cytologia

Question 1

osmoza

Answer 1

przenikanie wody przez błonę półprzepuszczalną z roztworu o stężeniu niższym do
roztworu, w którym stężenie substancji osmotycznie czynnych (np.: jonów, białek) jest wyższe;

Question 2

plazmoliza

Answer 2

zjawisko odstawania protoplastu/błony komórkowej od ściany komórkowej
powodowane osmotycznym odpływem wody z komórki (utrata turgoru). Proces ten można
zaobserwować po umieszczeniu komórki roślinnej w roztworze hipertonicznym. Odwrotnością tego
procesu jest deplazmoliza.

Question 3

mikrotubule

Answer 3

rurkowate elementy cytoszkieletu zbudowane z tubuliny umożliwiają zmianę kształtu
komórki, biorą udział w transporcie wewnątrzkomórkowym, a w trakcie podziału komórkowego
biorą udział w tworzeniu wrzeciona kariokinetycznego.

Question 4

filamenty pośrednie

Answer 4

elementy cytoszkieletu nadające komórce wytrzymałość mechaniczną.

Question 5

mikrofilamenty / filamenty aktynowe

Answer 5

elementy cytoszkieletu zbudowane z aktyny umożliwiają ruch cytoplazmy oraz ruch
komórki dzięki tzw.: nibynóżkom (parapodiom) oraz tworzenie wrzeciona cytokinetycznego.

Question 6

cytoszkielet

Answer 6

sieć włókien białkowych łączących ze sobą organelle zawieszone w cytoplazmie oraz z błoną komórkową; wyróżnia się 3 rodzaje włókien składających się na cytoszkielet

Question 7

jąderko

Answer 7

synteza rRNA będącego składnikiem rybosomów (rRNA+białka) niezbędnych do syntezy
białek, w jego obrębie powstają podjednostki rybosomów;

Question 8

W jakich komórkach znajduje się dużo jąderek?

Answer 8

W komórkach aktywnych metabolicznie, ponieważ enzymy biorące udział w reakcjach metabolicznych są białkami, do których wytworzenia potrzebne są rybosomy, składające się z podjednostek rybosomalnych, które są produkowane przez jąderko.

Question 9

mitochondrium

Answer 9

zachodzą tutaj etapy oddychania wewnątrzkomórkowego z wyjątkiem glikolizy,
(która zachodzi na terenie cytoplazmy), z przemian pirogronianu powstaje ATP stanowiące
uniwersalny nośnik energii;

Question 10

Dlaczego mitochondria przemieszczają się do miejsc w komórce o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym?

Answer 10

Ponieważ ATP wytwarzane przez mitochondria, które stanowi uniwersalny nośnik energii jest związkiem, który szybko ulega rozpadowi (okres półtrwania).

Question 11

chloroplast

Answer 11

przeprowadzanie fotosyntezy - przemiany energii świetlnej w energię chemiczną
(wiązań chemicznych, wytwarzanie związków organicznych – wtórnych produktów procesu
fotosyntezy)

Question 12

Podaj różnicę pomiędzy tylakoidami granum a granum

Answer 12

granum to stos tylakoidów granum

Question 13

Gdzie zachodzi faza jasna fotosyntezy?

Answer 13

w błonie tylakoidów

Question 14

Gdzie zachodzi faza ciemna fotosyntezy?

Answer 14

w stromie

Question 15

centriole

Answer 15

uczestniczą w podziale komórkowym budując wrzeciono kariokinetyczne, biorą udział w
przemieszczaniu się chromosomów podczas podziałów komórkowych

Question 16

Gdzie nie występują centriole?

Answer 16

u roślin i większości grzybów

Question 17

centrosom

Answer 17

macierz białkowa otaczająca centriole;

Question 18

lizosom

Answer 18

jego funkcją jest trawienie wewnątrzkomórkowe oraz rozkład zużytych organelli.
Umożliwiają to zawarte w lizosomach enzymy tzw.: kwaśne hydrolazy;

Question 19

wakuola

Answer 19

magazynowanie wody w komórce zapewniając jej tym samym odpowiedni turgor,
magazynuje metabolity np.:

Question 20

Wymień metabolity magazynowane przez wakuolę

Answer 20

alkaloidy (kofeina, morfina, chinina - gorzkie i trujące - ograniczają zjadanie rośliny przez
roślinożerców)
- enzymy (które trawią zawarte w wakuoli związki organiczne)
- barwniki (nadają barwę np.płatkom kwiatów).
- Mogą zawierać kryształy szczawianu wapnia, ziarna aleuronowe (forma magazynująca
białko - było na maturze!).

