3C1 week 1 HC 4 & 7 Preventie Flashcards
Welke strategieën van preventiebeleid zijn er?
- Causes of cases: hoog risico individuen
- Causes of incidence: populatie strategie
Hoe stel je een Rose paradigma op?
- Verband blootstelling en respons
- Relatieve risico en attributieve fractie berekenen
- Verdeling van blootstelling
- Sterfte in elke categorie berekenen
- Bereken aantal doden door blootstelling in elke categorie (AF x doden)
- Bereken bijdrage (%) aan oversterfte door blootstelling
Wat is het relatieve risico?
Het absolute risico op sterfte van de blootgestelde groep / het absolutie risico op sterfte controle groep
Wat is de attributieve fractie?
Fractie van sterfte van blootgestelde groep die te wijten is aan de blootstelling zelf
-> AF = (RR-1)/RR
Wat is Rose’s paradigma?
- De grootste gezondheidswinst in de populatie is te boeken in de groep met een matig verhoogd risico
- Preventiebeleid dat een kleine verschuiving in de verdeling van de risicofactor richting gezonde mensen realiseert, kan veel effectiever zijn dan een preventiebeleid dat zich alleen richt op de mensen met het hoogste risico (populatie-aanpak ipv hoog-risico benadering)
Wanneer is Rose’s paradigma van toepassing?
- Als het risico op ziekte gradueel stijgt met toenemende blootstelling, en
- lage niveaus van blootstelling zeer veel voorkomen in de populatie, dan
- zullen personen met een klein risico meer bijdragen aan de ziektelast, dus
- ligt dan de populatiebenadering in preventiebeleid meer voor de hand
Wat is de preventie paradox?
De (schijnbare) tegenstelling dat preventieve maatregelen op populatieniveau een grote gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig voor elk individu in die populatie
Hoe kun je preventie indelen?
Op ziekte, aangrijpingspunt of doelgroep
Hoe kun je preventie indelen op basis van ziekte?
- Primair (populatie benadering):
voorkomen nieuwe gevallen door het wegnemen of verminderen van onderliggende oorzaken (bv autogordel) - Secundaire preventie (screening/hoog-risico benadering): opsporen van een aandoening in een zo vroeg mogelijk stadium, zodat vroege behandeling mogelijk is en verergering wordt voorkomen (bv bevolkingsonderzoek)
- Tertiaire preventie: voorkomen of beperken van de gevolgen van een vastgestelde aandoening (bv beweegprogramma)
Hoe kun je preventie indelen op basis van aangrijpingspunt?
- Gezondheidsbescherming: aanpak van omgeving van de mens om kans op blootstelling aan risicofactoren te verkleinen ( bv rookverbod, riolering)
- Gezondheidsbevordering: bevorderen van gezond gedrag ( bv lesprogramma op scholen, voorlichtingscampagne)
- Ziektepreventie: programma’s gericht op het voorkomen van infectieziekten (bv vaccinatieprogramma DKTP)
Hoe kun je preventie indelen op basis van doelgroep?
- Universele preventie: algemene bevolking -> bevordert en beschermt actief de gezondheid van de bevolking (bv gordel, rookverbod)
- Selectieve preventie: bevolkingsgroepen met verhoogd risico -> voorkomen dat personen met verhoogd risico voor een bepaalde aandoening daadwerkelijk ziek worden (bv neonatale screening, statines)
- Geïndiceerde preventie: individuen met beginnende klachten -> voorkomen van verergering tot een aandoening (bv training slaapproblemen)
- Zorggerelateerde preventie: individuen met ziekte -> voorkomen van complicaties en beperkingen (bv beweegprogramma)
Hoe bereken je de populatie attributieve fractie (PAF)?
(Prevalentie x ( RR-1) ) / ((Prevalentie x (RR-1)) +1)
Hoe bereken je de potentiële impact fractie (PIF)?
((Prevalentie oud – Prevalentie na interventie) x (RR-1) ) / (Prevalentie oud * (RR-1)) +1)
Wat is het selectiemechanisme?
Personen met gezondheidsproblemen hebben een kleinere kans toe te treden tot de arbeidsmarkt of aan het werk te blijven
Wat is het causatiemechanisme?
Het verliezen van betaalde arbeid heeft directe en indirecte negatieve consequenties voor de gezondheid
Welke epidemiologische transitie heeft er plaatsgevonden?
- Daling sterfte & verschuiving infectieziekten naar chronische aandoeningen, HVZ en kanker
- Verschuiving sociale en fysieke omstandigheden als oorzaak naar individuele leefstijlfactoren als oorzaak
- Roken, ongezonde voeding en tekort aan beweging in hogere inkomensgroepen
Waaruit bestaat planmatige gezondheidsvoorlichting?
Analyse volksgezondheid -> analyse risicofactoren -> analyse determinanten van gedrag -> ontwikkeling interventie -> implementatie en disseminatie interventie
Wat is gezondheidsvoorlichting?
Activiteiten die kunnen worden ondernomen om te stimuleren dat mensen zich vrijwillig gezonder willen en kunnen gedragen
Welke theorieën van gedragsverandering zijn er?
- Health belief model: ervaren gezondheidsdreiging & evaluatie of eigen gedrag dreiging kan verminderen
- Beredeneerd gedrag model: attitude, ervaren subjectieve norm en waargenomen gedragscontrole
Waardoor is er een toename van obesitas?
Verandering in obesogene omgeving
- 25% toename in fast food
Wat is het ANGELO raamwerk?
Micro en macro niveau
- fysiek: beschikbaarheid
- Economisch: kosten
- Politiek: beleid
- Sociaal cultureel: normen
Wat is het sociaalecologisch model?
Omgeving -> attitude, ervaren subjectieve norm en waargenomen gedragscontrole -> intentie -> gedrag
Wat zijn kenmerken van preventie bij ouderen?
- Focus op zelfredzaamheid
- Gelijkheid, toegankelijke fysieke omgeving en inclusieve sociale omgeving
- Health in all beleid: universele preventie
Hoe bereken je de sensitiviteit en specificiteit?
- Se = TP / (TP+FN)
- Sp = TN / (TN+FP)
Hoe bereken je de positief en negatief voorspellende waarde?
- PVV = TP / (TP+FP)
- NVV = TN / (TN+FN)
