alles

Question 1

wat is primair alcohol

Answer 1

• Eenwaardige alcohol

- C waar -OH opstaat is gebonden aan gn of 1 andere C

Question 2

wat is secundair alcohol

Answer 2

• eenwaardig alcohol

- c waar -oh opstaat is gebonden aan 2 andere C’s

Question 3

wat is tertiair alcohol

Answer 3

• eenwaardig alcohol (1 -OH groep)

- c waar -OH opstaat is gebonden aan 3 andere C’s

Question 4

poly-alcohol

Answer 4

=meerwaardig alcohol

• meerdere hydroxylgroepen
• bvb glycerol

Question 5

hydroxyl

Answer 5

-OH (alcohol)

Question 6

Carbonylgroep

Answer 6

C=O

- aldehyde (C=O met aan C r en -H) of keton (C=O en aan C r1 en r2)

Question 7

carboxylgroep

Answer 7

COOH

- organische zuren

Question 8

Aminogroep

Answer 8

• NH2

- reageert basisch: pakt -H op en wordt NH3+

Question 9

Primair amine

Answer 9

Aan N zit 1 R-groep en 2 H’s

Question 10

Secundair amine

Answer 10

Aan N zit 2 R-groepen en 1 H

Question 11

Tertiair amine

Answer 11

Aan N zit 3 R-groepen en gn H

Question 12

ester

Answer 12

-COO-

Question 13

ether

Answer 13

r-O-r

Question 14

Soorten lipiden

Answer 14

1. eenvoudige lipiden
   - olien en vetten
   - wassen
   - fosfolipiden
2. Complexe lipiden:
   - glycolipiden
   - lipoproteinen
3. Afgeleide lipiden
   - vetzuren
   - steroiden
   - terpenen

Question 15

vetzuren: wat, kenmerken, 5 te kennen

Answer 15

= afgeleide lipiden

• algemene formule: R - COOH
• hydrofiele kop (COOH) en hydrofobe staart
  1. palmitinezuur
  2. stearinezuur
  3. oliezuur
  4. linolzuur
  5. linoleenzuur

Question 16

onverzadigd vetzuur: wat

Answer 16

• vetzuur = afgeleide lipide
• algemene formule: R -COOH
• hydrofiele kop en hydrofobe staart (vol C’s)
• onverzadigd: dubbele bindingen aanwezig
• lager smeltpunt aka minder E nodig om deze te breken
  bvb. 1. oliezuur, 2. linolzuur, 3. linoleenzuur

Question 17

verzadigd vetzuur: wat + vb

Answer 17

• vetzuur = afgeleide lipide
• algemene formule: R-COOH
• hydrofiele kop en hydrofobe staart
• verzadigd: geen dubbele bindingen
• hoger smeltpunt aka meer E nodig om deze te breken
  bvb. 1. palmitinezuur, 2. stearinezuur

Question 18

Olien en vetten

Answer 18

= eenvoudige lipiden
= triglyceriden: esters v glycerol en vetzuren
- olien meestal plantaardig vetten meestal dierlijk
- sterk apolair (hydrofoob)
- sterke variatie in triglyceriden door vetzuurgedeelte

Question 19

glyceride: wat

Answer 19

glycerol dat is samengegaan met bvb vetzuren w een glyceride, key-onderdeel is glycerol
bvb triglyceride: ester v glycerol en vetzuren

Question 20

wassen

Answer 20

= eenvoudige lipiden
= esters v hogere vetzuren (=verzadigd, gn dubbele bindingen zoals stearinezuur en palmitinezuur) met hogere alcoholen
- apolair (hydrofoob)
- zachte, vaste stoffen
- toepassingen: kaarsen, boenwas, cosmetica, zalven, snoep…

Question 21

fosfolipiden

Answer 21

= eenvoudige lipiden
= triglyceride warbij één vetzuur vervangen is door fosfaatgroep (anders gezegd: esters v vetzuren en fosforzuur met N-bevattende base (fosfaatgroep is veresterd met base)
AKA aan onze 3e C van de glycerol hangt fosfaatgroep veresterd met base

Question 22

Sphingosine

Answer 22

Glycerol maar

• 2e C heeft een NH aan zich gebonden (ipv -OH)
• 15 C’s bij al aanwezige 3C’s
• dubbele binding op 4e C

Question 23

Sphingolipiden

Answer 23

• Sphingosine (glycerol met aan 2e C een NH2 ipv -OH en in totaal 18 C’s en dubbele binding op 4e C)
• 1 vetzuur aan NH
• R-groep kan (3):
  1. H = ceramide
  2. PO4 - choline = sfingomyeline
  3. mono-/oligosaccharide = glycolipide

Question 24

complexe lipiden

Answer 24

lipiden met suikers of proteinen

• glycolipiden (sfingosine + vz + mono-/oligosacch)
• lipoproteinen

Question 25

afgeleide lipiden

Answer 25

• oplosbaar in apolaire solventen (vet oid)
  1. Terpenen
• afgeleid v isopreen
• C-ketens vol dubbele bindingen en ev. 6-ring(en)
• bvb. betacaroteen, isopreen, geraniol (OH in zich), lycopeen
  2. Steroiden:
• typische 6-6-6-5 ring
• bvb. cholesterol: 6-6-6-5 met aan 5-ring een langere C-keten
  3. Vetoplosbare vitaminen:
• vit A, D, E, K