atmosfera Flashcards
Cfare eshte mbeshtjellja?
Atmosfera eshte mbeshtjellja gazore e tokes, qe e rrethon ate nga te gjitha anet. Ajo nuk duhet marre si nje mase gazore ne te cilen toka leviz. Atmosfera eshte pjese perberese e tokes.
- Azoti
-Oksigjeni
-Co2
- Avullit te ujit
- Ozoni
Cfare roli luan Ozoni?
Paraqet ne vetvete nje perberje oksigjeni treatomesh. Roli qe luan eshte ne shperndarjen e temperatures se ajrit ne atmosfera e ne dukuri te tjera atmosferike. Ai thith rrezet ultravjollce te Diellit. Sasia e tyre e madhe eshte e demshme per jeten organike dhe do te favorizonte kancerin e lekures.
Cfare eshte rrezatim diellor?
Faktoret qe ndikojne ne energjine diellore?
eshte energjia qe jep dielli npermjet rrezatimit
- madhesia e kendit te renies se rrezeve diellore
-gjatesia e dites
ekspozimi dhe pjerresia e shpateve - gjendja e atmosferes
- lloji i truallit
Cfare eshte Rrezatimi i drejtperdrejt?
Cfare eshte Rrezatimi i shperndare
eshte me i madh kur kendi i renies se rrezeve diellore eshte me i madh, koha e ndricimit te dellit dhe tejdukshmeria e ajrit eshte me e madhe. kjo eshte arsyeja qe rrezatimi i drejtperdrejte eshte me i fuqishem ne mot te kthjellet dhe ne lartsite e medha, sepse ajri eshte i paster dhe i rralle
eshte i madh, kur moti eshte me vranesi dhe tejdukshmeria e ajrit eshte e vogel. Ne mot me shij dhe hije, ne toke vjen vetem rrezatimi i shperndare.
Cfare eshte temperatura e ajrit?
dhe Faktoret?
Temperatura e ajrit eshte nje nga elementet kryesore te motit
- Rrezatimi diellor, ky zvogelohet nga ekuatori ne pole sipas gjeresive gjeografike
- Shperndarja e kontinenteve, Ne te njejten gjeresi gjeografike.Ne vere, mbi kontinente eshte me ngrohte sesa mbi ujerat oqeanike e detare, kurse ne dimer ndodh e kunderta
- Relievi, me rritjen e lartesise, temperature ulet
- Masat ajrore dhe rrymat oqeanike, ndikojne ne transportimin e ngrohtesise dhe te ftohtesise
- Karakteri i truallit, ketu rolin e luan ngjyra. Sa me e erret te jete siperfaqja e truallit, aq me teper thith nxehtesi dhe e ngroh me teper ajrin
- Njeriu
Ndryshimi i temperatures se ajrit ne kohe?
kuptojme ndryshimin e saj gjate dites dhe gjate vitit. Gjate 24 oreve ne mot pa re, temperaturat me te uleta jane para lindjes se diellit, rriten relativisht shpejt. Vihet re nje maksimum dhe nje minimum. Kjo ecuri ditore e temperatures i pergjigjet ecurise ditore te rrezatimit diellor dhe atij tokesore.
Ndryshimi ndermjet vleres me te larte te temperature asaj me te ulet quhet amplitude ditore e temperature. Ndryshimi i temperatures gjate vitit, ne vija te pergjithshme i pergjigjet ndryshimit vjetor te rrezatimit diellor. Ndryshimi i temperatures se muajt me te ngrohte me ate me te ftohte quhet amplitude vjetore e temperatures. Kjo zvogelohet duke kaluar nga gjeresite polare drejt gjeresive ekuatoriale.
Ndryshimi i temperatures se ajrit ne hapesire
kuptojme ndryshimin e saj ne drejtim vertikal nga niveli i detit ne lartesi dhe ne drejtim horizontal nga nje rajon ne tjetrin nga ekuatori ne pole. Kur ajri ngjitet lart, ai ftohet prandaj temperatura ulet dhe, kur zbret poshte, ngrohet dhe kjo eshte arsyeja qe temperatura rritet. Ne raste te vecanta vihet re se ne shtresat me te larta te ajrit, temperatura e ajrit eshte me e larte se ne shtresat me te ulet. Kjo dukuri quhet permbysje e temperatures. kjo ftohje e shpejte ul shume temperaturen e shtresave te poshtme te ajrit, e cila mund te zbrese edhe nen zero grade dhe te formohen ngricat. Shperndarjen horizontale te temperatures se ajrit mbi siper faqen e tokes e paraqesim nepermjet hartave te izotermave
Cfare eshte lageshtire absolute?
