Araling Panlipunan (Economics) Flashcards
Ito ang paglikha ng kalakal o serbisyo na tumutugon sa mga pangangailangan at kagustuhan ng tao. Ito ay proseso kung saan pinagsasama ang mga salik ng produksyon (input) upang mabuo ang isang produkto (output).
PRODUKSYON
ANTAS NG PRODUKSYON
Hilaw na sangkap (palay, fabric)
PRIMARY
ANTAS NG PRODUKSYON
Pagproseso ng hilaw na sangkap
INTERMEDIATE
ANTAS NG PRODUKSYON
Pagsasaayos sa mga tapos na produkto (labelling, display, etc)
FINAL
SALIK NG PRODUKSYON
Lahat ng bagay na pinanggagalingan ng mga hilaw na sangkap.
Lahat ng orihinal at hindi napapalitan yaman ng kalikasan.
Lupa lamang ang tanging salik na maituturing permanente o fixed.
Halimbawa:
Mga lupang pagtataniman, pinagpapastulan, lupa sa lungsod, at kabundukan ng ginagamit sa iba’t ibang paraan.
LUPA
SALIK NG PRODUKSYON
Lahat ng bagay na ginagamit ng tao upang isailalim sa isang proseso.
Ito ay gawa ng tao at nakakaranas ng pagkasira at pagkaluma.
May dalawang uri: Circulating Capital at Fixed Capital.
KAPITAL
DALAWANG URI NG KAPITAL
Ito ay ang mga gamit na mabilis maubos.
(hal: hilaw na sangkap, pera)
CIRCULATING CAPITAL
DALAWANG URI NG KAPITAL
Ito ay ang mga gamit na matagal ang gamit.
(hal: kotse, makinarya, etc.)
FIXED CAPITAL
SALIK NG PRODUKSYON
Tumutukoy sa mga taong nag-uukol ng lakas na pisikal at mental sa paglikha ng mga kalakal o paglilingkod.
PAGGAWA/LABOR
SALIK NG PRODUKSYON
Ito ay binubuo ng mamayang nasa edad 15 pataas na may sapat na talino, kakayahan, at kahandaan na maging bahagi ng gawaing pamproduksyon sa bansa.
LAKAS-PAGGAWA O LABOR FORCE
URI NG EMPLEYO
Kung saan ang kurso ng isang tao ay nakahanay sa kanilang trabaho at sila ay nagtatrabaho ng >8 oras sa isang araw.
EMPLOYED
URI NG EMPLEYO
Kung saan ang kurso ay hindi nakahanay sa trabaho at/o sila ay nagtatrabaho ng <8 na oras sa isang araw.
UNDEREMPLOYED
URI NG EMPLEYO
Ang tao ay walang trabaho. :(
UNEMPLOYED
TAMA o MALI?
Maliban kung nagtatrabaho ang isang tao ng >8 na oras at ang kurso nila ay nakahanay sa kanilang trabaho.
Ang freelancer ay hindi employed. Sila ay self-employed.
TAMA o MALI?
TAMA
Ano ang mga uri ng Lakas-Paggawa?
PROPESYONAL, MANGGAGAWA at ENTREPRENEUR
URI NG LAKAS-PAGGAWA
Sila ay mga nakapagtapos ng kolehiyo.
PROPESYONAL
URI NG LAKAS-PAGGAWA
May Kasanayan o Skilled: May mataas na antas ng kaalaman, kasanayan o karanasan.
May Kaunting Kasanayan o Semi-Skilled: Ang kasanayan, kaalaman at karanasan ay higit na mababa kaysa na manggagawa.
Walang Kasanayan o Unskilled/Non-skilled: Ang mga taong walang kaalaman, kasanayan o karanasan.
MANGGAGAWA
URI NG LAKAS-PAGGAWA
Tumutukoy sa mga taong namamahala sa ibang salik ng produksyon upang makalikha ng kalakal o serbisyo.
Tinatawag din sila bilang mga negosyante.
ENTREPRENEUR
Isang graph o mathematical equation na naglalarawan sa ugnayan ng mga input o sangkap ng produksyon sa mga output o nagawang produkto, na kung ano ang input, nakadepende rito ang kalidad o kantidad ng malilikhang produkto o output.
PRODUCTION FUNCTION
Sa imperfect competition, ang presyo ng produkto ay constant. TAMA o MALI?
MALI. PERFECT COMPETITION
Makaagham na pamamahagi ng pinagkukunang-yaman sa bansa.
ALOKASYON
Ang ALOKASYON ay sumasagot sa TATLONG TANONG LAMANG.
MALI. Ang ALOKASYON ay sumasagot sa LIMANG TANONG.
Anong uri ng Sistemang Pang-Ekonomiya ang Pilipinas?
KAPITALISMO AT MARKET ECONOMY
PAG-UUGNAY BATAY SA IDEOLOHIYA
Nakilala noong ika-16 na siglo sa Western Europe. Basta mas marami kang ginto at pilak, mas mayaman ka. Ang bansa ay uunlad lamang sa pamamagitan ng pagpigil sa pag-angkat at pagsuporta naman sa pagluluwas ng mga kalakal.Pagpapanatili ng tinatawag na domestic employment.
MERKANTILISMO
PAG-UUGNAY BATAY SA IDEOLOHIYA
Ito ay isang uri ng sistema na lumilikha ng makataong lipunang hindi tumitingin sa kaurian o estado ninuman. Ang ‘bibliya’ nito ay ang ‘Das Kapital’ na ginawa ni Karl Marx. Ipinatupad ito sa Russia noong 1927 ni Vladmir Ilich Lenin. Ipaglaganap naman ito sa Tsina ni Mao Zedong.
KOMUNISMO
PAG-UUGNAY BATAY SA IDEOLOHIYA
Pag-aari ng pamahalaan ang mga pangunahing industriya o gawain gayundin ang mga gamit sa produksiyon. Pinapayagan sa sistemang ito ang pagmamay-ari ng tao ng maliliit na negosyo ngunit may mga uri pa rin ng negosyo na maaaring kontrolin ang pamahalaan.
Ang layunin ito ay ang pagkakaroon ng patas o pagkakapantay-pantay na kalagayan ng mga tao sa isang bansa. Ang pagkakamit ng tinatawag na welfare state sa ideolohiyang ito ay isang daan upang maibigay ang pangangailangan ng tao.
SOSYALISMO
PAG-UUGNAY BATAY SA IDEOLOHIYA
Sinimulan ni Benito Mussolini sa bansang Italy. Si Adolf Hitler ay ang nagpakilala nito sa Germany. Ang diktador ay mayroong absolutong kapangyarihan.
Ipinagbabawal ang pag-aangkat ng produkto galing sa ibang bansa. Ang mga tao ay walang karapatang sumaway at magreklamo.
PASISMO