Begrippenlijst MAW (SE3)

Question 1

Hypothese

Answer 1

Een hypothese is een uitspraak over de sociale werkelijkheid die je kunt toetsen.

Question 2

Onafhankelijke Variabele

Answer 2

Deze variabele is geheel onafhankelijk van andere variabelen.
De onafhankelijke variabele bepaalt wat de uitkomst is van de afhankelijke variabele.

Question 3

Afhankelijke Variabele

Answer 3

De afhankelijke variabele is de (uitkomst-variabele). De verschillende waarden die de afhankelijke variabelen kunnen aannemen, worden bepaald door de onafhankelijke variabele.

Question 4

Gevolgen van individualisering

Answer 4

Dalende lidmaatschappen van kerken en vakbonden

Toegenomen waarde aan zelfontplooiing

Vrijheid van seksualiteit

Vrijheid van meningsuiting

Iedereen bemoeit zich met zichzelf en niet met anderen

Question 5

Modernisering

Answer 5

Moderniteit: Periode van 1800 tot het heden, waarin men gelooft dat veranderingen onvermijdelijk leiden tot vooruitgang, waarvoor wetenschap en technologie zorgen (mensen denken meer rationeel).

Premoderne Tijd: Periode waarin het denken en doen van mensen werd geleid door: godsdienstige tradities, ingesleten gewoontes & van generatie op generatie overgedragen praktische handelswijzen (mensen denken meer traditioneel).

Question 6

Vormen van Democratie

Answer 6

Penduledemocratie: Deze democratie laat de burgers eens in de zoveel jaar stemmen en de macht ligt dan bij de gekozen vertegenwoordiger.

Kiezersdemocratie: Deze democratie koppelt meerderheidsbesluitvorming aan directe vertegenwoordiging.

Participatiedemocratie: Deze democratie combineert directe vertegenwoordiging met integratieve besluitvorming.

Consensusdemocratie: In deze democratie wordt vooral gezocht naar consensus (overeenstemming).

Question 6

Soevereiniteit

Answer 6

Interne Soevereiniteit: Er is sprake van een regering over een bepaalde groep mensen, er is sprake van een bepaald grondgebied en de staat bezit daarbij het geweldsmonopolie en belastingmonopolie.

Externe Soevereiniteit: Het staatsgezag is niet ondergeschikt aan het gezag van andere staten. Het staatsgezag wordt door andere staten erkend, er is dus sprake van internationale erkenning.

Question 7

Soorten Globalisten

Answer 7

Hyperglobalisten: zijn voorstanders van globalisering, zijn aanhanger van vergaande globalisering.

Andersglobalisten: zijn tegenstanders van globalisering, verzetten zich tegen de huidige globalisering.

Question 8

Theorieën van machtsverdeling

Answer 8

Pluralisme theorie: In een samenleving is er een zekere spreiding van politieke macht over verschillende maatschappelijke groepen die allemaal verschillende belangen vertegenwoordigen.

Machtselite theorie: Er is een machtselite, die sleutelposities inneemt op sociaal-economisch en politiek terrein. Veel macht en invloed is geconcentreerd in grote instituties en/of organisaties waartegen de macht van de regering en parlement nauwelijks opgewassen is.

Mengvorm: Dit is een mix van beide theorieën als uiteinden van een doorlopend geheel.

Question 9

Referendum

Answer 9

Is een volksraadpleging, het volk beslist dan over politiek gevoelige kwesties.

Question 10

Algemene ontwikkelingen van de jaren 60

Answer 10

Ontzuiling
Tegenbeweging m.b.t. het establishment (gevestigde orde)
Secularisatie
Ontkerkelijking
Deconfessionalisering (bijvoorbeeld Katholieken stemde op de KVP).
De binding van het stemgedrag verdween.
Ontstaan van organisatie die niet gebonden zijn aan een ‘zuil’.
Emancipatie
Ontideologisering
Democratisering
Individualisering
Marktwerking
Decentralisatie
Andere visie op de verzorgingsstaat.
Sociaal vangnet van de overheid, zorgzame samenleving.

Question 11

Ontwikkelingen van de jaren 60

Answer 11

Demografische ontwikkelingen (gastarbeiders)
Pluriforme samenleving (dekolonisatie) multiculturele samenleving
Europeanisering
Koude Oorlog (Communisme vs Kapitalisme)

Question 12

Veranderingen van de politieke cultuur vanaf de jaren 60

Answer 12

De mate van vertrouwen in de politiek nam af.
De mate van politieke interesse nam af.
De bereidheid tot politieke participatie nam af.
De opkomst bij verkiezingen nam af.

