colleges enzo Flashcards
DSM-5
Psychiatrisch handboek waarin alle stoornissen gehanteerd staan
4 manieren om abnormaliteit te definiëren
- statistische afwijking
- mate van disability/impairment
- Emotionele distress/ ongelukkigheid
- harmful dysfunction
Impairment
Interferentie met schools en sociaal functioneren.
Beperkingen in het leven.
Emotionele Distress
Somber, geagiteerd, piekeren, paniek, etc.
Harmful disfunction (wakefield)
1) Een intern mechanisme dat hapert
2) veroorzaakt disfunctioneren en/of lijden
Er wordt uitgegaan van een onderliggende psychobiologische disfunctie
BOGSAT
Bunch Of Guys Sitting Around a Table. Vaak amerikaanse psychiaters die zitten letterlijk om een tafel. En ze stemmen over welke gedragingen in een de dsm mogen opgenomen worden. Doen ze wel op basis van hun expertise, maar ook op basis van wat er speelt in de samenleving (denk aan homoseksualiteit).
Voordelen DSM
- Communicatie over categorieën mogelijke/makkelijk
- Onderzoek naar oorzakelijke factoren van omschreven stoornissen mogelijk
- Onderzoek naar effecten van verschillende behandelmethoden mogelijk
Nadelen DSM
- Onduidelijk onderscheid tussen verschillende categorieën: veel comorbiditeit (bv depressie criteria - angst criteria)
- Onduidelijk onderscheid normaal vs gestoord (is t nou wel depressie of niet)
- Niet iedereen past in een hokje
- Niet onafhankelijk (farmaceutische industrie)
- REÏFICATIE
Realisme / essentialisme
DSM classificaties komen overeen met een in de natuur bestaande ordening. -> we hebben de stoornis ontdekt.
Nominalisme / constructivisme
DSM classificaties zijn mensenwerk en dus arbitrair en kunstmatig. -> We hebben de stoornissen gemaakt.
Pragmatisme
Waar is wat werkt. -> we hebben stoornissen gemaakt op basis van wat we zien. Dus handig om label te geven.
Reïficatie
Iets abstracts wordt iets concreets.
In DSM: Kunstmatige door mensen bedachte DSM categorieën worden gezien als door de natuur gegeven ziektebeelden.
Gevolgen van reïficatie in de psychiatrie
- Overwaardering DSM-classificaties
- Neiging tot cirkelredenering (denk: adhd opluchting)
- Namen van categorieën aanzien voor oorzaken van ongewenste emoties/gedragingen
naming vs explaning
We hebben een naam gegeven aan gedrag(attention deficit hyperactivity disorder). En we gaan die naam gebruiken als verklaring.
Dus niet: Hij is druk en ongeconcentreerd, dat komt door zn adhd. Maar: Hij is druk en ongeconcentreerd en dat noemen we ADHD.
Misvattingen adhd
1) naming vs explaining
2) afwijking in de hersenen
3) 70-80% genen (tweelingstudies)
4) medicatie biedt op lange termijn voordeel voor het kind
5) classificatie nodig om te weten welke behandeling aan zal slaan
Biomedische visie vs Pedagogische/sociologische visie ADHD
Biomedische visie: ADHD erfelijke hersenaandoening en medicatie zorgt voor balans neurotransmitters.
Pedagogische visie: ADHD naam voor gedrag. Medicatie kortdurend gedrag onderdrukken.
4 Nadelen van makkelijke classificeren van stoornissen
1) Stoornisdenken: over het hoofd zien van context (armoede.. etc)
2) Het is niet meer te betalen
3) Devaluatie psychiatrische diagnoses (als iedereen het heeft, wat zegt het dan?)
4) Kinderen met milde problemen trek je snel in de zorg(niet te snel labelen als patiënt)
Pygmalion effect
Als je leerkrachten verteld dat een kind een classificatie heeft dan gaan de verwachtingen omlaag waardoor de leerkrachten zich anders gaan opstellen en het kind slechter gaat presteren.
Stepped diagnosis stappen
1) Verzamel baseline data (bij crisis direct naar stap 6)
2) Normaliseren
3) Watchful waiting (niks doen)
4) minimale interventie
5) kortdurende behandeling
6) GGZ
Stepped diagnosis voordeel en doel
Voordeel: overdiagnostiek voorkomen zonder onderebehandeling te riskeren
Doel: Specialistische zorg bewaren voor ernstige problematiek
Relative age effect ADHD
2x zo grote kans als je jonger bent in de klas om de diagnose ADHD te krijgen dan oudere in de klas. Als je nml wat jonger bent dan lijk je al een stuk drukker in de klas dan de wat oudere kinderen.
Vraag altijd geboortemaand, want rijping kan veel doen.
