Definities Strafrecht Flashcards
Definitie straf volgens Hof van Cassatie
straf is een leed door de wet bepaald en door de rechterlijke macht opgelegd als een sanctie wegens een gepleegd misdrijf
Materieel strafrecht
Het geheel aan rechtsregels die bepaalde gedragingen strafbaar stellen en sanctioneren. Wanneerbaar gedrag + waarneembaar gedrag dat je niet hebt gesteld = verzuim (gedrag dat niet niet hebt gesteld maar wel had moeten stellen is strafbar)
Hierbij staan twee begrippen centraal :
- misdrijf (wat straffen? de omschrijving van de strafbare gedragingen of onthoudingen)
- strafrechtelijke sanctie (hoe straffen? de bepaling van de straf).
Het gaat over welke voorwaarden iemand strafrechtelijk verantwoordelijk kan worden gesteld en welke omstandigheden verantwoordelijkheid kunnen uitsluiten/ beperken. de belangrijkste bronnen van MS is het Strafwetboek + het is gericht op de burger. Bepaalt wat strafbaar is en wat niet.
Verzuim
het gedrag dat je niet hebt gesteld terwijl je het wel had moeten stellen
Formeel strafrecht
Ook wel strafprocesrecht of kan worden omschreven als het geheel der rechtsregels betreffende de vaststelling, de opsporing, vervolging en berechting van personen die ervan verdacht worden een misdrijf te hebben gepleegd. Het geeft aan welke procedure gevolgd moet worden als iemand het MS heeft overtreden terwijl het MS bepaalt wat wel en niet strafbaar is. Strafprocesrecht is een geheel van de procedurele spelregels. De bron is het Wetboek van Strafvordering.
= Procedurele spelregels
Strafrecht ruime betekenis
-Geheel van regels (die publiekelijk worden afgekeurd) die moeten gekend zijn en zijn te lezen
-Schuldstrafrecht: er moet schuld zijn (maakt verschil wie straf verdient)
-Geheel van regels opgesteld door heersende gemeenschap (politiek = vertegenwoordigers), diegenen waarop wij gestemd hebben)
-Gedraging (is zowel handeling als verzuim = misdrijf)
-Gedraging is strafbaar (legaliteitsprincipe: moet in de wet staan om dat gedrag te kunnen straffen)
-Gedraging wordt gesanctioneerd = De opsomming van alles hierboven de strafrechtketen
Nullum crimen sine culpa
schuld maakt het verschil tussen wie straf verdient en wie niet
Sanctierecht
extra leed op leggen
Oude-talio-wet
‘oog om oog, tand om tand’, voorloper van strafrecht, mensen herstelden schade onderling
Verbod op eigenrichting
je mag zelf geen beslissingen meer nemen of wraak nemen
Normcomform
wie doet wat er verwacht wordt
Maatschappelijke verdrag of sociaal contract
je staat je eigenrichting af, een regels-beheerste SL, onderlinge afspraken met mensen te maken om samenleven om de collectieve beslissing om zich aan regels te houden het meest fundamentele is. staat krijgt legitimiteit/vertrouw van de bewoners, dat de staat het juiste gaat doen, staat krijgt van ons toestemming om in te grijpen bij een misdrijf.
Natuurtoestan
chaos & willekeer
Proportionaliteitsbeginsel
de straffen moeten in verhouding zijn met de ernst van het misdrijf
Magna Carta
- legaliteitsprincipe
- proportinaliteitsbeginsel
- subsidiariteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel
misdrijven en straffen moeten op voorhand in de wet zijn vastgelegd en de rechter dient de wet
Subsidiairiteitsbgeinsel
gedragingen kunnen enkel strafbaar worden gesteld wanneer bestraffing echt noodzakelijk is
Nulla poena sine lege
geen straf zonder wet
Vergelding
leedtoevoeging; straf/sanctie opleggen die pijn doet, gedachte dat straf het onrecht moet vergoeden
Preventie
straffen zodat het in de toekomst niet meer gebeurd, toekomstig delinquent gedrag afwijzen
Herstel/verzoening
conflictoplossing tussen dader en SO
Metafysische vergelding
een misdrijf is een schending van superieure orde (goddelijke/juridische) en moet daarom van elk misdrijf vergolden worden.
Preventie bestraffing
bestraffing gelinkt om toekomstig delinquent gedrag te vermijden
Algelene preventie
voorkomen van criminaliteit bij andere potentiële delinquenten op niveau van de samenleving doordat het publiek weet dat misdrijven gesanctioneerd worden
Speciale(individuele) preventie
Dit betreft het vermijden van recidive bij reeds gekende delinquenten. Ook hier worden verschillende mechanismen verondersteld
Re-integratie
de gedetineerde voor wie detentie schade zoveel mogelijk vermeden moet worden en die moet voorbereid worden op de terugkeer naar de samenleving door het aanbieden van gepaste activiteiten en diensten (cf. vandaag: responsabilisering; weer controle, zinvol je tijd besteden, werk zoeken, detentie plan opmaken) – maar als we kijk naar de verschillende profielen dan hebben zij het hier moeilijk mee
Rehabilitatie
De samenleving moet stappen ondernemen en open staan voor de terugkeer van een gedetineerde maar wat dan met de structurele belemmering
Herstelgericht werken
dat we het perspectief van de dader, het slachtoffer, de omgeving en de maatschappij respectvol met elkaar in verbinding brengen om polarisering te voorkomen
Ambtshalve vaststelling
politie ziet het dat er iets gebeurd is bv. politie ziet u iets stelen
Staande magistratuur
Openbaar Ministerie, parket (PdK)
Zittende mangistratuur
rechters
Opsporingsonderzoek (OO)
stellen niet alle onderzoeksdaden die de onderzoeksrechter kan (vooral ernstige zaken) voorberechtenis. parket doet een voorbereidend onderzoek samen met de politie.
Fase 1: onderzoek
wat gaan we vragen, welke straf verdient die voor gepleegde feiten, OR onderzoekt alleen de feiten en deelt mening wat er moet gebeuren met de dader, DAARNA ALTIJD TERUG NAAR OM
Fase 2: vordering/eis
(gekeken naar wat we gaan vragen/ eisen van de dader dat er gebeurd door de rechter/OM) OM vraagt een vordering aan de rechter voor de beklaagde. OM vertegenwoordigd de maatschappij bv. OM vraagt 18 – 60 maanden voor celstraffen aan de rechter voor reuzegommers.
door het misdrijf dat iemand pleegde, het OM een vordering kan instellen in naam vd maatschappij (sociaal contract) om de pleger van dit misdrijf te sanctioneren door middel van een straf/ maatregel
Fase 3: berechting
een proces vindt meestal plaats op een politierechtbank bij een overtreding of op een correctionele rechtbank bij een wanbedrijf. Misdaden, zoals moord, worden voor het hof van assisen gebracht.
Fase 4: uitvoering
straf moet worden uitgevoerd