Cfare eshte lageshtire relative?
sasia e avujve te ujit qe gjendet ne nje meter kub ajer ne nje cast e caktuar. Ajri i nxehte pranon sasi me te madha te avujve te ujit lageshtira absolute gjate vere eshte me e madhe sesa ne dimer. Eshte me e madhe ne rajonet ekuatoriale sesa ne ato polare. Lekundjet ditore e vjetore te lageshtires absolute jane lidhje te ngushte me lekundjet ditore e vjetore te temperatures.
eshte raporti ndermjet lageshtires absolute dhe lageshtires qe duhet te permbaje nje meter kub ajer, per tu ngopur ne nje temperature te caktuar. Kur ajri eshte i ngopur, lageshtira relative eshte 100%. Lageshtira relative ndryshon ne drejtim te kundert te temperatures , zvogelohet ne zonat dhe periudhat e nxehta dhe rritet ne zonat dhe periudhat me te ftohta
Dallimet mdis vese, bryma, mjegullat, smogu, rete,
-vese, nje dukuri qe formohet kur temperatura e te cilave eshte me e ulet se e ajrit, ky kondenson, lageshtiren e tepert.
-brymat, formohet kur temperatura e ketyre objekteve esgte nen 0c.
-mjegullat, formohen nga kondensimi i avujve te ujit ne shtresat e poshtme te ajrit, prane siperfaqes se tokes.
-smogu, formohet nga perzierja e mjegulles me gazra dhe therrmija te ndryshme, ne qytet e medha dhe ne qendrat industriale.
-rete, formohen nga kondensimi i avujve te ujit ne shtresat e larta te troposferes
Cfare jane Reshtjet?
si klasifikohen?
kuptojme, ujin ne gjendje te lenget ose te ngurte, qe bie ne siperfaqen e tokes nga atmosfera e lire.
klasifikohen si:
- Reshjet Konvektive, formohen nga levizjet vertikale te ajrit
- Reshjet Orografike, formohen nga ngjitja e detyruar e ajrit neper shpatet dhe pengesat malore
- Reshjet Frontale, formohen ne frontet atmosferike si rezultat i takimit te dy masave ajroreme veti fizike te ndryshme
Cfare jane faktoret qe ndikojne ne perhapjen e reshjave?
- Masat ajore, Reshjet me te shumta bien atje ku masat ajrore ngjiten lart
- Lartesia mbi nivelin e detit dhe relievi i terrenit, Zona malore dhe shpatet e trye te ekspozuara ndaj ererave te pasura me lageshtire marrin shume reshje
- Largesia nga detet dhe oqeanet, duke u larguar nga detet e oqeanet per ne brendesi te kontinenteve
-Rrymat oqeanike, Kur ajri kalon mbi rrymar e ngohta oqeanike, pasurohet me lageshtire e ngrohet.
-
Ndryshimet e Trysina Atmosferike ne kohe?
Ndryshimet i trysnise atmosferike ne hapsire
ndryshon gjate dites dhe gjate vitit. Shkaku kryesor i ketyre ndryshimeve dhe lekundjeve eshte ndryshimi ditor e vjetor i temperatures. Me rritjen e temperatures, ajri behet me i ralle dhe trysnia atmosferike zvogelohet, kurse me uljen e temperatures, trysina rritet. Ndryshimet dhe luhatjet e trysnise atmosferike ndikojne ne elementet e tjera klimatike si ne formimin e ererave, ne masat ajrore, ne lageshiren e ajirit, ne gjendjen e motit. Keto ndryshime ndikojne dhe ne shendetin e njeriut
Ajri, duke u ngjitur lart, rralohet dhe behet me i lehte. Si pasoje e rrallimit te ajrit ne lartesi, zvogelohet densiteti i tij dhe trysnia atmosferike. Kur ajri abret, ai dendesohet dhe trysina rritet. Kyr ndryshim i trysnise ne lartesi shprehet nepermjet shkalles barometrike te lartesise dhe gradientit baromatrik
Cfare jane musonet?
cfare jane Musonet Tropikale?
cfare jane Musonet Jashtetropikale?
Jane erera sezonale qe ndryshojne drejtimin nga dimri ne vere me kah te kundert.
Rajoni ku keto shprehen me qarte, eshte Azia juore e juglindore. gjate stines se veres keto rajone ngrohen shume dhe trysnia atmosferike eshte e vogel, kurse Oqeani Idian, duke qene me i ftohte, ka trysni atmosferike me te larte.
formohen ne gjeresite subtropikale e mesatare dhe shprehen shume mire ne Kinen Lindore, Japoni e Lindjen e larget ruse
Ererat lokale gat 24 ore
Puhi quhen ererat ditore qe fryjne ne brigjet e deteve ose te liqeneve te medha te cilat e ndryshojne drejtimin dy here brende 24 ore. Diten, per shkak se uji i detit eshte me i ftohte se bregu i detit, trysnia mbi det eshhte me e madhe se mbi toke, prandaj era fryn nga deti ne toke, duke formuar puhine e detit. Naten, per shkak se toka eshte me e ftohte se uji i detit, trysnia mbi toke eshte me e madhe se mbi det prandaj era fryn nga toka ne det duke formuar puhine e tokes.
cfare eshte jane ciklonet?
Cfare eshte ciklonet jashtetropikale?
quhet nje qender me trysni atmosferike te ulet, Ajri ne ciklon leviz nga rrethina ne qender dhe ben levizje ngjitese. Dhe sipas rajoneve ku formohen e zhvillohen ndahen ne ciklone jashtetropikale dhe tropikale
formohen ne zonen e takimit ndermjet dy masave ajrore qe kane vecori te ndryshme. temperatura, lageshti etj. Zakonisht ne frontin polare, por edhe ne ate aktik.
