bioamrywiaeth Flashcards

1
Q

mae pob organeb yn perthyn ai gilydd drwy ei………

A

hanes esblygiadol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

yr mwyaf debyg mae ddwy organeb mae ganddynt ……..

A

hynafiad cyffredin mwy diweddar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

beth yw enw yr astudiaeth wyddonol o amrywiaeth organebau byw

A

tacsonomeg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

beth yw hierarchaiddd

A

grwpiau llai yn perthyn i grwpiau mwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

sut mae organebau yn cael eu dosbarthu

A

cydberthynas esblygol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

beth yw’r cyfundrefn hierchaidd

A

parth
teyrnas
ffylwm
dosbarth
urdd
teulu
genws
rhywogaeth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

beth yw procaryotau

A

heb cnewyllyn â philen neu organynnau â philen.

ribosomau 70S a chellfur o beptidoglycan

ungellog

rhai yn heterotroffig wrth i eraill fod yn awtotroffig.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

beth yw’r tri parth

A

Eubacteria
Archaea
Ewcaryotig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

beth yw Eubacteria

A

facteria cyfarwydd
EE) E.Coli Salmonella
mae rhain yn Procaryotau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Beth yw Archaea

A

bacteria
-metabolaeth anghyfredin EE gallu cynhyrchu methan
-cynnnwys procaryotiad sy’n byw mewn amgylchoedd eithafol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

beth yw Ewcaryotig

A

anifeilaid,planhigion,ffyngau ar protoctista

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

beth sydd gan aelod pentadctyl

A

-cymal pel a soced
-asgwrn sengl
-cymal colfach
-dau aswrn
-grwp o esgrn
-5 cadwyn o asgwrn bach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

beth yw strwythur homolygaidd

A

swyddogaeth gwahanol
ffurff tebyg
(adenydd,coesau)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

beth yw strwythur cydweddol

A

swyddogaeth tebyg
ffurff gwahanol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

esiampl o strwythur homolygaidd

A

-braich bod dynol
-coes ci
-adenydd aderyn
-asgell morfil

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

esiampl o strwythur cydweddol

A

esgyll siarc sef cartilag
esgyll dolffin esgyrn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

sut mae gwybod faint mor debyg yw organebau trwy ei DNA

A

msur y gyfran o ennynnau a protinau debyg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

yr agosaf mae rhywogaeth yn perthyn ……

A

yr tebygach bydd dilyniant y basau niwcleotid yn y DNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

beth yw techneg croesrywedd DNA

A

cymysgu DNA dwy rhywogaeth i gweld pa basau syn gael ei bondio gan hydrogen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

beth yw diffiniad morffolegol

A

os yw dwy organeb yn edrych yn debyg iawn mae hi’n debygol y eu bod nhw o’r rhun rhywogaeth

diffiniad gwan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

beth yw diffiniad atgenhedlu

A

os ydynt yn gallu rhyngfridio mae yn debygol ei fod yn perthyn ynm agos

(mule,liger)

22
Q

beth yw diffiniad bioamrywiaeth

A

niferoedd gwahanol o rhywogaethau
nifer yr unigolion ymhob rhywogaeth

23
Q

beth yw ystyr cynefin

A

ardal lle mae organebau yn byw syn cynnwys be mae angen i oroesi

(coedig glaw,refiau coral)

24
Q

beth yw ystyr olyniaeth

A

dros amser gall gymuned o organebau newid ei amgylchedd ,gan ei wneud yn fey addas i rywogaethu eraill

