8 Сынып Flashcards
1
Q
Жасуша
A
Тіршіліктің негізгі құрылымдық және қызметтік бірлігі
2
Q
Әрбір жасушаға ағзалардың тән қасиеттері
A
Көбею, өсу, зат алмасу, тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік, қартаю және т.б.
3
Q
Тірі ағзалардың барлық жасушалары өзара
A
Химиялық құрамы мен құрылысы бойынша ұқсас
4
Q
Бактерия жасушасында жоқ
A
Ядро
5
Q
Бактерия жасушасында болады
A
Қабықша және цитоплазма
6
Q
Ядросы қалыптаспаған немесе ядро түзілгенге дейін пайда болған
A
Прокариоттар
7
Q
Өсімдік, санырауқұлақ, жануар жасушасы үш бөліктен тұрады
A
Қабықша, цитоплазма, ядро
8
Q
Бактерия жасушасының құрылысы:
A
1.ДНҚ-ның сақинасы
2.Мембрана
3.Шырышты капсула немесе жасуша қабырғалары
4.Цитоплазма
5.Рибосомалар
9
Q
Прокариоттарда
A
Бір-сақиналы ДНК молекуласы тікелей цитоплазмада болады және эукариот жасушасындағы сияқты ядро екі мембрана аркылы бөлінбейді
10
Q
Прокариоттарда қозғалу мүшесінің қызметін
A
Бір немесе бірнеше талшықтар атқаруы мүмкін
11
Q
Прокариот жасушасы жабылған
A
Плазмалық мембрана
12
Q
Плазмалық мембрана сыртында
A
Жасуша - қабырғасы, көбінесе шырышты қабықша (капсула) болады.
13
Q
Бактерия жасушасын қорғайды
A
Қабықша
14
Q
Прокариот жасушасында міндетті турде болады
A
Ұсақ рибосомалар және ерекше мембрана қатпары
15
Q
Құрамында ядросы бар ағзалар
A
Эукариоттар
16
Q
Цитоплазмадан саңылауы бар екі мембранаарқылы бөлінген органоид
A
Ядро
17
Q
Ядро басқарады
A
Бүкіл химиялық үдерістерді нәруыздар ферменттер синтезі аркылы бақылап, жасуша тіршілігін
18
Q
Ядро
A
Көбінесе жасуша орталығында болады
19
Q
Картайған өсімдік жасушасында барлық дерлік жасуша кеңістігін
A
Орталық ірі вакуоль алып жатады
20
Q
Цитоплазма қалдығы бар ядро
A
Жасуша қабықшасына жақын
орналасады
21
Q
Ядроның ішінде болады
A
Кариоплазма
22
Q
Кариоплазма
A
Ядро шырыны
23
Q
Кариоплазмада
A
Хромосомалар мен ядрошық жүзіп жүреді
24
Q
Хромосомаларда сақталады
A
Нәруыздардың құрылысы туралы тұқымқуалаушылық ақпарат
25
Ядросы жойылған жасушалар
Эритроциттер мен тромбоциттер
26
Эритроциттер мен тромбоциттер
Көбею қабілетінен айырылған
27
Жасуша мембранасы мен жасуша қабырғасы
Қорғаныш қызметін атқарады
28
Барлық жасушалар жабылған
Сыртқы мембранамен
29
Саңырауқұлақтар мен өсімдіктерде және көптеген бактерияларда мембранадан баска сыртында
Жасуша қабырғасы да болады.
