cludiant

Question 1

beth yw’r tair lefel o cludiant mewn planhigion

Answer 1

-ymlifiad cellol

-cludiant meinwe

-cludiant planhigion cyfan

Question 2

beth yw ymlifiad cellol

Answer 2

ymlifiad a rhyddhau dŵr a hydoddion gan gelloedd unigol
amsugno dŵr a mwynau o’r pridd gan gelloedd gwreiddiau
rheoli symudiad dŵr ac ïonau ar draws endodermis a pheriseicl y gwreiddyn
amsugno dŵr a hydoddedd gan gelloedd unigol.

Question 3

beth yw cludiant meinwe

Answer 3

ludiant pellter byr o sylweddau o gell i gell
cludo dŵr ac ïonau ar draws cortecs gwreiddyn i bibellau sylem
llwytho swcros o gelloedd ffotosynthetig i gelloedd tiwb hidlo ffloem.

Question 4

beth yw CLUDIANT PLANHIGION CYFAN

Answer 4

cludiant pellter hir o nodd o fewn y sylem a ffloem
cludo dŵr ac ïonau drwy’r sylem i weddill y planhigyn
cludo cynhyrchion ffotosynthesis o ffynhonnell i suddfan mewn ffloem.

Question 5

beth yw’r wahanol celloedd yn yr sylem

Answer 5

-pibellau sylem
-traceidiau
-sylem parencyma

Question 6

beth yw swyddogaeth y pibellau sylem yn y sylem

Answer 6

cludo dŵr a mwynau o’r gwreiddiau i rannau eraill o blanhigyn; mae waliau pen pibellau sylem yn torri i lawr i ffurfio tiwbiau hir sy’n ymestyn o’r gwreiddiau i’r coesyn a’r dail

Question 7

beth yw swyddogaeth yr traceidiau yn yr sylem

Answer 7

rhoi cryfder i’r meinwe

Question 8

beth yw swyddogaeth y sylem parencyma yn y sylem

Answer 8

celloedd byw â waliau tenau sy’n gweithredu fel meinwe pacio rhwng y pibellau sylem.

Question 9

beth ydi pibellau sylem a thraceidiau wedi ei creu o

Answer 9

Celloedd marw yw pibellau sylem a thraceidiau ac nid oes ganddynt unrhyw gynnwys celloedd. Mae eu waliau wedi’u gwneud o lignin sy’n anathraidd i ddŵr. Mae dŵr yn mynd i mewn ac yn gadael y pibellau sylem drwy dyllau yn y waliau a elwir yn fân-bantiau.

Question 10

sut caiff ffibrau lignin eu ffurfio

Answer 10

mewn sylem ifanc (protosylem) a sylem hŷn (metasylem).

Question 11

beth ydi yr sylem yn edrych fel

Answer 11

Question 12

pa un or sylem a ffloem sef gyda celloedd byw ac celloedd di marw

Answer 12

sylem-marw

ffloem-byw

Question 13

beth yw’t tiwbiau hidlo

Answer 13

Nid yw tiwbiau hidlo ffloem yn cynnwys llawer o cytoplasm ac ychydig neu ddim organynnau. Yn wahanol i’r sylem, mae’r cellfuriau wedi’u gwneud o gellwlos.

Question 14

beth yw cymargelloedd

Answer 14

Mae cymargelloedd yn cyd-fynd â chelloedd tiwb hidlo ac yn darparu’r cymorth sydd ei angen i’w cadw’n fyw. Hefyd, mae cymargelloedd yn ymwneud â chludo sylweddau i mewn ac allan o diwbiau hidlo. Gallant gynnwys llawer o fitocondria, ER garw a chnewyllyn mawr dwys. Mae’r mitocondria yn cynhyrchu ATP, sy’n ofynnol ar gyfer cludiant gweithredol.

Mae’r cymargelloedd ac elfennau tiwb hidlo wedi’u cysylltu drwy blasmodesmâu.

Question 15

beth ydi y ffloem yn edrych fel

Answer 15

Question 16

beth sydd ar waliau pen celloedd tiwb hidlo ffloem

Answer 16

blatiau hidlo. Mae llinynnau o cytoplasm yn mynd drwy’r mandyllau hyn o un elfen tiwb hidlo ffloem i’r nesaf.

Question 17

beth yw’r sypyn fasgiwlar yn cynnnwys

Answer 17

cynnwys sylem a ffloem ynghyd â chambiwm a chelloedd eraill.

