Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Polski > Definicje > Flashcards

Definicje Flashcards

1
Q

Liryka - skład

A
  • elegia,
  • fraszka,
  • hymn,
  • oda,
  • pieśń,
  • sonet
  • tren
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
1
Q

Aforyzm

A

zwięzła, lapidarna, przeważnie jednozdaniowa wypowiedź, wyrażająca ogólną prawdę filozoficzną lub moralną, w sposób zaskakujący i błyskotliwy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

akt komunikacji językowej

A

Aktem komunikacji nazywamy każdą sytuację, w której będziemy starali się porozumieć z drugą osobą/osobami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Aliteracja

A

to powtórzenie w celach ekspresywnych jednej lub kilku głosek na początku lub w akcentowanych pozycjach kolejnych wyrazów tworzących zdanie lub wers

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Aluzja literacka

A

w tekście literackim nawiązanie, odwołanie się do innego tekstu, stylu, zjawiska za pomocą określonych sygnałów rozpoznawalnych dla odbiorcy.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Anafora

A

celowe powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych segmentów wypowiedzi. Stosowana jest w poezji i oratorstwie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Anakolut

A

błąd składniowy zniekształcający budowę zdania, powodujący zanik związku logicznego między jego członami; inaczej jest to wypowiedź zorganizowana pod względem składniowym tak, że jej poszczególne człony kłócą się z porządkiem logicznym zdania i są niepoprawne pod względem gramatycznym.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Animalizacja

A

inaczej uzwierzęcenie, to środek stylistyczny używany w celu nadania rzeczom lub osobom cech zwierzęcych. Przykład: “Moja teściowa szczeka”.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Animizacja

A

Animizacja inaczej ożywienie – literacki środek stylistyczny polegający na nadaniu przedmiotom nieożywionym lub pojęciom abstrakcyjnym cech istot żywych, np. morze ryczy, chmura goni chmurę.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Antonim

A

termin oznaczający przeciwieństwo, odwrotność znaczeniową innego terminu, antonimy to terminy przeciwstawne. Są nimi np. ciepło - zimno, mądry - głupi, syty - głodny. Dziedzina wiedzy zajmująca się m.in. antonimami to językoznawstwo.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Antropomorfizacja

A

zabieg językowy, polegający na nadawaniu niebędącymi ludźmi przedmiotom, pojęciom, zjawiskom, zwierzętom itp. cech ludzkich i ludzkich motywów postępowania. Często odnosi się do wyobrażenia bogów na obraz i podobieństwo człowieka.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Antyteza

A

figura retoryczna polegająca na zestawieniu dwóch elementów znaczeniowo przeciwstawnych w jedną całość treściową dla uzyskania wyższej ekspresji (np. “gromobicie ciszy”, “lepiej z mądrym zgubić, niż z głupim znaleźć”).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Apokalipsa

A

Apokalipsa Jest to rodzaj utworu biblijneg. Słowo apokalipsa pochodzi z języka greckiego (apokalipsis ) i oznaczało odsłonięcie, objawienie. w którym mówi się o tajemnicach dotyczących sensu dziejów i końca świata.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Apostrofa

A

składniowa figura retoryczna, charakteryzująca się bezpośrednim zwrotem do osoby, bóstwa, idei, wydarzenia, pojęcia lub przedmiotu (dochodzi wówczas do personifikacji adresata wypowiedzi). Dominuje styl podniosły, czasami patetyczny. Apostrofa zazwyczaj jest skierowana do osób, przedmiotów, zjawisk itd., które nie pełnią roli tematu utworu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Barok

A
  1. powrót do średniowiecza
  2. obfitość
  3. Kontrreformacja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Barok, typowe środki stylistyczne

A
  1. Paradoksy
  2. oksymorony
  3. antytezy
  4. porównania
  5. gradacja
  6. epitety
  7. Hiperbole
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Biblia Pac perum

A

biblia dla ubogich, obrazkowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Blaize Pascal

A

Blaize Pascal - genialny matematyk i filozof. Twórca geometrii rzutowej i rachunku całkowitego. Stworzył tzw. zakład Pascala polegający na: wierze w boga opartej na tym że bardziej się to opłaca, gdyby oka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Cechy Eposu