25
beth yw ystur cymuned
holl rhywogaethau sef yn byw mewn cynefin
26
beth yw'r 7 sylfaen o detholiad naturiol
-Mwtaniad -Amrywiad -Cystadleuath -Mantais -Goroesiad -Atgenhedlu -Pasio gennynau ymlaen
27
beth yw dylanwad drwg dynol ar bioamrywiaeth
ffermio,diwydiant a adeiladu ffyrdd yn dinistrio cynefinoedd gor-pysgota newid hinsawdd yn creu y sahara yn fwy ac mae diffedir yn dechrau ffurfio yn awstralia ac gogledd cymru afonydd yn cael ei llygru gan cemegogion diwydianol
28
beth yw arwyddocad lleihad bioamrywiaeth
-dim meddiginaethau newydd -moesegol -organebau byw yn darparu deunyddiau crai bwysig (cotwm,rwber)
29
beth yw ystyr detholiad naturiol
broses raddol lle mae nodweddion wedi'u hetifeddu yn mynd yn fwy neu'n llai gyffredin mewn poblogaeth ,fel ymateb i'r amgylchedd yn pennu llwyddiant bridio'r unigolion ar nodweddion hynny
30
beth yw rhywogaeth endemig
nid ydynt unman arall EE llawer o rhywogaethau endemig ar y ynys galapagos
30
beth mae'r damcaniaeth detholiad naturiol wedi ei sefydlu arno
-orgaebau yn gorgynhyrchu epil pop amser amrywiad rhwng aelodau o rhywogaeth -frwydr rhwng aelodau rhywogaeth i oroesi -unigolion gyda nodweddion defnyddiol yn mwy tebygol o oroesi
31
beth yw gilfach ecolegol
y rhan mae organeb yn chware mewn cymuned
32
beth yw belydriad ymaddasol
y'r datblygiad o un rhywogaeth (neu grwp) hynafiadol ,yn esblygu i amrywiaeth o ffurfiadau wedi addau i'r wahanol amgylcheddau
33
beth yw addasiad
newid i rhywogaeth wrth i nodwedd ddefnyddiol ddod yn fwy cyffredin
34
beth yw addasiad anatomegol
nodweddion ffiseolegol sef yn ei helpu i oroesi yn ei amgylchedd (cyrff llyfyn siarcod a dolffiniad mwy effeithiol i dal ysglyfaeth)
35
beth yw yddasiad ymddygiadol
newid mewn ymddygiad organeb sef yn ei helpu i oroesi (planhigion yn blodeuo yn gwanwyn pryd mae pryfed pelio yn ymddangos)
36
beth yw yddasiad ffisiolegol
y broses lle mae celloedd ac meinweoedd organeb yn yddasu i'w amgylchedd i gynnal homeostatis i goroesi (arth bolar yn ailosod thermostat y corff yn llai i defnyddio llai o egni)
37
beth yw priodwedday y teyrnas procaryotau
Mae gan brocaryotau gelloedd heb niwclews â philen neu organynnau â philen. Mae ganddynt ribosomau 70S a chellfur o beptidoglycan (mwrein). Maen nhw'n ungellog. Mae rhai yn heterotroffig wrth i eraill fod yn awtotroffig.
38
beth yw priodweddau yn teyrnas animalia
Mae animalia yn organebau ewcaryotig amlgellog. Nid oes gan eu celloedd gellfuriau. Mae pob un ohonynt yn heterotroffig ac mae ganddynt faeth holosoig, gan dreulio bwyd yn fewnol. Mae ganddynt gyd-drefniant nerfol.
39
beth yw priodweddau y ternas plantae
Organebau ewcaryotig amlgellog yw plantae. Mae ganddynt gellfuriau o gellwlos. Awtotroffau ydyn nhw, sy'n defnyddio golau'r haul fel ffynhonnell egni i wneud moleciwlau organig drwy ffotosynthesis.
40
beth yw priodweddau y teyrnas ffyngau
Gall ffyngau fod yn amlgellog neu'n ungellog, ond mae pob un ohonynt yn ewcaryotau. Mae ganddynt gellfuriau o gitin. Mae pob un ohonynt yn heterotroffig ac yn bwydo'n saproffytig drwy secretu ensymau'n allgellol ar fwyd. Mae ffyngau amlgellog yn tyfu mewn edafedd hir o'r enw hyffâu (yr enw ar yr holl hyffâu gyda'i gilydd yw myceliwm). Mae'r ffyngau i gyd yn atgynhyrchu drwy sborau. Protoctista
