN: niewielki obszar, firmy, szkoły (przewodowa i bezprzewodowa)
WAN: rozległa, kraj, kontynent, droga infrastruktura
WLAN: bezprzewodowa, domy, kawiarnie, wymaga punktów dostępowych
MAN: tereny miast, metropolii, monitoring, połączenia między budynkami
VPN: prywatną sieć, połączenie prywatne przez sieć publiczną, łączenie oddziałów firm
PAN: osobista sieć, bluetooth, NFC
CAN: sieć kampusowa
Wymień atrybuty jakości systemów informatycznych
- Funkcjonalność - spełnia wymagania i funkcjonalności
- Użyteczność - wydajnie osiąga cele
- Niezawodność - wykonuje swoje funkcje
- Przenośność - inny sprzęt/oprogramowanie
- Kompatybilność - działanie z innymi systemami
- Bezpieczeństwo - ochrona informacji
- Utrzymywalność - łatwość modyfikacji, ulepszenia
Czym się różni grafika wektorowa i rastrowa? Wymień zalety i wady każdej z nich
grafika wektorowa
SVG, AI, PDF
składa się z geometrycznych obiektów definiowanych równaniami
+bezstratna kompresja, dobra do logo, ikon
-słaba do fotografii, może wymagać oprogramowania, nieodpowiednia dla skomplikowanych tekstur
grafika rastrowa
JPEG, PNG, GIF, BMP, TIFF
składa się z siatki pikseli o konkretnych wartościach koloru
+doskonała do zdjęć, umożliwia edycję kolorów
-stratna kompresja, duże pliki
Wymień i opisz podstawowe formaty plików graficznych
- JPEG: stratna kompresja, dobry do zdjęć, nie obsługuje animacji
- PNG: bezstratna kompresja, obsługuje kanał alfa, dobra do grafiki internetowej
- GIF: obsługuje kanał alfa, animacje, ograniczona liczba kolorów
- BMP: bitmapa, MS Paint, proste grafiki
- SVG: format oparty o XML, grafiki wektorowe
- AI: Adobe Illustrator, profesjonalne grafiki
Co to jest algorytm i jakie powinien posiadać cechy? Wskaż jak wyrażana jest złożoność obliczeniowa algorytmu
algorytm: zbiór dobrze zdefiniowanych instrukcji do wykonania określonego zadania i rozwiązania problemy
cechy:
- jednoznaczność (taki sam wynik dla takiego samego zbioru)
- skończoność (dokładnie i w skończonym czasie)
- efektywność (jak najmniejsza ilość skończonych kroków)
- poprawność (zwraca poprawne wyniki)
złożoność obliczeniowa: analiza czasu i pamięci potrzebna do wykonania zadania z zależności od wielkości danych
notacja Big O, O(n) gdzie n to wielkość danych
Na czym polega analiza częstotliwościowa sygnałów?
analiza częstotliwościowa sygnałów: badanie składowych częstotliwości sygnału
narzędzie - Transformata Fouriera, przekształca sygnał z dziedziny czasu na dziedzinę częstotliwości
W wyniku transformaty otrzymujemy widmo częstotliwościowe (jakie i jak mocno) i fazowe (zmiany faz sygnału)
kroki:
- przygotowanie sygnału
- transformata
- analiza widma
- interpretacja
Jakie znasz metody redukcji szumu w obrazach? Opisz wybraną metodę
- filtr medianowy: zastąpienie pikseli przez medianę wartości pikseli wokół nich (maska 3x3). Skuteczne dla pojedynczych wartości, mało skuteczne przy krawędziach obrazu
- filtr uśredniający
- filtr Weinera
- filtr Gaussa
- CNN i GAN
- dyfuzja anizotropowa
- progowanie falkowe
Jakie znasz metody redukcji szumu w obrazach? Opisz wybraną metodę
- filtr medianowy: zastąpienie pikseli przez medianę wartości pikseli wokół nich (maska 3x3). Skuteczne dla pojedynczych wartości, mało skuteczne przy krawędziach obrazu
- filtr uśredniający
- filtr Weinera
- filtr Gaussa
- CNN i GAN
- dyfuzja anizotropowa
- progowanie falkowe
Wymień metody składowania i przetwarzania wiedzy semantycznej
wiedza semantyczna: informacje opisujące znaczenie i relacje między danymi
metody składowania i przetwarzania:
1. ontologie: formalne struktury danych: pojęcia, relacje i atrybuty, reprezentują semantykę i relacje informacji
2. RDF: język danych (podmiot, predykat, obiekt)
3. SPARQL: język zapytań dla danych RDF
4. inferencja semantyczna: proces wnioskowania i wyciągania nowej wiedzy na podstawie istniejącej i reguł semantycznych
5. semantyczne wyszukanie: zrozumienie intencji użytkownika i kontekstu zapytania
6. semantyczne bazy danych: bazy odzwierciedlające semantykę informacji
7. systemy ramowe: grupowanie informacji w ramy (atrybuty i wartości)
Podaj zastosowania technologii semantycznych
- wyszukiwarki internetowe: analiza znaczenia zapytań użytkowników
- przetwarzanie języka naturalnego: tłumaczenie maszynowe, analiza sentymentu
- rekomendacje personalizowane
- analiza danych i przetwarzanie informacji
- IoT: wspomaganie komunikacji między urządzeniami
- e-commerce: dostosowanie produktów
Do czego w programowaniu służy funkcja i jaka jest ogólna składnia definiowania funkcji w językach programowania?
funkcja: blok kodu, grupuje powtarzający się kod, może być wywoływana w dowolnym miejscu kodu
nazwa(argumenty):
ciało
return wartość
lub
lambda x,y: x+y
Do czego w programowaniu służą instrukcje sterujące? Proszę opisać różnego typu instrukcje sterujące
instrukcje sterujące: kierują przepływem kodu
- instrukcje warunkowe: if, else, elif
- pętle: while, for
- instrukcje skoku: continue, break, return,
- instrukcje przełączania: switch
Na czym polega programowanie obiektowe i jakie są podstawowe cechy charakterystyczne programowania obiektowego
programowanie obiektowe: podejście oparte na koncepcji klas i obiektów
cechy:
- abstrakcja (ukrywanie szczegółów implementacji)
- hermetyzacja (ukrywanie danych i metod, metody publiczne)
- dziedziczenie (tworzenie hierarchii klas)
- polimorfizm (te same metody, różne obiekty, różne reakcje)
Do czego w programowaniu służą zmienne i operatory? Czym się różni operator przypisania od operatora porównania? Na czym polega przeciążanie operatorów?
zmienne: kontenery na dane, mogą być modyfikowane i używane w trakcie działania programu
operatory: specjalne symbole, słowa kluczowe, które wykonują konkretną operację matematyczyna lub logiczną
operator przypisania: przypisuje wartość zmiennej, zwraca wartość logiczną, np.: x=10
operator porównania: sprawdza czy wartości są równe, np.: if x==10:
return “ok”
przeciążanie operatorów
nadawanie operatorom nowego znaczenia w kontekście danych lub klasy
