Decubitus en IAD Flashcards
Wat zijn risicofactoren voor decubitus?
1.Leeftijd;
-inactiviteit en immobilitiet
-minder bloedvaatjes per oppervlak huid, die voorzien weefsel van zuurstof en voedingsstoffen. Door verminderde bloedtoevoer is het herstelvermogen verminderd
2.Verstoorde Perfusie en Zuurstofvoorziening door;
- DM
- Ischemisch vaatlijden
- Cardiovasculaire instabiliteit
3.Voedingstoestand;
- onvoldoende of niet goed samengestelde voeding leidt tot ondervoeding. Dit is weer aanleiding tot decubitus en vertraagde wondgenezing.
Cachexie= extreme vorm van magerheid
4.Vochttoestand van de huid;
- huidvochtigheid door urine of fescesincontinentie, gevolgen van schuifkrachten treden makkelijker op bij een vochtige huid.
5.Zintuigelijke waarneming;
- minder voelen van pijn bij neuropathie, dwarslaesie of tijdens/na OK
-minder zien leidt tot minder goed kunnen observeren van huiddefecten
- Algemene gezondheidstoestand
- decubitus komt vaker voor bij een verminderde gezondheidstoestand, bv terminale fase of beademing. - Bij een verhoogde lichaamstemperatuur is risico op decubitus aanwezig.
Voorkeursplaatsen voor decubitus
Bot dat dicht op het oppervlak van de huid zit.
Bv hielen, stuit, ellebogen
Hoe ontstaat decubitus
Door druk en/of schuifkrachten;
- in bed / stoel
- schuifkracht bij wisselligging
- transfer van bed/stoel, stoel./bed
- materialen als katheters, infuuslijnen, beademingscanules
Classificatie Decubitus
EPUAP
NPUAP
Waar staat NPUAP voor?
National Pressure Ulcer Advisory Panel
Waar staat EPUAP voor?
European Pressure Ulcer Advisory Panel
Hoeveel classificatie categorieën zijn er voor Decubutus?
Vier
Benoem CAT I decubitus
-Intacte huid
-Niet weg drukbare roodheid
-Pijn, stijf, zacht, warm, koud
-Bij donkere huid rood heid niet zichtbaar!
Benoem Cat II decubitus
-Verlies van gedeelte huidlaag/blaar
-Deel verlies van lederhuid
-Oppervlakkige wond zichtbaar
-Rode/roze wondbodem zonder beslag
-Mogelijk open of gescheurde blaar met vocht/serum of bloed
Benoem Cat III decubitus
-Verlies van volledige huidlaag
-Subcutaan vet mogelijk zichtbaar
-Bot, spieren, pezen niet zichtbaar
-Beslag mogelijk maar verbergt diepte niet
-Ondermijning/Tunneling mogelijk
Benoem Cat IV decubitus
-Verlies van volledige weefsel laag met blootliggende bot/pezen/spieren
-Vervloeid beslag of necrotische korst
-Meestal ondermijning/Tunneling
Wat is niet wegdrukbare roodheid?
Bij druk op de huid wordt het niet wit, dit is verstoring van de microcirculatie
** Mogelijk verharding, warmte en oedeem aanwezig
** van belang bij om hier op te letten bij donkere huid
Wat zijn de risico inschatting instrumenten bij decubitus?
-Bradenschaal
-Waterlowschaal
-Nortonschaal
-PrePurseschaal
- altijd in combi met klinische blik! Opletten op niet wegdrukbare roodheid!
Wat is van belang bij de wondzorg bij decubitus?
Wondbehandeling en effect 1x per week evalueren!
Hoe wordt de wond beoordeelt tijdens de wondzorg van decubitus?
-Locatie
-Kleur
-Exsudaat
-Infectie
-Wondrand
-Pijn
-Geur
Beoordeling decubitus locatie
-Meest op stuit en hiel door druk en schuifkrachten
-Proberen te voorkomen vanwege nadelige gevolgen voor genezing en moeilijkheden bij fixeren wondmaterialen
- Andere plaatsen zijn, oren, gewrichten zoals enkel en elleboog
* Creativiteit bij knippen van wondmateriaal en vrij leggen van ledematen
Beoordeling Kleur/Diepte/Exsudaat bij decubitus
-Via WCS classificatie TIME
*kleur in %
*diepte, oppervlakkig of diep
* exsudaat, veel of weinig
Beoordeling infectie bij decubitus
- Primaire kenmerken
Rood/zwelling/warmte/pijn
-Secundaire kenmerken
* gebrek aan gezond granulatieweefsel
* kleurverandering van wondbed
* broos en snel bloedend granulatieweefsel
* stagnatie of achteruitgang van heling
* onverklaarbare wondpijn
Beoordeling wondranden bij decubitus
- Mate van intactheid = re-epithelisatie mogelijk
- Wondomgeving; maceratie, eczeem, ondermijning of eelt
Beoordeling pijn bij decubitus
Pijn zowel in rust als bij activiteiten.
