Część ogólna, Rozdział 1 i 2 Flashcards
Zasady odpowiedzialności karnej
Art. 1 Struktura czynu zabronionego. Warunki odpowiedzialności karnej.
Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.
Warunki odpowiedzialności karnej na podstawie art. 1 i art 115 par. 1 i 2
Czyn + Zabroniony pod groźbą kary przez obowiązującą w czasie czynu ustawę (o znamionach określonych w ustawie art. 115 par. 1) + społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy (art. 1 par. 2) + Zawioniony w czasie czynu –> Odpowiedzialnośc karna (art. 1 par. 1)
Kryteria oceny społecznej szkodliwości. (115 par. 2)
§ 2. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.
Odpowiedzialność za przestępstwo skutkowe z działania.
Przestępstwo skutkowe to - DZIAŁANIE + SPOWODOWANIE OKRESLONEGO SKUTKU = Odpowiedzialność karna.
Odpowiedzialność za przestępstwo skutkowe z zaniechania.
ZANIECHANIE + wystąpienie SKUTKU stanowiącego znamię czynu zabronionego + szczególny prawny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi - gwarant nienastąpienia skutku (art. 2) = ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA
(Art. 2. Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na kim ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.)
Zasada humanitaryzmu i poszanowania godności człowieka.
Art. 3. Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.
Zasada wyboru ustawy względniejszej (Art. 4.)
PRZED WYDANIEM PRAWOMOCNEGO WYROKU (art. 4. par. 1.) -> zasada stosowania ustawy NOWEJ; ALE -> stosowanie ustawy obowiązującej poprzednio jeżeli jest WZGLĘDNIEJSZA dla sprawcy.
PO WYDANIU PRAWOMOCNEGO WYROKU: ZASADA : stosowanie ustawy z chwili wyroku (stabilność wyroku), ale :
§ 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, której górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za taki czyn w nowej ustawie.
§ 3. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, przyjmując że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym grzywny albo 2 miesiącom ograniczenia wolności.
§ 4. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
Czas popełnienia czynu zabronionego (art. 6. par. 1.)
Czas w którym sprawca działał, lub
czas, w którym sprawca zaniechal działania, do którego był zobowiązany.
Miejsce popełnienia czynu zabronionego (art. 6 par. 2.)
- Miejsce, w którym sprawca działał lub
miejsce, w którym sprawca zaniechał działania, do którego był zobowiązany; - Miejsce, gdzie nastąpił skutek stanowiący znamię czynu zabronionego
- Miejsce, gdzie według zamiaru sprawcy miał nastąpić skutek stanowiący znamię czynu zabronionego.
Kategorie przestępstw (art. 7)
- ZBRODNIA - Czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą. (art. 7 par. 2)
- WYSTĘPEK - Czyn zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc. (art. 7 par. 3)
Strona podmiotowa czynu zabronionego (art 8 i 9)
POPEŁNIENIE CZYNU :
1) Umyślnie - zamiar (art. 9 par. 1.)(każda zbrodnia jest wyłącznie umyślna, występek - gdy ustawa milczy na temat strony podmiotowej)
a) Zamiar bezpośredni - “chcę go popełnić”
b) Zamiar ewentualny - “przewidując możliwośc popełnienia, na to się godzi”
2) Nieumyślnie - brak zamiaru i naruszenie reguł ostrożności będące przyczyną czynu zabronionego (art. 9 par. 2)(tylko występek, gdy ustawa tak stanowi)
a) Przewidywanie możliwośći popełnienia czynu - lekkomyślność (uświadomiona nieumyślność)
b) Możliwość przewidywania popełnienia czynu - niedbalstwo (nieuświadomiona nieumyślność)
+jeżeli wystąpi
ZNAMIE KWALIFIKUJĄCE (nieumyślne następstwo czynu) => sprawca ponosi SUROWSZĄ odpowiedzialność.
Wiekowe granice odpowiedzialności:
1) Dorosły (art. 10 par. 1) - ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
* Młodociany - sprawca który w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończył 21 lat i w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lat (art. 115 par. 10)
odpowiedzialność na podstawie KODEKSU KARNEGO:
a) W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.
b) Możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary (art. 60 par. 1)
c) Szczegółowe elementy kształtujące warunkowe zawieszenie kary
2) Nieletni (art. 10 par. 2) - sprawca popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 15 lat:
• zamach na życie Prezydenta RP,
• zabójstwo,
• umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
• umyślne sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego,
• katastrofa w ruchu lądowym,
• porwanie samolotu lub statku,
• umyślne spowodowanie katastrofy w komunikacji,
• zgwałcenie zbiorowe lub kazirodcze,
• wzięcie zakładników,
• rozbój,
^ jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.
SĄD DECYDUJE CZY :
a) ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich; czy :
b) Kodeks karny;
* kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo; sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.
Art. 54. § 1. Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować.
§ 2. Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności.
Przestępstwo formalne a przestępstwo materialne?
Przestępstwo materialne to inaczej przestępstwo skutkowe - kiedy do znamion typu czynu zabronionego należy znamię określające skutek zachowania się sprawcy.
Przestępstwo formalne - przestępstwo bezskutkowe - nie jest uzależnione od wystąpienia skutku, wyłącznie od popełnienia czynu opisanego w dyspozycji.
Przykłady przestępstw formalnych i materialnych.
Materialne : * zabójstwo, * znęcanie się ze skutkiem samobójczym, Formalne * nieudzielenie pomocy * znęcanie się * nakłanianie do uprawiania prostytucji
Wykroczenie
Wykroczenie to czyn zabroniony zagrożony karą aresztu, ograniczeniem wolności, grzywną do 5 tys. złotych lub naganą. Może być popełnione zarówno umyślnie i nieumyślnie chyba że ustawa stanowi że może być popełnione wyłącznie umyślnie.
