BLOED EN ZIJN FUNCTIE Flashcards
BLOED EN ZIJN FUNCTIE
1
Q
Lood Etiologie
A
Batterijen, loodhoudende verf,
benzine, loodhagel, vishengel,
speelgoed ed.
2
Q
Lood Toxiciteit
A
Zenuwgif:
- Rund meest gevoelig
- Paard
3
Q
Lood Pathogenese
A
Interferentie met haemsynthese: -Remt δ-aminolevulinezuur-dehydratase (verhoogde δ-ALA) -Remt coproprfyrinogeen oxidase (remming haem- en hbsynthese) -Remt ferrochelatase (verhoogde ZPP) Competitie met oa Cu en Fe
4
Q
Lood Symptomen
A
-Rund: blindheid
-Paard: slikproblemen/ verslikkingspneumonie -Kip:
afhangen vleugel/ staart
-Hond: epilepsie
Hypochrome rbc, weinig
haem
5
Q
Lood Diagnose
A
Opsporen van zink
protoporfyrine
(=biomerker)
Opsporen van δALA (=biomerker)
6
Q
Lood Behandeling
A
Calcium dinatriumzout (CaNa2EDTA)
→ is nefrotoxisch!
Penicelamine
7
Q
Lood DDx
A
8
Q
Lood Bijzonderheden
A
Enkel bij chronisch effect op
bloed. Bij HD
echter meestal
acuut/subacuut.
9
Q
Chloraten Etiologie
A
Herbicide (natriumchloraat)
10
Q
Chloraten Toxiciteit
A
Alle HD, vooral KHD
gevallen
Paard meest gevoelig
11
Q
Chloraten Pathogenese
A
Resorptie vanuit GI-stelsel: etsing → in bb -Vorming van metHb (Fe3+)→ verminderd O2 transport → weefselanoxie -Hemolyse door denaturatie rbc membraan → vorming van metHb cilinders thv nier en milt
12
Q
Chloraten Symptomen
A
Acuut: -Uitvloeiend chocoladebruin bloed -ANTRAX (??) Subacuut: -GI stuwing, koliek, bloederige diarree -Anemie -Uremie (nierblokkade) -Cyanose, dyspnee → sterfte (bij 70% metHb) Chronisch: -Zwelling lever en nier -Nefrose → stijging BUN en creatinine
13
Q
Chloraten Behandeling
A
-Maagspoeling (<2u) -Zuurstoftoediening -Diurese -Bloedtransfusie -Hemodialyse
14
Q
Chloraten DDx
A
-Darmmiltvuur (Antrax) -Nitriet vergifting: maar dan minder GI symptomen en geen hemolyse
15
Q
Chloraten Bijzonderheden
A
Kan ook met het nitrietion: snellere omzetting naar Fe3+ maar minder lang actief in bb
16
Q
Nitraten en nitrieten Etiologie
A
In planten (vnl biet en koolraap), vnl in najaar. Bij monogastrica vnl via voeder of (stilstaand) drinkwater Kunstmeststoffen
17
Q
Nitraten en nitrieten Toxiciteit
A
Varkens en pluimvee via drinkwater met nitriet Verhoogde toxiciteit bij ondervoeding, KHD-arm, vertraagde pensfunctie en hoge inname in korte tijd
18
Q
Nitraten en nitrieten Pathogenese
A
Ruminantia: thv de pens omzetting van nitraat tot nitriet → resorptie → omzetting tot ammoniak Hyperacuut: bij massale opname → VD en hypotensie door VMC verlamming en directe werking door nitraat op gladde spieren vd bv Acuut: omzetting van Hb tot metHb, maar compensatie door ferri-Hbreductase (omzetting naar HbFe2+) Subacuut: irritatie aan GI-stelsel door nitriet
19
Q
Nitraten en nitrieten Symptomen
A
Hyperacuut: plotse sterfte Acuut/subacuut: -Cyanose, dyspnee → sterfte (bij 70% metHb) -Convulsies, incoördinatie -Paralyse, coma -Soms braken, diarree, koliek -Chocoladebruin bloed
20
Q
Nitraten en nitrieten Diagnose
A