A
  • epickość,
  • rozbudowana, wielowątkowa fabuła, mająca charakter epizodyczny (tzn. składająca się z często
  • niezależnych od siebie wydarzeń, luźno zespolonych, nie powiązanych relacjami przyczynowo-skutkowymi),
  • ukazywanie dziejów legendarnych lub historycznych bohaterów w momentach przełomowych dla danej społeczności,
  • obecność bohatera zbiorowego,
  • inwokacja na początku utworu – rozwinięta apostrofa umieszczona na początku utworu, w której poeta zwraca się do Muzy, bóstwa lub duchowego patrona z prośbą o inspirację; w inwokacji przedstawia się nam narrator, później dystansujący się wobec świata i wydarzeń;
  • rozbudowane, bardzo szczegółowe opisy (batalistyczne, przedmiotów, sytuacji, wyglądów i inne), powodujące retardację,
  • narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący i obiektywny, zachowujący jednolity dystans wobec opowiadanych wydarzeń, ujawniający przy tym często swoją obecność w bezpośrednich wypowiedziach do odbiorców,
  • paralelizm dwóch płaszczyzn fabularnych – świata bogów i świata ludzi,
  • porównania homeryckie,
  • patetyczny styl,
  • występowanie stałych epitetów (np. „szybkonogi Achilles”)
  • heksametr jako miara wierszowa.
  • treść skupiona wokół postaci centralnej
  • mała rozpiętość czasowa narracji;
  • fabuła niezależna od chronologicznego następstwa zdarzeń;
  • kontrastowo zestawione sceny;
  • występowania skomplikowanych sytuacji, które rozwijają fabułę;
  • główne siły przeciwstawne spotykają się pod koniec eposu;
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Komedia

A

Komedie cechuje pogodny nastrój, komizm, najczęściej żywa akcja i szczęśliwe dla bohaterów zakończenie. Komedia rozwijała się już w starożytnej Grecji i Rzymie. Przedstawia komicznie sytuacje i wady bohaterów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Cechy kroniiki Gala

A
  1. brak dat
  2. chronologia wydarzeń
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Cechy poematu literackiego

A
  1. Inwokacja
  2. Podział na księgi
  3. Wzniosły patriotyczny styl
  4. Porównania homeryckie (rozbudowane porównania odnoszące się do świata przyrody)
  5. Narrator obiektywny paraleizm płaszyczyzn
  6. Epitety stałe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Cechy romantyzmu

A
  • Zerwanie z tradycyjnymi zasadami kompozycji
  • indywidualizm
  • szukanie wzorów w sztuce średniowiecznej oraz mitologii
  • Synkretyzm: mix wszystkich gatunków literackich (epiki liryki dramatu)
  • Bohater romantyczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Daniel Naborowski

A

Daniel Naborowski - urodzony w 1573 roku w krakowie, zmarły w 1640 w Wilnie, polski poeta barokowy, dyplomata, tłumacz i wyznawca kalwinizmu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

dialog jest obok monologu podstawową formą wypowiedzi w utworze
monolog jest dłuższą wypowiedzią jednej postaciD

A

Dramat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Dramat - skład

A
  • dramat właściwy,
  • komedia,
  • tragedia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Ekpsresja

A

Wyrażanie uczuć.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Epika - skład

A
  • nowela,
  • opowiadanie,
  • powieść,
  • anegdota,
  • bajka,
  • epopeja
  • legenda
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Epoka literacka

A

określona ramami czasowymi faza rozwoju literatury

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Epos

A

Epos jest to rozbudowany utwór, którego podstawą fabularną są mity, baśnie, podania, przekazy ludowe, wyobrażenia na temat historycznych, narodowych wydarzeń, pamięć o doniosłych postaciach i wydarzeniach, wyznawane zbiorowo wartości i wierzenia religijne.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Ewangelia

A

Mądrościowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Figura Retoryczna

A

środek ekspresji językowej wzmacniający emocjonalność, obrazowość języka, polegający na stosowaniu ozdobnych zwrotów lub wyrażeń.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Funkcja Magiczna

A

Odpowiada za takie słowa jak abracadabra

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Funkcja meta-językowa

A

objaśnia znaczenie różnych wyrazów.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Funkcja Stanowiąca

A

oddziałowywuje na rzeczywistość np. przysięgi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Funkcje Języka

A
  1. Funkcja Komunikatywna - funkcja nadrzędna
  2. Informatywna - Nadawca przekazuje informacje
  3. Impresywna - Nadawca, chce nakłonić odbiorcę do zrobienia czegoś
  4. Ekspresywna - przekazuje uczucia
  5. Fatyczna - Nawiązanie lub podtrzymanie kontaktu przez odbiorcę
  6. Poetycka - Nadawca zwraca uwagę na tekst rymowany
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Gatunki Synkretyczne