Question 12

Visies op Politieke Participatie

Answer 12

Ontwikkelingsvisie: Politieke participatie is een doel op zichzelf. De burgers leren er veel van en hun zelfvertrouwen en bekwaamheid om te participeren neemt toe.

Instrumentele visie: Politieke participatie is vooral een middel om tot besluiten te komen. Mensen weten zelf het beste wat hun belangen zijn en hoe zij vinden dat de maatschappij er uit moet zien.

Question 13

De 3 vormen van sociale ongelijkheid

Answer 13

Ongelijke verdeling van macht

Ongelijke verdeling van bezit

Ongelijke verdeling van status

Question 14

Sociale mobiliteit

Answer 14

De verandering van de sociale positie op de maatschappelijke ladder. Het vermogen om te stijgen of dalen op de maatschappelijke ladder. Op de maatschappelijke ladder kunnen mensen dalen en stijgen en daarbij spelen processen van positietoewijzing en positieverwerving een rol.

Question 15

Sociale stratificatie

Answer 15

Is een verdeling van de maatschappij in groepen ook wel verschillende sociale lagen genoemd, door deze ‘indeling’ ontstaat sociale ongelijkheid. Deze indeling is niet statisch, sociale lagen kunnen worden gewijzigd door middel van sociale mobiliteit. Een individu of groep kan zowel stijgen als dalen op de sociale ladder.

Question 16

Soorten Maatschappijen

Answer 16

Gesloten samenleving: Een gesloten samenleving is een maatschappij waarin de leden nauwelijks of geen kansen hebben om te stijgen op de maatschappelijke ladder.

Kastenmaatschappij: Een kastenmaatschappij is een maatschappij waarin je in een bepaalde kaste (sociale klasse) wordt geboren en waar je niet meer uitkomt.

Open samenleving: de kansen om te stijgen op de maatschappelijke ladder zijn groter.

Question 17

Soorten Conflicten

Answer 17

Manifeste conflicten: Dit zijn conflicten die zichtbaar, aan de oppervlakte komend en politiek opzienbarend zijn.

Latente conflicten: Dit zijn conflicten die minder zichtbaar zijn en die een minder prominente rol spelen.

Question 18

Maatschappelijke positie

Answer 18

Het begrip maatschappelijke positie verwijst naar de plaats die iemand inneemt ten opzichte van anderen. Daarmee is zijn verhouding tot anderen bepaald. Bij het verkrijgen van een maatschappelijke positie spelen twee processen een prominente rol (positietoewijzing & positieverwerving).

Question 19

Processen van Maatschappelijke Positie

Answer 19

Positietoewijzing: Het proces van positietoewijzing verwijst naar maatschappelijke oorzaken waardoor een persoon of groep op een bepaalde positie terechtkomt. Deze maatschappelijke oorzaken komen van buitenaf op de persoon of groep, de positie wordt toegewezen.

Positieverwerving: Het proces van positieverwerving verwijst naar het verkrijgen van een maatschappelijke positie door de eigen bijdrage van een persoon of de groep waartoe hij behoort.

Question 20

Strategieën bij conflicten

Answer 20

Harmonie/poldermodel: Hierbij ligt de nadruk op de overlegcultuur en staat het bereiken van consensus/compromissen centraal bij allerlei politieke en economische problemen in vele beleidssectoren.

Conflictmodel: Bij het conflictmodel worden samenlevingen bijeengehouden door de macht die sommige mensen over anderen uitoefenen.

Question 21

Conflictbenaderingen

Answer 21

Eerste variant: De eerste variant is die waarbij het grote verschil in bezit bepalend is voor het conflict. De bekende Duitse denker Karl Marx kwam in de negentiende eeuw met een theorie die veel navolging kreeg en de basis vormde van het communisme. Hij benadrukte dat de grote ongelijkheid in bezitsverhoudingen wel noodzakelijk moest leiden tot het omverwerpen van het toenmalige maatschappelijke (economische en politieke) systeem. Dat kon alleen door strijd: de zogenaamde klassenstrijd.

Tweede variant: De tweede variant gaat ervan uit dat conflicten juist ontstaan uit het feit dat er grote sociale en culturele verschillen zijn tussen (groepen) mensen. De Amerikaanse politicoloog Samuel Huntington beschreef dit in de jaren negentig in zijn boek over de ‘botsende beschavingen’. Er zijn ook veel voorbeelden van internationale conflicten die gebaseerd zijn op godsdienstige, etnische of politieke verschillen.