Question 21

Rola wodniczek u pierwotniaków

Answer 21

wodniczki trawiące - trawienie
wodniczki tętniące - osmoregulacja, usuwanie nadmiaru wody z organizmu

Question 22

Gdzie występuje glikokaliks?

Answer 22

powierzchnia komórek zwierzęcych (TYLKO)

Question 23

Funkcje glikokaliksu

Answer 23

• ochronę przed urazami mechanicznymi i chemicznymi (substancjami toksycznymi)
• bierze udział w rozpoznawaniu się komórek w układzie odpornościowym
• funkcja antygenowa i receptorowa;
• *nadaje śliskość komórkom erytrocytów, co zapobiega przed sklejaniem się tych komórek

Question 24

Z czego zbudowany jest glikokaliks

Answer 24

z glikolipidów i glikoprotein

Question 25

Podaj przykłady komórek, które mają duży stosunek powierzchni do objętości

Answer 25

enterocyty, komórki nerwowe, komórki nabłonka jednowarstwowego płaskiego, erytrocyty

Question 26

Jaka struktura umożliwia jednoczesny przebieg różnych, często wykluczających się procesów metabolicznych na terenie cytoplazmy?

Answer 26

siateczka śródplazmatyczna

Question 27

W jakich strukturach komórek eukariotycznych występują bardzo podobne rybosomy do rybosomów w komórkach prokariotycznych?

Answer 27

mitochondria i chloroplasty (70S)

Question 28

Funkcje błony otaczającej komórkę eukariotyczną

Answer 28

1. oddziela środowisko zewnętrzne komórki od wewnętrznego 2. umożliwia wymianę substancji między komórką a jej otoczeniem

Question 29

Funkcje błon wewnątrz komórki eukariotycznej

Answer 29

1. modyfikacja i transport tłuszczów oraz białek 2. kompartmentacja - umożliwienie zachodzenia na terenie komórki przeciwstawnych procesów

Question 30

Różnice między transportem aktywnym a biernym.

Answer 30

1. Aktywny zachodzi wbrew gradientowi stężeń a bierny zgodnie z nim. 2. Aktywny wymaga nakładu energii, której źródłem zwykle jest ATP

Question 31

Związki chemiczne zmniejszające płynność błony komórkowej / usztywniające błonę komórkową

Answer 31

steroidy (kwasy tłuszczowe), cholesterol

Question 32

Związki transportowane analogicznie do siebie przy udziale aktywnego transportu jonów sodu na zewnątrz komórki.

Answer 32

glukoza i aminokwasy

Question 33

Wspólna cecha budowy błony komórkowej i liposomu, która umożliwia fuzję liposomu z tą błoną.

Answer 33

zbudowane z dwu warstwy lipidowej

Question 34

Czy fagocytoza może zachodzić w komórkach roślinnych?

Answer 34

Nie, ponieważ komórki roślinne otoczone są ścianą komórkową, która jest nieprzepuszczalna dla dużych cząstek.

Question 35

Dlaczego komórki roślinne magazynują skrobię, a nie glukozę?

Answer 35

Skrobia nie ma właściwości osmotycznych, w przeciwieństwie do glukozy, więc nie zwiększa ciśnienia osmotycznego w komórkach.

Question 36

Podaj nazwy cząsteczek, które są transportowane przez pory jądrowe jądra komórkowego

Answer 36

1. białka enzmatyczne (do) 2. mRNA i tRNA (z) 3. białka histonowe (do) 4. podjednostki rybosomów (z) 5. wolne nukleotydy (do)

Question 37

Podaj różnicę między kreatyna a keratyna

Answer 37

kreatyna to aminokwas a keratyna to białko

Question 38

z czego składa się skrobia?

Answer 38

z amylozy oraz amylopektyny

Question 39

Proces trawienia skrobi

Answer 39

Odcinanie maltoz -> maltoza to dwie glukozy -> skrobia składa się z samej glukozy

Question 40

Jakie wiązanie występuje między glukozami w cząsteczce skrobi?

Answer 40

N - glikozydowe

Question 41

Kolejność zużywania substancji w organizmie

Answer 41

1. węglowodany 2. tłuszcze 3. białka

Question 42

Gęstość lipidów jest większa / mniejsza od gęstości wody

Answer 42

mniejsza

Question 43

bakterie są (...)porne na antybiotyki

Answer 43

oporne

Question 44

Co wywołuje malarię?

Answer 44

protist

Question 45

Określ, czy fagocytozę można zaobserwować w komórkach roślinnych?

