Deelnemingsvormen

Question 1

Vereisten voor medeplegen + artikel

Answer 1

Medeplegen artikel 47
- Nauwe en volledige samenwerking
- Bewuste samenwerking in de vorm van dubbel opzet
- Accessoriteit

Question 2

Invulling ‘nauwe en volledige samenwerking’ en bijhorende deelnemingsvorm

Answer 2

Medeplegen als deelnemingsvorm
Nauwe en volledige samenwerking is de objectieve zijde:
Was er een substantiële intellectuele of materiële bijdrage en gezamenlijke uitvoering? aan de hand van eisen HR Balletjespistolen.
- Niet distantiëren; HR Benzinestation en HR opzet op medeplegen diefstal met geweld
Uitzondering is als de rol in voorbereiding dusdanig is ondanks afwezigheid bij misdrijf –> HR Containerdiefstal

Question 3

Invulling ‘bewuste samenwerking’ en de bijhorende deelnemingsvorm

Answer 3

• Bewuste samenwerking is dubbel opzet
  Was er opzet op de samenwerking en opzet op het plegen van het grondfeit?
  Kan in stilzwijgende wilsovereenstemming zijn
  Bij uiteenlopende opzet: HR Medeplegen diefstal met bedreiging met geweld, ook dan meestal voorwaardelijk

Question 4

Medeplegen accessoriteit toepassing en uitzonderingsgeval medeplegen

Answer 4

Accessoriteit: heeft het medeplegen geleid tot voltooing van het misdrijf? Kan ook poging of voorbereiding zijn
Uitzondering: Nijmeegse Scooterzaak, Medeplegen bewijsbaar ook als onduidelijk wie welke rol heeft gespeeld

Question 5

Vereisten voor medeplichtigheid + artikel

Answer 5

Medeplichtigheid artikel 48: het mogelijk maken dat een ander het misdrijf begaat
1. Behulpzaam zijn (gelijktijdig) bij OF verschaffen tot (voorafgaand)
Onderscheid moet worden gemaakt; HR Medeplichtigheid bij/tot
2. Effectiviteit: is er een aantoonbare bijdrage geleverd aan het misdrijf?
– Passief bij nalaten rechtsplicht tot handelen –> HR Peter en Peter
3. Dubbel opzet, op medeplichtigheid en grondmisdrijf
bij uiteenlopend opzet; artikel 49 lid 4
4. accessoriteit

Question 6

Vereisten doen plegen + artikel

Answer 6

Artikel 47 1o: doen plegen is het door een ander laten plegen van een feit
1. Feitelijke gedraging door een ander laten verrichten
2. Feitelijke dader is straffeloos
HR Melk en Water
3. Dubbel opzet
4. Accessoriteit

Question 7

Vereisten uitlokking + artikel

Answer 7

Uitlokking is artikel 47
1. Uitlokkingsmiddel
2. Psychische causaliteit: is het wilsbesluit uitgelokt?
3. Dubbel opzet: het opzettelijk uitlokken van dmv middel
Bij uiteenlopend opzet –> artikel 47 lid 2
4. Accessoriteit: grondfeit voltooid?
Nee; dan 46 a

Question 8

Wat als grondfeit niet is voltooid bij uitlokking?

Answer 8

dan ga je naar 46a –> poging tot uitlokking

Question 9

Vereisten culpa

Answer 9

Er is sprake van een culpoos delict: door schuld
- Verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid of roekeloosheid
- Objectieve zijde: Had de verdachte anders moeten handelen?
- Subjectieve zijde: Is het gedrag verwijtbaar? Had de verdachte anders kunnen handelen?
- Garantenstellung
- Causaal verband

Question 10

Uitwerking objectieve zijde bij culpa

Answer 10

De objectieve zijde gaat over de wederrechtelijkheid
Had de verdachte anders moeten handelen?
Uiterlijk waarneembaar gedrag wat een aanmerkelijke of grove discrepantie is tussen gedraging en de geldende zorgvuldigheidsplicht
Voor beoordeling gebruik HR Black-out
Voorzienbaarheid gevolgen: HR Kampvuur te Castricum

