begrippenlijst Flashcards
aardas
denkbeeldige as waar de aarde om draait. de aarde draait in 24 uur om haar as
aardbeving
schok die bij het bewegen van de aardplaten ontstaat
aardkorst
buitenste vaste laag van de aarde
aardplaattektoniek
bewegen van delen van de aardkorst, die aardplaten genoemd worden
afzettingsgesteente
is hetzelfde als sedimentgesteente
benedenloop van de rivier
het eind van een rivier, de benedenloop van de Rijn is in Nederland
bovenloop van de rivier
het eerste deel van de rivier, de bovenloop van de rijn is in Zwitserland
breedte
je spreekt van verandering in breedte als je van noord naar zuid of omgekeerd gaat
breuklijn
een scheur tussen 2 aardplaten of een scheur in een aardplaat
continent
grote aaneengesloten landmassa, de aarde bestaat uit 7 continenten namelijk: Europa, Noord Amerika, Zuid Amerika, Afrika, Azië, Australië en Antartica
dag-nacht
periode dat het licht is en periode dat het donker is
dal
een lager gelegen gebergte
eb
laagste waterstand bij een oceaan of zee
endogene krachten
krachten die van binnenuit op de aarde inwerken, bijvoorbeeld de stroming van magma in de mantel
erosie
uitschurende werking van sediment (zand, grind en keien) dat door water, wind, ijs of de zwaartekracht word meegevoerd
etmaal
wanneer de aarde 1 keer om haar as is gedraaid. een etmaal duurt 24 uur
exogene krachten
krachten die van buitenaf op de aardkorst werken zoals verwering
fjord
gletsjerdal uit de ijstijd dat met veel water is gevuld en dat in verbinding staat met de zee
gebergte
ontstaan van gebieden met veel reliëf (verschillen in hoogte)
geiser
natuurlijke fontein van heet water ontstaan door vulkanische activiteit. (water dat omhoog spuit)
geografische coördinaten
aanduiding waarmee een bepaalde plek op aarde word aangegeven t.o.v de evenaar en nulmeridiaan
gesteente
vast materiaal waaruit de aardkorst bestaat
gesteentekringloop
kringloop waarbij de 3 hoofdgesteente in elkaar over kunnen gaan.
gletsjer(ijs)
ijstong die langzaam naar het lagere gelegen dal beweegt
noordelijk en zuidelijk halfrond
gebied op aarde net noorde of ten zuiden van de evenaar
horst
omhoog gekomen deel van de aardkorst langs een breuklijn
hot spot
hete plek in de aardmantel die ondanks de stroming in de magma op dezelfde plek blijft
jaar
wanneer de aarde 1 keer om de zon is gedraaid, dit duurt 365 dagen en 6 uur vandaar het schrikkeljaar
kalksteen
sedimentgesteente dat bestaat uit kalkskeletten van zeedieren
kegelvulkaan
vulkaan die de vorm van een kegel heeft
krater
opening in een vulkaan
lava
magma dat aan de oppervlak is gekomen
lengte
je spreekt van verandering in lengte als je van oost naar west of omgekeerd gaat
löss(grond)
windafzetting die bestaat uit heel fijn zand
maan
hemellicht dat om een planeet draait
magma
vloeibaar gesteente dat zich in of onder de aardkorst bevindt
meridiaan
lijn die loopt van de noordpool naar de zuidpool
metamorf gesteente
gesteente dat hij hoge temperatuur me hoge druk is omgevormd
middenloop van een rivier
het middenstuk van de rivier, de middenloop is de Rijn in Duitsland
oceaan
uitgestrekt zout watergebied dat ligt tussen 2 of meer continenten
oceanische rug
gebergteketen van vulkanen op de oceaanbodem
parallel
lijn evenwijdig aan de evenaar
plooiingsgebergte
gebergte dat ontstaat door het plooien en vervormen van horizontale gesteentelagen
ring of fire
ringvorming gebied aan de randen van de stille oceaan met veel aardbevingen en vulkanen
schildvulkaan
vulkaan die de vorm heeft van het schild van een schildpad
schrikkeljaar
jaar met extra kalender dag (om de 4 jaar)
sedimentgesteente
gesteente dat is afgezet door ijs, water, wind of zwaartekracht
slenk
weggezakt deel van de aardkorst langs een breuklijn
stollingsgesteente
meest oorspronkelijke gesteente, ontstaan door afkoeling van magma
subductie
verschijnsel waarbij oceaanbodem onder een continentbodem doorschuift
tijdzone
gebied op aarde waar dezelfde tijd word aangehouden
trog
zeer diep oceaangedeelte waar oceaankorst onder continentkorst schuift
tsunami
vloedgolf aan de kust die ontstaan door zeebevingen
verwering
het verbrokkelen en oplossen van gesteente
vloed
hoogste waterstand bij een oceaan of zee
vulkaan
berg die ontstaat uit lavalagen die tijdens een uitbarsting zijn uitgezet
vulkanische verschijnselen
verschijnselen als gevolg van vulkanische activiteit
warmwater bronnen
bronnen waar warm water uit de grond komt als gevolg van vulkanische activiteit
wind
de luchtverplaatsing
winter
jaargetijde met lage temperaturen en korte dagen
zee
met oceaanwater ondergelopen rand of lager gelegen deel van een continent
zeebeving
aardbeving onder het wateroppervlak
zoet water
water met een klein percentage aan zout
zomer
jaargetijde met hoge temperaturen en lange dagen
zout water
water dat een hoog percentage aan zout bevat