9. RELATIVAS E RELATIUS Flashcards
Una proposicion subordenada relativa completa un nom o un pronom.
Jòga donc leumens lo ròtle d’un adjectiu o d’un GN complement de nom.
Sa particularitat aten al mot que l’introdutz.
En efièch, lo pronom relatiu es un mot complèxe qu’emplena tres foncions
foncion subordenanta
Introdutz la proposicion subordenada coma o fa una conjoncion de subordenacion per exemple.
foncion pronominala.
Coma son nom o indica, en tant que pronom remplaça un mot que lo precedís dins la proposicion encastranta e que per aquesta rason es dich antecedent.
foncion gramaticala.
Emplena enfin una foncion gramaticala dins la prosicion relativa qu’introdutz.
Vos parli d’una epòca qu’avètz pas coneguda.
Qu’avètz pas coneguda : proposicion subordenada relativa ; complement [de determinacion] del nom epòca. Qu’ : pronom relatiu qu’a per antecedent epòca ; COD del vèrb avètz coneguda.
PRONOMS RELATIUS
-per los pronoms relatius qui, qual, que, qué, dont, ont, lo(s) qual(s), la(s) qual(s) -per que precisat per un correlatiu : pronom personal, advèrbi pronominal, adjectiu possessiu.
La vila ont nasquèri es lo Clapàs.
ont : pro. rel. qu’a per antecedent vila ; CC de lieu del vèrb nasquèri
Arribèron davant una montanha al pè de la quala rajava un gaudre poderós.
de la quala : pro. rel. qu’a per antecedent montanha ; C de Nom de pè (qu’es quant a el CCL de rajava)
FONCIONS DE
DONT
COI :
Es l’òme dont te parli. O : Es l’òme que te parli d’el, o : que te’n parli, o simplament : que te parli. O encara : L’ òme de qui (qual) te parli.
C de Nom del subjècte :
Es l’òme dont l’ostal a cremat. O : Es l’òme que son ostal a cremat. O encara : Es l’òme de qui (qual) l’ostal a cremat.
C de Nom del COD
Es l’òme dont as cremat l’ostal. O : Es l’òme qu’as cremat son ostal. O encara : Es l’òme de qui (qual) as cremat l’ostal.
COD de sens partitiu
Lo pan dont mangèri èra mosit. O : Lo pan que ne mangèri èra mosit. O encara : Lo pan de qué mangèri èra mosit.
C d’Adjectiu
Es un accion dont soi fièr. O : Es una accion que ne soi fièr. O encara : Es una accion de qué soi fièr.
C d’Agent d’un vèrb passiu :
Avèm trobat l’arma dont foguèt tuat. O : Avèm trobat l’arma que ne foguèt tuat.
CC de Mejan o de Manièra :
Aimi pas lo ton dont me parlas. O : Aimi pas lo ton que me parlas. (sens pronom personal)
Se vei que dont se pòt remplaçar par de qui o de qual
(quand designa una persona)
o per de qué
(quand designa un objècte o una nocion abstracha).
Exemples tirats d’un poème de Godolin (1610) :
« Petits rius dont l’argent vesiadament gorrina… » « Avalisca lo gus de qui la man profana Ven de ronçar pel sòl l’autar de la vertut.” Se vei tanben que dont es equivalent de « de+GN ».
Se vei tanben que dont es equivalent de
« de+GN ». aparten a la lenga dels trobadors.
Dont es pas un francisme,
aparten a la lenga dels trobadors.
Quand dont es C de Nom, aquel nom pòt pas aparténer qu’a un GN sens preposicion.
Sols de qui, de qual o de qué pòdon èsser C de Nom d’un GN sens preposicion o d’un GN Preposicional.
Cossí determinar la foncion d’un pronom relatiu ?
Me fisi a la Grand Maire etèrna, Natura, dont soi una part. (R. Lafont, Ibidem)
