Chemistry1 Flashcards
Біртекті/Гомогенді қоспа:
Ас тұзы, қант, ас содасының судағы ерітінділері
Әртекті/Гетерогенді қоспа:
Ас тұзы мен құм, керосин мен су
Гетерогенді қоспалардың бөліну:
- Тұндыру
- Сүзу
- Магнитпен бөлу
Суға саз бен құмның қоспасын араластырса, құм тезірек тұнады. Бұл әдіс қайда қолданылады:
Кремика әдісінде(құмды саздан бөліп алу үшін)
Тұндыру - бұл әдіс жердің тартылыс күші әсерінен әртекті қоспадағы қатты заттар мен сұйық заттардың қабат түзіп бөлінуіне негізделген. Мысалдары:
- Темір ұнтағынан ағаш ұнтағынан бөлу үшін қоспаны суға араластырады және тұндырады. Темір ұнтағы ыдыстың түбіне шөгеді, ал ағаш ұнтағы су бетіне қалқып шығады.
- Суға саз бен құмның қоспасын араластырса, құм тезірек тұнады.
- Бір-бірімен араласпайтын сұйықтар уақыт өте келе тығыздықтарына байланысты қабатқа бөлінеді. Мысалы, бензин-су, өсімдік майы-су, мұнай-су бөлгіш құйғылар мен колонкалардың көмегімен бөлінеді.
Магнитпен бөлу - бұл әдіс қоспа құрамындағы бір зат магнитке тартылатын жағдайда қолданылады. Мысалы:
- Темір мен күкірттің қоспасын бөлу үшін темірді магнит көмегімен тартып алуға болады.
Сүзу - суда еритін және ерімейтін әртекті заттарды бөлу. Мысалдары:
- Ас тұзын құмнан бөлу үшін қоспаны суға араластырады. Ас тұзы суда ериді, ал құм түбіне тұнады.
Гомогенді қоспаларды бөлу:
- Буландыру/Кристалдау
2. Дистельдеу/Айдау
Булану/Кристалдау - еріген затты ерітіндіден бөлу үшін оны буландыру. Мысалдары:
- Ас тұзын ерітіндіде буландырады. Су буланып ұшады, ал кәрлен табақшада ас тұзы қалады.
- Кейде ішінара буландыруды қолданады, нәтижесінде концентрлі ерітіндіден еріген зат кристалл түрінде бөлініп шығады.
Дистельдеу/Айдау - қоспаны тазартудың бұл әдісі біртекті қоспадан қайнау температуралары әртүрлі заттарды бөлуге негізделген.
Дистельдеу(айдау) - ұшқыш сұйықтықтарды алдымен буландырып, содан кейін бірден салқындатып, сұйық күйге ауыстыру(конденсациялау) әдісі.
Жай заттардан күрделі зат алу әдісі:
Синтез(грек. қосылу)
Малахидтің формуласы:
O–Cu–OH
O=C<
O–Cu–OH
(CuOH)2CO3(жасыл түсті)=2CuO(қара түсті)+CO2+H2O
Заттың қатты күйден сұйық куйге ауысу:
Балқу
Сұйықтықты бірнеше минут қайнатсақ, оның көлемі азаяды. Бұл процесс:
Қайнау
Егер ыдысқа су құйып қалдырсақ, ол қайнамай суға айналу процессі:
Булану
Ең төмен градуста(-218) балқитын элемент:
Гелий
Ең қиын(3410) балқитын элемент:
Вольфрам
Ең оңай балқитын МЕТАЛ:
Сынап(-39)
Заттардың агрегаттық төртінші күйі:
Плазма
Плазмаға мысалдар:
Күн, көптеген жұлдыздар, тұмандықтар;
Жер атмосферасының жоғарғы қабатты - ионосфера;
Поляр шұғыласы, найзағай;
Техникада люминесцентті лампа ретінде пайдаланады.
Заттың қатты күйден сұйық күйге көшу процесі:
Балқу
Сұйықтың қатты күйге өтуі:
Кристалдану
Сұйықтың газ тәрізді күйге өтуі:
Булану
Газдың сұйыққа өту процессі:
Конденсация
Қатты күйден газ тәрізді күйге өту процесі:
Сублимация
Газ күйінен қатты күйге ауысуы:
Десублимация
Атом-молекулалық ілімін дамытып, оны алғаш химия ғылымында қолданған - ұлы орыс ғалымы:
М.В.Ломоносов
Заттарды жай заттарға жіктеу арқылы олардың құрамын анықтау әдісі:
Анализ(талдау)
Сутектің үш изотобы:
Протий, дейтерий, третий
Галогендердің түстері:
- Фтор
- Хлор
- Бром
- Йод
- Ашық сары газ
- Сарғыш жасыл газ
- Қызыл қоңыр сұйықтық
- Қара күлгін қатты зат
Натрий азиді формуласы:
NaN3
Газдарды тазарту үшін қолданады:
Құрғақ шақсорғыш - циклоп аппараттары
Газдарды шаң мен тұманнан тазартуда ең көп қолданылатыны аппарат:
Электрсүзгілер
Ауаның құрамы:
Азот - 78
Оттек - 21
Инертті газ және басқа газдар - 1