A

łączą elementy : epiki, liryki i dramatu

35
Q

Horacy

A

poeta w starożytności, głównie tworzył Ody

36
Q

Irenizm

A

pacyfizm, umiłowanie pokoju

37
Q

Jan Kochanowski

A

poeta doctus, urodzony w 1530 roku, w Sycynie niedaleko Radomia. Zmarł w 1584 roku

Najważniejsze dzieła

  1. “Treny”
  2. “Odprawa Posłów Greckich”
38
Q

jest to świat wewnętrznych przeżyć, uczuć i refleksji,

A

Liryka

39
Q

Język

A

jest to system znaków prostych (wyrazy) oraz reguły ich łączenia w znaki złożone (zdania, czyli gramatyka).

40
Q

Kompozycja Trenu Antycznego

A
  1. Pochwała cnót i zalet zmarłego
  2. Wyrażanie wielkości poniesionej straty
  3. demonstracja żalu i bólu
  4. szukanie pocieszenia
41
Q

Kosmologia

A

nauka zajmująca się powstaniem świata

43
Q

Kroniki Galla Anonima

A

Cechy

  1. Brak dat
  2. Chronologia wydarzeń
  3. Elegancka łacina
44
Q

Księga Izajasza

A

Prorockie

44
Q

Księga Rodzaju

A

historyczne

46
Q

Liryka

A
  • świat przedstawiony wyłania się z monologu lirycznego,
  • jest to świat wewnętrznych przeżyć, uczuć i refleksji,
  • monolog liryczny to samodzielna wypowiedź podmiotu lirycznego
  • podmiot liryczny (inaczej "ja" liryczne) to osoba fikcyjna wypowiadająca swoje przeżycia i doznania,
  • Podmiot liryczny to nadawca monologu wewnętrznego.
46
Q

Liryka Tyrtejska

A

poezja zagrzewająca do walki, patriotyczna

48
Q

Mikołaj Rej

A

Mikołaj Rej - poeta, zamożny szlachcic, polityk. Większość życia spędził na wsi

49
Q

Mit

A

opowieść gabularna, której celem jest odpowiedź na pytania dotyczące natury i przeznaczenia świata oraz człowieka .

50
Q

narracja to wypowiedź narratora, może być trzecioosobowa (narrator poza światem przedstawionym)
pierwszoosobowa (narrator jest częścią świata przedstawionego),

A

Epika

51
Q

o świecie przedstawionym w utworze opowiada narrator, czyli fikcyjna osoba.

A

Epika

52
Q

Oda

A
  1. elegancka łacina
  2. stroficzna budowa
  3. podniosły styl i temat
  4. wywodzi się z greckiej poezji chóralnej
53
Q

ograniczona rola podmiotu literackiego,
bohaterowie wypowiadają się w sposób bezpośredni,
brak pośrednika między autorem a odbiorcą.

A

Dramat

54
Q

Paraleizm płaszczyzn fabularnych

A

mieszanie się świata ludzi i bogów

55
Q

Podział ksiąg Biblijnych

A
  • Prorockie
  • Historyczne
  • Mądrościowe
56
Q

Przypowieść

A

charakterystyczna dla bibli forma literacka umożliwiające wyrażenie skomplikowanych prawd dotyczących ludzkiej egzystencji

57
Q

Psalm

A

pieśn religijna o charakterze modlitewnym

58
Q

Retardacja

A

celowe opóźnienie akcji w epopei

59
Q

Rodzaje literackie

A
  • Epika,
  • liryka
  • dramat
60
Q

Romantyzm

A

Ruch ideowy zapoczątkowany w XVIII w. w środkowej europie.

Skupiony był na uczuciach i sferze duchowej człowieka.

61
Q

Rym żeński

A

rym, któremu towarzyszy akcent paroksytoniczny (przypadający na przedostatnią sylabę wyrazu)

62
Q

rym, któremu towarzyszy akcent oksytoniczny (przypadający na sylabę końcową wyrazu)

A

Rym męski

63
Q

Scholastyka

A

rozumowe udowadnianie prawd wiary

64
Q

Silva rerum

A
65
Q

Stopa

A

to najmniejsza jednostka miary wierszowej. W antycznej wersyfikacji iloczasowej (w literaturze greckiej i łacińskiej) stopami były powtarzające się układy sylab długich i krótkich. W nowożytnej wersyfikacji - dla potrzeb literatury tworzonej w językach pozbawionych zjawiska iloczasu - pojęcie stopy zmodyfikowano, określając nim powtarzające się układy sylab akcentowanych i nieakcentowanych.