41
beth yw priodweddau teyrnas protoctista
Organebau ewcaryotig ungellog yw protoctista. Gallai'r celloedd gasglu i ffurfio uned weithredol fel gwymon ond nid oes gwahaniaethiad meinwe. Gallai protoctistau fod yn heterotroffig, awtotroffig neu'r ddau. Mae'n grŵp amrywiol iawn.
42
beth yw animalia
organebau ewcaryotig amlgellog. dim gellfuriau. heterotroffig ac mae ganddynt faeth holosoig, Mae ganddynt gyd-drefniant nerfol.
43
beth yw plantae
Organebau ewcaryotig amlgellog yw plantae. Mae ganddynt gellfuriau o gellwlos. Awtotroffau ydyn nhw, sy'n defnyddio golau'r haul fel ffynhonnell egni i wneud moleciwlau organig drwy ffotosynthesis.
44
beth yw ffyngau
Gall ffyngau fod yn amlgellog neu'n ungellog, ond mae pob un ohonynt yn ewcaryotau. Mae ganddynt gellfuriau o gitin. Mae pob un ohonynt yn heterotroffig ac yn bwydo'n saproffytig drwy secretu ensymau'n allgellol ar fwyd. Mae ffyngau amlgellog yn tyfu mewn edafedd hir o'r enw hyffâu (yr enw ar yr holl hyffâu gyda'i gilydd yw myceliwm). Mae'r ffyngau i gyd yn atgynhyrchu drwy sborau.
45
beth yw protoctista
organebau ewcaryotig ungellog Gallai'r celloedd gasglu i ffurfio uned weithredol fel gwymon ond nid oes gwahaniaethiad meinwe. Gallai protoctistau fod yn heterotroffig, awtotroffig neu'r ddau. grŵp amrywiol iawn
46
pam ydi bioamrywiaeth yn fwy yn y cyhydedd
Mae mwy o olau uwchfioled yn achosi cyfradd fwtanu uwch ac felly esblygiad cynt. Mae mwy o fathau o rywogaethau'n golygu bod mwy o gynefinoedd (lleoedd i fyw) a chilfachau (mathau o fwyd). Mae ystod tymereddau mwy sefydlog ac argaeledd dŵr yn golygu bod amodau'n fwy ffafriol i oroesi. Gyda mwy o rywogaethau ac unigolion, mae'r gystadleuaeth yn uchel, gan arwain at ecsbloetio cilfachau mwy arbenigol a chul, sy'n ei gwneud hi'n anoddach symud allan o'r ardal.
47
beth yw prif beryglon mewn gwaith maes
Pryfed sy'n brathu a phigo a phlanhigion pigog neu ddreiniog - y risg yw crafiadau neu adwaith alergaidd a rheolir y rhain drwy wisgo eli ymlid pryfed a dillad amddiffynnol. Mae gan wahanol ecosystemau wahanol beryglon; e.e. mae'r llanw'n berygl ar lan y môr. Y risg yw cael eich torri i ffwrdd o'r lan, a'r dull rheoli fyddai defnyddio tablau'r llanw a dewis amser priodol ar gyfer y gwaith. arwynebau llithrig achosi risgiau o straen ac ysigiadau - dylid gwisgo esgidiau priodol gyda gafael.
48
beth yw indescs amrywiaeth simpson
49
beth yw polymorffedd
lle mae gan rywogaeth nifer o wahanol ffurfiau; enghraifft wych o hyn yw'r falwoden resog Cepaea nemoralis. Mae gan falwod rhesog gregyn o wahanol liwiau ac mae gan y cregyn nifer wahanol o fandiau. Mae hyn o ganlyniad i gael llawer o wahanol alelau ar gyfer yr un genyn. Yr enw ar nifer fawr o wahanol alelau ar gyfer yr un genyn, sy'n arwain at wahanol fathau o'r un organeb yw polymorffedd genynnol.
50
sut gellir asesu polymorffedd
benderfynu ar nifer yr alelau ar unrhyw un locws genynnau a chyfran y boblogaeth sydd ag alel penodol.