-Onstolbaar bloed (heparine of EDTA): metHb bepalen via spectrofotometrie -Bepaling nitrietgehalte in bloed/pensinhoud -Bepaling nitraat/ nitriet in drinkwate
21
Q
Nitraten en nitrieten Behandeling
A
Methyleenblauw IV:
werkt als cofactor
voor metHb reductase (diaforase 2)
22
Q
Nitraten en nitrieten DDx
A
-MetHb: chloraten (maar meer irriterend, hemolyse), sulfa’s -Cyanose: cyanide of CO (maar kersrood bloed) -Hemolytische gifstoffen: Cu (maar hemoyse)
23
Q
Nitraten en nitrieten Bijzonderheden
A
Nitriet is 10x toxischer dan nitraat Door de placentabarriere Zelflimiterend: nitriet wordt omgezet in NO of nitraat (niet bij chloraten)
24
Q
Koper (chronisch) Etiologie
A
-Vnl voederadditief
-Varkensgier als
bemesting land
-Tekort aan molybdeen in voeder
-Fungiciden, industrie
25
Koper (chronisch) Toxiciteit
```
Typisch bij schapen***
Herkauwers: verhoogde uitscheiding
door:
0. Cu en S in de
pens
1. Sulfidevorming in
de pens
2. S en Mo vormen
complex
3. Cu-thiomolybdaat vorming
Cu/Mo best als 4/3
Niet-herkauwers:
-Zn en Fe in voeder
beschermen (varken)
-Ca2+ verhoogt toxiciteit
-Hoog eiwitgehalte
vermindert toxiciteit
```
26
Koper (chronisch) Pathogenese
Resorptie als Cu-eiwitcomplex
(ceruloplasmine) → accumulatie
in lever onder de vorm van CuMo-S complex → na bereiken
van drempel release in de bloedbaan → acute hemolyse →
sterfte (na 1-2d)
Fase 1: leveropstapeling → hepatoxiciteit:
-Metabole stoornissen door onderdrukking leverenzymes
-Lysosoom beschadiging → vrijstelling hydrolytische enzymes →
icterus en Cu vrijstelling (start
fase 2)
Fase 2:
-MetHb vorming (laag) door reductie Cu2+ → Cu2+ bindt aan SHgroepen in rbc → fragiele membranen → hemolyse
-Remming membraan ATP-ase in
rbc → Na/K pomp blokkade →
hemolyse
-Hb cillindervorming → verstopping niertu
27
Koper (chronisch) Symptomen
```
Samengevat:
-Leveraantasting
-Nieraantasting
-Spiercelschade (anemie →
anoxie)
Schapen:
-Cachexie → vermageren
-Icterus
-Hb urie
-Acuut: dyspnee en shock
Andere diersoorten:
-Uitsluitend lever- en nierinsufficiëntie
-Icterus, maar geen hemolytische crisis (soms wel hemolyse)
Lichte chocoladebruine verkleuring van bloed
```
28
Koper (chronisch) Diagnose
```
Levend: bloed Cu of
leverbiopsie
Verhoging van CPK
enzymes (door
spierbeschadiging)
PM: lever- en nier
Cu-gehalte
Er is een zwakke
correlatie tussen Cu
in het bloed en stapeling in de lever
(Cu in bloed hoger
bij stress, cachetische dieren en R.
equi)
```
29
Koper (chronisch) Behandeling
```
Slechte prognose
Evt. ammonium tetrathiomolybdaat IV
of SC (3x)
Metafylactisch bij
de rest vd kudde:
-Ammoniummolybdaat samen met
Na-sulfaat
-Glutathione precursoren
-Bron wegnemen
```
30
Koper (chronisch) DDx
-------------------------------------
31
Koper (chronisch) Bijzonderheden
```
Essentieel element: koperbril
bij tekort
Typisch stapelgif
***Lineair verband: directe
stapeling in de
lever door verminderde
G6Pdehydrogenase activiteit.
