BIOHEMIJA

Question 1

СО РЕДУКЦИЈА НА
ГЛУКОЗА, МАНОЗА,ГАЛАКТОЗА СЕ ДОБИВА

глукоза и маноза се епимери

Answer 1

СОРБИТОЛ(2, 4,5), МАНИТОЛ(4,5), ДУЛЦИТОЛ(2,5)

Question 2

KAKO SE DOBIVAAT ANHIDRIDI

Answer 2

Анхидриди се деривати на карбоксилните киселини кои се добиваат при реакција на сол на карбоксилна к-на со ацил хлорид.
Тоа се соединенија изградени од две молекули на карбокс.к-ни од кои е отстранета 1 молекула вода.
Со хидролиза на ацетметански анхидрид се добиваат две карбоксилни киселини

Question 3

ШТО СЕ АМИДИ

ХЕМ РЕАКЦ-
Хидролиза на амиди. (амид- х2о = карбоксилна киселина + амонијак)

Answer 3

Деривати на карбоксилните киселини, продукти на реакција на дериват на к-кина, со амонијак или амин.
Пр за реакција на:
Ацил Хлорид + амонијак = амид
Ацет Анхидрид + амонијак = амид + амониумова сол.
Најголем дел од амидите на собна темп се во цврста агрегатна состојба.

Question 4

Имидазолот е

петочлено хетероциклично соединеније со 2 хетероатоми. (N-atomi )

Answer 4

хетероциклично соединеније со два хетероатоми. Помалку е реактивно од оние со еден хетероатом. Се наоѓа во биолошки системи како што се витаминот H, хистамин, хистидин,

Question 5

ШТО СЕ ЈАГЛЕХИДРАТИ

Answer 5

-Полихидроксилни алдехиди или кетони, односно примарни или секундарни оксидациски производи на поливалентни алифатични алкохоли. Општа формула Cn(H20)n

Question 6

ВОСОЦИ

Answer 6

Восоците се соединенија изградени од виши масни киселини со долга верига естерифицирани од долговерижни алкохоли. Поради супримираната ОХ група од двете долги јаглеводородни вериги восоците се комплетно нерастворливи во вода.
Пр. подмачкување на пердуви, кај растенија, во козметичка индустрија..

Question 7

ФОСФОЛИПИДИ

Answer 7

Тоа се диестери на фосфроната киселина, која од едната страна е естерифицирана со примарна алкохолна компонента како што е диацилглицерол или сфингозин, а од другата страна има естерски поврзана секундарна алкохолна компонента како што е серин, холин, инозитол, глицерол.

Question 8

ГЛИКОЛИПИДИ и како тие се поделени

Цереброзиди
(наједноставни сфинголипиди, биле изолирани од мозокот. и најчесто како шеќерна компонента е галактоза.
Сулфатиди - неутрални гликосфинголипиди коисо

Answer 8

Се соединенија кои покрај липидната компонента содржат и јаглехидратен дел кој го формира хидрифилниот дел на молекулата.
Тие се поделени на глицерогликолипиди и сфингогликолипиди.
Глицерогликолипидите содржат 1,2 диацил глицерол на чија 3 позиција е сврзан моно или олигосахарид.
Сфингогликолипидите содржат сфингозин за кој амидно е поврзан масно киселински остаток, а за хидроксилната група на првиот Ц атом е повврзана шеќерна компонента. Според видот на ше
ерот може да бидат:
Цереброзиди, сулфатиди и ганглиозиди.

Question 9

Што е холестерол?

Answer 9

Тој е најважен стерол со формула (C27 H46 0), има кристална структура, претставува оптичко активно соединеније кое се раствора во органски растворувачи како што се хлороформ и етер. Претставува едновалентен, цикличен, секундарен незаситен алкохол кој на 3 позиција ја содржи хидроксилната група а во страничната верига има 8 -Ц атоми, на позиција 5,6 има двојна врска. Учествува во градбата на клеточните мембрани и претставува појдовна супстанца за синтеза на други стероиди. Разградбата се случува во црниот дроб со оксидација во жолчни киселини.

Question 10

Што претставуваат СТЕРОЛИТЕ?

Answer 10

Стеролите се алкохолни деривати на стеранот. На 10 и 13 позиција имаат Метилна група, а на 17 странична верига. Се разликуваат по страничната верига. Алкохолната група е на 3 позиција. Најважни претставници на стеролите се ХОЛЕСТЕРОЛ, ЛАНОСТЕРОЛ И КОПОСТЕРОЛ И дехидрохолестерол

Question 11

Жолчни киселини
Најважни се холната и хенодезоксихолната киселина во форма на глицински и таурински конјугати.

• Жолчните киселини се најчесто во форма на натриумови соли, тие се површински активни супстанци кои го намалуваат површинскиот напон (сурфактанти), дејствуваат како емулгатори на мастите во дуоденумот.
• Како и фактор за реапсорпција на липосполубилните витамини.