Ticstoornis algemeen
Gilles de la tourette - ernstigste
Chronisch motorisch of vocale ticstoornis - 1 motorisch of 1 vocale
Voorlopige ticstoornis - < 1 jaar. (trekt soms weg)
Ticstoornissen vallen onder de ontwikkelingsstoornissen en niet onder OCD
Criteria Gilles de la tourette
- Meerdere motorische + minstens 1 vocale tic
- Meerdere keren per dag, bijna elke dag, gedurende een jaar.
- begin voor het 18e jaar
- niet het gevolg van een middel of een lichamelijke aandoening
Gilles de la tourette behandeling
Psychoeducatie - klachten verminderen sterk in 80%)
gedragstherapie:
exposure + responspreventie
habit reversal
Medicatie
Neurochirurgie (zeer ernstige gevallen)
Gilles de la tourette gedragstherapie
Premonitore sensatie: onaangenaam gevoel dat verdwijnt bij toegeven aan tic.
Bij exposure en responspreventie: neiging weerstaan, wennen aan onaangename sensatie. Als je vaak genoeg weerstaat om toe te geven wordt de koppeling tussen premonitore sensatie en tic minder. (alle tics tegelijk)
Habit reversal : bewustwording + tegengestelde beweging (mathijs v nieuwkerk). (1 tic tegelijk)
Autisme spectrum stoornis ASS Criteria
- probelemen met sociale communicatie (3 van de 3 criteria)
- beperkt, repetitief gedrag ( 2 van de 4 criteria)
- tekenen vroeg aanwezig en impairment
- klinische significante beperkingen in sociaal en school functioneren
- om de classificatie autisme en verstandelijke beperking samen te stellen moet het communiceren beneden ontwikkelingsniveau zijn.
Ernst bij Autisme en ADHD ODD
Autisme: mate van hulp die iemand nodig heeft
ADHD: aantal criteria waar iemand aan voldoet
ODD; aantal settingen waarin gedrag voorkomt
Reactieve hechtingsstoornis
Vreselijke achtergrond. Ik de vroege ontwikkeling is er veel misgegaan, denk aan vrouw die haar kind in de kofferbak houdt. Dan kan er een achterstand komen -> dit is dan geen autisme
Achtergrond ASS
- Ijskastmoeder ( Bruno Bettelheim) (juist responsieve moeders)
- Extreme male brain theory (Simon Baron-Cohen) (doorgeschoten mannelijk brein)
- Growth dysregulation hypothesis (gemiddeld grotere hoofdomtrek)
ASS in de hersenen
- Groter hoofd, meer hersenvolume ( Growth dysregulation hypothesis)
- Amygdala ( kleiner en minder actief)
- Rechter Fusiforme Gyrus ( minder actief- gezichten bekijken uitdrukkingen herkennen)
- Prefrontale Cortex - executieve functies (haperend)
- Nucleus Caudatus (BG) - vergroot, stereotype gedrag
Sociale cognitie
Mentalizing - Het vermogen om gevoelens, gedachten en intenties van anderen waar te nemen en te interpreteren.
vroege voortekenen van ASS:
- gebrek aan joint attention (samen naar dingen kijken)
- Minder symbolisch spel (vader en moedertje spelen)
- gebrekkige theory of mind (false believe task)
ASS Behandeling
EIBI - 40 uur per week 3 jaar lang. Gewenst gedrag aanleren
Pivotal response training - ouders leren gewenst gedrag belonen
TEACCH - geholpen om grip te houden op omgeving - plaatjes en symbolen
Medicatie - antipsychotica of stimulantia (bijkomende problemen)
Bovendien: geen effectieve evidence based behandeling voor ASS
3 gedragsstoornissen
- ODD oppositional Defiant disorder
- CD Conduct disorder
- IED Intermittent Explosive disorder
ODD - kenmerken 3 hoofdkenmerken en ernst en verloop
- Bozig humeur (3)
- Oppositioneel gedrag (argumentative defiant behavior) (4)
- Wraakzucht (1)
ernst: in hoeveel settingen het plaatsvindt. (1 setting al mild)
Early starters, ODD kan de voorloper zijn van CD
Conduct disorder CD : ernst, types, aantal criteria
Norm-overschrijdend gedragsstoornis
3 vd 15 criteria - dus heterogene groep.
Childhood onset : min. 1 symptoom voor 10 jaar
Adolescent onset : geen symptoom voor 10 jaar
Beperkte prosociale emoties : beperkte empathie
- meer jongens dan meisjes
ernst: aantal criteria en hoeveel schade aan anderen.
IED - intermittend Explosive Disorder
Terugkerende impulsieve agressieve uitbarstingen.
- Verbaal : minstens 2x per week gedurende 3 maanden
- Fysiek: minstens 3x per week gedurende 12 maanden
- Niet beter passend bij mentale stoornis, drugs/medicatie of lichamelijke -
- aandoening. (Kees Momma -ASS)-
- minstens 6 jaar oud
Dual Failure model
Door de gedragsproblemen, hebben ze minder vrienden (sociaal), en op school gaat het wat minder -> daardoor depressieve gevoelens.
Sociaal failure en school failure (Dual)