66
Q

Styl Piotra Skargi

A
  1. Łączy zasady retoryki z stylem biblijnym
  2. Obrazy przemawiają do wyobraźni
  3. Przedstawiał więź między losami kraju a wiarą narodu
  4. Przykłady z życia świętych
  5. liczne środki stylistyczne
  6. używał cytatów z Biblii
  7. Wzorował się na Biblii pod względem języka
67
Q

Topos

A

To powtarzający się motyw, który występuje w obrębie literatury i sztuki danej kultury, cywilizacji.

68
Q

umowny podział continuum czasowego na epoki lub okresy w historii oraz historii literatury

A

Periodyzacja literatury

69
Q

Związek frazeologiczny

A

Związek dwóch lub więcej wyrazów, mających znaczenie przenośne

70
Q

zwany również nurtem lub kierunkiem literackim; zjawisko podobieństwa pod względem ideowym i artystycznym dzieł literackich powstałym w tym samym okresie

A

Prąd literacki

71
Q

Cechy tragedii greckiej.(7)

A

język elegancki,
* zasada stosowności,
* brak dekoracji,
* chór obecny na scenie cały czas pełni rolę komentatora (wyraziciela poglądów),
* losem bohatera rządzi fatum,
* nie ma zwycięzców, są sami pokonani,
* trzy jedności:
-miejsce ( tylko jedno miejsce)
-czas ( jeden dzień)
-akcja ( zawężenie treści do jednego, głównego wątku)
* mimesis- występują tylko “wielkie” postacie, np. szlachetnie urodzone, pochodzące z zamożnych rodzin.

73
Q

Alegoria

A

w literaturze i sztukach plastycznych przedstawienie pojęć, idei, wydarzeń, przy pomocy obrazu artystycznego o charakterze przenośnym lub symbolicznym, np. poprzez personifikację.

75
Q

Średniowiecze jest kojarzone z:

A

Św. Aleksym - męczennikiem

Teocentryzmem - Wszystko wokół boga

Roland - rycerz

Nieograniczona władza kościoła

rozłam w kośiele - prawosławny i katolicki

76
Q

świat przedstawiony …… zawiera wszystkie zdarzenia i elementy rzeczywistości odnoszące się do bohaterów utworów,

A

Epika

77
Q

świat przedstawiony tworzą bohaterowie swoimi wypowiedziami i działaniami,
głównym składnikiem tego świata jest akcja

A

Dramat

78
Q

Towarzystwo Filomatów

A

Zgromadzenie studentów, Adam Mickiewicz, spotkania recytatorskie.

79
Q

Towarzystwo Filaretów

A

Dorośli już towarzysze Adama Mickiewicza zajmują się ważniejszymi rzeczami.

80
Q

Cechy Ballady

A
  • Nastrój tajemniczość i grozy
  • Ludowość i katechizm ludowy
  • nie ma zbrodni bez kary
  • stylizacja języka na prosty ludowy
  • natura jako uczestnik wydarzeń
81
Q

martwa prawda

A

wiedza teoretyczna

82
Q

Żywa prawda

A

wiedza praktyczna, kierowanie się sercem

83
Q

Apoteoza

A

wywyższenie

84
Q

gloryfikacja

A

wychwalenie

85
Q

Utylitaryzm

A

postawa zwana też filozofią zdrowego rozsądku, kierunek etyki zapoczątkowany wXVIII wieku, według którego najwyższym dobrem jest pożytek jednostki lub społeczeństwa, a celem wszelkiego działania powinno być największe szczęście największej liczby istot żywych.

86
Q

Sonet

A

Kunsztowna kompozycja poetyckiego utworu lirycznego

87
Q

Cechy dramatu romantycznego na podstawie “Kordiana”

A
  1. Synkretyzm gatunkowy
  2. złamanie zasady decorum
  3. złamanie zasad trzech jedności
  4. dualizm
  5. historyzm
  6. bohater romantyczny
  7. niesceniczność
  8. fragmentaryczność (brak ciągłej fabuły)
  9. sceny zbiorowe
88
Q

Mesjanizm

A

pogląd filozoficzny głoszący szczególną role Polski w dziejach swiata. Według tych zalożeń polski naród ma cierpieć za inne i dokonywać największych poświęceń.

89
Q

Postawa Prometejska

A
  1. Poświęcenie dla ludzkości
  2. sprzeciw sile wyższej
90
Q

Epopeja

A

rozbudowany utwór literacki, ukazuje dzieje bohaterów na tle wydarzeń historycznych

91
Q
A

Polski (1 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions