Brwydro dros Hawliau Sifil 1890-1990 Flashcards
(25 cards)
Gwelliant 13
Ni fydd caethwasiaeth na chaethwasanaeth ar draws yr U.D.A ac o fewn unrhyw dir dan ei reolaeth
Gwelliant 14
Datgan bod pawb yn gyfartal
Gwelliant 15
Rhoi’r hawl i ddynion Americanaidd Affricanaidd i bleidleisio
Cyfaddawd Tri-Pumed
- 3 o bob 5 caethwas yn cael eu cyfri wrth benderfynu maint poblogaeth talaith
- Dangos bod pobl duon yn cael eu ystyried yn israddol
Pryd oedd y Rhyfel Cartref?
1861 - 1865
Pryd daeth y cyfnod ail-luniad i ben?
1877
Ystyr dadryddfreinio
Gweithred o dynnu’r hawl i bleidleisio i ffwrdd
Cymal dealltwriaeth
- Caniatau i ddynion anllythrennog nad oedd bia llawer o eiddo i allu dangos eu bod yn deall adran o gyfansoddiad y dalaith
- Gorfod eu darllen iddynt
- Os yn gallu, roedd o’n ennill yr hawl i bleidleisio
Treth y Pen
- Treth cafodd ei osod ar bleidleiswyr
- Gwneud o’n anodd i pobl duon bleidleisio oherwydd roedd nhw’n dlotach
- Rheolau’n ddrud ac yn gymhleth
Profion Llythrennedd
- Dynion yn gorfod pasio prawf llythrennedd er mwyn derbyn yr hawl i bleidleisio
- Pobl duon methu ei basio oherwydd diffyg addysg
- Hyn yn tanseilio Gwelliant 15, oedd yn rhoi’r hawl i bawb allu pleidleisio
Cymalau Taid
- Cyfreithiau mewn rhai o daliaethau’r de
- Caniatau i bobl gwyn oedd methu pasio’r prawf llythrennedd nag yn bia eiddo i brofi bod eu cyndeidiau wedi pleidleisio cyn 1865
- Pobl duon methu gwneud hyn oherwydd roedd eu cyndeidiau yn gaethweision
Sut wnaeth y de newid o 1860 - 1900?
Wedi troi’n fwy democrataidd
Achos Plessey 1896
- Plessey wedi eistedd mewn set ‘gwynion’ yn unig ar dren. - - Dim ond yn 1/8 du
- Ar y pryd, os oedd unrhyw berson gyda ‘gwaed du’, roedd nhw’n cael eu ystyried yn ddu
- Plessey wedi gwrthod i symud ac o ganlyniad hyn, wedi cael ei arestio
- Goruchaf lys wedi penderfynu i bobl duon + gwyn cael eu drin yn ‘arwahan ond yn gyfartal’
- Arwyddocad : Goruchaf lys wedi gwneud arwahanu’n gyfreithlon
Cumming v Board of Education (1899)
- Rhoi hawliau sifil a deddfol hafal a dinasyddiaeth i Americanwyr Affricanaidd a chaethweision a ryddhawyd ar ol y Rhyfel Cartref
- Achos llys yn dweud cyn belled oedd yna ysgol ddu oedd o’n dderbyniol
- Hyn yn caniatau arwahanu o safbwynt ysgolion
Deddfau Jim Crow
- Enw am ddeddfau arwahanu
- Jim Crow : Term am Americanwyr Affricanaidd, deillio o ddiddanwr oedd yn peintio’i wyneb yn ddu
- Cael eu arwahanu mewn llefydd megis ysbytai, bwytai, y fyddin, ysgolion ayyb
Cyflafan Wilmington 1898
- Terfysg hiliol achoswyd gan oruchafwyr gwyn
- Dymchweliad treisgar o lywodraeth oedd wedi cael eu etholi
- Eisiau atal Americanwyr Affricanaidd rhag cymryd rhan yn y llywodraeth
- 60 o bobl duon wedi cael eu lladd (ystadegau swyddogol), ond yn credu bod yna tua 300 ohonynt wedi cael eu lladd
Lynsio
- Person yn cael ei ladd o flaen y cyhoedd am drosedd honedig nad oedd gydag unrhyw dystiolaeth i’w brofi
- Cyfnod arwahanu : K.K.K yn lynsio llawer o bobl duon. Dioddefwyr hefyd yn cael eu chwipio a’u herwgipio
Ystadegau lynsio
1892 : 235 o Americanwyr du wedi cael eu lynsio
1882 - 1930 - 2,805 ohonynt wedi cael eu lynsio
Amodau cymdeithasol ac economaidd
- Cyfraddau marwolaeth yn gostwng
- 1910 : 20% o ffermwyr yn berchen ar dir
- Busnesau Americanaidd Affricanaidd yn tyfu rhwng 1880 a 1900
- Sefydlu cwmniau yswiriant a banciau llwyddiannus Americanaidd Affricanaidd
- Addysg yn gwella. Miliynau yn mynychu’r ysgol, gyda chymorth cronfa Peabody
Cefndir Booker T. Washington
- Caethwas
- Addysg oedd ei brif ffocws, yn enwedig galwedigaethol a sgiliau ymarferol
Ffeithiau Allweddol Booker T. Washington
- Creu Coleg Tuskegee
Cefndir W.E.B Du Bois
- Un o ysgolheigion du pwysicaf y cyfnod
- Un o arweinwyr protestio du pwysicaf hanner cyntaf y 20fed ganrif
Ffeithiau Allweddol W.E.B Du Bois
- Un o sefydlwyr yr NAACP
- Credu bod newid cymdeithasol yn gallu cael ei gyflawni drwy protestio
- Mynd yn erbyn Booker T. Washington
Cefndir Ida B. Wells
- Caethwas
- Hyrwyddo cyfiawnder i Americanwyr Affricanaidd
- Addysgwr a newyddiadurwr
