Begrippen §1,2,3,4,5: Chili Flashcards
Aardas
Denkbeeldige as waar de aarde omheen draait
Aardbeving
Schokkende of trillende beweging van een gedeelde van de aardkorst door de werking van de endogene krachten
Aardkern
Het binnenste, zeer hete deel van de aardbol (de binnen- en de buitenkern)
Aardmantel
Deel in het binnenste van de aardbol tussen de aardkorst en de binnenkern
Afschuivingsbreuk
Breuk waarbij het gesteente in tweeën wordt gebroken en één blok naar beneden schuift
Afzetmarkt
Het aantal klanten dat producten wilt kopen
Afzettingsgesteente
Gesteente dat is ontstaan uit materiaal dat door wind, water of ijs is neergelegd
Archipel
Eilanden groep
Basalt
Stollingsgesteente dat ontstaat bij snelle afkoeling van lava
Binnenstad
Oudste deel en centrum van een stad. Heet ook historische binnenstad
Breedteligging
De afstand van een plaats tot de evenaar
Breuk
Barst of scheur in de aardkorst
Breukgebergte
Gebergte dat ontstaat in een gebied met sterke breukactiviteit
Caldeiravulkaan
Vulkaan met een zeer grote krater; ontstaan door het instorten van het dak van een leeggelopen magmakamer
CBD/stadscentrum
Central business district: kantoren-, winkel- en uitgaansgebied van een stad. Heet ook centrale zakenwijk
Condensatie
Vorming van waterdruppels door afkoelen van waterdamp
Continentale plaat
Plaat die bestaat uit een groot landoppervlak
Convectiestroom
Stroming van het gesmolten gesteente onder de aardkorst binnen in de aarde
Convergentie
Het naar elkaar toe drijven van platen
Corioliseffect
Afwijking van de wind door de draaiing van de aarde; op het noordelijk halfrond naar rechts, op het zuidelijk halfrond naar links
Dagbouw
Vorm van een mijnbouw: winning van delfstoffen die (vlak) aan de oppervlakte liggen
Divergentie
Het uit elkaar drijven van platen
Diversificatie
Het minder eenzijdig maken van de economie
Economisch machtsblok
Gebied in de wereld dat economisch sterk is. Er wordt veel geproduceerd en er is een grote, koopkrachtige markt
Effusieve uitbarsting
Rustige vulkaanuitbarsting
El Niño
Het verschijnsel dat het zeewater in het midden en het oosten van de grote oceaan extra sterk opwarmt
Epicentrum
Het punt waar de aardbeving aan de oppervlakte komt, direct boven het hypocentrum
Eruptie
Vulkaanuitbarsting
Explosieve uitbarsting
Heftige vulkaanuitbarsting
Gesteentekringloop
Proces waarbij gesteenten door geologische processen (verwering, erosie, sedimentatie, gesteente vorming) telkens worden afgebroken en omgevormd
Global shift
Het verschuiven van het economische zwaartepunt in de wereld van het gebied rond de atlantische oceaan naar het gebied rond de grote oceaan
Graniet
Stollingsgesteente dat ontstaat bij langzame afkoeling van lava
Hogedrukgebied
Gebied met een teveel aan lucht. Heet ook maximum
Hooggebergteklimaat
Klimaat in het hooggebergte met temperaturen altijd onder nul
Horst
Een langs een breukvlak omhoog gekomen deel van de aardkorst
Hotspot
De plaats aan het aardoppervlak waar een mantelpluim door de aardkorst is gebroken
Hypocentrum
Plaats diep in de aardkorst waar de aardbeving begint
Importsubstitutie
Producten die werden geïmporteerd, worden vervangen door zelf geproduceerde producten
Inversie
Bij inversie (=omkering) is er een hogere luchtlaag die warmer is dan de lagen er onder (normaal is: hoe hoger hoe kouder)
Koopkracht
Het aantal goederen of diensten dat je van je geld kan kopen
Kraterpijp
Gang die de magmakamer van een vulkaan met de krater verbindt
Krottenwijk
Wijk waar de bewoners zelf illegaal (=onwettig) woningen hebben gebouwd. Heet ook zelfbouwwijk
