فصل 4- پویایی زمین Flashcards
نشانه های پویایی سیاره زمین را نام ببرید
- تشکیل زمین لرزه ها
- آتشفشان ها
- چین خوردگی
- شکستگی
نظریه زمین ساخت ورقه ای یا تکتونیک صفحه ای را تعریف کنید. کاربرد این نظریه چیست؟
لیتوسفر زمین (سنگ کره) یکپارچه نیست بلکه از تعدادی ورقه تشکیل شده که نسبت به هم حرکت میکنند. به دلیل جریان همرفتی مواد خمیری در خمیر کره
چنان جامع که بیشتر فرایند های زمین شناسی را به کمک آن میتوان درک کرد
انواع ورقه های سنگ کره را با ذکر مثال نام ببرید
قاره ای (آسیا)
اقیانوسی (آرام)
قاره ای اقیانوسی (هند)
ورقه های قاره ای و اقیانوسی را در سن، ضخامت و چگالی مقایسه کنید
سن: قاره ای زیادتر (حدودو 3.8 میلیارد) ولی اقیانوسی حداکثر 200 میلیون
ضخامت: قاره ای ضخیم تر
چگالی: قاره ای سبکتر
چرخه ویلسون به چه منظور پیشنهاد شده؟ آن را به طور خلاصه توضیح دهید
چرخه ای برای تکامل اقیانوس ها
1. ایجاد گسستگی در پوسته به صورت شکاف قاره ای (ریفت)
2. فرایند بازشدگی و ایجاد حوضه اقیانوسی
مثال: یک ریفت مثل شرق آفریقا به اقیانوسی کم عرض مثل دریای سرخ و سپس اقیانوسی با عرض نسبتا زیاد مثل اطلس تبدیل
3. ادامه گسترش و فرورانش اقیانوس (اقیانوس آرام)
4. تبدیل اقیانوس وسیع به اقیانوس کوچک در حال بسته شدن (مدیترانه)
5. برخورد قاره های دوطرف و تشکیل کمربندهای کوه زایی
مراحل چرخه ویلسون را نام ببرید
- مرحله جنینی
- مرحله جوانی
- مرحله بلوغ
- مرحله افول
- مرحله پایانی
- مرحله خط درز
مرحله جنینی را توضیح دهید و یک مثال از ان را بزنید
- جریان های همرفتی سست کره پوسته قاره ای را گرم کرده و موجب کشش آن
- کشیده شدن پوسته و شکسته شدن
- تشکیل ریفت درون قاره ای
*این مرحله آغاز یک چرخه تکتونیکی است و با فوران های بازالتی پایان میپذیرد
مثال: ریفت شرق آفریقا
مرحله جوانی را توضیح دهید و یک مثال از ان را بزنید
- در محل شکاف مواد مذاب سست کره به بستر اقیانوس رسیده و پشته های میان اقیانوسی تشکیل میشود
- پوسته جدید ایجاد شده به طرفین حرکت و باعث شکل گیری اقیانوسی با عرض کم میشود
مثال: دریای سرخ کنونی (دور شدن عربستان از آفریقا)
مرحله بلوغ را توضیح دهید و یک مثال از ان را بزنید
- ادامه کسترش کف اقیانوس و دور شدن قاره های دو طرف
- تشکیل فوران های خطی درون اقیانوسی در امتداد پشته های میان اقیانوسی
مثال: اقیانوس اطلس امروزی
مرحله افول را توضیح دهید و یک مثال از ان را بزنید
- ورقه اقیانوسی به زیر ورقه قاره ای مجاور رفته یا ورقه اقیانوسی به زیر ورقه اقیانوسی دیگر رفته
- تشکیل دراز گودال اقیانوسی و جزایر قوسی
- حوضه اقیانوسی شروع به بسته شدن
مرحله پایانی را توضیح دهید و یک مثال از ان را بزنید
- نزدیکی قاره های دو طرف اقیانوس
- تشکیل کوه ها و کوچکتر شدن اقیانوسها
- ماگماتیسم (فعالیت اذرین درونی) همانند مرحله قبل
مثال: دریای مدیترانه
مرحله خط درز را توضیح دهید و یک مثال از ان را بزنید
- بسته شدن اقیانوس ها و برخورد ورقه های قاره ای
- فشرده شدن رسوبات و تشکیل رشته کوه
