Belangrijke gegevens hoofdstuk 5

Question 1

Oorzaken voor de mentaliteitsverandering tussen ca. 1300 en 1600

Answer 1

• In Noord-Italië waren stadstaten ontstaan waar een rijke bovenlaag van zelfbewuste burgers de kunst en architectuur stimuleerden door opdrachten te geven voor schilderijen en gebouwen.
• De rijke burgerij in Italië voelde zich verwant met de oude Romeinse stadscultuur, en dit stimuleerde de belangstelling voor de klassieke oudheid.
• Veel teksten van klassieke schrijvers, waarvan men dacht dat die verloren waren gegaan, kwamen weer beschikbaar. De kruistochten en de contacten met de Arabische wereld waren hiervoor belangrijk. De Arabieren hadden veel onbekende Griekse teksten uit de oudheid vertaald en deze werden nu weer terugvertaald. Verder speelde ook de val van Constantinopel in 1453 een rol. Toen de Turken de stad veroverden en er een einde kwam aan het Byzantijnse Rijk vluchten veel burgers naar Italië en zij namen de klassieke idealen en denkbeelden mee.
• Door de uitvinding van de boekdrukkunst rond 1450 konden de nieuwe denkbeelden zich snel verspreiden over West-Europa.

Question 2

Nieuwe mens- en wereldbeeld

Answer 2

• de mens begint meer op zichzelf te vertrouwen en zichzelf centraal te stellen. Hij heeft allerlei talenten die hij kan ontplooien en waarmee hij zichzelf kan verbeteren.
• in plaats van in alles te vertrouwen op het geloof ging men de wereld om zich heen meer rationeel bekijken: je verstand gebruiken, zelf verklaringen zoeken voor natuur-verschijnselen en maatschappelijke problemen.
• zo ontstond er een nieuw ideaalbeeld van de mens: de homo universalis, de algemeen ontwikkelde mens met een veelzijdige belangstelling, bijvoorbeeld zowel kunstenaar als wetenschapper.
• Het mens- en wereldbeeld veranderde ook omdat men de mens nu als biologisch wezen ging bestuderen en omdat er meer bekend werd over verre streken. De nieuwe kennis van de ontdekkingsreizigers werd in nieuwe kaarten en op globes verwerkt. Het besef dat de wereld rond is (al wel bekend in de middeleeuwen) werd nu gemeengoed. De theorie dat de aarde rond de zon draait (deze theorie werd pas in de 17e eeuw bewezen) was zo revolutionair dat zij door de Kerk werd verworpen en bestreden.

Question 3

Oorzaken/drijfveren voor ontdekkingsreizen overzee

Answer 3

 winst als economische drijfveer: de handelsroutes die Europa verbonden met India en die over het Aziatische vasteland liepen (karavaanroutes) werden minder toegankelijk. Europeanen begonnen daarom zelf een zeeweg naar ‘Indië’ te zoeken om dure handelswaar zoals specerijen zelf op te halen. Andere economische drijfveer is vergaren rijkdom: zoektocht naar goud en zilver.
 religie als drijfveer: christelijke vorsten wilden andere volken bekeren tot christelijk geloof
 politiek als drijfveer: vorsten wilden hun macht uitbreiden (expansie)
 wetenschap als drijfveer: meer kennis vergaren en theorieën over de omtrek van de aardbol bewijzen
 technische verbeteringen: betere zeewaardige schepen (karveel) en betere, meer nauwkeurige instrumenten om te navigeren op open zee (kompas, astrolabium), betere en meer nauwkeurige kaarten kwamen in de 15e eeuw beschikbaar.

Question 4

Gevolgen ontdekkingsreizen

Answer 4

 door de nieuwe kennis over continenten en nieuwe gebieden veranderde het wereldbeeld van de Europeanen
 Christendom verspreidde zich over de gehele wereld en groeit uit tot wereldreligie
 uitwisseling van producten (Europa maakte kennis met aardappels en katoen) en begin van een wereldeconomie
 Europa stichtte koloniën en daarmee verspreidden mensen zich over de gehele wereld
 de handel in producten uit de koloniën neemt toe