30
Жасуша қабырғасы
Жасушаға беріктік қасиет береді және пішінін сақтайды
31
Хитин
Санырауқұлақ жасушасының қабырғасы
32
Өсімдік жасушасының қабырғасы
Целлюлоза(жасунық)
33
Бактерия жасушасының қабырғасы
Муреин
34
Вирус жасушасының қабырғасы
Капсид
35
Өсімдік жасушасы:
1.Жасуша қабырғасы
2.Мембрана
3.Вакуоль
4.Ядро
5.Хлоропласт
6.Митохондрия
7.Бұдыр эндоплазмалық тордағы рибосомалар
36
Жануар жасушасы:
1.Жасуша мембранасы
2.Ядро
3.Лизосома
4.Митохондрия
5.Гольджи жиынтығы
6.Бұдыр эндоплазмалық тордағы рибосомалар
37
Тек өсімдік жасушасының органоидтері
Пластидтер
38
Пластид түрлері
Хлоропласт, Хромопласт, Лейкопласт
39
Хлоропласттарда жасыл пигмент
Хлорофилл болады, ол фотосинтез үдерісін жүзеге асырады
40
Фотосинтез үдерісі жүреді
Хлоропластың ішкі мембранасынд қатпарларда граналарда
41
Ак немесе түссіз, қор затын жинайтын пластид
Лейкопласт
42
Лейкопласт
Крахмалда - қоректік заттар қорын жинайды
43
Қызыл, сары пигменттері болады
Хромопласт
44
Хромопласттар жинайды
Қоректік заттарды - жемістерде, зиянды заттарды - күзгі жапырақтарда
45
Хромопласт
Гүлдердің күлтелеріне ашық түс беріп, жәндіктерді еліктіреді.
46
Пластидтер
Бір-біріне айналады
47
Жасушаның энергетикалық станциясы
Митохондрия
48
Органикалык заттардан (нәруыздар, майлар немесе көмірсулар) оттек әсерінен
Су мен көмірқышқыл газы түзіледі
49
Бөлінген энергия қорға жиналады
АТФ түрінде
50
Митохондрияда үдеріс
Кристаларда - ішкі мембрана өсінділерінде жүреді
51
Нәруыз биосинтезі жүретін органоид
Рибосома
52
Барлық тірі жасушаларда, тіпті прокариоттарда болады
Рибосома
53
Гольджи жиынтығы
Заттардың жасушаішілік тасымалын, майлар мен көмірсулардын модификациясы мен синтезін, лизосомалардың түзілуін жүзеге асырады
54
Ядроның қасында қуыстар мен цистерналар түрінде ретті орналаскан мембраналардан тұрады
Гольджи жиынтығы
55
Гольджи жиынтығынан
Үнемі мембрана көпіршіктері бөлініп отырады
56
Көпіршіктердің бір бөлігі
Лизосомаларға айналады
57
Асқорыту вакуольдері асқорыту ферменттеріне толы мембрана көпіршіктері
Лизосома
58
Лизосома ыдыратады
Зиянды немесе қоректік заттарды
59
Өзін өзі қорыту
Автолиз
60
Автолизді жүзеге асырады
Лизосома
61
Лизосома болады
Санырауқұлақ пен жануар жасушасында
62
Цитоплазманың ішіндегі мембрана түтікшелері (өзекшелері)
ЭПТ
63
ЭПТ түрлері
Тегіс ЭПТ, Бұдыр ЭПТ
64
Майлар мен көмірсулардың синтезін жүзеге асырады
Тегіс ЭПТ
65
Нәруыздың синтезін жүзеге асырады
Бұдыр ЭПТ
66
Барлық ЭПТ
Гольджи жиынтығымен бірге заттардың жасушаішілік тасымалына қатысады.
67
Тек өсімдіктер мен санырауқұлақтарда болады
Нағыз вакуольдер
68
Жасуша шырынына толы мембрана көпіршігі
Нағыз вакуоль
69
Зиянды немесе коректік заттар концентрлі ерітінді түрінде сақталады
Нағыз вакуоль
70
Өсімдік жасушасында жасушаішілік қысымды сақтайды
Вакуоль
71
Құрылысы, шығу тегі және атқаратын қызметі бойынша ұксас жасушалар тобы
Ұлпа
72
Тек төменгі сатыдағы өсімдіктер (балдырлар) мен карапайым жануарлар (біржасушалылар немесе колония құрып тіршілік ететіндер)
Ұлпалар түзілгенше дейін тіршілік етті
73
Өсімдіктерде ұлпалардың 6 типі болады
Түзуші, негізгі, жабын, механикалық (тірек), еткізгіш және бөліп-шығарушы
74
Бірінші болып пайда болады.
Тұқым ұрығының жасушалары осы ұлпадан тұрады.
Ол барлық ұлпалар мен мүшелерді тузеді.
Түзуші ұлпаның жасушалары ұсақ, қабықшасы өте жұқа және бір-біріне тығыз орналасқан.
