BALKANSKI RAT Flashcards
Kada i zašto je počeo Prvi balkanski rat?
Prvi balkanski rat počeo je 8. oktobra 1912. godine kad je Crna Gora objavila rat Turskoj. Trajao je do 30. maja 1913. godine. Rat su vodile članice Balkasnkog saveza. Rat je započet bog istočnog pitanja , odnosno pitanja proterivanja Turaka sa Balkana. To je bio oslobodilački rat.
Šta je Balkanski savez?
To je bio savez koje su osnovale države na Balaknu 1912. u cilju oslobodjenja od turske vlasti. Članice ovog saveza su bile Srbija, Crna Gora, Bugarska i Grčka. Ovaj savez se raspao nakon kraja Prvog balkanskog rata jer su države imale nesuglasice oko podele teritorije.
Uzroci Balkanskog rata.
- Težnje balkanskih naroda za oslobodjenjem od Turaka.
- Proterivanje Turaka sa Balkana
- Težnje balkanskih naroda za proširenjem svojih teritorija
- Zaustavljanje Austrougarske i Nemačke prema istoku, jer bi to ugrožavalo balkanske narode.
- Strateški ciljevi
- Srbija je želela izlaz na more i Vradarsku Makedoniju
- Bugarska je želela Vardarsku Makedoniju
- Crna Gora je želela Skadar
- Grčka je želela Solun i Trakiju
Odnos Velikih sika prema Balkanskom savezu?
Velike sile nisu bile zadovoljne ovim savezom jer to bi značilo da će članice ovog saveza postajati sve jače i jače i imaće veći uticaj. Velike sile su se toga plašile. Samo Rusija nije bila protiv, ona je bila pokrovitelj Balkanskog saveza, jer je u njemu videla mogućnost svog uticaja na Balkanu. Imala je isti cilj kao i članice. Ograničavale bi vojno i političku moć Turske i istovremeno bi sprečavale prodor Nemačke i Austrougraske na istok.
Objasni početak rata?
Nakon rata Osmanskog carstva i Italije iz kog je Osmansko carstvo izašlo poraženo i zbog kriza koje su se dešavala u Osmanskom carstvu, članice Balkanskog saveza su smatrale da je to najbolji trenutak da napadnu Osmanlije i da oslobode svoje teritorije, jer je u 20. veku moć Osmanlija znatno počela da opada. Sve je bilo spremno za napad , ali čekalo se zbog nesuglasica Srbije i Bugarske jer su obe želele teritorije Vardarske Makedonije. Tada su se tadašnji predsednik kraljevine Srbije Milovan Milovanović i Ivan Gešov (predsednik bugarske vlade) sastali u vozu i sklopili ugovor o vojnoj saradnji, ali za podelu Vardarske Makedonije se nisu do kraja dogovorili. Crnogorci odlučuju da napadnu Turke kod Skadra. Skadar je bio najstarija srpska prestonica. Crna Gora je želela da oslobodi Skadar jer je on dugo bio pod opsadom i dugo su tamo bili albanizovani Srbi.
Ko je vladao Srbijom za vreme Prog balkanskog rata?
Srbijom je vladao Petar I Karadjordjević (1903-1918) pseudonim Petra Mrkonjić sin kneza Aleksandra Karadjordjevića, na valst došao je u poznim godinama. Promenjeno je 17 vlada. što je Srbiju činilo nestabilnom. Okrenuli su se silama Atante (Rusija, Velika Britanija i Francuska)
Koje su se značajne bitke dogodile tokom Balkanskg rata?
Bitka kod Kumanova i bitka kod Bitolja su dve najznačajnije bitke.
BITKA KOD KUMANOVA - dogodila se 24. oktobra u toj bici oslobodjeno je Skoplje i Srbija je odnela pobedu i kod Bitolja 19. novembra.
Nakon što su oslobodili Kosovo, deo Metohije i Makedonije srpska vojska je prodrla u oblasti Severne Albanije i izbila na Jadransko more i oslobodila grad Drač.
Crnogorska vojska vodila je velike bitke za Skadar u čemu im je pomagala srpska vojska.
Bugarska vojska vodila je borbe za oslobadjanje Jderena u čemu im je takodje pomogla srpska vojska da ga osvaje, Srbi su to uradili kako bi imali argument za Bugarsku da im daju teritorije Makedonije.
Ko su bili komandanti srpske vojske tokom rata?
Na samom početku komandant srpske vojske bio je regent Aleksandar Karadjordjević, dok je načelnik srpske vojske bio Radomir Putnik. Zamenik Radomira Putnika bio je Živojin Mišić. General bio je Petar Bojović, odnosno vodje prve armije. Na čelu druge armije bio je Stepa Stepanović, a na čelu treće armije bio je Pavle Jurišić Šturić.
Na čelu užičke vojske bio je Miloš Božanović.
Pretnje Austrougarske Srbiji i Crnoj Gori.
Austrougarska zapretila je ratom Crnoj Gori i Srbiji kako bi odbranila svoje političke interese na Balkanu. Zahtevali su da Crna Gora napusti Skadar i das e srpska vojska povuče iz Severne Albanije. Oni su morali da prihvatejer nisu imali podršku u mogućem ratu. Tada su planovi Srbije da dobije izlaz na more propali. Takodje tada je stvorena nova država na insistiranje Austrougarske - Albanija u Valoni u novembru 1912. godine. Austrougarska insistrirala je na stvaranju Albanije jer je u tome videla način da spreči jačanje Srbije i Crne Gore i da ostavri svoje interese.
Kako je završen Prvi Balkanski rat?
Rat je završen potpisivanjem Londonskog ugovora u maju 1913. godine. Osmansko izgubilo sve teritorije u Evropi osim Carigrada. Londonski ugovorom zanično je stvorena Albanija i sa tih delova proterani su Srbi i Crnogorci, Srbija nije dobila izlaz na Jadran a Crna Gora morala je da preda Skadar Albaniji.