Question 11

Uitwerking subjectieve zijde culpa

Answer 11

De subjectieve zijde gaat over verwijtbaarheid. Had de verdachte anders kunnen handelen? Wordt aangenomen als objectieve zijde overtuigend is, tenzij sprake van strafuitsluitingsgrond. Kan in speciale gevallen dus niet aanwezig zijn

Question 12

Vereisten voorwaardelijk opzet

Answer 12

• Bewuste aanvaarding van de aanmerkelijke kans op het intreden van een strafbaar feit
• Risico: Objectief: was er een aanmerkelijke kans? Afhankelijk van punten uit HIV-1: omstandigheden geval, aard en verschijningsvorm van gedraging, Niet gevolgen
• Kennis: subjectief: de feitelijke wetenschap die bekend word verondersteld bij een redelijk denkend mens
• Wil: subjectief: aanvaarding van de kans
  Aantal aanwijzingen voor: Verklaring verdachte en getuigen, omstandigheden v/h geval, uiterlijke verschijningsvorm, mogelijke contra-indicaties –> Porsche-arrest

Question 13

Wat gebeurt er bij culpa als er sprake is van roekeloosheid?

Answer 13

Dan kan er een strafverzwaring zijn, omdat er sprake is van ‘onvoorzichtig gedrag waarbij welbewust en met ernstige gevolgen onaanvaardbare risico’s worden genomen’ .

HR Roekeloos Rijden

Question 14

Wat is het nut van een rechtvaardigingsgrond?

Answer 14

Die neemt de wederrechtelijkheid weg, dus lijdt tot OVAR (artikel 350 en 352 Sv)

Question 15

Welke rechtvaardigingsgronden zijn er?

Answer 15

• Noodtoestand
• Noodweer
• Wettelijk voorschrift
• Bevoegd ambtelijk bevel
• Ontbreken materiële wederrechtelijkheid

Question 16

Wat is het nut van een strafuitsluitingsgrond?

Answer 16

Die neemt de verwijtbaarheid weg, dus lijdt tot OVAR (artikel 350 en 352 SV)

Question 17

Welke strafuitsluitingsgronden zijn er?

Answer 17

• Ontoerekenbaarheid
• Psychische overmacht
• Noodweerexces
• Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel
• Afwezigheid van alle schuld

Question 18

Uitwerking psychische overmacht

Answer 18

Psychische overmacht is een strafuitsluitingsgrond, dus verwijtbaarheid weg.
Artikel 40
- drang waar redelijkerwijs kon er geen weerstand tegen worden geboden en dit werd ook niet gevergd

• Nijpende omstandigheden
• extern van aard
• die omstandigheden zorgen voor een psychische drang of druk tot het plegen van een strafbaar feit
• Hoe acuter, hoe groter kans op slagen strafuitsluitingsgrond
• Proportionaliteit: is er gekozen voor het zwaarstwegende belang?
• Subsidiariteit: was er een goed alternatief voor handen?
• Garantenstellung
• Culpa in causa

Question 19

Uitwerking rechtvaardigende noodtoestand

Answer 19

artikel 40 overmacht
is een rechtvaardigingsgrond dus wilt wederrechtelijkheid wegnemen

• HR hulp bij zelfdoding door niet arts
• Verdachte mocht in redelijkheid niet worden gevraagd anders te handelen, vanwege conflicterende belangen en plichten
• Actuele en concrete nood
• Conflict van plichten en belangen –> naleven strafwet of rechtvaardigende norm
• adequatievereiste: kon het gekozen zwaarstwegende belang ook redelijkerwijs beschermd worden door het begaan van het strafbaar feit?
• Proportionaliteit: is er gekozen voor het zwaarstwegende belang?
• subsidiariteit: was er een goed alternatief beschikbaar?
• Garantenstellung
• Culpa in causa –> in de steek gelaten vrouw