Оларда хлоропласт болмайды және көптеген ұсак вакуольдерге ие..
Түзуші ұлпа
75
Сабақтың, тамырдың негізгі және бүйірлік стерінің ұштарында, жас жапырақтың негізінде және т.б.
Түріне қарай түзуші ұлпалар кездеседі
76
Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап жатады және оларды кеуіп кетуден, сыртқы ортаның қолайсыз жагдайларынан қорғайды.
Жабын ұлпасы
77
Ұлпа өң, тоз, қыртыс деп бөлінеді
Жабын ұлпа
78
Жасушалары тірі, бір-бірімен тығыз жанасқан
Өң
79
Жапырақ, гүлдін, көптеген өсімдік жемісінің, шөптесін өсімдіктің сабағы мен сүректі өсімдіктің жас өркенінің алғашқы жабынды ұлпасы
Өң
80
Көпжылдық өсімдіктерде болады.
Тоз
81
Жасушалары алғашында тірі болғанымен, біртіндеп қабықтары калындап, түсі қоңырлау өлі жасушаларға айналады
Тоз
82
Ең соңында түзілетін қабат.
Қыртыс
83
Ағаш діңінде, бұтақтары мен тамырында жана қабаттар пайда болып қыртыс түзіледі
Қыртыс
84
Жыл сайын тоздың пайда болған жана кабаттарынан калындай береді
Қыртыс
85
Ірі, негізінен, домалақ пішінді, қабықшасы жұқа, жасушааралық кеңістіктері кең жасушалардан тұрады
Негізгі ұлпа
86
Негізгі ұлпа түрлері
Фотосинтездеуші, қор жинаушы, су жинаушы, ауа жинаушы
87
Фотосинтездеуші ұлпа
Жапырақтың жасыл жұмсағы, жас өскін және т.б
88
Фотосинтездеуші ұлпа
Бағаналы және борпылдақ жасушалар деп бөлінеді
89
Су жинаушы
Кактус сабағында және Алоэ жапырағында
90
Ауа жинаушы
Тұңғиықтың жапырағында
91
Қор жинаушы
Жемістер, тамыр жемістер, тұқымдар
92
Су мен коректік заттарды бір бөліктен екінші бөлікке өткізеді
Өткізгіш ұлпа
93
Су тасымалданады
Ағаш сүрегі және трахеидтер
94
Қоректік заттарды өткізеді
Сүзгілі түтіктер
95
Өсімдікке беріктік, тіректік қасиет береді
Механикалық ұлпа немесе тірек ұлпа
96
Жасушалары тірі тірек ұлпасы
Қабық талшығы
97
Жасушалары өлі тірек ұлпасы
Сүрек талшығы
98
Әрқашан берік және қатты жасушалық қабырғаға ие.
Тірек ұлпасы
99
Тірек ұлпасының құрамында
Ешқашан хлоропласт болмайды
100
Алуан түрлі ұлпалар
Бөліп шығарушы
101
Жасуша қабықшасы тірі және жұқа күйінде
Ұзақ сақталады, оларда түрлі заттар түзіледі
102
Тозандандыратын жәндіктерді өзіне еліктіреді, ал эфир майлары малға жем болудан сақтайды.
Бөлінген иісті және тәтті
заттар
103
Сыртка және ішке бөліп шығару жолдарынан тұрады
Бөліп шығарушы ұлпа
104
Сыртка және ішке бөліп шығару жолдарынан тұрады
Бөліп шығарушы ұлпа
105
Өсімдік ұлпалары:
1 - сабақ ұшындағы түзуші ұлпа
2 - ағаш қабығындағы жабын ұлпа
3 - жапырақ жұмсағындағы негізгі (фотосинтездеуші) ұлпа;
4 - сабактың өткізгіш ұлпалары
106
Жануарларда ұлпалардың болады.