Answer 45

Nie, ponieważ komórki roślinne posiadają ścianę komórkową, która uniemożliwia wpuklanie się błony komórkowej.

Question 46

Wyjaśnij dlaczego w jądrach komórkowych plemników nie występują jąderka.

Answer 46

Plemniki, nie przeprowadzają syntezy podjednostek rybosomów (f. jąderka), ich rolą jest jedynie transportowanie materiału genetycznego.

Question 47

synonim: grzebień mitochondrialny

Answer 47

błona wewnątrzna mitochondrium

Question 48

Wyjaśnij dlaczego mitochondria nazywa się "centrami energetycznymi" komórki.

Answer 48

Odpowiadają za syntezę uniwersalnego nośnika energii - ATP, który jest niezbędny do przeprowadzenia procesów metabolicznych w komórce.

Question 49

Podaj wspólne cechy budowy mitochondrium i chloroplastu.

Answer 49

1. Zawierają rybosomy 70S 2. własne koliste DNA 3. Organelle otoczone 2 błonami

Question 50

Dowody na prokariotyczne pochodzenie mitochondrium i chloroplastu.

Answer 50

1. posiadają własne koliste DNA 2. Otoczone 2 błonami biologicznymi, gdzie wewnętrzna jest podobna do błony prokariotycznej.

Question 51

Cechy wskazujące na półautonomiczność mitochondrium i chloroplastu.

Answer 51

1. Zdolność do podziałów niezależnie od podziału komórki 2. Występowanie własnych rybosomów umożliwiających syntezę białek.

Question 52

Podaj typ i nazwy hormonów syntetyzowanych na ER gładkim.

Answer 52

hormony steroidowe: hormony płciowe kręgowców, hormony wydzielane przez nadnercza

Question 53

Czy podjednostki rybosomów mogą łączyć się w nowych konfiguracjach?

Answer 53

tak

Question 54

Podaj nazwę cząsteczki sygnałowej umożliwiającej proteasomowi rozkład zmutowanych lub niepotrzebnych białęk

Answer 54

ubikwityna

Question 55

Obserwacje podczas rozkładu H2O2 przez katalazę

Answer 55

widoczne są bąbelki powietrza

Question 56

Funkcje lizosomu w komórce zwierzęcej.

Answer 56

Trawienie wewnątrzkomórkowe pokarmu pobranego na drodze endocytozy.

Question 57

Podaj przebieg reakcji anabolicznej w wyniku której powstaje produkty o mniejszym zasobie energii niż substraty.

Answer 57

synteza amoniaku z azotu i wodoru

Question 58

Wymień plastydy występujące w miękiszu spichrzowym oraz podaj ich funkcje.

Question 59

Wymień plastydy występujące w miękiszu palisadowym i gąbczastym oraz podaj ich funkcje.

Question 60

Podaj dwie grupy protistów charakteryzujące się obecnością ściany komórkowej.

Answer 60

okrzemki, lęgniowce

Question 61

synonim: uwalnianie energii

Answer 61

tworzenie ATP

Question 62

Podaj sedymentację rybosomów prokariotycznych

Answer 62

70S (50S i 30S) lub 55S

Question 63

Podaj sedymentację rybosomów eukariotycznych

Answer 63

80S (60S i 40S)

Question 64

Funkcja błon znajdujących się wewnątrz komórki

Answer 64

kompartmentacja

Question 65

Dlaczego fagocytoza nie zachodzi w komórkach roślinnych?

Answer 65

Nie jest możliwe wpuklanie się błony komórkowej, ze względu na obecność ściany komórkowej

Question 66

Wymień substancje osmotycznie czynne

Answer 66

cukry (glukoza, fruktoza, sacharoza), mannitol, sorbitol, kwasy organiczne i ich sole oraz jony soli nieorganicznych, np. Na+, K+, Cl– , a także niektóre aminokwasy

Question 67

wymień substancje osmotycznie bierne

Answer 67

skrobia

Question 68

Wykaż związek między wysoką przepuszczalnością zewnętrznej błony mitochondrium dla małych cząsteczek a procesem oddychania tlenowego

Answer 68

Dzięku temu możliwe jest przenikanie substratu oddychania tlenowego - pirogronianiu do wnętrza mitochondrium

Question 69

Wykaż związek między tworzeniem przez mitochondrium wypukłości zwanych grzebieniami mitochondrialnymi a procesem oddychania tlenowego

Answer 69

Zwiększona powierzchnia wewnętrznej błony mitochondrium ziwększa wydajność syntezy ATP