Chapter 1: Recht in het algemeen Flashcards
Wat zijn twee belangrijke functies van het recht?
- Het recht is een mechanisme met als functie het voorkomen en oplossen van conflicten. Hierbij is het doel het beschermen van de vrede in de samenleving, evenals het beschermen van de rechten van de individuele leden van die samenleving. Kortom: Het recht heeft een vredestichtende en vredebewarende functie in de samenleving door middel van geboden en verboden.
- Het recht bevordert “gerechtigheid”, bijv. doordat ieder het zijne krijgt en niemand onevenredig nadeel lijdt.
Wat wordt onder het begrip recht verstaan?
Het recht is het geheel van alle geldende rechtsregels binnen een bepaalde samenleving.
Wat is positief recht (en wat niet)?
- Positief recht (ook wel objectief recht) is de opsomming van alle geldende rechtsregels in Nederland.
- Positief recht omvat NIET de voorschriften uit godsdienst & moraal.
- Het is een door mensen gemaakt recht (in tegenstelling tot het natuurrecht).
- Het positieve recht vergeeft bepaalde bevoegdheden en verplichtingen. Voorbeeld: Iedere Nederlander is kiesgerechtigd (Art. 4 GW).
- Onderscheid tussen objectief recht (altijd geldend) en subjectief recht (vloeit voor uit objectief recht). Voorbeeld: Als persoon A iets van persoon B koopt (Art. 26, Boek 7 BW: De koper is verplicht de prijs te betalen.), dan heeft persoon B recht op betaling (subjectief recht).
Welke rechtsbronnen kent het Nederlandse recht?
- De Wet
- De Jurisprudentie (rechtspraak eng. Case Law)
- De Gewoonte
- Verdragen en sommige besluiten van volkenrechtelijke organisaties
Wat zijn rechtsbronnen?
Rechtsbronnen zijn bronnen waaruit het geldend recht (objectief recht) voortvloeit.
Hoe kan een gewoonte een rechtsbron zijn?
De gewoonte is een zelfstandige bron van positief recht. Ze kunnen worden gebruikt door de rechter (gewoonterecht), afhankelijk van de sector.
Noem een aantal indelingen van het recht.
- Nationaal vs. internationaal recht
- Materieel vs. formeel recht
Wat is het volkenrecht?
- Het volkenrecht omvat verdragen, besluiten van volkenrechtelijke organisaties en regels van gewoonterecht.
- Het volkenrecht bevat rechtsregels over het verkeer tussen staten onderling, evenals tussen staten en volkenrechtelijke organisaties.
Welke soorten verdragsbepalingen zijn er?
- Verdragsbepalingen die alleen gelden voor de betreffenden autoriteiten (Voorbeeld: 2005, verdrag tussen Nederland en Duitsland inzake grensoverschrijdende politiesamenwerking).
- Verdragsbepalingen die effect hebben op de soevereiniteit van staten (Voorbeeld: Europees Verdrag, bescherming van mensenrechten en vrijheden)
- Verdragen ter overdraging van bevoegdheden van wetgeving, bestuur en rechtspraak aan een internationale organisatie (EU).
Wat is het EVRM?
Het EVRM (Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens) omvat grondrechten die in de betreffende landen (o.a. Nederland) direct gelden. Voorbeelden: Recht op eerlijk proces (art. 6 EVRM), Recht van vrijheid van meningsuiting (art. 10 ERVM).
Hoe werkt het EVRM door in het Nederlandse recht?
De regels van het EVRM hebben dezelfde gelding als de rechtsregels van Nederland zelf. Men zou dus kunnen zeggen dat Nederland niet streng soeverein is.
> Monistisch systeem/Monisme
Wat is de bijzondere betekenis van de Europese Unie in de Nederlandse rechtsorde?
- De EU heeft organen met de bevoegdheid tot wetgeving, rechtspraak en bestuur.
- De rechtsorde van de EU maakt deel uit van de rechtsorde van iedere lidstaat (ook NL).
- Europese verordeningen gelden zonder verdere maatregelen in iedere lidstaat.
- Internationale rechtsregels gelden boven nationale rechtsregels
Welke taken vervult de Europese Unie?
De Europese Unie schrijven rechtsregels voor die in alle lidstaten gelden. Dit zijn meestal grondrechten (mensenrechten).
Wat betekent het monistisch systeem voor de Nederlandse rechtsorde?
Het monistisch systeem betekent voor de Nederlandse rechtsorde dat zij deel van hun soevereiniteit opgeven. Hierdoor gelden EU regels binnen Nederland (met voorrang).
Omschrijf de begrippen formeel recht en materieel recht.
- Formeel recht: Regels over de wijze van procederen bij de rechter (ook wel procesrecht).
- Materieel recht: Regels die betrekking hebben op de rechten en plichten van personen in hun onderling verkeer.
Het formeel en materieel recht biedt verschillende regels op bepaalde rechtsgebieden.