4 типі: эпителий, дәнекер, бұлшық ет, жүйке ұлпалары
107
Эпителий
Жасушааралық заттары аз және бір- бірімен тығыз орналасқан, регенерация қасиеті тән ұлпа
108
Регенерация
Қайта қалпына келу қасиеті
109
Атқаратын қызметіне байланысты эпителий ұлпалары бөлінеді
Жабынды эпителий
Безді - эпителий
Кірпікшелі немесе тербелмелі-эпителий
110
Жабынды эпителий түзеді
Терінің үстіңгі қабатын, көз, мұрын, ауыз, асқазан қуысы, тікішек және т.б. шырышты қабығын
111
Жабынды эпителий бөлінеді
Көпқабатты: тері, ауыз қуысының шырышты қабығы
Бірқабатты: бүйрек өзекшелері, өкпе альвеолалары
112
Жабынды эпителий қызметі
Қорғаныш және бүйрекпен ішекте заттарды сіңіру
113
Безді эпителийден
Ағзадағы барлық бездер (тер, май, сілекей, бауыр) түзілген
114
Безді эпителий қызметі
Биосинтез және түрлі бөлінділерді (тер, сөл, сілекей, жас) бөліп шығару
115
Кірпікшелі немесе тербелмелі эпителий
Кірпікше тәрізді өсінділерге ие тыныс жолдарында орналасқан, шан-тозан бөлшектерін ұстап қалады
116
Дәнекер ұлпасы
Бір-біріне мүлдем ұқсамайтын бірнеше типтен тұрады.
Жалпы шығу тегі бойынша және
жасушааралық заттарының көп болуымен бір топқа біріктірілген ұлпа.
Канда сұйық, сүйекте катты, шеміршекте серпімді, созылмалы болады.
117
Борпылдақ дәнекер ұлпасынан
Теріасты май жасұнығы түзілген.
118
Тығыз дәнекер ұлпасы
Байлам, сіңір, қан тамырлары қабырғасының негізін құрайды.
119
Эпителий ұлпалары:
Безді эпителий;
Кірпікшелі эпителий;
Жабынды эпителий
120
Дәнекер ұлпаларының түрлері:
Тығыз талшықты;
Шеміршекті;
Сүйекті дәнекер ұлпалар;
121
Бұлшықет ұлпасы
Жасушасы миоциттерден тұрады
122
Миоциттер өседі
Тек олар жарақат алған кезде гана (кесіп алғанда) көбеюге қабілетті
123
Жиырылғыштық
Бұлшық ет ұлпасына тән қасиет
124
Бұлшықет ұлпасының топтары
Біріңғай салалы, көлденең жолақты
125
Қанқа мен жүректің бұлшықеттері
Көлденең жолақты бұлшық ет ұлпасынан тұрады.
126
Көлденең жолақты қаңқа бұлшық еті сүйекке бекініп
Ағзаны қозғалысқа келтіреді
127
Жүрек бұлшық етінің жасушалары бір- бірімен
Өзара бірігіп тұтасып кеткен.
128
Іші қуыс мүшелердің адам еркінен тыс жиырылуын қамтамасыз етеді.
Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпалары
129
Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпалары
Жасушалары бір ядролы және қажымайды.
130
Біріңғай салалы бұлшық ет ұлпасына жатады
Асқазан, тікішек, қуық, ірі қан тамырлар
131
Бұлшық ет ұлпаларының түрлері:
Қанқаның көлденең жолақты бұлшық ет ұлпасы;
Жүректің көлденең жолақты бұлшық ет ұлпасы;
Асқазанның бірыңғай салалы бұлшық еті
132
Ми, жұлын және ағзадағы бүкіл жүйелер турады
Жүйке
133
Жүйке жүйесінің негізгі жасушалары
Нейрон
134
Нейрондарды қоршап, қоректік, қорғаныштық қызмет атқарады
Глиальды жасушалар
135
Жүйке жүйесінің қосымша немесе серіктес жасушалары
Нейроглия немесе глия-(серік-жасушалар
136
Дене және өсінділерден тұрады
Әрбір нейрон
137
Жүйке импульсін жасуша денесіне өткізеді
Дендрит
138
Кыска тармақталған өсінділер
Дендрит
139
Ұзын өсінді, саны біреу
Аксон
140
Импульсті жасуша денесінен өткізеді
Аксон
141
Дендриттер мен жасушаның денесі
Сұр зат
142
Аксон
Ақ зат
143
Жүйке ұлпасының жасушасы
Көбеймейді, бірақ өсуге және "тармақталуға" қабілетті
