Buổi 1 Flashcards
thuốc là gì
là các chất hoặc hợp chất có nguồn gốc tự nhiên, bán tổng hợp hoặc tổng hợp có tác dụng điều trị hoặc dự phòng bệnh tật cho người và súc vật hoặc dùng trong chẩn đoán bệnh ở lâm sàng dùng để khôi phục, điều chỉnh chức phận của các cơ quan
penicilin có nguồn gốc từ
nấm
loại thuốc nào có nguồn gốc từ nấm
penicilin
insulin được chiết xuất từ
tụy bò, lợn
loại thuốc nào được chiết xuất từ tụy bò, lợn
insulin
loại chất nào được chiết xuất bán tổng hợp từ penicilin
ampicilin
ampicilin được chiết xuất như thế nào
bán tổng hợp từ penicilin
những loại thuốc nào được tổng hợp hóa học hoàn toàn
sulfonamid, kháng sinh nhóm quinolon
ciprofloxacin là loại thuốc dùng để
uống để điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu
loại thuốc kháng sinh nào uống để điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu
ciprofloxacin
vaccin dự phòng bệnh lao là
BCG
BCG là gì
vacxin dự phòng bệnh lao
loại thuốc nào có thể dùng để chẩn đoán lâm sàng
colchicin
hầu hết các thuốc có mấy loại tên? đó là?
3 loại tên:
- tên hóa học
- tên gốc, tên chung quốc tế
- tên biệt dược
tên hóa học là gì
là tên mô tả đặc tính lý hóa của thuốc, phức tạp
tên gốc, tên chung quốc tế có đặc điểm gì
tên ít phức tạp, dễ nhớ, thường chỉ có 1 tên
tên biệt dược là gì
là tên do công ty đặt
ngắn, dễ nhớ, đôi khi có ý nghĩa
tại sao các phân tử thuốc lại có các dạng bào chế khác nhau
để chúng có thể
tan được trong nước ( dịch tiêu hóa, dịch khe) do đó dễ được hấp thu
tan được trong mỡ để thấm qua được màng tb vì màng tb chứa nhiều phospholipid
thuốc muốn được hấp thu vào trong tb một cách thuận lợi nhất thì cần
có một tỷ lệ tan trong nước, tan trong mỡ thích hợp
định nghĩa dược lý học
bao hàm mọi nghiên cứu về sự tương tác của thuốc với các hệ sinh học
dược lý học bao gồm những gì
dược lực học và dược động học
dược động học là gì
tác động của cơ thể lên thuốc
dược lực học là gì
tác động của thuốc lên cơ thể
dược lý di truyền nghĩa là gì
nghiên cứu những thay đổi về tính cảm thụ của cơ thể, gia đình hay chủng tộc với thuốc do nguyên nhân di truyền
ảnh hưởng của biến dị di truyền đến tác dụng của thuốc, mục tiêu cơ bản là tối ưu hóa hiệu quả điều trị của thuốc dựa trên thông tin di truyền của từng cá thể
dược lý thời khắc nghĩa là gì
các hoạt động biến đổi nhịp nhàng, có chu kỳ được gọi là nhịp sinh học, tác động của thuốc cũng có thể thay đổi qua nhịp này
tuyến thượng thận ngủ và hoạt động mạnh nhất vào lúc nào
ngủ về đêm và hoạt động mạnh nhất vào lúc 8h sáng
nên dùng tập trung prednisolon vào lúc mấy giờ? tại sao
nên dùng tập trung vào lúc 8h sáng vì prednisolon là một trong các loại glucocorticoid nên phải dùng như thế để giảm feedback ngược âm tính
khi dùng glucocorticoid liều cao và kéo dài muốn ngừng thuốc thì cần phải làm gì
cần giảm liều dần dần
dược lý thực nghiệm nghĩa là gì
là thuốc phải được nghiên cứu trên súc vật thực nghiệm ( tiền lâm sàng) để xác định được tác dụng, cơ chế tác dụng, liều điều trị,… định hướng cho nghiên cứu lâm sàng
dược lý lâm sàng là gì
súc vật phản ứng với thuốc không hoàn toàn giống với người nên sau khi thử nghiệm trên súc vật cần phải thử nghiệm trên nhóm người tình nguyện nhằm đánh giá các tác dụng đã gặp trong thực nghiệm đồng thời phát hiện các triệu chứng mới nhất là các tác dụng không mong muốn không thể thấy trên súc vật
tác dụng chính là gì
tác dụng đáp ứng cho mục đích điều trị
tác dụng phụ là gì
thường không phục vụ cho mục đích điều trị
các tác dụng phụ này có thể gây những phản ứng bất lợi, không mong đợi nhưng một số cũng có lợi, có thể sử dụng trong trị liệu