Question 20

Uitwerking Ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid

Answer 20

Er is geen sprake van wederrechtelijkheid hoewel de delictsomschrijving is vervuld
Moet sprake zijn van
- proportionaliteit: was het een redelijk middel tot een redelijk doel?
- Subsidiariteit: middel is onvervangbaar
- Bescherming van een belang in het verlengde van het belang dat de overtreden wet probeert te beschermen
- Voordeel voor de rechtsorde om te rechtvaardigen
- HR Huizense Veearts

Question 21

betekenis en Voorbeelden van afwezigheid van alle schuld

Answer 21

Avas bestaan wanneer aan de delictsomschrijving is voldaan, maar er geen sprake is van schuld
- Verontschuldigbare dwaling ten aanzien van de feiten –> HR Melk en Water
- Verontschuldigbare dwaling ten aanzien van het recht –> Motorpapieren
- Verontschuldigbare onmacht –> Hr Black-out
- Nastreven van de redelijkerwijs te vergen zorg

Question 22

Uitwerking ontoerekenbaarheid

Answer 22

Ontoerekenbaarheid volgt uit artikel 39 Sr en is een schulduitsluitingsgrond dus neemt verwijtbaarheid weg

• Was verdachte tijdens het tenlastegelegde feit lijdende aan een psychische stoornis? - blijkend uit pro justitia rapport
• Heeft die psychische stoornis doorgewerkt in het feit? : bestond er een mogelijkheid tot innerlijk overleg? - blijkend uit pro justitia rapport
• Moet het de verdachte niet/minder worden toegerekend? - deskundigen geven advies, maar oordeel bij rechter
• Culpa in causa: Tolbert-zaak: maatschappelijke verantwoordelijkheid om stoornis door drugs of alcohol te vermijden

Question 23

Gradaties van toerekenbaarheid en bijbehorende straf

Answer 23

• Volledig toerekenbaar; gewone sanctie
• Verminder toerekenbaar; mogelijk combinatievonnis
• Ontoerekenbaar; geen straf mogelijk, wel ter beschikking stelling (TBS)
• geen straf, geen maatregel

Question 24

wat is putatieve overmacht?

Answer 24

Wanneer iemand meent in een overmachtsituatie te verkeren en dus een strafbare gedraging verricht. Bij inbeelding van gevaar of bij een onjuiste beoordeling van (de aard van) het gevaar.

Question 25

Wat is het verschil tussen voorwaardelijk opzet en bewuste schuld?

Answer 25

De aanwezigheid van het wilselement. Bij voorwaardelijk opzet is er een aanvaarding, terwijl bij bewuste schuld de kans op het intreden van een gevolg niet wordt aanvaard

Question 26

Op welke drie manieren wordt de aansprakelijkheid uitgebreid bovenop alleen de daders

Answer 26

Door erkennen van niet voltooide delicten als strafbaar
Door de deelnemingsvormen; meer aansprakelijken
Door functioneel daderschap, feitelijke leidinggevers en het aansprakelijk stellen van rechtspersonen

Question 27

Uitwerking Functioneel Daderschap

Answer 27

Het strafbaar feit van een ondergeschikt toerekenen aan de baas vanwege functionele verantwoordelijkheid

HR IJzerdraad;
- Beschikkingscriterium; feitelijke zeggenschap en/of juridische zeggenschap hebben. Had de baas nog de mogelijkheid om in te kunnen grijpen, of om het feit juist te bewerkstelligen?

