κεφάλαιο 4 Flashcards
θεωρίες για την κωδικοποίηση της δηλωτικής γνώσης
- θεωρία του ενός κώδικα
- θεωρία των δύο κωδίκων
- τρικωδική θεωρία
θεωρία του ενός κώδικα
- αφηρημένος προτασιακός κώδικας
- η αναπαράσταση των πληροφοριών στη μνήμη είναι αφηρημένη και σημασιολογική
- η αναπαράσταση δεν έχει αισθητηριακό χααρακτήρα
- σημασιολογική μονάδα : αφηρημένη πρόταση
που στηρίζεται η θεωρία του ενός κώδικα;
- οι άνθρωποι δεν συγκρατούν στη μνήμη τους τις λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν για τη μετάδοση ενός μηνύματος, αλλά το περιεχόμενό του
- οι οπτικές λεπτομέρειες μιας εικόνας χάνονται με την πάροδο του χρόνου, αλλά παραμένει η ανάμνηση της σημασίας/του νοήματος της σκηνής
θεωρία των δύο κωδίκων
- ο άνθρωπος διαθέτει τόσο νοερές εικόνες, όσο και λεκτικές ετικέτες για τα πράγματα
- συνυπάρχουν ο αφηρημένος προτασιακός κώδικας (λεκτικά ερεθίσματα) και ο ΝΟΕΡΟΣ ΕΙΚΟΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ (οπτικές πληροφορίες και άλλα αισθητηριακά ερεθίσματα)
- υποστηρικτής θεωρίας : Paivio
- μετατροπή οπτικής εικόνας σε “ανάλογο”
ανάλογο
-σύμφωνα με τη θεωρία των 2 κωδίκων η εικονική αναπαράσταση χάνει σταδιακά τα οπτικά/αισθητηριακά της χαρακτηριστικά και γίνεται αφηρημένη αναπαράσταση
- τα ανάλογα είναι δομές που διατηρούν τις χωρικές σχέσεις μεταξύ των στοιχείων των πραγματικών αντικειμένων
- επιτρέπουν μεταβολές κατά μήκος συνεχών διαστάσεων
τρικωδική θεωρία
- Anderson
- συνυπάρχουν τα ΧΡΟΝΙΚΑ ΝΗΜΑΤΑ με τον αφηρημένο προτασιακό κώδικα και τον νοερό εικονικό κώδικα
κώδικας χρονικών νημάτων
αναπαράσταση της χρονικής διάστασης των πραγμάτων : σειρά εμφάνισης επιμέρους στοιχείων, χρονική ακολουθία
κινητικός- κιναισθητικός κώδικας Posner
- κώδικας για την αναπαράσταση των κινήσεων
- δεν έχουν οριστεί τα ακριβή χαρακτηριστικά ούτε ο τρόπος λειτουργίας του
- συνδέεται με τη διαδικαστική γνώση ; με ποιον τρόπο ;
σημασιολογική αναπαράσταση
(αφηρημένος προτασιακός κώδικας)
- η αναπαράσταση των πραγμάτων κωδικοποιεί αρχικά τη σημασία/το νόημά τους
- βασική μονάδα σημασιολογικής αναπαράστασης : αφηρημένη πρόταση
- ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι αφηρημένες προτάσεις αποτελούνται από επιμέρους έννοιες
μοντέλα σημασιολογικών χαρακτηριστικών
ορισμός κάθε έννοιας ως ένα σύνολο βασικών θεμελιωδών χαρακτηριστικών που διαφέρεουν ως προς τη σπουδαιότητα ή την εμφαντικότητα
παραδείγματα ορισμών βάσει των μοντέλων σημασιολογικών χαρακτηριστικών
- καναρίνι : ουσιώδες χαρακτηριστικό -πουλί, εμφανή χαρακτηριστικά- κίτρινο χρώμα, κελάηδημα
- χελιδόνι : ουσιώδες χαρακτηριστικό - πουλί, εμφανή χαρακτηριστικά - μαύρο χρώμα, αποδημητικό πτηνό
σχέσεις μεταξύ εννοιών στα μοντέλα σημασιολογικών χαρακτηριστικών
- δύο έννοιες μοιράζονται χαρακτηριστικά (πχ. καναρίνι- χελιδόνι : πουλιά)
- μια έννοια έχει ιδιομορφίες που τη διακρίνει από άλλες (πχ. το χρώμα του κάθε πουλιού)
- δύο έννοιες δεν έχουν κανένα κοινό (πχ. καναρίνι, σχολείο)
- οι σχέσεις μπορεί να περιγραφούν με τη λογική των τάξεων
- οι έννοιες μπορεί να βρίσκονται σε ιεραρχική σχέση
παράδειγμα ιεραρχικής σχέσης εννοιών
καναρίνι : υποκείμενη έννοια της έννοιας πουλί
πουλί : υποκείμενη έννοια της έννοιας ζώο
παραδείγματα πειραμάτων σημασιολογικής επαλήθευσης
- “το καναρίνι είναι κίτρινο” : το υποκείμενο εξετάζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που συναπαρτίζουν την έννοια “καναρίνι” και δίνει την απαντήσή του
- ” το καναρίνι τρώει τροφή” : δεν αρκεί η εξέταση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της έννοιας “καναρίνι”