Bij andere dieren is er een
lag-fase
```
32
```
Adelaarsvaren Etiologie
(Pteridium aquilinum)
```
- Bladeren
- Jonge scheuten
- Hooi
33
```
Adelaarsvaren Toxiciteit
(Pteridium aquilinum)
```
```
Thiaminase
-Aplastische anemie
factor
-Cyanogenetisch
glycoside: weinig
toxisch
-Hematurie factor:
synergistisch met
AAF
-Carcinogene factor:
vnl bij mensent thv
blaas en GI-stelsel
Schaap is minder
gevoelig
```
34
```
Adelaarsvaren Pathogenese
(Pteridium aquilinum)
```
Monogastrica: Thiaminase bevordert de afbraak van vit B1 → deficiëntie → verlammingen en
spiertremoren
Herkauwers: AAF veroorzaakt het
hemorrhagisch syndroom door
sesquiterpeen-glycosiden
(ptaquiloside )→ onderdrukking
beenmerg en bc productie:
-Aplastische anemie en hematurie → neusbloeden, melena,
huidbloedingen, pan- en trombocytopenie en leukopenie
-Beschadiging capillairwand →
bloedingen (stolling is OK)
-Beschadiging mastcellen in capillair endotheel → histamine en
heparinoïde stof vrijstelling →
VD en remming bloedstolling
35
```
Adelaarsvaren Symptomen
(Pteridium aquilinum)
```
Herkauwers: tot 8w na opname
Eerst vermagering, slijmsecretie muil/neus
Acute fase:
-Enterale type bij volwassen
rund: enteritis met bloedklonters en terminaal zeer
hoge koorts
-Laryngeale type bij kalveren: oedeem larynx (hematomen), verhoogde temp,
sterfte
-Schapen: hemorrhagisch
syndroom met leucopenie
en trombocytopenie → uitgesproken bloedingen
36
```
Adelaarsvaren Diagnose
(Pteridium aquilinum)
```
----------------------------------------
37
```
Adelaarsvaren Behandeling
(Pteridium aquilinum)
```
Batylalcohol (werkzaamheid is niet bewezen)
| Vit B1 bij niet-herkauwers
38
```
Adelaarsvaren DDx
(Pteridium aquilinum)
```
-----------------------------------------
39
```
Adelaarsvaren Bijzonderheden
(Pteridium aquilinum)
```
“Bracken
disease”
Chronisch gif
40
Beuk Etiologie
| Fagus sylvatica
Meel van beukennoten in voeding
41
Beuk Toxiciteit
| Fagus sylvatica
Paard is zeer gevoelig
Ruminantia zijn weinig gevoelig
Noten zijn toxisch,
bladeren minder
42
Beuk Pathogenese
| Fagus sylvatica
Bevat fagine (saponine): irritatie
en ruptuur van rbc membraan en
darmcellen
43
Beuk Symptomen
| Fagus sylvatica
- Koliek
- Later: convulsies
- Hemolyse
44
Beuk Diagnose
| Fagus sylvatica
-----------------------
45
```
Beuk Behandeling
(Fagus sylvatica)
```
-------------------------
46
Beuk DDx
| Fagus sylvatica
---------------------------------
47
Beuk Bijzonderheden
| Fagus sylvatica
De beuk bevat
ook:
-Thiaminase
-Tanninen
48
Eik Etiologie
| Quercus rubra/rubor
Lente: twijgjes
Herfst: eikels
49
Eik Toxiciteit
| Quercus rubra/rubor
Rund, schaap en
paard meest gevoelig
Varkens ongevoelig
50
Eik Pathogenese
| Quercus rubra/rubor
Bevat tanninen: irritatie GI-stelsel
(eiwitten slaan neer)
Omzetting tot pyrogallol (bloedgif) → hemolyse en nierschade
51
Eik Symptomen
| Quercus rubra/rubor
Na latentietijd:
-Atypische symptomen: lusteloosheid, anorexie, constipatie, soms (bloederige)
diarree
-Later: anurie en hemoglobinurie → stijging BUN en
creatinine
-Ataxie
52
Eik Diagnose
| Quercus rubra/rubor
PM:
- Gastroenteritis
- Glomerulonefritis
- Hemorrhagisch oedeem nier
- Paard: mondulceraties en faryngitis
53
```
Eik Behandeling
(Quercus rubra/rubor)
```
---------------------
54
Eik DDx
| Quercus rubra/rubor
---------------------------
55
Eik Bijzonderheden
