egzamin Flashcards
teatr absurdu (anty teatr)
rozkwit 1950 i 60
komizm-tragizm, absurd
eksploatacja co jest prawdziwe
„czekając na godota” „tango”
living theatre
lata 50, teatr polityczny, awangardowy, kontrkultura.
- krytyka niesprawiedliwości społecznych, angażują publiczność, ma kreować rzeczywistość
- Julian Beck
- często scena jest więzienie, ulicę, slumsy itd
„The brig” „paradise now”
teatr ubogi
JERZY GROTOWSKI
bez zbędnych elementów teatru(bez scenografii, oświetlenia, kostiumów)
- skupienie się na grze surowej aktorskiej
teatr definicja
rodzaj sztuki widowiskowej gdzie aktor lub grupa aktorów daje przedstawienie dla określonej publiczności na żywo
- też jako: sam spektakl / budynek
- najważniejsze elementy: aktor i widz
rodzaje teatru
sceniczny, bulwarowy, ogródkowy, radiowy, telewizyjny, uliczny, objazdowy, szkolny, lalkowy, muzyczny
(data i charakterystyka) Wielka reforma teatru
XIX—XXw.
- uznanie teatru za sztukę samodzielną
- zerwanie z realizmem
- trudniejsza tematyka teatru
- eksperyment z formą i treścią
libre theatre (teatr wyzwolony)
ANDRE ANTOINE
- teatr naturalistyczny
- cel: wierne oddanie rzeczywistości
- świadoma gra z czwartą ścianą
- duży wpływ na stanislawskiego
- adaptację Zoli były początkiem
- dążenie do autentyzmu na scenie
- gra aktorska zrywająca z teatralnością i patosem, pokazująca codzienność (aktor mógł stać nawet plecami do publiki co było kiedyś obrazą ze wzg na etyke francuska o obecności loży królewskiej)
Przedstawiciele:, Wyspiański, Antoine, Ibsen
Konstanty Stanisławski
- założył Moskiewski Teatr Artystycznt (MChaT)
- planowanie, dbanie o szczegóły, dokładność i autentyczność rekwizytów, badanie realiów epoki
- kierunek naturalistyczny
Edward Craig
zasada AUTONOMII TEATRU (samodzielność; teatr jako osobna dziedzina sztuki; „oczyszczenie teatru”)
- zwalczanie teatru tradycyjnego
- potępienie naturalizmu
gest, ruch, taniec > naturalność
- inscenizator to twórca totalny
Wsiewolod Meyerhold
- wróg teatru realistycznego
- uczeń stanislawskiego (ale inne opinie)
- BIOMECHANIKA
ekrany, nowe formy wyrazu - teatr powinien oddziaływać na widzów
- wykorzystanie światła, muzyki, plastyki, słowa i technicznych elementów
you do - you feel
precyzję ruchów, gra aktorska, ćwiczenia akrobatyczne
Max Reinhardt
mieszanka realizmu i naturalizmu (początkowo wierny naturalizmowi i AUTENTYZM np rekwizytów)
- eksperymentowanie z gatunkami
- użycie elementów wizualnych (światło, scenografia, ekspresywne aktorstwo, scena 3D, obrotowa) z zachowaniem naturalności
BRECHT
teatr epicki, teatr polityczny, propagandowy
teatr epicki -
oddziaływuje na widza; wywołuje w nim jakąś reakcję; zerwanie z tradycją realistycznego dramatu mieszczańskiego
kolonie artystyczne
bauhaus, monte verita, hellerau
bauhaus
Szkoła sztuki, wzornictwa.
Niemcy 1919 Walter Gropius
cel: połączenie architektury, rzemiosła, sztuki i innych dziedzin
OSCAR SCHLEMMER
- aktor — figura artystyczna, maska
- połączenie tańca, maskarady, muzyki i teatru
- taniec przestrzenny, taniec gestów, balet triadyczny
Monte Verita
kolonia artystyczno-filozoficzna
Szwajcaria XIX-XX w.
