B2 EŞEYSİZ ÜREME Flashcards
üreme nedir
✔Canlıların kendine benzeyen yavrular meydana getirerek nesillerini devam ettirmelerine üremedenir.
✔Canlılar üreme davranışını içgüdüsel olarak gerçekleştirir ve iki şekilde üreme görülür.
Eşeysiz üreme nedir
EŞEYSİZ ÜREME ✔Bir canlının başka bir canlıya ihtiyacı olmadan tek başına genetik yapısı benzer olan yavrular meydana getirdiği üremeyeeşeysiz üremedenir.
✔Temelinde mitoz bölünme vardır. (genellikle).
✔Döllenme görülmez.
✔Genetik çeşitlilik görülmez. (mutasyon hariç).
✔Tek ya da çok hücreli canlılarda görülebilir.
✔Değişen çevre şartlarına dayanıksız yavrular oluşur.
eşeysiz üremenin çeşitleri nelerdir
Bölünerek Üreme, Tomurcuklanarak Üreme, Sporla Üreme, Partenogenez, Rejenerayonİle Üreme, VejetatifÜreme olmak uzere 6 adettir
bölünerek üreme nedir
Bölünerek Üreme:Tek hücreli canlılarda ana hücrenin ikiye bölünmesi ile gerçekleşen eşeysiz üremeyebölünerek üremedenir.
✔Bölünme sonucunda hemen hemen eşit büyüklükte iki hücre oluşur. Bakteri, Arke, Amip, Öglena, Paramecium… gibi canlılar bu şekilde bölünürler.
✔Prokaryotlarda, ikiye bölünme genetik maddenin eşlenmesi ve hücrenin sitoplazmasının ikiye bölünmesi şeklinde gerçekleşir. (Bu bir mitoz bölünme değildir.) ✔Ökaryottek hücrelilerde ise, mitoz bölünme sonundaki sitokinezinyeri canlıdan canlıya farklılık gösterebilir. Örneğin;
parameciumenine bölünür, öglena boyuna, amip ise her şekilde bölünme yapabilir.
tomurcuklanarak üreme nedir
Tomurcuklanarak Üreme:Ana canlıda oluşan bir çıkıntının büyüyerek ana canlınınküçük halini oluşturduğu eşeysiz üremeyetomurcuklanarak üremedenir.
✔Tek ya da çok hücreli canlılarda görülebilir. Bira mayası, hidra, sünger… gibi canlılarda görülür.
✔Bira mayası hücrelerinde mitoz bölünme meydana gelir.
Ancak sitokinezgerçekleştirilirken oluşan hücrelerin sitoplazması eşit olmaz. Oluşan hücrelerde biri diğerine göre çok küçüktür bu hücreye tomurcuk denir.
✔Hidrada vücudun belirli bir bölgesinde çıkıntı oluşur. Bu çıkıntı mitoz bölünmeler ile büyütülerek tomurcuk oluşturulur ✔Tomurcuk ana bireyden ayrılıp tek başına yaşayabilir ya da ana birey üzerinde kalıp başka tomurcuklarla birlikte koloni oluşturabilir.
sporla üreme nedir
Sporla Üreme:Çevre şartlarına dayanıklı ve başka bir üreme hücresi ile birleşmeden çimlenerek yeni bir canlıyı oluşturabilen n kromozomlu üreme hücrelerinespordenir.
Spor üreterek yapılan üremeye isesporla üremedenir.
✔Tek ve çok hücrelilerde görülebilir.
✔Spor oluşturarak üreyen canlıların hayat döngüsünde eşeyli üreme ve eşeysiz üreme beraber görülür. Bu canlılar eşeysiz üreme ile eşeyli üremeyi sırayla gerçekleştirir.
Bunametagenez(döl almaşığı)denir.