chlorpheniramin ( clorpheniramin) là chất gì? có tác dụng phụ là gì
là chất kháng histamin có tác dụng phụ là buồn ngủ và gây khô miệng
Aspirin có tác dụng chính là gì và tác dụng phụ là gì
tác dụng chính là giảm đau, hạ sốt
tác dụng phụ là gây loét dạ dày tiến triển
tác dụng tại chỗ là gì
là tác dụng có tính chất cục bộ và chỉ khu trú ở tại một cơ quan hay bộ phận nào đó ở nơi tiếp xúc
cồn ASA khi bôi ngoài da có tác dụng gì
chống nấm
tác dụng toàn thân là gì
là tác dụng của thuốc sau khi được hấp thu vào máu
tác dụng hồi phục là gì
sau khi chuyển hóa và thải trừ, thuốc sẽ trả lại trạng thái sinh lý bình thường cho cơ thể
tác dụng không hồi phục là gì
để lại những trạng thái, di chứng sau khi thuốc đã được chuyển hóa và thải trừ
ví dụ những thuốc có tác dụng không hồi phục
hỏng men răng của trẻ em khi dùng tetracyclin
gentamicin gây điếc tai không hồi phục trên trẻ em
tác dụng chọn lọc là gì
là tác dụng xuất hiện sớm nhất, mạnh nhất trên một mô hay cơ quan nào đó
ví dụ thuốc có tác dụng chọn lọc
digitalis chỉ tác dụng chọn lọc trên cơ tim
digoxin làm tim đập chậm, mạnh, đều
tác dụng đặc hiệu của thuốc là gì
là tác dụng mạnh nhất trên một nguyên nhân gây bệnh
ví dụ của tác dụng đặc hiệu
quinin có tác dụng đặc hiệu trên KST sốt rét
isoniazid chỉ có tác dụng đặc hiệu với trực khuẩn lao
sử dụng phối hợp nhiều thuốc cùng một lúc hoặc trong khoảng thời gian khá gần nhau có thể gây
tương tác thuốc có lợi hoặc có hại:
- làm tăng cường tác dụng của nhau
- làm giảm tác dụng của nhau
- làm đảo nghịch tác dụng
tác dụng hiệp đồng là gì
khi sự phối hợp của 2 thuốc sẽ làm tăng cường tác dụng lẫn nhau
tác dụng hiệp đồng gồm mấy loại? đó là
3 loại:
- hiệp đồng cộng
- hiệp đồng tăng mức
- hiệp đồng tương hỗ
hiệp đồng cộng là gì
là 2 loại thuốc không ảnh hưởng tác động lẫn nhau nhưng có cùng hướng tác dụng
VD tác dụng hiệp đồng cộng
Isoniazid & Streptomycin hiệp đồng cộng trong điều trị lao
hiệp đồng tăng mức nghĩa là gì
tăng cường tác động lẫn nhau
VD hiệp đồng tăng mức
phối hợp penicillin và streptomycin
( thuốc phá vách và thuốc gắn với 30S riboxom vi khuẩn)
việc phối hợp giữa Sulfamethoxazol và Trimethoprim trong Co-trimoxazol ( Biseptol) là ví dụ của
hiệp đồng tăng mức
hiệp đồng tương hỗ nghĩa là gì
các thành phần có thể không cùng hỗ trợ trên cơ quan đích với hoạt chất chính mà chỉ có tác dụng hỗ trợ chất chính phát huy tác dụng tốt hơn
VD hiệp đồng tương hỗ
Adrenalin kéo dài thời gian tác dụng gây tê của Lidocain
Phối hợp Amoxiciclin và Acid Clavulanic (Augmentin)
hiệp đồng có ý nghĩa gì
phối hợp thuốc làm tăng tác dụng mà không tăng độc tính
đối kháng là gì
khi sự phối hợp thuốc làm giảm hoặc tiêu hủy đi tác động của một hay nhiều thành viên phối hợp
VD thuốc đối kháng
Dùng benzodiazepam (VD Diazepam) để giải độc strychnin.
tác dụng không thông qua receptor của thuốc nghĩa là gì
tác dụng do tính chất vật lý hay hóa học của thuốc
VD tác dụng do tính chất vật lý của thuốc
gel Al(OH)3 bọc vết loét dạ dày
than hoạt tính hút độc
gồm có những yếu tố nào về phía thuốc làm thay đổi tác dụng của thuốc
dược lực học, dược động học, dạng thuốc
gồm có những yếu tố nào về phía người dùng thuốc làm thay đổi tác dụng của thuốc
tuổi, giới, tình trạng bệnh lý
tại sao thay đổi nhỏ về cấu trúc của thuốc cũng gây thay đổi lớn về tác dụng
vì thuốc để có tác dụng phải gắn vào receptor theo cơ chế ổ khóa - chìa khóa nhờ ái lực sau đó hoạt hóa và sinh ra tác dụng
VD của việc tạo ra thuốc mới nhằm tăng tác dụng điều trị, giảm tác dụng không mong muốn
thay đổi cấu trúc corticoid bằng cách Thêm F vào C9 và CH3 và C16 được betamethason.