Answer 11

Тоа се деривати на холестеролот (стеролите). Структурни разлики се тоа што жолчните киселини се заситени соединенија бидејќи во В -прстенот немаат двојна врска. Биосинтезата им се одвива во црниот дроб со разградба на холестеролот под влијание на оксидази. Како продукт на метаболизмот на холестеролот тие се излачуваат во цревата преку жолчните патишта.

Question 12

ЕСТЕРИ

Answer 12

Естерите се деривати на карбоксилните киселини кои се добиваат при реакција на карбоксилна киселина со алкохол. (или ацил халид со алкохол или ацил анхидрид со алкохол) (естерификација - реверзибилна реакција, потребно е присуство на Топлина) Широко се распространети, мирисот на цветовите и плодовите потекнува од присуството на овие соединенија.
2. Хидролиза на ЕСТЕРИ е спротивна реакција на естерификацијата при што се добива карбоксилна киселина и алкохол.

Пр. Метил Етанат

Question 13

АЦИЛ ХАЛИДИ

1. Хидролиза-> карбоксилна со алкохол
2. Адиција на алкохол –> ЕСТЕР
3. Реакција со амонијак -> амид + NH4CL.

Answer 13

Тоа се деривати на карбоксилните киселини кои се добиваат со замена на ОХ групата на карбоксилната група со некој халоген елемент, при што се добиваат ацил бромиди, хлориди, јодиди,флуриди. Името се изведува со отстранување на -ска киселина и додавање на Оил + името на халогенот.(ид).
Ацил хлоридите се добиват со реакција на карбоксилна киселина со фосфор трихлорид или фосфор пента хлорид, а ацил бромидите со фосфо трибромид.

Question 14

АНХИДРИДИ

1. Хидролиза на ацетметански анхидрид = две карбоксилни киселини мравска и оцетна
2. Реакција со алкохол = естер + карбоксилна к.
3. Со амонијак - амиди + амониумова сол на кк.

Answer 14

Се деривати на кк, соединенија изградени од 2 молекули на карбоксилна киселина од кои е одземена една молекула вода.
Може да бидат симетрични или несиметрични во зависност од ацилните групи на карбоксилните киселини. (R1-CO-O-CO-R2).
Се добиваат при реакција на ацет хлорид со реакција на ацил хлорид со сол на карбоксилна киселина = ацетметански анхидрид.

Question 15

АМИДИ
najgolem del se vo crtsa agregatna sostojba na sobna temperatra
HIDROLIZA NA AMIDI - Karboksilna + amonium hlorid.

Answer 15

Деривати, органски соединенија вкои во својата структура содржат амино група.
Тоа се продукти на реакција на дериват на карбоксилните киселини со амонијак.

Question 16

Јаглехидрати Cn (H2O)n
- Тоа се органски соединеинија, се синтетизираат во растенијата по пат на фотосинтеза.
-Извор на енергија за нормално функционирање на сите клетки
-Некои од нив имаа специфични функции
Деф: Полихидроксилни алдехиди или кетони, оксидациски продукти на поливалентните алифатични алкохоли. (алдози и кетози).

Answer 16

Физички својста:

• Степен на засладување
• Оптичка активност (оп.изомери, рацемска смеса)
• Изомерија (оптичка, стерео и алфабета)

Question 17

ХЕМИСКИ СВОЈСТВА НА МОНОСАХАРИДИ:

Answer 17

1. Реакција на редукција (алдехидна и кето гр до полихидроксилни алкохоли)
2. Оксидација (на алдехидна = онски кселин
   на примарна алкохолна на последен ц = уронски.
3. реакција со Бази
   Се случуваат интрамолекулски промени на 1 и 2 Ц атом при што глукозата може да преминува во фруткоза или маноза. = епимерни шеќери (по еден стереоцентар се разликуваат)
4. Реакција со киселини
   Се ослободуват 3 молекули вода и преминувааат во незаситени алдехиди. Пентози во фурфурол, хексози во оксиметил фурфорул.
5. осазонска реакција
   Со хидразин се формираат кристали на моносахаридите осазони или хидразони, кои лесно може да се детектираат
6. Цијанхидринска
   Во Реакција со цијан водород hcn - од шеќери со помал број ц атоми може да се добијат шеќери со поголем број ц атоми. Пр. од триоза = тетроза.
7. Со хидроксиламин Nh2-oh.
   Од моносах со поголем број ц атоми се добиваат со помал. Пр алдопентоза-. алдотетроза.

Question 18

Најчеста поделба на аминокиселините е онаа каде се гледа целата молекула, однсоно присуството на базни или кисели компоненти во радикалот и спореед тоа поделени се на:

Answer 18

Аминокиселини со јаглеводороден синџир во страничната верига. (хидрофобни)
Аминокиселини со поларна група (ОХ, НХ2, С=CO)
Аминок со кисели својства (моноамино дикарбоксилни)
Аминок со базни својства ди амино моно карб (аргинин лизин хистидинг)

Question 19

АК со јаглеводород

Answer 19

глицин аланин валин леуцин, изолеуцин и фенилаланин

Question 20

АК СО ПОЛАРНИ ГРУПИ

Answer 20

Цистеин, метионин, тирозин, серин, триптофан, аспаргин, глутамин,

Question 21

кисели а-к дикарбокс моноамин

Answer 21

аспаргинска и глутаминска киселина

Question 22

Базни а-к диамино

Answer 22

хистидин, пролин, хидроксипролин.

