Antybiotyki Flashcards
ß-laktamazy - mechanizm działania
Inaktywacja białek PBP, które są transpeptydazami, transglikozydazami, karboksypeptydazami, biorącymi udział w syntezie ściany bakterii.
ß-laktamy - mechanizmy oporności (tylko typy, są 4)
- synteza ß-laktamaz (oporność enzymatyczna) – podstawowy mechanizm oporności większości bakterii Gram-ujemnych
- zmiana, zastąpienie lub nadprodukcja miejsca docelowego antybiotyku (oporność receptorowa) – podstawowy mechanizm oporności większości bakterii Gram-dodatnich (np. Streptococcus, Staphylococcus, Enterococcus)
- brak wnikania antybiotyku – np. w wyniku mutacji białek błony zewnętrznej (bakterie G–)
- aktywne usuwanie przez białka RND
Penicyliny (6 typów z przedstawicielami)
(nieaktywne wobec Enterobacteriaceae i Pseudomonas):
- penicyliny naturalne pozajelitowe – benzylpenicylina
- peicyliny naturalne doustne – fenoksymetylopenicylina
- penicyliny przeciwgronkowcowe – oksacylina, metycylina
- aminopenicyliny – amoksycylina, ampicylina (nieaktywna wobec Pseudomonas sp.)
- karboksypenicyliny – tikarcylina
- acylureidopenicyliny – piperacylina
Cefalosporyna I generacji, doustna, nieaktywna wobec P. aeruginosa to:
cefaleksyna
Dwie cefalosporyny II generacji, pozajelitowe, nieaktywne wobec P. aeruginosa to:
cefamandol i cefuroksym
Dwie cefalosporyny III generacji, pozajelitowe, nieaktywne wobec P. aeruginosa to:
cefotaksym i ceftriakson
Dwie cefalosporyny III generacji, pozajelitowe, aktywne wobec P. aeruginosa to
cefoperazon i ceftazydym
Cefalosporyna IV generacji, pozajelitowa, aktywna wobec P. aeruginosa to
cefepim
Dwie cefalosporyny V generacji, pozajelitowe, aktywne wobec P. aeruginosa, MRSA i MRCNS to
ceftobiprol i ceftarolina
Podział Williamsa cefalosporyn, cefamycyn i karbacefemów obejmuje
grupa 0 – doustne I i II generacji i doustne karbacefemy
grupa 1 – pozajelitowe I generacji
grupa 2 – pozajelitowe II i III generacji nieaktywne wobec P. aer)
grupa 3 – pozajelitowe III i IV generacji aktywne wobec P. aer)
grupa 4 – cefamycyny
cefamycyny – jak się je podaje i 1 przedstawiciel
pozajelitowo. cefoksytyna
karbapenemy – przedstawiciele i ich sposób podawania
imipenem, meropenem, ertapenem i doripenem pozajelitowe, tebipenem doustny
wymień ß-laktamy
- penicyliny
- cefalosporyny
- cefamycyny
- karbapenemy
- karbacefemy
- oksacefemy
- penemy
- tribaktamy
- inhibitory ß-laktamaz zaliczane do ß-laktamów
Inhibitory ß-laktamaz. Które są zaliczane do ß-laktamów, które nie. Wobec jakich ß-laktamaz są aktywne, wobec jakich nie.
zaliczane do ß-laktamów: kwas klawulanowy, sulbaktam, tazobaktam – aktywne wobec ESßL, nieaktywne wobec ampC, KPC, CHBL, MBL
niezaliczane: ‘avibactam’
Podaj 5 preparatów złożonych z ß-laktamu + inhibitora i ich nazwy
Augmentin – amoksycylina + kwas klawulanowy
Timentin – tikarcylina + kwas klawulanowy
Unasyn – ampicylina + sulbaktam
Sulperazon – cefoperazon + sulbaktam
Tazocin – piperacylina + tazobaktam
Które antybiotyki hamują syntezę ściany komórkowej bakterii
ß-laktamy,
glikopeptydy,
glikolipopeptydy,
Które antybiotyki hamują syntezę białka, pogrupuj w dwie grupy
działając na 50S rRNA:
- makrolidy
- linkozamidy
- streptograminy
- oksazolidynony
- fusydany
- fenikole
30S rRNA:
- aminoglikozydy
- tetracykliny
- mupirocyna
Które antybiotyki uszkadzają kwasy nukleinowe:
- nitrofurany
2. nitroimidazole
Podaj leki przeciwprątkowe
- izoniazyd
- sulfony (np. wymieniony w książce dapson)
- cykloseryna
- etambutol
- rifampicyna (należy do ansamycyn)
Aminoglikozydy - mechanizm działania
hamują syntezy białek działając na podjednostkę 30S rRNA rybosomu
Aminoglikozydy - mechanizmy oporności (4)
- synteza enzymów inaktywujących antybiotyk: acetylotransferazy (AAC, działają na grupę -NH2), fosfotransferazy (APH, -OH), nukleotydylotransferazy (ANT, -OH)
- modyfikacja miejsca docelowego: synteza metylaz 16S rRNA
- zmiana podatności wiązania przez miejsce docelowe: mutacja w białku S12 – oporność na streptomycynę
- aktywne usuwanie antybiotyku
Aminoglikozydy - przedstawiciele:
- pochodne streptydyny: streptomycyna
- pochode distreptaminy: amikacyna, gentamycyna, netylmycyna, tobramycyna
- nowa generacja: plazomicin
Aminoglikozydy - na co są naturalnie nieaktywne
na Enterococcus, Streptococcus, bakterie beztlenowe
Ansamycyny - przedstawiciele
rifampicyna - podstawowy lek przeciwprątkowy, nieaktywny wobec Enterobacteriaceae i Pseudomonas sp.