το υποκείμενο θα πρέπει να μετακινηθεί από την έννοια “καναρίνι” στην έννοια “πουλί” και στη συνέχεια στην έννοια “ζώο”, στην οποία προσιδιάζει η έννοια της τροφής
η δεύτερη διαδικασία απαιτεί περισσότερο χρόνο νοητικής επεξεργασίας
αξιολόγηση των μοντέλων σημασιολογικών χαρακτηριστικών
+ ικανοποιητική ερμηνεία δεδομένων με χρόνους αντίδρασεις σε προτάσεις που αφορούν ομοιότητες και ορισμούς
- δεν εξηγούν τη μετάβαση από έννοιες σε προτάσεις (ιδίως όταν αφορούν γεγονότα/συμβάντα)
- δεν εξηγούν φαινόμενα που σχετίζονται με διαφορετικά επίπεδα οργάνωσης της γνώσης (πχ. εξαγωγή συμπερασμάτων από προτάσεις, κατανόηση κειμένων)
- δεν λαμβάνει υπόψιν άτομα που κατέχουν μια έννοια αλλά δεν μπορούν να περιγράψουν τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά της/ να δώσουν τον ορισμό της (πχ. παιδιά, άτομα χαμηλού μορφωτικού επιπέδου)
- δεν δείχνουν τη συνειρμική σύνδεση των γνώσεων
θεωρία σημασιολογικών δικτύων
- Quillian : προσπάθεια κατάδειξης συνειρμικής σχέσης εννοιών
- γραφική αναπαράσταση των εννοιών ως δομών που περιέχουν κόμβους και βέλη
- η σημασία της έννοιας δίνεται μέσα από τις σχέσεις στις οποίες συμμετέχει, όχι μέσω των σημασιολογικών χαρακτηριστικών της
εξήγηση της γραφικής αναπαράστασης εννοιών στα σημασιολογικά δίκτυα
- η κάθε έννοια αντιστοιχεί σε έναν κόμβο
- τα βέλη δείχνουν τις συνδέσεις μεταξύ των κόμβων (σχέσεις μεταξύ κόμβων, κατεύθυνση σχέσεων)
- οι κόμβοι μπορεί να αντιστοιχούν σε λέξεις της φυσικής γλώσσας, σε έννοιες που δεν έχουν γλωσσικό αντίστοιχο (πχ. ένα χρώμα), ή συναισθήματα που νιώθουμε σε σχέση με περιπτώσεις της έννοιας
σχέσεις μεταξύ κόμβων
οι σύνδεσμοι μεταξύ κόμβων έχουν ονόματα που αντιστοιχούνν στη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στους κόμβους που συνδέουν
σχέσεις είδους
η σχέση “είναι”
- δηλώνει ότι ο κόμβος ΕΙΝΑΙ μια περίπτωση της τάξης που σημειώνεται με το βέλος
η σχέση “υποσύνολο”
- δηλώνει ότι ένασ κόμβος ΑΝΗΚΕΙ στην τάξη του κόμβου που δείχνει το βέλος
(πχ. το καναρίνι ανήκει στα πουλιά και στα ζώα)
κληρονομικότητα
οι επιμέρους περιπτώσεις που ανήκουν σε μια έννοια και τα υποσύνολά της κληρονομούν τις ιδιότητες των γενών τους
- όσο κατεβαίνουμε στην ιεραρχία, κωδικοποιούνται ειδικότερες πληροφορίες
αντιφάσεις γένους - υποσυνόλου
μια ιδιότητα του γένους, την οποία δεν κατέχει μια συγκεκριμένη υποομάδα ενδέχεται να αποδοθεί σε αυτή, εάν δεν γίνει αντιληπτή η αντίφαση
-πχ. στρουθοκάμηλος-πουλί-αλλά δεν πετάει
- κατά κανόνα η εξέταση αρχίζει από χαμηλότερούς κόμβους , σε περίπτωση που δεν εντοπιστεί η πληροφορία ανεβαίνουμε σε ανώτερο κόμβο
- σε περίπτωση που η αντίφαση γίνει αντιληπτή επιλέγεται η πληροφορία που αντιστοιχεί στην ειδικότερη ομάδα
αξιολόγηση σημασιολογικών δικτύων
+ επιτρέπουν τον συμβολισμό συνειρμικών συνδέσεων
+ αναγνωρίζουν συμπερασματικές διεργασίες και στρατηγικές στην επεξεργασία πληροφοριών
- μεγαλύτερος όγκος πληροφοριιών-> δυσκολότερος φορμαλισμός
- δεν δείχνουν την αναπαράσταση προτάσεων για συμβάντα ή προτάσεων με διαφορετική επιφανειακή δομή αλλά όμοια σημασία
εννοιολογική εξάρτηση
-Schank : ανάγκη για ποικιλία και ευελιξία στην κωδικοποιήση παρά την επιφανειακή μορφολογική και συντακτική ποικιλία
- οποιαδήποτε γλωσσική έκφραση αναπαρίσταται με ορισμένα πρωταρχικά εννοιολογικά στοιχεία
- η σημασία αναπαρίσταται εννοιολογικά με μεγαλύτερη ακρίβεια απ’ότι επιτρέπει η δομή επιφάνειας
πρωταρχικά εννοιολογικά στοιχεία
μέσω των συνδυασμών τους αναπαριστούν τη σημασία οποιασδήποτε έκφρασης, άσχετα από το περιεχόμενό της
ρήματα βασικών ενεργειών + ομάδες βασικών στοχείων : ουσιαστικά, ψυχικές καταστάσεις, ρόλοι στους οποίους μπορεί να βρεθεί κάποιος