Question 23

ИНСУЛИН (51) (пептидни хормони, невропептиди, глутатионин, пептидни антибиотици). + Отпадни пептиди.
Оксцитоцин и вазопресин (9АК)
Адренокортикотропен (39)
Глукагон (29)

Answer 23

Инсулинот претставува пептиден хормон кој се синтетизира во б лангерхансовите островца на панкреасот. Има голема улога во глигогенеза, липогенеза и синтеза на протеини. Тој настанува од протеинот пре-проинсулин од кој се отцепуваат аминокиселински остатоци и се добива проинсулин. Со отцепување на ак остатоци од проинсулинот се добива Инсулин изграден од две вериги на АК остатоци, А 21, Б СО 30АК ост, кои меѓусебе се поврзани со дисулфидни мостови. Го намалува количетвото на глукоза во крвта, а го зголемува во клетката.

Question 24

Добивање на алкохоли

Answer 24

1. Со редукција на карбонилни соедин (алдехиди и кетони) =адиција на водород.
2. Со хидролиза на естери (спротивна на естерификација)
3. Со хидратација на Алкен.
4. Со адиција на вода на халоген дериват на јаглеводород.

Question 25

Алкините се добиваат со:

Answer 25

елиминација на дихалогени деривати на алкантие во присуство на KOH. и со сува дестилација на органски супстанци пр:камен јаглен

Question 26

ПЕТОЧЛЕНИ ХЕТЕРОЦИКЛИЧИНИ СОЕДИНЕ.

Answer 26

Цикличните соединенијата во кои во градбата на прстенот освен јаглеродни атоми, се среќават и атоми на други елементи се нарекуваат хетероциклични. Сепак, со најголемо значење се оние кои содржат Азот, кислород и сулфур, петочлени и шесточлени кои се и најстабилни.
Со еден хетероатом:
Тоа се пирол, фуран и тиофен.
Сите овие формираат супституциски продукти. Во пиролот азотниот атом 2 од своите електрони дава за ароматичното циклично Пи поврзување а 3 за формирање сигма врски и тоа две со јаглеродните атоми и еден со водородниот.
Најзастапени деривати на пиролот се ПОРФИРИНОТ- значаен бидејќи влегува во составот на хемоглобинот, миоглобинот, хлорофилот цитохромите и витамин б12. Изграден е од 4 пиролови прстени кои се поврзани меѓусебе со метински мостови
ХЕМОТ- е комплекс во кој хемоглобинот го врзува кислородот, а железото е двовалентно и не учествува во редукциски и оксидациски процеси.
ЦИТОХРОМИТЕ- За разлика од хемот, овде не се пренесува кислород, меѓутоа железото се оксидира и редуцира, односно учествува во преносот на електрони во респираторниот синџир.
ВИТАМИН Б12 - Влијае врз зреењето на еритроцитите, содржи една метинска група помалку, и во центарот на порфиринскиот с-м има кобалт.
ПЕТОЧЛЕНИТЕ АЛИФАТИЧНИ СО ЕДЕН ХА,
Се добиваат со хидрогенизација при што се добиваат тетрахидрофуран и тетхидтиофен. Фуранозниот прстен се среќава во состав на фуранозните форми на јаглехидратите.

Question 27

ШЕСТОЧЛЕНИ ХЕТЕРОЦИКЛИЧНИН СОЕДИНЕНИЈА

Answer 27

Тоа се ароматични соединенија кои се создаваат кога метинска група на бензенот ќе се замени со некој друг хетероатом. Најзначајни претставници се ПИРАН И ПИРИДИН.
Пиранот влегува во пиранозните форми на моносахаридите и е со кислороден хетероатом.
Пиридинот е стабилно хетероциклично соединеније со азот како XA. Деривати на пиридинот се никотинската киселина, никотин-амид.

СО ДВА ХА. се ПУРИН И ПИРИМИДИН.
Деривати на пиримидинот се пиримидинските бази кои влегуваат во состав на нуклеинските киселини:
ТИМИН, ЦИТОЗИН И УРАЦИЛ. Друг дериват е и барбитурната киселина.

СО КОНДЕНЗИРАНИ ПРСТЕНИ ТОА Е: (пурин, рибофлавин, мочна киселина, витамин б2)
ПУРИН,= ИЗГРАДЕН ОД ДВА КОНДЕНЗИРАНИ прстени (еден шесточлен и еден петочлен). Најважни деривати на пуринот се аденин и гванин кои влегуваат во состав на нуклеинските киселини.