begrippen (Deel 1-3) Flashcards
TO-kaart
middeleeuwse wereldkaart met aanduidingen van de tot dan toe bekende continenten (Europa, Azië en Afrika) en zeeën, met Jeruzalem als middelpunt
feitrorias
kleine, zwaarbewapende Portugese handelsnederzettingen
karveel
Portugees schip speciaal voor oceaanvaart met zowel rechthoekige als driehoekige zeilen (15de eeuw)
koloniseren
deel van eigen bevolking vestigen in gebied om controle te hebben over ‘het nieuwe gebied’ en hier de baas te zijn en een nieuw rijk opbouwen
Verdrag van Tordesillas
scheidingslijn op kaart, 370 zeemijlen ten westen van de Kaapverdische eilanden (westen = Spanje, oosten = Portugal)
Verdrag van Zaragoza (1529)
verdrag om invloedsferen in het oosten af te bakenen (Amerika en Indië is niet dezelfde landmassa)
kaapvaart
schepen aanvallen en de lading in beslag nemen
Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)
organisatie die een licentie kreeg van de staat op handel te voeren met een bepaalde regio, hierbij kreeg de staat een deel van de opbrengsten. Ook eerste naamloze vennootschap, gewone Nederlanders konden een aandeel kopen. Als het VOC een succesvolle handelsreis had, kregen de aandeelhouders een deel van de winst.
plantages
grote lappen grond waar 1 soort plant op wordt verbouwd
Trans-Atlantische driehoekshandel
handel tussen Europa, Afrika en Amerika, handel over grotere afstand
handelskapitalisme
winst steeds opnieuw investeren in handelsbedrijf, om zo meer winst te maken
censuur
toezicht van de overheid op uiting in woorden en geschrift
Malleus Maleficarum
handleiding over hoe je heksen herkent en ze het best kunt folteren
klokkenluider
iemand die misverstanden binnen een organisatie openbaar maakt
humanisten
intellectuele beweging die de klassieke oudheid bestudeerde, probeerden een volledig en historisch correct beeld van de oudheid te vormen (14de eeuw)
humanistische denken
focus op de mens, zelf nadenken, zelf reflecteren of iets goed of slecht is
theocentrisme
religieuze overtuiging waarbij God centraal staat
antropocentrisme
visie waarbij de mens centraal staat
empirisch onderzoek
zelf op onderzoek uitgaan, iets pas geloven als je het met eigen ogen hebt gezien
geocentrisme
opvatting dat de aarde het middelpunt van ons stelsel is, later ontkracht door Copernicus en Galilei
heliocentrisme
de zon is het middelpunt van het heelal
mecenas
kunstsponser, machtige heren en dames die opdracht gaven aan kunstenaars die zich lieten inspireren door de oudheid