• Aanvaardingscriterium: het toelaten van strafbaar gedrag, door middel van een bepaalde houding. Hoeft niet expliciet, kan volgen uit stelselmatig gedrag (onvoldoende toezicht) OF nalaten zorgplicht voor voorkomen van de gedraging

Question 28

Uitwerking rechtspersoon als dader

Answer 28

Rechtspersoon is dader wanneer redelijkerwijs aan hem kan worden toegerekend

HR Drijfmest: concrete omstandigheden v/h geval
Is de gedraging verricht of heeft het plaastgevonden in de sfeer van de rechtspersoon?
- werkzaam is voor
- normale bedrijfsvoering
- dienstig voor rechtspersoon
- beschikken en aanvaarden - > Ijzerdraad
Zo veel mogelijk toepassen

Question 29

Uitwerking culpa/opzet bij rechtspersoon

Answer 29

1. Toerekenen opzet/culpa van natuurlijke personen aan rechtspersoon –> HR gezondheidscertificaat
   Afhankelijk van:
   - Concrete delict en soort rechtspersoon (groot of klein)
   - Interne organisatie van rechtspersoon
   - taak en verantwoordelijkheid van natuurlijk persoon binnen rechtspersoon
   - toerekenen sneller bij bestuurders en vennoten
   - Bijeensprokkelen van alle personen en hun opzet/culpa
2. Opzet/culpa bij de rechtspersoon zelf
   - bedrijfscultuur of bedrijfspolitiek
   - blijkend uit bestuursbesluiten, documenten, etc.
3. Combinatie van beide

Question 30

Uitwerking feitelijk leiding geven

Answer 30

Artikel 51 lid 2 2o
Kan pas na vaststellen daderschap van de rechtspersoon

• oorzakelijke relatie tussen leiding geven en grondfeit; was er concreet aansturen of initieren van verboden gedraging? (ook minder actief)

HR Overzichtsarrest feitelijk leiding geven
- Accessoriteit
- Feitelijke zeggenschap of beschikkingsmacht
- Voldoende effectieve betrokkenheid bij de verboden gedraging; actieve en directe betrokkenheid OF niet treffen voorkomings-maatregelen
- Dubbel opzet; minimaal voorwaardelijk, was er wetenschap van het begaan van strafbare feiten door rechtspersoon, of blijkt dit uit de wijze waarop betrokkene de werkzaamheden organiseerde

Question 31

Elementen redelijke toerekening

Answer 31

• Aard van de gedraging
• aard en strekking delict
• ernst van het letsel/persoon van het slachtoffer ‘take the victim as you find him’
• subjectieve zijde delict –> opzet (voorwaardelijk of afwezig bij culpa
• Complexiteit causale keten

Question 32

Uitwerking complexiteit causale keten door tussenkomende factoren

Answer 32

Tussenkomende factoren; na gedraging treden nog 1 of meer factoren op die doorwegen in het gevolg

HR Dwarslaesie; eigen gedraging van slachtoffer
HR Bloedvergiftiging: dader blijft strafbaar ook wanneer hoogst onwaarschijnlijke mogelijkheid intreedt

Verder nog gedragingen van derden

Question 33

Uitwerking complexiteit causale keten door onduidelijkheid oorzaak misdrijf

Answer 33

Was de gedraging een onmisbare schakel bij het intreden van het gevolg?

tijd: hoe meer tijd gepasseerd, hoe groter de kans dat causaliteitsketen is doorbroken

HR Groningse Hiv: is het aannemelijk dat het gevolg met aanzienlijke mate van waarschijnlijkheid door de gedraging is veroorzaakt?

Question 34

Uitwerking poging

Answer 34

artikel 45
- Misdrijf; geen overtreding; misdrijven staan in boek 2 van het wetboek
- Voornemen: - gericht op een bepaald misdrijf, in de vorm van opzet (iig voorwaardelijk), tenzij verhoogde opzet door delictsomschrijving
- begin van uitvoering grondmisdrijf: was de gedraging naar uiterlijke verschijningsvorm gericht op voltooiing van het misdrijf?
HR Cito
HR Bevrijdingsactie

Evt. Grenswisselkantoor en Invoer cocaïne

Question 35

Wat houdt de Subjectieve pogingsleer in?