Door;
* verbandwisseling, gebruik moderne wondbedekkers en verminder wisseling
* uitdroging wondbed, zorg voor vochtig wondmilieu door occlusief verband
* lokale druk, wisselligging schema, mobilisatie, AD voorzieningen zoals AD kussen of matras (alterneren of low-air)
* necrotectomie, verwijder necrose pas als voldoende demarcatie is, gebruik zo nodig lokaal anestheticum
* wondpijn door complicaties zoals osteomyelitis, abces of infectie -> bestrijd de complicatie
* algemeen, pas een lokale pijnstillende therapie toe
Beoordeling geur bij decubitus?
Anaerobe bacteriën geven geuroverlast, vooral bij wonden met necrose en in ondermijnde wonden gedijen deze bacteriën goed.
Behandelen;
- verwijderen necrose
- geur neutraliserende verbandproducten
- geur neutraliserende sprays
Wat beteken IAD?
Incontinentiegeassocieerde dermatitis = incontienentieletsel
Wat is IAD?
Irritatie van de huid door langdurig contact met urine en of feces.
Wat is voornamelijk het probleem bij IAD?
Met name door een verhoogd PH (zuurgraad) die de huid aantast. De natuurlijke barrière wordt verstoord.
Hoe ziet IAD eruit?
Als een ontsteking of erytheem met of zonder erosie
Mensen met IAD zijn ook nog gevoelig voor andere zaken?
Secundaire infecties, zoals bv Candida (schimmelinfectie)
Bij wie komt IAD voor?
Voornamelijk bij ouderen
Wat zijn de kenmerken van IAD?
Veel pijn en moeilijk te behandelen
Prevalentie (hoeveel mensen momenteel met de aandoening leven) en Incidentie (huidige risico op het krijgen) van IAD?
P 5,6% - 50%
I 3,4% - 25%
ICD-10 ontbreekt!
Diagnose IAD
Moeilijk te onderscheiden van andere huidletsels als decubitus of smetletsels
Kosten IAD?
-Kosten zijn onduidelijk maar hoog.
-Preventie van belang uit economisch oogpunt en kwaliteit van zorg
Risicofactoren voor IAD
- leeftijd is GEEN onafhankelijke risicofactor
-incontinentie dunne ontlasting (meeste irritatie huid)
-dubbele incontinentie (urine en feces)
-incontinentie van urine
-hoge frequentie van urine, en vooral fecaal
-gebruik van occlusieve producten
-verminderde huidconditie tgv veroudering, gebruik van steroïden of DM
-verminderde activiteit/mobiliteit
-verminderd cognitief bewustzijn
-problematiek persoonlijke hygiëne
-pijn en koorts
-medicatie als; AB, Prednison* en Cytostatica*
( *worden mogelijk uitgescheiden bij urine en feces en hebben etsende werking op huid)
-slechte voedingstoestand
-verslechterde algehele gezondheidstoestand (multimorbiditeit)
Classificatie IAD
- In 2016 door Beeckma
- GLOBIAD
Wat betekent GLOBIAD en bij welke aandoening hoort dit?
- Bij IAD
- Ghent Global IAD Categorisation Tool
Hoe wordt IAD gediagnosticeerd?
Klinische tekenen op basis van visuele inspectie van de huid in de getroffen zones
Doelstellingen GLOBIAD
-Creëren van internationaal overeengekomen omschrijving van IAD
-Standaardisatie van het documenteren in klinische praktijk en voor onderzoeksdoeleinden
Classificatiesysteem IAD
CAT IA - aanhoudende roodheid Zonder klinische tekenen van infectie
CAT IB - aanhoudende roodheid MET klinische tekenen van infectie
CAT 2A - Ontvelling ZONDER klinische tekenen van infectie
CAT 2B - Ontvelling MET klinische tekenen van infectie
Beoordeling van huid/wond igv IAD?
- Scheiden en inspectie van huidplooien
Tegenovergestelde huid beoordelen op;
huidlaesies
verkleuring
vochtproductie
* ontsteking meest te zien in de diepste plooi - Beoordelen Secundaire Infectie bv Candida
Scheiden van decubitus en vochtletsel?
Letten op;
-locatie
-vorm van laesie
-aanwezigheid van necrose
-kenmerken van de rand
-kleur van de laesie
-omliggende huid (kleur etc)
Combi van letsel mogelijk!
Onderscheid Decubitus CAT I en II is moeilijk te onderscheiden van IAD!
Behandelen IAD
-Reiningingsmiddelen met PH waarde van 5,4 - 5,9
-zachte handdoeken
-hydraterende producten
-Barriere producten (obv vaseline, silicone, zinkoxide, vloeibare filmvormende acrylaten)
- absorberende opvangproducten
-antischimmelproducten bij een schimmelinfectie
-steroïden gebaseerde anti-inflammatoire producten en topische AB in specifieke gevallen
Wanneer inschakelen van een specialist bij IAD?
bv wondvpk of wondconsulent
Als er binnen 2 weken geen herstel is van letsel
Preventie en Follow Up bij IAD?
- informeren van patient mbt risico’s van IAD
-management van incontinentie
-minimaliseren van huidcontact urine/feces
-toepassen van goede huidzorg
Wat is goede huidzorg bij IAD?
-huidvriendelijke perineale reiniging
-zachte handdoeken
-hydraterende producten
-beschermende barriereproducten
-of gebruik van verzorgend wassen (vochtige washandjes)
-gebruik van absorberende incomateriaal
-uitvoeren van huidobservaties