Question 18

mae cambiwm yn feinwe meristematig beth yw hyn yn golygu

Answer 18

all y celloedd barhau i rannu drwy mitosis. Yna mae’r celloedd yn gwahaniaethu i ffurfio’r celloedd eraill a geir yn y sypynnau fasgwlar.

Question 19

beth yw’r gwahaniaeth yn celloedd mewn meinwe rhwng y sylem a ffloem

Answer 19

sylem—-ffloem

Question 20

beth yw’r gwahanoaeth rhwng natur celloedd cludo sylem a ffloem

Answer 20

sylem—-ffloem

Question 21

beth yw’r gwahaniaeth rhwng cellfur sylem a ffloem

Answer 21

sylem—-ffloem

Question 22

beth yw’r gwahaniaeth rhwng cytoplasm sylem a ffloem

Answer 22

sylem—-ffloem

Question 23

beth yw’r gwahaniaeth rhwng cludo sylem a ffloem

Answer 23

Question 24

beth yw’r gwahanieth rhwng cyferiant cludiant sylem a ffloem

Answer 24

sylem—-ffloem

Question 25

beth yw llwybr apoplast

Answer 25

Gall dŵr sydd wedi ymdreiddio i mewn i'r cellfur cellwlos symud o gell i gell drwy drylediad drwy'r cellfuriau. Mae'r cellfuriau yn gweithredu fel sbwng. Symudiad goddefol yw hwn ac mae'r dŵr yn symud drwy gydlyniant. Dyma'r llwybr cludo cyflymaf ar draws y cortecs – mae llai o wrthiant gan nad oes pilenni i'w croesi ac mae'r cellfur cellwlos yn gwbl athraidd i ddŵr. Yn yr endodermis, ni all y llwybr apoplast barhau oherwydd presenoldeb haen sy'n wrth-ddŵr ar wal y celloedd endodermaidd. Gelwir hyn yn stribed Caspari ac mae wedi'i wneud o sylwedd cwyraidd o'r enw swberin. Caiff dŵr ei orfodi i'r llwybr symplast ar yr endodermis.

Question 26

beth yw'r llwybr symplast

Answer 26

Gall dŵr symud i mewn i cytoplasm y celloedd gwreiddflewyn drwy osmosis. Yna gall symudiad dŵr ddigwydd yn oddefol drwy'r cytoplasm a rhwng celloedd drwy'r plasmodesmâu.

Question 27

beth yw'r llwybr gwagolaidd

Answer 27

Gall dŵr hefyd symud rhwng y cytoplasm a'r gwagolyn canolog mawr – mae symudiad rhwng celloedd yn digwydd drwy'r plasmodesmâu. Y llwybr gwagolaidd yw'r llwybr arafaf ar gyfer cludiant ar draws y cortecs. Bob tro y mae'n rhaid i ddŵr groesi pilenni, mae gwrthiant i symudiad ac mae cyflymder cludo yn lleihau. SYLWER: Wrth i ddŵr symud ar draws y gwreiddyn, gall dŵr symud rhwng y llwybrau hyn. Mae rhai gwerslyfrau yn cyfeirio at lwybr trawsbilen lle mae dŵr yn symud rhwng celloedd drwy gellbilenni yn hytrach na thrwy'r plasmodesmâu.

Question 28

beth yw'r rheswm fod crynodiad yr ïonau sydd ar gael yn y pridd fel arfer yn is na'r crynodiad sydd y tu fewn i gelloedd planhigion.

Answer 28

clai a gronynnau pridd eraill yn denu ïonau wedi'u gwefru ac yn lleihau eu crynodiad yn effeithiol. Mae hyn yn gostwng y potensial dŵr yn y gwreiddiau fel bod dŵr yn mynd i gelloedd epidermaidd drwy osmosis (llwybr symplast).

Question 29

sut ydi gwreiddiau yn amsugno ionau

Answer 29

Question 30

beth sydd yn digwydd oherwydd y stribed caspari

Answer 30

mae'r holl symudiadau trwy'r llwybr apoplast yn stopio a rhaid i'r holl ïonau fynd i mewn i'r cytoplasm. Unwaith eto, defnyddir mecanweithiau cludo gweithredol a chyd-gludo i symud ïonau i'r cytoplasm.