مثال: هیمالیا ( برخورد هندوستان به آسیا) و زاگرس (عربستان به ایران)
*مراحل افول، پایانی و خط درز به عنوان کوه زایی در نظر گرفته میشود
حرکت ورقه ها را نام ببرید و پیامد هرکدام را بگویید
نزدیک شونده: درازگودال - آتشفشان - زلزله - رشته کوه
دورشونده: ریفت درون قاره ای - ایجاد دریا - تشکیل پشته های میان اقیانوسی - گسترش بستر اقیانوسها
لغزشی: گسل - زلزله
تنش را تعریف کنید
هرگاه سنک تحت تاثیر نیرویی از خارج -که عموما در نتیجه حرکت و جابه جایی ورقه های سنگ کره بوجود می آیند- قرار گیرد، در داخل سنگ نیرویی بر واحد سطح وارد میشود که تنش نام دارد. تنش های وارده بر سنگ ها و خاک ها باعث تغییر شکل آها میشود
فرمول: تنش = نیرو / سطح
انواع تنش را نام ببرید
کششی - فشاری - برشی
مقاومت سنگ را تعریف کنید
حداکثر تنش یا ترکیبی از تنش ها که سنگ میتواند تحمل کند بدون آنکه بشکند
مقدار و نوع تغییر شکل ایجاد شده بر اثر تنش به چه چیزی بستگی دارد؟ چه انواعی دارد؟
به رفتار سنگ ها در برابر تنش بستگی دارد
1. کشسان (الاستیک): با اعمال تنش سنگ دجار تغییر شکل و با رفع تنش به حالت اولیه باز میگردد
2. خمیر سان (پلاستیک): پس از رفع تنش تغییر شکل و به حالت اولیه باز نمیگردد
3. شکستگی: اگر تنش ناگهانی و از حد مقاومت سنگ بیشتر شه سنگ دچار شکستگی میشه
علت اهمیت مطالعه شکستگی ها؟
- هنگام ساخت جاده ها، سدها، تونل ها و سایر سازه های مهندسی
- تجمع آبهای زیرزمینی و ذخایر نفت و گاز و تشکیل کانسنگ های گرمابی
انواع شکستگی ها را نام ببرید
گسل: اگر سنگ های دو طرف شکستگی نسبت به هم جابه جا شده باشند
درزه: اگر جا به جا نشده باشند
انواع قسمت های گسل را توضیح دهید (سطح گسل و انواع ان، فرادیواره و فرودیواره، شیب سطح گسل)
سطح گسل: سطحی که شکستگی و جابه جایی در امتداد آن اتفاق افتاده
انواع: قایم، مایل، افقی (امتداد لغز)
فرادیواره: طبقات روی سطح گسل مایل
فرودیواره: طبقات زیر سطح گسل
شیب سطح گسل: زاویه ای که صفحه گسل با سطح افق میسازد
تفاوت گسل معکوس و عادی در چیست؟
معکوس: لایه های قدیمی تر تحتانی به سمت بالا رانده و فرادیواره نسبت به فرودیواره قدیمی تر
عادی: فرادیواره جوانتر از فرودیواره
تفاوت هورست و گرابن چیست؟
هورست: بالاراندگی - تشکیل کوه - در اثر چند گسل عادی متوالی و موازی
گرابن: پایین افتادگی - تشکیل دره - در اثر…
ویژگی ها و نوع تنش را براساس لغزش (نوع حرکت) بیان کنید
عادی:
1. سطح گسل مایل
2. فرادیواره نسبت به فرودیواره به سمت پایین یا فرودیواره نسبت به فرادیواره به سمت بالا
نوع تنش: کششی
معکوس:
1. سطح گسل مایل
2. فرادیواره نسبت به فرودیواره به سمت بالا یا فرودیواره نسبت به فرادیواره به سمت پایین
نوع تنش: فشاری
امتداد لغز:
1. لغزش سنگ ها در امتداد سطح گسل
2. حرکت قطعات شکسته شده در امتداد افق
نوع تنش: برشی
چین خوردگی چگونه تشکیل میشود؟ مثال بزنید
بر اثر رفتارهای خمیری در سنگ ها از چندسانتی متر تا چندین کیلومتر
رشته کوه های البرز و زاگرس