Tác dụng chống viêm gấp 25 lần, không giữ Na+ nên không phải ăn nhạt
VD của việc tạo ra thuốc mới nhằm thay đổi tác dụng dược lý
Thay đổi cấu trúc của isoniazid: được iproniazid có tác dụng chống trầm cảm do gắn vào receptor hoàn toàn khác
VD của việc tạo ra thuốc mới nhằm trở thành chất đối kháng tác dụng
PABA là thức ăn của vi khuẩn, Sulfamid có cấu trúc gần giống PABA, làm cho vi khuẩn ăn nhầm nên có tác dụng kìm khuẩn
VD của việc tạo ra thuốc mới nhằm tạo đồng phân quang học hoặc đồng phân hình học làm thay đổi tác dụng của thuốc
l.Quinin: là thuốc chữa sốt rét
d.Quinin (Quinidin): là thuốc chữa loạn nhịp tim
tại sao thay đổi cấu trúc của thuốc lại làm thay đổi dược động học
Cấu trúc thay đổi → tính chất lý hóa của thuốc
dẫn đến thay đổi :
- Độ tan trong nước/lipid
- Sự gắn thuốc – protein huyết tương
- Độ ion hóa
- Tính bền vững của thuốc
dạng thuốc là gì
là hình thức trình bày đặc biệt của dược chất để đưa vào cơ thể.
dạng thuốc cần phải đảm bảo những yếu tố nào
tiện bảo quản, vận chuyển, sử dụng, phát huy tối đa hiệu lực chữa bệnh.
dược chất là gì
là chất hoặc hỗn hợp các chất dùng để sản xuất thuốc có tác dụng dược lý hoặc có tác dụng trực tiếp trong phòng bệnh, chẩn đoán bệnh, chữa bệnh, điều chỉnh chức năng sinh lý của cơ thể người
tá dược là gì
Không chỉ là “chất độn” mà có ảnh hưởng đến độ hòa tan,
khuếch tán của thuốc
gồm có bao nhiêu loại tá dược? đó là
4 loại tá dược:
- tá dược độn
- tá dược dính
- tá dược rã
- tá dược trơn
kĩ thuật bào chế thuốc liên quan đến
sinh khả dụng của thuốc, đích tác dụng,… nên được công ty giữ bí mật
bào chế gồm có mấy mục đích? đó là
4 mục đích:
- Hoạt tính của thuốc được vững bền
- Dược chất giải phóng với tốc độ ổn định
- Dược chất giải phóng tại đích
- Thuốc có sinh khả dụng cao
tại sao không thể giảm liều của người lớn để thành liều trẻ em
vì trẻ em không phải người lớn thu nhỏ lại mà còn có các đặc điểm riêng:
- Gắn thuốc vào protein huyết tương ít. Một phần protein gắn với bilirubin
- Hệ enzym chuyển hóa thuốc chưa phát triển
- Hệ thải trừ thuốc chưa phát triển
- Hệ thần kinh chưa phát triển, myelin còn ít, hàng rào máu - não chưa đủ bảo vệ nên thuốc dễ thấm qua và tế bào thần kinh còn dễ nhạy cảm (như với morphin)
-Tế bào chứa nhiều nước, không chịu được thuốc gây mất nước.
- Mọi mô và cơ quan đang phát triển, hết sức thận trọng
khi dùng các loại hormon.
các đặc điểm riêng của người cao tuổi lưu ý khi dùng thuốc
- Các hệ enzym đều kém hoạt động vì đã “lão hóa”
- Các tế bào ít giữ nước nên cũng không chịu được thuốc
gây mất nước - Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh nên phải dùng nhiều thuốc một lúc.
với nữ giới cần chú ý đến mấy thời kỳ? đó là
cần chú ý đến 3 thời kỳ: kinh nguyệt, có thai, cho con bú
ở người suy gan thì dựa vào đâu để tính liều thuốc? tại sao
dựa vào hướng dẫn sử dụng để cho liều vì NB giảm enzym gan, chuyển hóa thuốc kém
ở người suy thận thì dựa vào đâu để tính liều thuốc? tại sao
dựa vào nồng độ creatinin để tính liều thuốc vì Khả năng đào thải thuốc kém
ở BN bị suy mạch vành thì cần tránh các thuốc nào
tránh các thuốc tăng công năng tim (adrenalin, levodopa)
Phản ứng có hại của thuốc là gì
là một phản ứng độc hại, không định trước và xuất hiện ở liều lượng thường dùng cho người.
phản ứng dị ứng thuốc có thể do những nguyên nhân nào
- Do thuốc là 1 protein lạ, mang tính kháng nguyên.
- Những thuốc có nhóm NH2 ở vị trí para là những thuốc dễ gây mẫn cảm
Tai biến thuốc do rối loạn di truyền thường do
thiếu enzym bẩm sinh, mang tính di truyền trong gia đình hay chủng tộc.
người bị thiếu enzym G6PD hoặc glutathion reductase sẽ dễ bị
thiếu máu tan máu khi dùng primaquin, quinin, amaquin, sulfonamid, nitrofuran…