✔Tohumsuz bitkiler (eğrelti otu, kara yosunları…), plazmodium, cıvık mantarlar, mantarlar… gibi canlılarda görülür.
partonegenez ile üreme nedir
Partenogenez: Döllenmemiş yumurtadan mitoz bölünmeler ile canlı gelişiminepartenogenezdenir. Arı, karınca, su piresi ve bazı kertenkele gibi canlılarda görülür.
✔✔Arılarda partenogenez,kraliçe arının mayozbölünme ile ürettiği yumurtalar döllenme yapmadan mitoz bölünme yaparsa n kromozomlu erkek arılar oluşur.
Rejenerasyon ile üreme nedir
Rejenerayonİle Üreme:
✔Rejenerayon: Dokuların mitoz bölünmeler ile kendini yenilemesidir.
✔Canlıların gelişmişliği arttıkça rejenerasyonyeteneği de azalır.
✔Yaranın onarılması (doku düzeyinde), karaciğerin eksik parçasını onarması (organ düzeyinde), kertenkelenin kopan kuyruğunu yeniden üretmesi ( organ düzeyinde) rejenerasyonörneğidir. Üreme değildir.
✔Bazı canlılarda ise rejenerasyonyeteneği çok yüksektir.
Üreme amacıyla rejenerasyonyapılabilir. Canlının kopan bir parçasının kendini tamamlayarak yeni bir canlı oluşturmasınarejenerasyonile üreme denir. Bazı omurgasız hayvanlarda görülür.
✔Deniz yıldızının kopan kolundan yeni deniz yıldızı üremesi, planaryanınkopan parçasından yeni planaryaoluşması, toprak solucanının kopan parçasından yeni toprak solucanı olması rejenerasyonle üreme örnekleridir.
vejetatif üreme nedir
VejetatifÜreme:Bitkilerde üreme organları dışındaki yaprak, kök ve gövdelerin kullanılarak yapılan üremeyevejetatifüremedenir.
✔Çelik ile üreme: Bitkiden kopan dal ya da yaprak sapı gibi yapıların toprağa dikilmesi ile yeni bitki oluşturulabilir. Özellikle kavak ve söğüt gibi bitkilerde çok iyi şekilde görülür.
✔Stolon(sürünücü gövde) ile üreme: Çilek bitkisinde toprak üzerinde yatay olarak ilerleyen ince gövdeler vardır. Çilek bu şekilde vejetatifolarak üreme yapabilir.
✔Yumru gövde ile üreme: Yer elması ve patates gibi bitkilerde toprak altı depo gövdelerinin toprağa dikilmesi ile yeni bitki üretilebilir.
✔Soğan ile üreme: Lale, soğan, pırasa gibi soğanlı bitkilerde soğan yapısının toprağa dikilmesi ile yeni bitki üretilebilir.
✔Rizomile üreme: Zencefil, bambu gibi bitkilerin toprak altında ilerleyen yassılaşmış gövdeleri vardır. Bu gövdelere rizomdenir. Rizomuntoprağa dikilmesi ile yeni bitki üretilebilir.
✔Daldırma yöntemi:Bitkinin dalının ana bitkiden ayrılmadan toprağa daldırılması ve ucunun açıkta bırakılması ile yeni bitki üretilmesidir.
✔Aşılama:Bitkiden kopartılan bir dal parçasının başka bir bitkinin dalı üzerine yerleştirilmesiyle yapılan üremedir
Doku kültürü:bir bitkiden alınan bölünebilme yeteneğindeki hücrelerin laboratuvar ortamında çoğaltılması ve hormon verilerek yeni bitki üretilmesidir. Bu yöntem ile bitkiler klonlanabilir.
✔Vejetatifüreme ile tarım alanında ticari değeri yüksek bitkiler elde edilebilir. Daha çok meyve veren, istenilen özelliğe sahip ve dayanıklı bitkiler çoğaltılabilir. Aynı bitki üzerinden birkaç farklı meyve elde edilebilir.