- eksperymentowanie z sztuką i filozofią z ideałami zdrowego życia w zgodzie z naturą
Hellerau
kolonia artystyczna, 1sze centrum niemieckiej sztuki współczesnej
Niemcy 1909
- ważne dla rozwoju teatru nowoczesnego
- eksperymenty z ruchem, reżyseria, nowymi formami teatralnymi
cechy prac Piny Bausch (taniec wyrazisty)
- łączenie tańca z teatrem
- ekspresja emocji przez ruch
- eksperymenty z przestrzenią
- skupienie na relacjach międzyludzkich
taniec wyrazisty - pina bausch
- połączenie tańca współczesnego z dramaturgią, ruchem scenicznym i wyrazem emocjonalnym.
- eksplorowanie relacji międzyludzkich, emocji i psychologii
TEATR TAŃCA
teatr tańca
medium do wyrażani uczuć, wyraziste ruchy i dramaturgia jako metafora emocji
(modele aktorstwa europejskiego) Stanisławski
a. naturalistyczne, wcielenie się w postać, akt całkowity (intensywne zaangażowanie emocjonalne aktora całkowitego) (aktor całkowity = fizyczność+intelekt+emocje)
(modele aktorstwa europejskiego) Brecht
zdystansowanie emocjonalne aktora do postaci. Aktor staje się mówcą, komentatorem (nie wciela się w rolę)
(modele aktorstwa europejskiego) Grotowski
teatr ubogi -> aktor ogołocony
- wyeliminowanie zbędnych elementów, skupienie na surowej grze aktorskiej. aktor wciela się w rolę.
- ważna jest autentyczność: aktor intensywnie przygotowuje się do roli: treningi, fizycznie.
- Bez maski, głębokie zrozumienie roli
Bertold Brecht
- aktorstwo brechtowskie
- efekt wyobcowania
- fabuła z niezależnych epizodów
- teatr antyiluzyjny
- teatr epicki
- światło na widownię
efekt wyobcowania
BERTOLD BRECHT
nowy, szokujący sposób przedstawienia znanego, aby zwrócić uwagę i skłonić do refleksji
A. Appia
AUTONOMICZNOŚĆ TEATRU
- negacja realizmu
- gra oświetleniem
- scena 3D, ruchoma scena i oświetlenie
Edward G. Craig
AUTONOMICZNOŚĆ TEATRU
- oczyszczenie teatru (jako osobna dziedzina sztuki)
- negacja realizmu
- aktor = nadmarionetka
- inscenizator = twórca totalny
- gest, ruch, taniec > naturalizm
Wsiewołod Meyerhold
BIOMECHANIKA
- antyrealuzm, antynaturalizm
- wyjaskrawieniem scen, charakterów, mocna ekspresja
- groteska, eksperymenty
- świadoma teatralizacja świata przedstawionego
- teatr zaskakuje i zmusza widza do refleksji
max Reinhardt
teatr masowy:
— duża widownia, dużo aktorów, bogata scenografia,
— atrakcyjny wizualnie, aby był równie atrakcyjny dla wszystkich (szeroka, uniwersalna publika)
reżyseria mas:
— technika pracy nad dużym zespołem
— cel: harmonia i zapanowanie, koordynowanie tłumu aktorów
- monumentalne przedstawienia
- wykorzystanie sceny jako medium dla szerokiej publiki
Erwin Piscator
lata 20-30 teatr polityczny, proletariacki
lata 50 teatr dokumentalny
- tematyka problemów społeczeństwa i politycznych
- łączył multimedia, projekcje, dźwięk etc (aby uzyskać wielowarstwowość)
- TEATR TOTALNY (integracja różnych dziedzin sztuki i filmu w celu całkowitego zaangażowania widza - jego intelektu, emocji i zmysłów)
teatr totalny
PISCATOR
integracja różnych dziedzin sztuki i filmu w celu całkowitego zaangażowania widza - jego intelektu, emocji i zmysłów
teatr realistyczny
odtworzenie realiów epoki poprzez stylizowanie się na nią
- przedstawiciele: Czechow, Henrik Ibsen, Grotowski
teatr naturalistyczny
pozbawiony tabu, realistyczną i trudna tematyka, brutalizm, autentyczność (prawdziwe rekwizyty dokładne i autentyczne)
- przedstawiciele: E. Zola (literacki prekursor), K. Stanisławski, Andre Antoine (teatr wyzwolony)
intermedialność
- łączenie różnych form sztuki: teatru, muzyki, filmu, tańca czy sztuk wizualnych
- w celu stworzeni spójnej całości scenicznej.