Answer 35

de focus ligt op gevaarlijke gezindheid van de dader. De uitvoeringshandeling is een uitvoering van die gevaarlijke gezindheid.
Gaat om het voornemen van de dader, zonder inhoudelijke eisen. Snel toegekend begin van uitvoering

Question 36

Objectieve pogingsleer

Answer 36

De uitvoeringshandeling is de daadwerkelijke uitvoering van het misdrijf, en de bijhorende inbreuk op de rechtsorde.
Via objectieve pogingsleer vooral begin van uitvoering als gedraging dicht bij voltooiing van delict

Question 37

Wat voor leer wordt toegepast in Cito en Bevrijdingsactie?

Answer 37

Er is sprake van een gematigde objectieve pogingsleer; vooral focus op gedraging als dichtbij voltooiing van het delict komt, maar gevaarlijke geziindheid telt wel mee

Question 38

uitwerking strafbare voorbereiding

Answer 38

Artikel 46
- misdrijf met gevangenisstraf van 8 jaar of meer
- voorbereidingsmiddel –> de bestemming is bepalend
- bestemming van middel(en)–> zijn ze afzonderlijk of gezamenlijk bestemd tot plegen van het grondmisdrijf?
HR Samir A: uiterlijke verschijningsvorm middelen en zijn ze dienstig voor misdadige doel
- Opzet op voorbereidingshandeling ; iig voorwaardelijk
- Opzet op grondmisdrijf –> toekomstgericht, plan tot het specifieke misdrijf; HR Brief in Jaszak

Question 39

Uitwerking ondeugdelijke voorbereiding

Answer 39

HR Samir A: wel strafbare voorbereiding bij (absoluut) ondeugdelijke voorbereidingsmiddelen, vanwege bestemming
HR ondeugdelijke voorbereiding? –> Strafbaarheid van het ondeugdelijke object van de voorbereiding, strafbaarheid ligt in de strekking van de gedragingen

Question 40

Uitwerking vrijwillige terugtred bij poging

Answer 40

46b; sprake van bijzondere strafuitsluitingsgrond

• HR Remkabel:
• misdrijf is niet voltooid
• terugtred door autonoom wilsbesluit ‘wil van de dader afhankelijk’
• externe prikkels/omstandigheden hebben niet de overhand
• Actus contrarius; terugtredgedraging moet naar aard en tijdstip geschikt zijn om het intreden van het gevolg te beletten; bij voltooide poging; komt daarbij aan op mate van waarschijnlijkheid intreden gevolg zonder terugtred

Question 41

Uitwerking vrijwillige terugtred bij voorbereiding

Answer 41

• autonoom wilsbesluit verdachte om terug te treden
• externe prikkels/omstandigheden hebben niet de overhand
• actus contrarius; terugtredgedraging moet voltooide voorbereiding ongedaan maken

Question 42

Wat gebeurt er als vrijwillige terugtred wordt erkend?

Answer 42

Dan is er sprake van OVAR via 352 SV; strafbaarheid/verwijtbaarheid ontbreekt

Question 43

Wat is een absoluut ondeugdelijke poging?

Answer 43

een absoluut ondeugdelijk mmiddel of object maakt dat naar algemene ervaringsregels en algemene verwachting, het verboden gevolg nooit kan intreden

Question 44

Voorbeeld absoluut ondeugdelijk middel

Answer 44

Iemand proberen te vergiftigen met poedersuiker

Question 45

Voorbeeld absoluut ondeugdelijk object

Answer 45

Schieten op een lijk

Question 46

Absoluut ondeugelijke poging via subjectieve leer

Answer 46

wel strafbaarheid bij de absoluut ondeugdelijke poging, want poging is een uiting van de gevaarlijke gezindheid van de verdachte, ongeacht geschiktheid van het middel/object

Question 47

Absoluut ondeugdelijke poging via objectieve leer

Answer 47

geen strafbaarheid bij absoluut ondeugdelijke poging want voltooiing van het misdrijf is blijvend onmogelijk, er is dus geen begin van uitvoering en/of voldoende gevaarzetting