Denkfouten Flashcards
Wat houdt Confirmation Bias in?
- Proces: informatie zoeken, interpretatie
- Beschrijving: Zoeken naar informatie die bestaande overtuigingen ondersteunt, terwijl tegenstrijdige informatie wordt genegeerd
- Voorbeeld: Iemand die denkt dat biologisch eten gezonder is, zoekt alleen studies die dit bevestigen en negeert of onderwaardeert tegensprekende data
Wat houdt Bandwagon Effect in?
- Proces: Informatie zoeken
- Beschrijving: Neiging om informatie te zoeken of accepteren die populair is of breed wordt geaccepteerd
- Voorbeeld: Bij het kopen van een product baseert iemand zich vooral op recensies met de meeste likes
Wat houdt Framing Effect in?
- Proces: Interpretatie
- Beschrijving: De interpretatie van informatie wordt beïnvloed door de manier waarop deze wordt gepresenteerd
- Voorbeeld: Een aanbieding met “90% kans op succes” wordt positiever geïnterpreteerd dan eentje met “10% kans op mislukking”
Wat houdt Optimism Bias in?
- Proces: Interpretatie
- Beschrijving: Mensen hebben de neiging om positieve uitkomsten te overschatten en negatieve uitkomsten te onderschatten.
- Voorbeeld: Een ondernemer denkt dat zijn startup veel succesvoller zal zijn dan gemiddeld, ondanks statistieken
Wat houdt Availability Heuristic in?
- Proces: Interpretatie
- Beschrijving: Beoordelingen baseren op informatie die het makkelijkst toegankelijk of opvallend is
- Voorbeeld: Na nieuws over een vliegtuigcrash ervaar je vliegen als minder veilig dan voorafgaand aan dat nieuws
Wat houdt Anchoring Bias in?
- Proces: Besluitvorming
- Beschrijving: De neiging om te veel gewicht toe te kennen aan de eerste beschikbare informatie (het ‘anker’) bij het nemen van beslissingen, zelfs als dit irrelevant of onjuist is
- Voorbeeld: Tijdens onderhandelingen blijft een koper gefixeerd op de eerste prijs, zelfs als de andere factoren de waarde beïnvloeden
Wat houdt Lake Wobegon Bias in?
- Proces: Besluitvorming en interpretatie
- Beschrijving: Mensen overschatten hun eigen capaciteiten, vooral in vergelijking met anderen
- Voorbeeld: Een bestuurder denkt dat hij beter rijdt dan de meeste mensen, zelfs met tegenbewijs
Wat houdt Dunning-Kruger Bias in?
- Proces: Besluitvorming en interpretatie
- Beschrijving: Mensen met weinig kennis overschatten hun bekwaamheid, terwijl deskundigen zichzelf onderschatten
- Voorbeeld: Iemand zonder medische kennis geeft zelfverzekerd advies over behandelingen
Wat houdt Overgeneralization in?
- Proces: Interpretatie
- Beschrijving: Het trekken van brede conclusies uit beperkte of eenmalige gegevens
- Voorbeeld: Na een slechte klantenservice-ervaring concludeert iemand dat het hele bedrijf slecht is
Wat houdt False Consensus Effect in?
- Proces: Interpretatie
- Beschrijving: Overschatting van hoe vaak anderen dezelfde mening of voorkeuren hebben
- Voorbeeld: Iemand die vegetariër is, denkt dat de meeste mensen ook eigenlijk vegetariër willen worden
Wat houdt Halo Effect in?
- Proces: Interpretatie
- Beschrijving: Een positieve indruk in één domein beïnvloedt oordelen in andere domeinen
- Voorbeeld: Een aantrekkelijke persoon wordt als intelligenter beoordeeld zonder direct bewijs daartoe
Wat houdt Hyperbolic Discounting in?
- Proces: Besluitvorming
- Beschrijving: Mensen geven de voorkeur aan onmiddellijke beloningen boven grotere toekomstige beloningen
- Voorbeeld: Iemand kiest voor een kleine korting vandaag in plaats van een grote korting over een maand
Wat houdt Loss Aversion in?
- Proces: Besluitvorming
- Beschrijving: Mensen vermijden risico’s die kunnen leiden tot verlies, zelfs als winst groter zou zijn
- Voorbeeld: Een belegger verkoopt aandelen niet, uit angst voor verlies, terwijl vasthouden nadelig is
Wat houdt Sunk Cost Fallacy in?
- Proces: Besluitvorming
- Beschrijving: Investeringen in tijd, geld of moeite leiden tot vasthouden aan slechte keuzes
- Voorbeeld: Iemand blijft een slechte film afkijken omdat het kaartje al is betaald
Wat houdt Goal Gradient Effect in?
- Proces: Besluitvorming
- Beschrijving: Motivatie neemt toe naarmate iemand dichter bij een doel komt
- Voorbeeld: Een klant is sneller geneigd om een spaarkaart vol te maken als er nog maar één stempel ontbreekt
Wat houdt Fluency Bias in?
- Proces: Informatie zoeken, interpretatie
- Beschrijving: Informatie die eenvoudig te begrijpen is, wordt als betrouwbaarder of juister beschouwd
- Voorbeeld: Een makkelijk leesbare advertentie wordt als geloofwaardiger ervaren dan een complexe tekst
Wat houdt Ingroup (Outgroup) Bias in?
- Proces: Interpretatie
- Beschrijving: Informatie over de eigen groep wordt als positiever geïnterpreteerd, informatie over andere groepen als negatiever
- Voorbeeld: Een sportfan gelooft dat zijn favoriete team altijd eerlijk speelt, maar andere teams niet
Wat houdt Authority Bias in?
- Proces: Informatie zoeken, interpretatie
- Beschrijving: Neiging om informatie van autoriteitsfiguren meer gewicht te geven en beter te verwerken
- Voorbeeld: Een advies van een dokter wordt beter gehoord, zelfs als het foutief is
Wat houdt Mere Exposure Bias in?
- Proces: Informatie zoeken, interpretatie
- Beschrijving: Voorkeur geven aan informatie of keuzes die vertrouwd aanvoelen door herhaalde blootstelling
- Voorbeeld: Een consument kiest een merk dat ze vaak in reclames hebben gezien, ook zonder verdere overweging
Wat houdt IKEA Effect in?
- Proces: Besluitvorming
- Beschrijving: Zelfgemaakte of aangepaste items worden als waardevoller beschouwd
- Voorbeeld: Een persoon geeft de voorkeur aan een zelf in elkaar gezette kast boven een kant-en-klaar product van dezelfde kwaliteit
Waar je moet nog extra op letten?
Let op: de toekenning aan een specifiek proces (informatie zoeken, informatie interpreteren, en besluiten nemen op basis van informatie) is niet volledig dekkend; sommige processen kunnen ook een rol spelen bij andere processen.
Wat is daarnaast ook nog van belang om te begrijpen?
a) Denkfouten die een invloed hebben op het zoeken van informatie, ook interpretatie en besluitvorming (kunnen) beïnvloeden, en
b) dat denkfouten die een invloed hebben op interpretatie, ook besluitvorming (kunnen) beïnvloeden.
Dit komt omdat interpretatie van informatie afhankelijk is van de informatie die je verkrijgt (dus ook wat je zoekt), en omdat besluitvorming steunt op de informatie die je verkrijgt en hoe je deze interpreteert.
