Egzamin Flashcards
- Omów budowę, ruchomość i funkcje kręgosłupa
Budowa
Kręgosłup to kolumna stanowiąca podporę dla całego ciała. Jest zbudowany z kręgów, krążków międzykręgowych (dysków), rdzenia kręgowego wraz z nerwami rdzeniowymi i wiązadeł. Dzieli się na odcinek szyjny (7 kręgów), piersiowy (12), lędźwiowy (5), krzyżowy (5) i kość ogonową. Jest wygięty w naturalne boczne krzywizny - lordozę szyjną, kifozę piersiową i lordozę lędźwiową.
Ruchomość
Zakres ruchomości poszczególnych kręgów w stosunku do siebie jest niewielki, ale nieznaczne ruchy kręgów wolnych sumują się i dają dużą ruchomość całego kręgosłupa. Najmniej ruchomym odcinkiem kręgosłupa jest część piersiowa. Największa ruchomość występuje w odcinku szyjnym. Kompletnie nieruchoma jest kość krzyżowa i guziczna (ogonowa). Ruchy kręgosłupa zachodzą wtrzech płaszczyznach:
- wpłaszczyźnie strzałkowej -zgięcie iprostowanie
- wpłaszczyźnie czołowej -zgięcie boczne
- wpłaszczyźnie poziomej -ruchy obrotowe
Funkcje
- podstawowa jednostka konstrukcyjna
- utrzymuje ciężar ciała
- zapewnia równowagę
- stanowi zaczep dla wielu innych kości ludzkiego ciała
- amortyzuje wstrząsy
- stanowi ochronę rdzenia kręgowego oraz nerwów rdzeniowych
- Omów budowę, ruchomość i funkcje kończyny górnej i dolnej
Chwytna, do przemieszczania się, do wykonywania cynności życiowych
- Budowa układu nerwowego, wyjaśnij podstawowe pojęcia: istota biała, istota szara, synapsa, receptor, efektor
Układ nerwowy zbudowany jest z komórek nerwowych i glejowych. Składa się z ośrodkowego u.n. (mózgowie i rdzeń kręgowy) oraz obwodowego u.n. (nerwy obwodowe - czaszkowe i rdzeniowe).
Istota biała - dobrze unaczynione skupiska wypustek neuronów (dendrytów i aksonów) zazwyczaj otoczonych osłonką mielinową (fosfolipidy - stąd kolor), jeden z dwóch (obok istoty szarej) podstawowych składników ośrodkowego u.n.
Istota szara - skupisko ciał neuronów, wspólnie z istotą białą buduje ośrodkowy u.n.
Synapsa - umieszczone na połączeniu końca aksona i błony komórkowej miejsce przekazywania impulsu nerwowego z jednego neuronu na drugi lub na narząd wykonawczy (gruczoł, mięsień).
Receptor - zakończenie nerwowe, wyspecjalizowana komórka lubnarząd składający sięz wielu komórek, który odpowiada zaodbieranie bodźców.
Efektor - narząd wykonujący lub zmieniający swoją czynność pod wpływem pobudzeń nerwowych (końcowa część łuku odruchowego) - mięśnie szkieletowe i gruczoły.
- Ogólna budowa i funkcja układów krążenia
a) Układ krwionośny
Budowa
Układ krwionośny to zamknięty obieg zbudowany z serca i naczyń krwionośnych - tętnic (wyprowadzają z serca), żył i naczyń włosowatych.
Funkcje
- transport: gazów oddechowych, substancji odżywczych, zbędnych produktów przemiany materii, hormonów
- odporność
- utrzymanie stałej temperatury ciała,
b) Układ limfatyczny
Budowa
Układ limfatyczny to otwarty układ zbudowany naczyń limfatycznych oraz z tkanki limfatycznej, z której zbudowane są węzły chłonne, grudki chłonne, grasica, migdałki, śledziona. Płynie nim limfa.
Funkcja
- ułatwia powrót płynów tkankowych do układu krwionośnego
- pełni funkcję odpornościową
- produkuje limfocyty
- pobiera i transportuje tłuszcz z przewodu pokarmowego
- Ogólna budowa i funkcja układów oddechowego, omów mechanikę oddychania
Budowa
Na układ oddechowy składają się górne (jama nosowa, gardło) i dolne (krtań, tchawica, oskrzela) drogi oddechowe oraz płuca.
Funkcja
- wymiana gazowa (dostarczanie tlenu do organizmu i usuwanie dwutlenku węgla)
- zabezpieczenie dróg oddechowych i płuc przed drobnoustrojami oraz zanieczyszczeniami z powietrza
- wytwarzanie dźwięków mowy
- ogrzewanie i nawilżanie powietrza dostającego się do płuc
Mechanika
W oddychaniu wyróżniamy dwie fazy: wdech i wydech. Jest to proces wciągania powietrza do płuc i wypuszczania go z powrotem, przy czym wdech jest czynnością czynną, a wydech bierną.
W czasie wdechu mięśnie międzyżebrowe i przepona kurczą się i powodują ruch żeber w górę i na zewnątrz i obniżenie kopuły przepony. W czasie wydechu mięśnie międzyżebrowe i przepona rozkurczają się, a żebra opadają w dół, kopuła przepony wraca na swoje miejsce. Mechanizm oddychania jest procesem automatycznym, a więc nie zależy od naszej woli.
- Omów układ piramidowy
Układ piramidowy to część układu nerwowego kontrolująca ruchy dowolne i postawę ciała. Unerwia ruchowo wszystkie mięśnie poprzecznie prążkowane w całym ciele człowieka. Ma dwie drogi unerwiające - droga korowo-jądrowa (unerwienie mięśni twarzoczaszki, szyi, a także części mięśnia czworobocznego grzbietu), droga korowo-rdzeniowa (unerwia resztę mięśni organizmu). Obie drogi rozpoczynają się w korze ruchowej.
Układ ten jest utworzony przez ośrodkowy i obwodowy neuron ruchowy. Ośrodkowy neuron ruchowy leży w korze ruchowej, obwodowy w rogu przednim rdzenia kręgowego
- Definicja kinezjologii, zasady czynności i kontroli ruchów człowieka
Kinezjologia to interdyscyplinarna gałąź nauki zajmująca się ruchem ciała człowieka. W zakresie ruchu można wyróżnić dwa zespoły ośrodków i dróg nerwowych: układ piramidowy i pozapiramidowy - ściśle ze sobą współpracujące. Układ piramidowy, choć decydujący dla dowolnej motoryki, może jednak działać tylko przy ścisłej współpracy z układem pozapiramidowym. Układ piramidowy jest więc układem, który zapewnia tworzenie automatyzmów ruchowych oraz reguluje postawę ciała i napięcie mięśniowe.
- Omów ruchy i zaangażowania mięśni w wybranej pozycji w jodze
Orzeł
Ruchy
wysunięcie obręczy barkowej
zgięcie i rotacja wewnętrzna w stawie łokciowym
przywodzenie i zgięcie w stawie biodrowym
rotacja podudzia do wewnątrz
wyprost w stawie skokowym nogi oplatającej
nawracanie stopy nogi oplatającej
Mięśnie wzmacniane
Mięsnie rozciągane
- Omów prawidłowe ustawienie miednicy
Miednica powinna być ustawiona symetrycznie (można sprawdzić porównując położenie kolców biodrowych) w naturalnym przodopochyleniu (~30 lub 60 stopni, w zależności od metody mierzenia). Kolce biodrowe przednie i spojenie lonowe powinny byc ustawione w plaszczyznie czolowej.
- Omów mięśnie posturalne, podaj przykłady pozycji w jodze wzmacniające te mięśnie
Mianem mięśni posturalnych określa się wszystkie mięśnie biorące udział przy kształtowaniu prawidłowej sylwetki człowieka, działające poza świadomością. Zalicza się do nich głównie mięśnie pleców (prostownik grzbietu, najszerszy grzbietu, czworoboczny lędźwi), mięsień naramienny, piersiowy większy, górna część czworobocznego, dźwigacz łopatki, a także mięśnie tłoczni brzusznej (biodrowo-lędźwiowy, skośne brzucha), nóg (napinacz powięzi szerokiej, prosty uda, przywodziciel długi, brzuchaty łydki, poszczelowy tylny).
Tadasana.
- Budowa i funkcje stopy
Budowa
Stopa jest zbudowana z trzech grup kości:
-kk. stępu 7 (k. skokowa, k. piętowa, k. łódkowata, k. sześcienna, 3 kk. klinowate: przyśrodkowa, pośrodkowa, klinowata boczna)
-kk. śródstopia (zalicza się je do k. długich największa to k. ś. pierwsza i piąta)
-kk. palców utworzone są z paliczków, paluch zbudowany jest tylko z paliczka bliższego i dalszego, w pozostałe palce są zbudowane z 3 paliczków : bliższego, dalszego i środkowego.
Stopa ma sklepienie podłużne i poprzeczne.
Funkcje
- amortyzuje wstrząsy podczas chodzenia
- utrzymuje równowagę
- zapewnia kontakt z podłożem
- umożliwia sprężysty chód
- pozwala chodzić i biegać
- Prawidłowa praca kończyn dolnych w jodze (jakich ruchów należy unikać)
- przeprosty
- szpotawienie/koślawienie
- przeciążanie kolana (kolano nad stopą)
- Wymień przykłady pozycji w jodze, w których rozciąga się mięśnie grupy tylnej uda i podudzia
- Parśvottanasana (intensywnego rozciągania bocznego)
- wojownik 1
- pies z głową w dół
- skłony siedzące, np. Paścimottanasana (rozciągania do przodu w siadzie)
- Wymień przykłady pozycji w jodze, w których rozciąga się ograniczenie pełnego wznosu ramienia przez zgięcie
- potężny
- wojownik 1
- stanie na rękach?
- wszystkie pozycje z rękoma unoszonymi w leżeniu i potem w staniu
- Wymień przykłady pozycji w jodze, w których rozciąga się mięśnie zginające udo (biodrowo-lędźwiowy i prosty uda – różnice)
a) biodrowo-lędźwiowy (przeciwdziałanie pociągnia w dół i do przodu miednicy)
- gołąb
- sierp księżyca (bez rąk)
b) aby rozciągnąć prosty uda potrzebujemy pozycji, która zgina kolano i wyciąga biodro
- Supta Virasana
- Podaj definicję stresu oraz omów stadia przebiegu reakcji stresowej
Stres to reakcja organizmu (fizjologiczna i psychologiczna) na działanie stresorów.
Fazy stresu:
- Faza alarmowa. Początkowa, alarmowa reakcja zaskoczenia i niepokoju z powodu niedoświadczenia i konfrontacji z nową sytuacja. Wyróżniamy w niej dwie subfazy: stadium szoku i stadium przeciwdziałania szokowi
- Faza przystosowania (odporności). Organizm uczy się skutecznie i bez nadmiernych zaburzeń radzić sobie ze stresorem. Jeśli organizm poradzi sobie z trudną sytuacją wszystko wraca do normy. W innym wypadku następuje trzecia faza.
- Faza wyczerpania. Stałe pobudzenie całego organizmu (przewlekły stres) prowadzi do wyczerpania zasobów odpornościowych, co może prowadzić do chorób psychosomatycznych. W szczególnych wypadkach prowadzi nawet do śmierci.
- Stresory jako czynniki szkodliwe dla organizmu
Stresor to wewnętrzne lub zewnętrzne zdarzenie lub bodziec, który wywołuje stres.
Dystres (stres zły) - kiedy stres jest tak ciężki lub trwa tak długo, że wywołuje dezorganizację działania;
Eustres (stres dobry) - działanie mimo chwilowego dyskomfortu prowadzi do rozwoju osobowości.
- Metody radzenia sobie ze stresem
Radzenie sobie ze stresem to poznawcze i behawioralne wysiłki skierowane na opanowanie, zredukowanie lub tolerowanie zewnętrznych lub wewnętrznych żądań.
- OCENA PIERWOTNA (czy jestem w niebezpieczeństwie?)
- OCENA WTÓRNA (co mogę w tej sytuacji zrobić?)
- RADZENIE SOBIE zorientowane na emocje (metody wpływające na obiektywną sytuację przez zmianę elementów otoczenia lub też zmianę sposobu interakcji podmiotu z otoczeniem) lub proces (metody koncentrujące się na kontrolowaniu emocjonalnych skutków stresu, podjęcie wysiłku w celu przezwyciężenia napięcia emocjonalnego wynikającego ze stresu)
- Podaj zbieżności i różnice pomiędzy klasyczną psychologią jogi a współczesną psychologią akademicką
Joga dysponuje koncepcją człowieka, pozwala nam sie orientować w dzisiejszym świecie, kluczem jest antropologia i odpowiedz na pytanie czym/kim człowiek jest, joga mówi kim/ czym człowiek jest.
Współczesna nauka psychologii to zbiór różnych badań które niestety nie są zintegrowane. Psychologia nie ma przepisu - odpowiedzi czym jest człowiek i człowieczeństwo. Joga może być antidotum.
- Joga psychiczna w kontekście psychoanalizy
- cel obu jest podobny - introspekcja, czyli zbadanie “co jest we mnie? co się tam dzieje?” w znaczeniu myśli i emocji, nie trzewi
- obie techniki mają właściwości w pewnym sensie terapeutyczne
- joga psychiczna idzie niejako dalej niż psychoanaliza - bo nie tylko dąży do odkrycia różnych treści, ale też do ich integracji i scalenia
- obie techniki interesują się tym, co nie do końca uświadomione, mechanizmami wyparcia
- analitycy na czele z Jungiem czerpali z klasycznej jogi garściami
- Podaj definicję rekreacji ruchowej. Czy ćwiczenia fizyczne jogi mogą być traktowane jako ćwiczenia rekreacji ruchowej?
Forma aktywności fizycznej podejmowana dla wypoczynku i odnowy sił psychofizycznych, w czasie wolnym od pracy. W Polsce, zgodnie z ustawodawstwem, każda joga jest traktowana jako rekreacja ruchowa.
- Przedstaw rolę rekreacji ruchowej w promocji zdrowia i profilaktyce chorób cywilizacyjnych.
Ćwiczenia fizyczne jogi są specyficznym sposobem uprawiania rekreacji ruchowej, jest to trening zdrowotny. Ich celem jest uzyskanie i zachowanie wysokiej sprawności układów, narządów organizmu, a także psychiki człowieka. Dąży się do tego by ciało było stabilne, a umysł spokojny. Efektem tego typu ćwiczeń jest obserwacja uspokojenia umysłu, na podstawie harmonijnych sygnałów z ciała. Lepsza świadomość ciała, spokój umysłu wpływa na dobrostan organizmu człowieka.
- Przedstaw sposób prawnego zabezpieczenia zajęć z rekreacji ruchowej.
- pytania o dolegliwości (ustne lub kwestionariusz do wypełnienia)
- uprzedzanie o przeciwskazaniach
- nie naciskanie na wykonywanie asan
- przypominanie o nie przekraczaniu własnych granic
- ćwicz rekreacyjnie, nie wysilaj się, ćwicz na ile chcesz
- spokojna atmosfera
- ubezpieczenie
- Podaj podstawowe zasady planowania i przeprowadzania zajęć ruchowych z zakresu hatha jogi.
- część wstępna zajęć (instrukcje wstępne)
- część główna zajęć (asany stojące, siedzące i leżące)
- część końcowa zajęć (pozycje odwrócone, relaks)
Dobór asan:
- od łatwej do trudnej
- od znanej do nieznanej
- od prostej formy, do bardziej złożonej
- od krótszego czasu wykonywania asany, do dłuższego
Zasada wszechstronności:
- asany zwiększające ruchomość kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej
- asany zw. ruch. Kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej
- asany zw. ruch. Kręgosłupa w płaszczyźnie poprzecznej
- kształtujące równowagę
- związane z ruchomością w stawach biodrowych, barkowych, kolanowych, stóp
- asany wzmacniające ramiona, nogi, brzuch, grzbiet i pośladki
- asany odwrócone
