Delikty

Question 1

Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej.

Answer 1

1. działanie lub zaniechanie człowieka
2. bezprawność (wina obiektywna)
3. wina
4. zaistnienie szkody
5. zw. przyczynowy szkody i działania
   + ew. dodatkowe przesłanki

Question 2

Bezprawność w rozumieniu szerokim.

Answer 2

Niezgodność zachowania się sprawcy z porządkiem prawnym (w tym: zasadami współżycia społecznego).

Question 3

Wyłączenia bezprawności

Answer 3

1. obrona konieczna
2. stan wyższej konieczności
3. dozwolona samopomoc
4. zgoda poszkodowanego
5. wykonywanie własnych praw podmiotowych

Question 4

obrona konieczna

Answer 4

ART. 423

odparcie BEZPOŚREDNIEGO i BEZPRAWNEGO zamachu na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby.

Question 5

stan wyższej konieczności

Answer 5

ART. 424
poświęcenie dowolnego dobra osoby na rzecz ochrony własnego, gdy nie wynikało to z działania ludzkiego, a jakieś rzeczy lub zwierzęcia

Question 6

dozwolona samopomoc

Answer 6

obrona konieczna, jednak niedotycząca przedmiotu wlasności, lecz np. przedmiotu posiadania

Question 7

wina

Answer 7

podmiotowa część czynu; decyzja (pozytywna wiedza) człowieka o podjęciu czynu bezprawnego;

element psychologiczny + el. naganności czynu

Question 8

okoliczności wyłączające winę sprawcy

Answer 8

1. niepoczytalność (art. 425)

2. brak wymaganego wieku 13 lat (art. 426)

Question 9

określanie poczytalności małoletniego

Answer 9

sąd może na podstawie doświadczenia życiowego przyjąć, że osoba, która ukończyła 13. rok życia jest poczytalna bez przeprowadzania dodatkowych dowodów;
jednocześnie jest to pewne domniemanie (faktyczne) wzruszalne

Question 10

rodzaje winy

Answer 10

umyślna + nieumyślna (niedbalstwo)

Question 11

postaci winy umyślnej

Answer 11

dolus directus + dolus eventualis

Question 12

dolus eventualis

Answer 12

sprawca świadomie godzi się, że efekty jego działań mogą ewentualnie wywołać szkodę (choć nie są skierowane bezpośrednio przeciwko)

Question 13

niedbalstwo

Answer 13

niedochowanie należytej staranności

Question 14

wina anonimowa

Answer 14

ułatwienie dowodowe, pozwalające na przypisaniu winy osobie prawnej, bez potrzeby wykazywania personalnie osoby fizycznej (wystarczy wykazać, że była to jakaś os. fiz. działająca w strukturze organiz.)

Question 15

odp. sprawującego nadzór

Answer 15

ART. 427

• gdy szkodę wywołała osoba małoletnia lub niepoczytalna
• zobowiąz. do nadzoru z ustawy lub umowy (lub stała piecza)

ODP. NA ZASADZIE RYZYKA

Question 16

ustawowy obowiązek stałej pieczy

Answer 16

• rodzice
• przysposabiający
• opiekunowie
• nauczyciele
• lekarze etc.

Question 17

odp. za samodzielnego wykonawcę

Answer 17

ART. 429

• wina w wyborze
• zajście szkody w funkcjonalnym związku z wykonywaniem powierzonej czynności
• wyłączenie: jeśli osoba zajmuje się tym zawodowo

Question 18

odp. za podwładnego

Answer 18

ART. 430

• wymaga stosunku podwładności (w orzecznictwie przyjmuje się, że to stosunek pracy, ustawowa podwładność lub faktyczna podwł., np wojsko)
• tylko za ZAWINIONE działanie pracownika (!)

ODP. NA ZASADZIE RYZYKA
często odpowiedzialność solidarna

Question 19

odp. organów władzy publicznej

Answer 19

ART. 417

• w zakresie sprawowania wł. publicznej (imperium)
• BEZPRAWNOŚĆ USTAWOWA! (musi być przepis)
• jeśli zadanie zlecone: odp. solidarna SP i wykonawcy
• nie wymaga identyfikacji konkretnego sprawcy

ODP. NA ZASADZIE RYZYKA

Question 20

szkoda

Answer 20

uszczerbek w dobrach prawnie chronionych poszkodowanego, zarówno majątkowych jak i niemajątkowych.

Question 21

związek przyczynowy w odp. odszk.

Answer 21

ART. 361 par. 1

odpowiedzialność tylko za NORMALNE NASTĘPSTWA działania lub zaniechania