5.4 Endogene processen Flashcards
actualiteitsprincipe
het idee dat natuurlijke processen zoals ze tegenwoordig verlopen dat in het verleden op dezelfde wijze hebben gedaan
asthenosfeer
het gedeelte van de mantel dat gedeeltelijk vloeibaar is en waar de lithosfeer overheen beweegt
basalt
stollingsgesteente dat ontstaat bij vulkaanuitbarstingen en veel in oceanische korst voorkomt
caldera
een grote cirkelvormige krater ontstaan nadat het bovenste deel van de vulkaan is weggeblazen na een zeer krachtige eruptie of is ingestort na het snel leeglopen van de magmakamer
convectiestromen
stroming van vloeibaar gesteente in de aardmantel ontstaan door de afgifte van warmte vanuit de aardkern
convergerende plaatgrenzen
de plaatgrenzen waarbij aardplaten naar elkaar bewegen
diepzeetrog
de diepste plaatsen in de zeebodem die ontstaan waar oceanische korst onder andere korst wordt geduwd
divergerende plaatgrenzen
de plaatgrenzen waarbij aardplaten uit elkaar bewegen
effusieve eruptie
een vulkaanuitbarsting met een rustig verloop
explosieve eruptie
een explosief verlopende uitbarsting van een vulkaan
geologische tijdschaal
de indeling van de geschiedenis van de aarde in tijdvakken
graniet
een stollingsgesteente dat ondergronds stolt
hotspot
plek op aarde waar in de aardmantel pluimen van zeer heet magma omhoogkomen
intensiteit
de sterkte van een aardbeving gemeten aan de hand van de hoeveelheid schade
lithosfeer
de aardkorst en bovenste deel van de aardmantel die samen als aardplaten bewegen
magnitude
de sterkte van een aardbeving gemeten aan de hand van de hoeveelheid vrijgekomen energie
midoceanische rug
een wereldwijd aaneengesloten ‘onderwatergebergte’ op de oceaanbodem ontstaan doordat oceanische korst uit elkaar drijft
Platentektoniek
het bewegen van de aardplaten
pyroklastica
al het materiaal dat bij een vulkaanuitbarsting in de lucht wordt geslingerd, zoals lava, as en stenen
ridge push
kracht die optreedt bij de midoceanische rug waar oceanische lithosfeer door zijn gewicht de rest van de aardplaat zijdelings wegduwt
schaal van mercalli
schaal waarbij de intensiteit van een aardbeving wordt gemeten aan de hand van de hoeveelheid schade die is aangericht
schaal van richter
schaal waarbij de magnitude van een aardbeving wordt gemeten aan de hand van de hoeveelheid energie die vrijkomt
schildvulkaan
een vulkaan die ontstaat doordat de dun vloeibare basaltische lava ‘rustig’ vanuit de krater uitstroomt en een uitgestrekt gebied kan bedekken
slab pull
wegzakkende oceanische lithosfeer trekt door zijn gewicht de rest van de aardplaat met zich mee de mantel in
stratovulkaan
kegelvormige vulkaan die bestaan uit een gelaagde opbouw van afwisselend as- en lavalagen
subductie
het wegduiken van oceaanbodem in de aardmantel
transforme plaatgrenzen
de plaatgrenzen waarbij aardplaten langs elkaar bewegen
tsunami
golven die ontstaan door aardbevingen op de bodem van de oceaan