| Quercus rubra/rubor
Eerst GI-stelsel,
dan rbc, dan
naar nier en
dan naar lever
56
Nachtschade Etiologie
| familie (Solanaceae)
```
S. dulcamara: bitterzoet
S. nigrum: zwarte
nachtschade
S. tuberosum:
aardappel
```
57
Nachtschade Toxiciteit
| familie (Solanaceae)
Bevatten: atropine,
solanine en nicotine
(zie H autonoom ZS)
58
Nachtschade Pathogenese
| familie (Solanaceae)
```
Door solanidine (glyco-alkaloïde)
(saponine):
-Direct irriterend op GI-stelsel:
epitheliale necrose vd maagwand
en duodenum (vnl aardappel)
-Na resorptie: hemolyse rbc en
remming AcCh esterase
-CZS: eerst excitatie, daarna depressie (sufheid) door hypercholinerg beeld
-CV: hartstilstand
```
59
Nachtschade Symptomen
| familie (Solanaceae)
-Ulceratieve stomatitis en
vesiculair eczeem (dermatitis)
-Excitatie → depressie
-Hartstilstand
60
Nachtschade Diagnose
| familie (Solanaceae)
---------------------------
61
Nachtschade Behandeling
| familie (Solanaceae)
---------------------------------
62
Nachtschade DDx
| familie (Solanaceae)
----------------------------
63
Nachtschade Bijzonderheden
| familie (Solanaceae)
```
Bloed en zenuwgif
Aanmaak van
solanine in de
nacht.
Solanine wordt
gesplitst in solanidine en solanose
```
64
Bingelkruid (Mercurialis) Etiologie
Vooral 1-jarige variant: langs graskant en velden
Bijna uitsluitend
via gemaaid gras
(scherpe geur)
65
Bingelkruid (Mercurialis) Toxiciteit
Rund en schaap
| meest gevoelig
66
Bingelkruid (Mercurialis) Pathogenese
```
Bevat mercurialine (saponine),
CNglycosiden
-Etsende werking thv het GI-stelsel
-Lyse van rbc
-CZS depressie
-Levernecrose en nierdegeneratie
```
67
Bingelkruid (Mercurialis) Symptomen
- Bleke mucosa, icterus
- Rode/bruine urine
- Lusteloosheid
- Dun, bruin bloed
- Pijnlijke urinelozing
- Obstipatie → diarree
68
Bingelkruid (Mercurialis) Diagnose
```
Bloedbeeld:
-HCT te laag
-AST, billirubine en
ureum verhoogd
PM: zwartverkleurde nieren, icterus, leverdegeneratie
```
69
Bingelkruid (Mercurialis) Behandeling
Bloedtransfusie
70
Bingelkruid (Mercurialis) DDx
Bij ureum gif:
daling van
ureum en stijging van ammoniak
71
Bingelkruid (Mercurialis) Bijzonderheden
Drogen reduceert de toxiciteit
Hermidine is
een rode kleurstof → te zien
in de urine
72
CO Etiologie
Onvolledige verbranding door
zuurstoftekort
(kachels)
73
CO Toxiciteit
Vnl bij kat, hond en
| biggen (seizoens gebonden)
74
CO Pathogenese
CO gaat in competitive met O2
voor Hb:
-CO heft een 250-300x grotere
affiniteit en de binding is zeer
stabiel → beletting normale O2
transport
-Geringe CO2 productie (en continu afgifte) → daling pCO2 →
verminderde AH prikkel → respiratoire alkalose
-Secundaire binding aan myoglobine en cytochroomoxidase
-CO eliminatie via uitademing,
geen metabolisatie
75
CO Symptomen
```
Kersenrood bloed
Hyperacuut: medullaire paralyse en plotse sterfte
Acuut:
-Onrust en excitatie
-Traag ontwikkelende hypoxie
-Perifere vd
-Bewusteloosheid
-Paralyse
GEEN CYANOSE
```
76
CO Diagnose
```
Onstolbaar bloed
(heparine of EDTA):
carboxyHb bepalen
op totaal Hb via
spectrofotometrie
```
77
CO Behandeling
Mengsel van O2
(95%) en CO2 (5%)
CO2 voor extretie
van CO → niet gebruiken bij metabole acidose
78
CO DDx
Cyanide
| H2S
79
CO Bijzonderheden
```
Een chronisch
beeld wordt bij
de mens gezien:
neuritiden met
ataxie, retinopathie, blindheid, slaapstoornissen en
verlammingen
```
