cytologia Flashcards
osmoza
przenikanie wody przez błonę półprzepuszczalną z roztworu o stężeniu niższym do
roztworu, w którym stężenie substancji osmotycznie czynnych (np.: jonów, białek) jest wyższe;
plazmoliza
zjawisko odstawania protoplastu/błony komórkowej od ściany komórkowej
powodowane osmotycznym odpływem wody z komórki (utrata turgoru). Proces ten można
zaobserwować po umieszczeniu komórki roślinnej w roztworze hipertonicznym. Odwrotnością tego
procesu jest deplazmoliza.
mikrotubule
rurkowate elementy cytoszkieletu zbudowane z tubuliny umożliwiają zmianę kształtu
komórki, biorą udział w transporcie wewnątrzkomórkowym, a w trakcie podziału komórkowego
biorą udział w tworzeniu wrzeciona kariokinetycznego.
filamenty pośrednie
elementy cytoszkieletu nadające komórce wytrzymałość mechaniczną.
mikrofilamenty / filamenty aktynowe
elementy cytoszkieletu zbudowane z aktyny umożliwiają ruch cytoplazmy oraz ruch
komórki dzięki tzw.: nibynóżkom (parapodiom) oraz tworzenie wrzeciona cytokinetycznego.
cytoszkielet
sieć włókien białkowych łączących ze sobą organelle zawieszone w cytoplazmie oraz z błoną komórkową; wyróżnia się 3 rodzaje włókien składających się na cytoszkielet
jąderko
synteza rRNA będącego składnikiem rybosomów (rRNA+białka) niezbędnych do syntezy
białek, w jego obrębie powstają podjednostki rybosomów;
W jakich komórkach znajduje się dużo jąderek?
W komórkach aktywnych metabolicznie, ponieważ enzymy biorące udział w reakcjach metabolicznych są białkami, do których wytworzenia potrzebne są rybosomy, składające się z podjednostek rybosomalnych, które są produkowane przez jąderko.
mitochondrium
zachodzą tutaj etapy oddychania wewnątrzkomórkowego z wyjątkiem glikolizy,
(która zachodzi na terenie cytoplazmy), z przemian pirogronianu powstaje ATP stanowiące
uniwersalny nośnik energii;
Dlaczego mitochondria przemieszczają się do miejsc w komórce o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym?
Ponieważ ATP wytwarzane przez mitochondria, które stanowi uniwersalny nośnik energii jest związkiem, który szybko ulega rozpadowi (okres półtrwania).
chloroplast
przeprowadzanie fotosyntezy - przemiany energii świetlnej w energię chemiczną
(wiązań chemicznych, wytwarzanie związków organicznych – wtórnych produktów procesu
fotosyntezy)
Podaj różnicę pomiędzy tylakoidami granum a granum
granum to stos tylakoidów granum
Gdzie zachodzi faza jasna fotosyntezy?
w błonie tylakoidów
Gdzie zachodzi faza ciemna fotosyntezy?
w stromie
centriole
uczestniczą w podziale komórkowym budując wrzeciono kariokinetyczne, biorą udział w
przemieszczaniu się chromosomów podczas podziałów komórkowych
Gdzie nie występują centriole?
u roślin i większości grzybów
centrosom
macierz białkowa otaczająca centriole;
lizosom
jego funkcją jest trawienie wewnątrzkomórkowe oraz rozkład zużytych organelli.
Umożliwiają to zawarte w lizosomach enzymy tzw.: kwaśne hydrolazy;
wakuola
magazynowanie wody w komórce zapewniając jej tym samym odpowiedni turgor,
magazynuje metabolity np.:
Wymień metabolity magazynowane przez wakuolę
alkaloidy (kofeina, morfina, chinina - gorzkie i trujące - ograniczają zjadanie rośliny przez
roślinożerców)
- enzymy (które trawią zawarte w wakuoli związki organiczne)
- barwniki (nadają barwę np.płatkom kwiatów).
- Mogą zawierać kryształy szczawianu wapnia, ziarna aleuronowe (forma magazynująca
białko - było na maturze!).
Rola wodniczek u pierwotniaków
wodniczki trawiące - trawienie
wodniczki tętniące - osmoregulacja, usuwanie nadmiaru wody z organizmu
Gdzie występuje glikokaliks?
powierzchnia komórek zwierzęcych (TYLKO)
Funkcje glikokaliksu
- ochronę przed urazami mechanicznymi i chemicznymi (substancjami toksycznymi)
- bierze udział w rozpoznawaniu się komórek w układzie odpornościowym
- funkcja antygenowa i receptorowa;
- *nadaje śliskość komórkom erytrocytów, co zapobiega przed sklejaniem się tych komórek
Z czego zbudowany jest glikokaliks
z glikolipidów i glikoprotein
Podaj przykłady komórek, które mają duży stosunek powierzchni do objętości
enterocyty, komórki nerwowe, komórki nabłonka jednowarstwowego płaskiego, erytrocyty
Jaka struktura umożliwia jednoczesny przebieg różnych, często wykluczających się procesów metabolicznych na terenie cytoplazmy?
siateczka śródplazmatyczna
W jakich strukturach komórek eukariotycznych występują bardzo podobne rybosomy do rybosomów w komórkach prokariotycznych?
mitochondria i chloroplasty (70S)