- wchodzenie w reakcję z innymi mediami
multimedialność
- wykorzystanie różnorodnych mediów w ramach jednego przedstawienia
- wiele form komunikacji: dźwięk, ruch, tekst, obraz
- w celu stworzenia bogatych doświadczeń sensorycznych
transmedialność
przekraczanie granic konkretnych mediów
- przemieszczanie treści, idei lub narracji między różnymi formami mediów
- (np. adaptacje: z książki na film, z gry na książkę, z filmu na sztukę teatralną)
postmedialnosc
podejście, w którym świadomie przekracza się granice mediów i nie trzyma się ich granic, reguł czy ograniczeń.
- eksperymentowanie z formą, treścią, integracją i strukturą mediów
teatr multimedialny
forma teatralna wykorzystująca różnorodne media np. wideo, dźwięk, grafika komputerowa, lub inne technologie cyfrowe.
- daje możliwość eksploracji różnych wymiarów scenicznych i wprowadzenia efektów wizualnych i dźwiękowych
performans interaktywny
forma teatru gdzie INTERAKCJA między widzami a wykonawcami odgrywa najważniejszą rolę.
- publiczność ma aktywny udział i może oddziaływać na wydarzenia sceniczne i być częścią inscenizacji.
nazwiska teatr plastyczny
- Józef Szajna
- Tadeusz Kantor
3*. Leszek Mądzik
Józef szajna
TEATR NARRACJI PLASTYCZNEJ
gra aktorska z przedmiotem (od konstrukcji po destrukcję)
- np spektakl: „Replika II” prawie pozbawiona słów
Tadeusz Kantor
TEATR NARRACJI PLASTYCZNEJ przedstawienia awangardowe
- traktował treść dramatu jak odrębną warstwę tworzywa, nie łączył jej z akcją teatralną
- bazował swoje przedstawienia na wspomnieniach
- dbałość i nacisk na szczegółowośc
- CRICOT 2 (zespół kantora)
- „dziś są moje urodziny” „umarła klasa” „wielopole, wielopole”
teatr plastyczny
ma źródła u twórców z korzeniami malarskimi (Kantor, Szajna)
- początek XX wieku
- eksperymentuje z przestrzenią i reformuje ją
- lata 20: awangarda (futuryzm, ekspresjonizm, nowy sposób myślenia)
dwa wyjaśnienia terminu TEATR POLITYCZNY
1) wąskie rozumienie: „wszystko jest polityczne” teatr jako miejsce spotkań, rozmów, dyskusji
2) szerokie rozumienie: obecność w historii zjawisk teatralnych które podejmowały konkretną tematykę i problematykę odwołując się do estetyki, problematyki i przekazywały określony komunikat.
T. Polityczny LATA 20-30
B. Brecht (teatr polityczny)
E. Piscator (teatr robotniczy, propagandowy)
W POLSCE: Leon Schiller (teatr komunizujący); Witold Wandurski
T. Polityczny LATA 50-60
powrót t. politycznego (rozliczenia za zbrodnie nazistowskie
E. Piscator (t. dokumentalny)
kontekst historyczny lata 60
zimna wojna, żelazna kurtyna,
- europa: mur berlinski (wschód prawie bez t. politycznego, zachód mocno polityczny),
- ameryka: kontrkultura (3M: Marks, Mao, Marcuse), wojna w Wietnamie, antykoncepcja (HIV, narkomania, grupy militarne), zabójstwo Kennedy’ego i Kinga.
MEDIA W TEATRZE
- Ch. Schlingensief (prowokacyjne podjescie, sztuka-polityka, mieszanie stylów i form scenicznego wyrazu)
- F. Castorf (volksbuhne berlin, reinterpretowanie klasyki, eksperymentowanie z formą treścią, łączenie konwencji, gatunków i stylów)
- Robert Wilson (estetyka, skupienie na kompozycji wizualnej. scena jak ruchome obrazy, bez tradycyjnej narracji. Precyzyjne ruchy aktorów, gra świateł i dźwięków)
- Robert Lepage,
- Peter Sellars
teatr gestu
forma teatralna, gdzie gesty, ruchy ciała i wyraz twarzy są środkiem wyrazu. = komunikacja niewerbalna
gesty>słowa
dramaturgia odnosi się do procesu kreacji roli: nie tylko interpretacja ale też eksploracja postaci, zrozumienie jej i oddanie charakteru postaci w sposób autentyczny (Stanisławski)
aktor całkowity
[stanisławski]
- potrafiacy dokonać aktu całkowitego, czyli intensywnie wczuć się w rolę, aby autentycznie wyrazić postać i przeżyć doświadczenie realistycznie i przekonująco dla widza
- aktor staje się postacią
MChAT
moskiewski teatr artystyczny
(stanisławski)
- jako platforma do eksperymentowania z metodami wyrazu emocjonalnego
happeningi
wydarzenia artystyczne które łączą różne środki wyrazu tj. teatr, muzyka, sztuki wizualne, działania publiczne.