Question 31

beth yw gwasgedd gwraidd

Answer 31

mae cludiant gweithredol ïonau i mewn i'r stel yn gostwng potensial y dŵr o fewn y stel dŵr yn llifo'n oddefol i'r gwreiddiau, gan wthio'r dŵr i fyny mae disgyrchiant yn gweithredu yn erbyn gwasgedd gwraidd, felly mewn planhigion tal ychydig iawn o wasgedd gwraidd sy'n cael ei gynhyrchu oherwydd pwysau'r dŵr yn gwthio i lawr ar gynnwys y sylem.

Question 32

beth yw'r damcaniaeth cydlyniad tensiwn

Answer 32

Mae priodweddau moleciwlau dŵr yn golygu y gellir ffurfio llif cyson o foleciwlau dŵr rhwng y gwreiddiau a'r dail. Gelwir hyn yn llif trydarthiad a gellir ei esbonio fel a ganlyn:

Question 33

beth yw priodweddau dwr sef yn hanfodol ar gyfer trydarthiad

Answer 33

mae dŵr yn foleciwl polar mae bondiau hydrogen yn ffurfio rhwng Oδ- a Hδ+ mae grymoedd atyniad yn cael eu cynhyrchu rhwng moleciwlau dŵr fel eu bod yn 'glynu' at ei gilydd – cydlyniad mae moleciwlau dŵr yn cael eu denu at foleciwlau eraill wedi'u gwefru/polar – adlyniad.

Question 34

beth yw llif trydarthiad

Answer 34

Mae stomata ar agor yn ystod y dydd i adael CO2 i mewn. Mae anwedd dŵr yn gadael gofodau aer y planhigyn drwy'r stomata. Mae hyn yn gostwng y potensial dŵr yn y dail ac yn creu graddiant potensial dŵr rhwng y gwreiddiau, y dail a'r aer y tu allan i'r planhigyn: potensial dŵr uchel yn y pridd potensial dŵr isel yn yr aer. Mae dŵr a gollir o'r dail yn cael ei ddisodli gan anweddiad yr haen denau o ddŵr sy'n glynu wrth y celloedd mesoffyl sbyngaidd. Oherwydd bod gan ddŵr briodweddau adlynol a chydlynol cryf, wrth i'r dŵr anweddu, caiff ei ddisodli gan ddŵr sy'n glynu wrth du mewn y gofodau aer. Mae hyn yn creu tensiwn (tynnu) ar y dŵr yn y sylem ac yn tynnu'r dŵr yn ysgafn tuag at gyfeiriad y colled dŵr. Mae cydlyniant dŵr yn ddigon cryf i drosglwyddo'r grym tynnu hwn yr holl ffordd i lawr i'r gwreiddiau. Mae adlyniad dŵr i gellfuriau lignin y sylem hefyd yn cynorthwyo i wrthsefyll disgyrchiant.

Question 35

beth ydi dwr yn cael ei defnyddio i mewn planhigyn

Answer 35

caiff dŵr ei ddefnyddio yn ystod ffotosynthesis mae rhywfaint o ddŵr yn cael ei gadw mewn celloedd am gymorth – mae'n cynnal gwasgedd chwydd-dyndra cynhyrchir rhywfaint o ddŵr drwy resbiradaeth. Mae hyn yn golygu nad yw cyfaint y dŵr a gymerir yn y gwreiddiau yn union hafal i faint o ddŵr a gollir o'r dail drwy drydarthiad.

Question 36

beth sydd yn effeithio trydarthiad

Answer 36

tymheredd lleithder buanedd y gwynt arddywsedd golau

Question 37

sut ydi tymheredd yn effeithio trydarthiad

Answer 37

Wrth i'r tymheredd gynyddu egni cinetig moleciwlau, gan gynnwys dŵr, mae'r anwedd yn cynyddu. O ganlyniad, bydd moleciwlau'n tryledu ac yn anweddu'n gyflymach a bydd osmosis hefyd yn digwydd ar gyfradd uwch.

Question 38

sut ydi lleithder yn effeithio trydarthiad

Answer 38

Os yw'r aer yn cynnwys mwy o anwedd dŵr – mae'n fwy llaith – mae hyn yn lleihau'r graddiant potensial dŵr a gall llai o foleciwlau dŵr dryledu allan o'r dail.

Question 39

sut ydi buanedd y gwynt yn effeithio trydarthaid

Answer 39

Wrth i fuanedd y gwynt gynyddu, caiff anwedd dŵr ar arwyneb y ddeilen ei chwythu i ffwrdd. Mae'r graddiant potensial dŵr rhwng y tu mewn a'r tu allan i'r ddeilen yn cynyddu felly mae cyfradd uwch o drylediad o foleciwlau dŵr.