Lagedrukgebied
Gebied met een tekort aan lucht. Heet ook minimum of depressie
Lava
Magma dat door de aardkorst naar buiten is gestroomd
Lijzijde
De kant van de berg die uit de wind ligt; er valt weinig neerslag
Luchtstreek
Temperatuurzone op aarde: triolen, gematigde zone en poolstreken
Magma
Heet, vloeibaar gesteente binnen in de aarde
Mantelpluim
Opstijgend magma vanuit een vaste plek in de aardmantel
Loefzijde
De windkant van een gebergte met veel neerslag
Mediterraan klimaat
Klimaat met warme en droge zomers en milde winters met neerslag. Heet ook Middellandse Zeeklimaat
Metamorf gesteente
Gesteente dat onder hoge druk of temperatuur andere eigenschappen heeft gekregen
Mid-oceanische rug
Langgerekte bergrug onder in de zee, ontstaan doordat magma bij het uit elkaar drijven van oceanische platen naar boven komt
Naschok
Aardbeving die uren, dagen of zelfs weken na een eerdere aardbeving in hetzelfde gebied plaatsvindt
Natuurlijke bevolkingsgroei
Bevolkingsgroei of -afname door het aantal geboorten min het aantal sterfgevallen
Oceanische plaat
Plaat die bestaat uit een groot zeeoppervlak (oceaan)
Opschuivingsbreuk
Breuk waarbij het gesteente in tweeën wordt gebroken en één blok naar boven wordt geduwd
Plaat
Stuk van de aardkorst. Heet ook schol
Plooiingsgebergte
Gebergte dat is ontstaan door buiging van de aardkorst
Primacy
De mate waarin de primate city groter en belangrijker is dan de tweede stad in een land
Primate city
Megastad die ver boven de andere steden in een land uitsteekt
Pyroclastische stroom
Hete gassen die bij een vulkaanuitbarsting met grote snelheid de helling afdalen
Regenschaduw
De lijzijde van een berg, waar de dalende of warmere lucht weinig of geen neerslag brengt
Reliëf
Hoogteverschillen in een landschap
Schaal van Richter
Schaal waarmee de kracht van een aardbeving wordt aangegeven
Schachtbouw
Winning van delfstoffen in de ondergrond via stelsels van horizontale en verticale gangen
Schildvulkaan
Lage, brede vulkaan met flauwe hellingen
Seismisch gat
Een gebied waar al lang geen zware aardbeving is voortgekomen vergeleken met de omringende gebieden
Slenk
Een langs een breukvlak omlaag gezakt deel van de aardkorst
Smog
Vervuilde lucht in steden door giftige gassen van auto’s, fabrieken en huishoudens
Stollingsgesteente
Gesteente dat is ontstaan door de afkoeling van lava of magma
Stratovulkaan
Vulkaan met steile hellingen die is opgebouwd uit lagen lava en pyroclastisch materiaal
Stuwingsregen
Neerslag die ontstaat door stijgende lucht tegen gebergte
Subductie
Het wegduiken van een oceanische plaat onder een continentale plaat
Subtropisch maximum
Hogedrukgebied (maximum) rond de 30° breedte
Temperatuurfactor
Factor die invloed heeft op de temperatuur in een gebied
Trog
Diepe kloof onder in de zee, ontstaan door subductie van een oceanische plaat
Tsunami
Hoge vloedgolf op zee die de kust overspoelt, veroorzaakt door een zeebeving
Urbanisatiegraad
Het percentage stedelingen in een land
Urbanisatietempo
De snelheid waarmee de urbanisatiegraad toeneemt
Verstedelijking
Stijging van het percentage mensen dat in een stad woont
Waterdamp
Verdampt water (gasvormig) in de lucht
Zeeklimaat
Klimaat met matigende invloed van de zee op de temperatuur (de zomers koeler, de winters zachter) en het hele jaar neerslag
Zeestroom
Stroming van zeewater die ontstaat doordat de wind langdurig uit één richting waait
Zelfbouwwijk
Zie krottenwijk
Zijschuivende breuk
Breuk waarbij gesteente horizontaal langs elkaar schuift