- spontaniczność
- interaktywność
(Kantor - awangardowo łączył teatr, performance, happening. Eksploracja granic między życiem a sztuką z rzeczywistości a teatrem)
CRICOT 2
cyrk KANTORowa grupa aktorów, plastyków, muzyków.
- teatr śmierci (“umarła klasa”)
teatr śmierci
KANTOR
- autobiograficzne inscenizację oparte na wspomnieniach (często niemal utraconych)
- głównym motywem jest śmierć, przemijanie, pamięć
- kantor obecny na scenie jako mistrz ceremonii
“umarła klasa”
“wielopole, wielopole”
“dziś są moje urodziny”
INSCENIZACJA
WSZYSTKO proces realizacji i przygotowania sceny lub akcji w teatrze, odnosi się do sposobu realizacji pomysłu. Ogólny termin na przygotowanie całego spektaklu.
SPEKTAKL
OGÓLNY
wystawienia przedstawienia artystycznego i może się odnosić do zarówno jednorazowych wystąpień jak i regularnych przedstawień. Jest wynikiem pracy reżyserów, aktorów i twórców scenicznych
Przedstawienie
JEDNO KONKRETNE wydarzenie, które odbywa się na scenie. Jest jedynym wystąpieniem lub jedynym pokazem danej produkcji
cel nowych mediów w teatrze
- rozszerzenie granic wyobraźni
- innowacyjne narracje
- interakcja z publicznością
- kreowanie atmosfery
- są dekoracją
Teatr kontrkultury
nurt teatralny, lata 60-70 XX wieku jako reakcja na normy kulturowe i okoliczności społeczno-polityczne
cechy teatru kontrkultury
- antykonformizm (odrzucenie mainstreamu i konwencji)
- partycypacja publiczności (zaangażowanie widzów, złamanie podziału scena-widownia)
- eksperymentacja formy (mix tańca, teatru, filmu, perfomence, muzyki)
- znaczenie społeczno-polityczne (krytyka społeczeństwa, systemu, kultury masowej)
nie każdy był świadomy polityczności kontrkultury
przedstawiciele teatru kontrkultury
1) living theatre - eksperymentacja formalna, partycypacyjna publiczność i zaangażowanie społeczne (aktorzy to żołnierze, którzy nie poszli na wietnam)
2) 3M: Marks, Mao, Marcuse
znaczenie społeczno-polityczne teatru kontrkultury
- protesty przeciwko wojnie w wietnamie
- równouprawnienie i ruchy społeczne
- krytyka kultury konsumpcyjnej
teatr non fiction
nurt teatralny, opiera się na faktach, prawdziwych historiach. cechy:
- autentyczność
- wykorzystanie dokumentów (wywiady, nagrania, archiwa, wideo)
- partycypacja społeczna
- rola dokumentalna (wykorzystanie analizy faktów, relacji świadków)
teatr partycypacji społecznej
CALL CENTER BOX
— forma teatralna gdzie widzowie obserwują przedstawienie ale też UCZESTNICZĄ w nim i wpływają na proces jego kształtowania.
— interaktywna forma sztuki, angażuje w dialog i działania sceniczne
teatr dokumentalny
teatr faktu;
subgatunek teatru politycznego;
cechy:
1. często inspirowane/ oparte na procesach, rozprawach i śledztwach (odwzorowanie ich)
2. prezentacja dokumentacji i dowodów podczas inscenizacji (w ramach potwierdzenia prawdziwości zdarzeń)
- E. Piscator
- teatr ósmego dnia