rifaksymina - stosowana w zakażeniach przewodu pokarmowego
Ansamycyny - mechanizm działania
rifampicyna hamuje syntezę RNA poprzez wiązanie się z polimerazą RNA-zależną od DNA
Ansamycyny - mechanizmy oporności (2)
- zmiana podatności wiązania miejsca docelowego: mutacja polimerazy RNA-zależnej od DNA
- synteza enzymów modyfikujących antybiotyk: glikozylotransferaz, ADP-rybozylotransferaz
Chinolony - mechanizm działania
hamowanie superspiralizacji DNA, poprzez wiązanie się z gyrazą (topoizomeraza II, głównie u bakterii G–) lub z topoizomerazą IV (głównie G+)
Chinolony - mechanizmy oporności (4)
- zmiana podatności wiązania miejsca docelowego: mutacja topoizomerazy II lub/i IV
- aktywna ochrona miejsca docelowego
- synteza enzymów inaktywujących: acetylotransferaza
- aktywne usuwanie przez białka MFS lub RND
Chinolony - przedstawiciele:
I generacja: kwas nalidyksowy (już chyba nieużywany)
II generacja: ciprofloksacyna, lewofloksacyna
III generacja
IV generacja: moksyfloksacyna
Diaminopirymidyny - mechanizm działania:
hamowanie reduktazy dihydtofolianowej (szlaku syntezy puryn)
Diaminopirymidyny - mechanizm oporności
zmiana/zastąpienie miejsca docelowego
Diaminopirymidyny - przedstawiciel
trimetoprim (często złżony z sulfametoksazolem jako kotrimoksazol)
iclaprim
Fusydany - przedstawiciele
kwas fusydowy
Fusydany – spektrum
bakterie Gram-dodatnie
Fusydany – mechanizm działania
hamowanie syntezy białek poprzez działanie na podjednostkę 50S rybosomu. Powstający kompleks kwas fusydowy-czynnik elongacji-GTP-rybosom powoduje zahamowanie wydłużania łańcucha peptydowego
Fusydany – mechanizm oporności
aktywna ochrona czynnika elongacji lub modyfikacja miejsca docelowego
Glikopeptydy – przedstawiciele
wankomycyna i teikoplanina
Glikopeptydy – spektrum działania
bakterie Gram-dodatnie
Glikopeptydy – mechanizm działania
inaktywują prekursor peptydoglikanu rozpoznając dwuaminokwasowe (D-alanylo-D-alanina) zakończenie pentapeptydu (prekursor ten to: N-acetyloglukozamina-kwas N-acetylomuraminowy-pentapeptyd)
Glikopeptydy – mechanizmy oporności
Zmiana miejsca docelowego dla antybiotyku. Kilka enzymów ingeruje w syntezę prekursorów peptydoglikanu w efekcie czego pentapeptyd zakończony jest D-alanylo-D-mleczanem (Staphylococcus vanA lub Enterococcus vanA, vanB, vanD, vanM) lub D-alanylo-D-seryną (Enterococcus vanC, vanE, vanG, vanL, vanN)
Glikolipopeptydy – w czym są podobne do glikopeptydów, czym się różnią
Podobny mechanizm działania i spektrum (G+), a różnią się tym, że mechanizmy oporności na glikopeptydy nie dotyczą oporności na glikolipopeptydy
Linkozamidy – na co są naturalnie nieaktywne
na Enterobacteriaceae i Pseudomonas spp.
Linkozamidy – przedstawiciel
klindamycyna